Tín ngưỡng thờ mẫu Liễu Hạnh ở Phủ Giày qua tư liệu Hán Nôm

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

Triết... Đại Vương 當境城隍忠誠峻哲 ... 大王 , Thánh Ông Cây Gia Ông Doanh... Tôn Thần 聖翁。枷翁楹 ... 尊神 , Thánh Mẫu Khánh Phu Nhân... Nhàn Uyển... Tôn Thần 聖母慶夫人... 嫻婉... 尊神 và Thổ Thành Hoàng Binh Lý...

Thần 土城隍兵裡... 神.

7. Thôn Ba Lai 巴來 , và thôn Thái 泰 , xã Thường Xuyên: 16 trang, về sự tích Trung Thành Phổ Tế Đại Vương 忠誠普濟

大王.

121.

Thái Bình tỉnh, Trực Định huyện, Xuân Vũ tổng

thần tích 太平省直定縣春宇總神蹟

AE.A5/8

Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Hán

Thần tích 8 xã, thuộc tổng Xuân Vũ, huyện Trực Định, tỉnh Thái Bình.

1. Xã Đông Nhuế 東汭 : 22 trang, về sự tích Thượng Đẳng Thiên Thần 上等天神 (dẫn theo sách Kiến văn tiểu lục của

Lê Quý Đôn, cho đây là vị thần từ núi Tam Đảo phi ngựa tới Đông Nhuế, rồi thăng thiên; lại có thuyết nói có cây Bạch đàn hương từ Vân Nam theo Nhĩ Hà trôi về đây, dân thấy linh ứng lập đền thờ).

2. Xã Cổ Ninh 古寧 : 6 trang, về sự tích Bạch Hoa Tiên

Chúa 白花僊主 : tại xã có cây cổ thụ bốn mùa tươi tốt, hễ ai

cầu đảo là được linh ứng. Đến niên hiệu Thái Hòa triều Lê, nhân dân lập miếu, thấy một đóa hoa của cây có 4 chữ „Bạch Hoa Tiên Chúa“, nên lấy đó làm duệ hiệu để thờ.

3. Xã Luật Nội 律內 : 16 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích Thạch Công 石公 (Thạch Thần Hộ Quốc Đại

Vương 石神護國大王 ) và Thánh Mẫu Phương Dung Quận Phu Nhân 聖母芳蓉郡夫人 thời Hùng Duệ Vương.

4. xã Đông Vinh 東榮 : 2 trang, gồm sự tích Đoàn Thượng 段尚 (Đông Hải Đại Vương 東海大王) công thần thời Lý; Thục An Dương Vương (Nam Hải Tôn Thần 南海大王 ); Tây Hải

Tôn Thần 西海尊神, có công hộ đê thời Hồng Đức; và Bắc

1 bản viết, 78 trang

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 312 trang tài liệu này.

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

Hải Tôn Thần 北海尊神, vị thần biển.

5. Xã Động Trung 洞中 : 26 trang, về sự tích An Cốc Hải Khẩu... Đại Vương 安谷海口 ... 大王 . Phụ lục: Lãng Quận Công 朗郡公 , Xuân Quận Công 春郡公 , Vĩ Quận Công 偉郡公 và Đoan Trang Hoa Nhan Công

Chúa 端莊花顏公主.

6. Xã Luật Ngoại 律外: 6 trang, về sự tích vị Thạch Công 石公 và Thánh Mẫu Phương Dung Quận Phu Nhân 聖母芳蓉

郡夫人 thời Hùng Vương.

122.

Hà Đông, Thanh Trì huyện, Ninh Xá tổng các xã

thần tích 河東青池縣寧舍總各社神蹟

AE.A2/81

Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Hán

Thần tích 6 xã thuộc tổng Ninh Xá, huyện Thanh Trì, Hà Đông.

1. Xã Phúc Am 福庵 : 100 trang, gồm sự tích 2 vị thần triều Hùng: Bảo Hựu Đại Vương 保佑大王 và Quí Minh Đại

Vương 貴明大王.

2. Xã Yên Phú 安富 : 14 trang, do Nguyễn Bính soạn năm

1572, gồm sự tích 3 vị thần triều Trưng Vương: Thánh Mẫu Phương Dung Trinh Thục... Hoàng Thái Hậu 聖母芳蓉貞淑

... 皇太后 ; Trung Vũ Tế Thế... Đại Vương 忠武濟世 ... 大王 và Đài Liệu Tế Thế... Đại Vương 薹料濟世... 大王.

3. Xã Nhụy Châu 蕊珠: 12 trang, do Nguyễn Bính soạn năm

1572, gồm sự tích 3 vị thần triều Hùng: Đệ Nhất Hoàng Cả Anh Minh... Đại Vương 第一皇奇英明 ... 大王 , Đệ Nhị Hoàng Hai Khoan Minh... Đại Vương 第二皇。寬明... 大王 và Đệ Tam Hoàng Ba Cương Minh... Đại Vương 第三皇。剛明... 大王.

4. Xã Phương Nhụy 芳蕊 : 14 trang, sự tích Cao Biền 高駢 (Cao Đô Hộ Bột Hải Quận Vương 高都護渤海郡王 )

thời Đường.

5. Xã Duyên Trường 延長: 8 trang, sự tích Bùi Sĩ Lượng 裴仕

1 bản viết, 170 trang

STT

Tên tư liệu	Ký hiệu	Niên đại định bản	Tác giả	Chữ	Nội dung lược thuật	Ghi chú
						諒 triều Lê. 6. Xã Nội Am 內庵 : 22 trang, sự tích Nguyễn Phục 阮復 (Đông Hải Nguyễn Đại Vương 東海阮大王 ) triều Lê.
123.	Kiến An tỉnh, Thủy Nguyên huyện, Trịnh Xá tổng các xã thần tích 建安省水源縣鄭舍總各社神蹟	AE.A12/26	Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX		Hán	Thần tích 4 xã, thuộc tổng Trịnh Xá, huyện Thủy Nguyên, tỉnh Kiến An. 1. Xã Trịnh Xá 鄭舍 : 7 trang, Do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích Hùng Công 雄公 (Đường Cảnh Thành Hoàng Linh Quang Đại Vương 當境城隍靈光大王). 2. Xã Thiên Đông 千冬 : 11 trang, Do Nguyễn Bính soạn năm 1572, gồm sự tích Uy Công 公 (Gia Hiến Dực Tán Thượng Đỉnh Uy Minh Đại Vương 嘉獻翊贊尚挺威明大王 ); Thành Công 成公 (Bảo Tiến Đề Phúc Mộc Hoàn Đại Vương 保進提福木還大王); Thiện Công 善公(Điển Quốc Khuông Phất Thiện Hộ Cư Sĩ Đại Vương 典國匡副善護居仕大王 ) và Thiên Cung Thánh Mẫu Sùng Đức Bác Thí Công Chúa 天宮聖母崇德博施公主. 3. Xã Kiền Bái 虔拜: 9 trang, Do Nguyễn Bính soạn năm 1572, gồm sự tích Ngọc Công 玉公 (Trung Quốc Cảm Ứng Thượng Đẳng Phúc Thần 忠國感應上等福神) và Bích Công 璧公( Lôi Công Uy Diệu Thượng Đẳng Phúc Thần 雷公威妙上等福神). 4. Xã Trinh Hưởng 貞享 : 9 trang, Do Nguyễn Bính soạn năm 1572, gồm sự tích Tế Công 濟公(Hộ Quốc Anh Uy Đại Vương 護國英威大王); Lại Công 賴公(Quảng Hộ Khai Quốc Đại Vương 廣護開國大王) và Độ Công 度公(Tộ Quốc Anh Triết Đại Vương 祚國英哲大王).	1 bản viết, 38 trang
VĂN CHẦU
124.	Tiên thánh văn	AB.458	Nhuận sắc	Các tín chủ	Nôm	43 bài văn hát chầu các Thánh, Chúa… và 6 bài văn, phú chép	1 bản viết, 363

STT

Tên tư liệu	Ký hiệu	Niên đại định bản	Tác giả	Chữ	Nội dung lược thuật	Ghi chú
	tập 仙聖文集		Mậu Thân (1908)	phụng san		sự tích các vị trên.	trang, 1 mục lục
125.	Chư vị tán văn toàn tập 諸位贊文全集	AB.601	Chùa Mỹ Quang, xã Khâm thiên, tỉnh Hà Đông in năm Nhâm Tuất (1922).		Nôm	18 bài văn chầu soạn theo thể thơ 7-7/6-8 dùng trong dịp cúng lễ các vị Tiên, Thánh.	1 bản in, 56 trang, 1 mục lục.
126.	Chư vị văn chầu 諸位文朝	AB. 517	Đầu thế kỷ XX		Nôm	23 bài văn chầu dùng trong các dịp cúng lễ Tiên, Thánh, Chúa... tại các đền, miếu.	1 bản viết, 122 trang
127.	Văn chầu 文朝 = (Văn chầu các bà 文朝各婆) = (Văn chầu tập 文朝集)	AB.267 AB.466 AB.624 MF.1872 (AB.267)	Đầu thế kỷ XX		Nôm	Văn chầu Đức Thánh Mẫu, Công Chúa, Vương Cô, Đại Vương, Hoàng Tử… soạn theo thể thơ 6 - 8 và 7 - 7/6 - 8. AB.624: còn có các bài tụng dâng hương, phép khai quang điểm nhãn, cách phụ đồng, cách sai Ngũ Hổ đi bắt tà ma, các bài văn cầu an, văn cúng các tiết, cúng tiên, cúng tiên thánh, gia tiên, Long Thần Thổ Địa. Bảng kê tên can chi ứng với các vị tiênh thánh. Các bài luyện văn chữa bệnh đậu mùa. Một số thơ, câu đối mừng thọ, mừng thi đỗ…	3 bản viết AB.267: Văn chầu các bà, 26 trang AB.466: Văn chầu tập, 38 trang AB.624: 252 trang
128.	Công văn quyển 攻文卷	AB.629	Đầu thể kỷ XX		Nôm	20 bài hát chầu văn (thể 7 - 7/6 - 8) dùng trong dịp cúng tế Cửu Trùng Thánh Mẫu, Thượng Ngàn Thánh Mẫu ...	1 bản viết, 96 trang
129.	Đàn văn 彈文	AB.365	Đầu thế kỷ XX		Hán	Bài văn chầu nói về thần nữ Vân cát huyện. Vụ Bản, tỉnh Nam Định (Hà Nam Ninh). Có khoa cúng thiên phủ, Địa phủ, Thủy phủ.	1 bài viết, 36 trang
130.	Thập nhị tiên nương thỉnh luyện bí pháp 十二仙娘請練秘法	AB.508	Đầu thế kỷ XX		Nôm	Những bài ca, văn, sắc bằng Quốc âm, thường được phù thủy sử dụng để luyện âm binh, âm tướng và thỉnh mời các nàng Tiên, các vị Thần linh giáng đồng.	1 bản viết, 102 trang

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

131.

Đại Nam quốc âm ca khúc 大南國音歌 , “Liễu Hạnh

công chúa diễn âm”

AB.146 MF. 1831

Giữa thế kỷ XIX

Nguyễn Công Trứ soạn

Nôm

1. Các bài ca Nôm theo các điệu Nam và Bắc như Hát mưỡu, Nam bằng, Nam ai, Kê Khang khúc, Tư Mã phụng cầu khúc, Nam thiên tụng, Phú lục bản… Có phần chữ Nôm ghi chép về công chúa Liễu Hạnh

1 bản viết, 232 trang. Phần

Liễu Hạnh

công chúa

diễn âm”

thuộc trong tập Đại Nam Quốc âm ca

khúc….

THẦN SẮC

132.

Nam Định tỉnh Vụ Bản huyện Đồng Đội tổng

các xã thần sắc 南定省務本縣同隊總各社敕

AD. A16/29

Đầu thế kỷ XIX

Hán

Thần sắc 2 thôn và 1 xã thuộc tổng Đồng Đội, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.

1. Thôn Thung Khê 樁溪 , xã Đồng Đội 同隊: 37 trang, phong

cấp vào các năm Phúc Thái (1 đạo), Thịnh Đức (3 đạo), Vĩnh Thọ (2 đạo), Cảnh Trị (1 đạo), Dương Đức (1 đạo), Chính Hòa (2 đạo), Vĩnh Thịnh (1 đạo), Vĩnh Khánh (1 đạo), Cảnh Hưng (3 đạo), Quang Trung (1 đạo), Cảnh Thịnh (1 đạo).

* Phong cho Hâm Hứa (Hấm Hứ) Đại Vương 歆許大王; Kim Quang Lục Đại Vương 金光錄大大王 ; Bùi Đại Liệu Đại Tướng Quân 裴大料大將軍 ; Hâm Hỉ (Hấm Hí) Đại

Vương 歆嘻大王.

2. Xã Châu Bạc 珠泊 : 5 trang, phong cấp vào các năm Quang

Trung (1 đạo), Cảnh Thịnh (1 đạo).

* Phong cho Thiên Đê... Đại Vương 天堤...大王.

3. Thôn Trào 潮 , xã Trừng Uyên 澄淵: 5 trang, phong cấp vào

các năm Cảnh Hưng (1 đạo), Chiêu Thống (1 đạo).

* Phong cho Cao Các... Đại Vương 高閣 ... 大王 ; Tây Hải... Đại Vương 西海...大王; Quý Minh... Đại Vương 貴明...大王

; Triệu Vương... Đại Vương 趙王 ... 大王 ; Phúc Hải... Hoàng

Hu 福海...皇后; Chiêu Túc... Công Chúa 昭肅...公主.

1 bản viết, 147 trang

STT

Tên tư liệu	Ký hiệu	Niên đại định bản	Tác giả	Chữ	Nội dung lược thuật	Ghi chú
						4. Thôn Tiền 前 , xã Xuân Bảng 春榜: 67 trang, phong cấp vào các năm Dương Hòa (3 đạo), Phúc Thái (2 đạo), Khánh Đức (1 đạo), Thịnh Đức (3 đạo), Vĩnh Thọ (2 đạo), Cảnh Trị (2 đạo), Dương Đức (2 đạo), Chính Hòa (2 đạo), Vĩnh Thịnh (2 đạo), Vĩnh Khánh (2 đạo), Cảnh Hưng (6 đạo), Chiêu Thống (2 đạo), Cảnh Thịnh (2 đạo), Bảo Hưng (2 đạo). * Phong cho Đông Hải Đại Vương 東海大王. 5. Xã Vân Cát 雲葛 : 31 trang, phong cấp vào các năm Dương Hòa (1 đạo), Cảnh Trị (2 đạo), Chính Hòa (1 đạo), Vĩnh Thịnh (1 đạo), Bảo Thái (1 đạo), Vĩnh Khánh (1 đạo), Long Đức (1 đạo), Vĩnh Hựu (1 đạo), Cảnh Hưng (4 đạo), Chiêu Thống (1 đạo), Cảnh Thịnh (1 đạo). * Phong cho Liễu Hạnh Mạ Vàng Công Chúa 柳杏 * 璜公主 ; Lý Nam Đế Thượng Đại Vương 李南帝尚大王 ; Đệ Tam Ngọc Nữ Quỳnh Cung Công Chúa 第三玉女瓊宮公主.
133.	Nam Định tỉnh, Mỹ Lộc huyện, Như Thức tổng các xã thần sắc 定省美祿縣如式總各社神敕	AD.a16/18	Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX		Hán	Thần sắc 2 xã thuộc tổng Như Thức, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định. 1. Xã Như Thức : 如式 9 trang, Phong cấp vào các niên hiệu Quang Trung (1 đạo), Cảnh Thịnh (3 đạo). * Phong cho Phong Bá Vũ Sư ... Đại Vương 封伯雨師 ... 大王; Liễu Hạnh Công Chúa 柳杏公主; Quảng Cung Quải Anh Phù Nhân 廣宮桂英夫人. 2. Xã Quang Xán 光燦 : 7 trang, Phong cấp vào năm Cảnh hưng (3 đạo). * Phong cho Nhập Nội Lã Thôi Quí Công ... Đại Vương 入內呂推貴公 ... 大王; Quách Thái Phi ... Công Chúa 郭太妃 ... 公主.	1 bản viết, 18 trang
134.	Hà Nam tỉnh, Lý Nhân phủ, Nam Xang huyện, an	AD.a13/16	Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX		Hán	Thần sắc 2 xã thuộc tổng An Trạch, huyện Nam Xang, tỉnh Hà Nam. 1. Xã Nam Xá 南舍: 9 trang, Phong cấp vào các năm Chính	1 bản viết, 32 trang

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

Trạch tổng các xã thần sắc 河南省里仁府南昌縣安宅總各社神敕

Hòa (1 đạo), Cảnh Hưng (3 đạo).

* Phong cho Liễu Hạnh ... Công Chúa 柳杏 ... 公主 ; Chiêu Dung ... Công Chúa 昭融 ... 公主 ; Quế Hoa ... Công Chúa 桂花 ... 公主.

2. Xã An Trạch 安宅 : 23 trang, Phong cấp vào năm Cảnh

Hưng (5 đạo).

* Phong cho Khâm Thiên Minh Đạo ... Hoàng Đế 欽天明道

... 皇帝 ; Liễu Hạnh Mạ Vàng ... Công Chúa 柳杏瑪璜 ... 公

主.

135.

Hà Nam tỉnh, Lý Nhân phủ, Nam Xang huyện Công xá tổng các xã

thần sắc 河南省里仁府南昌縣公舍總各社神敕

AD.a13/18

Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Hán

Thần sắc 6 xã thuộc tổng Công Xá, huyện Nam Xang, tỉnh Hà Nam.

1. Xã Thượng Vĩ 上偉 : 9 trang, Phong cấp vào năm Cảnh

Hưng (4 đạo).

* Phong cho Liễu Hạnh Mạ Vàng ... Công Chúa 柳杏瑪璜 ... 公主; Đệ Nhị Ngọc Nữ ... Chiêu Dung Công Chúa 第二玉女

... 昭容公主 ; Đệ Tam Ngọc Nữ ... Tiên Dung Công Chúa 第三玉女 ... 仙容公主 ; Cao Minh Đại Vương 高明大王

; Chàng ả Đô Hồ Đại Vương 撞婀都湖大王; Gia Nỗi Đại

Vương 茄餒大王 ; Linh Động Đại Vương 靈洞大王

; Phương Dung ... Công Chúa 芳容 ... 公主.

2. Xã Hội Động 會洞: 9 trang, Phong cấp vào các năm Cảnh

Hưng (1 đạo), Cảnh Thịnh (1 đạo). * Phong cho Linh Lang ... Đại Vương 靈郎 ... 大王.

3. Xã Mạc Thượng 幕上 : 13 trang, Phong cấp vào năm Cảnh Hưng (6 đạo). * Phong cho Đông Bảng đại vương 東榜大王

; Tây Hải ... Đại Vương 西海 ... 大王 ; Thủy Tinh ... Công

Chúa 水晶 ... 公主.

4. Xã Dũng Kim 涌金: 5 trang, Phong cấp vào năm Cảnh

Hưng (2 đạo).

1 bản viết, 82 trang

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

* Phong cho Linh Lang ... Đại Vương 靈郎 ... 大王 ; Chính Tâm Cư Sĩ 正心居仕.

5. Xã Mạc Hạ 幕下: 33 trang, Phong cấp vào các năm Cảnh

Hưng (10 đạo), Quang Trung (4 đạo), Cảnh Thịnh (2 đạo).

* Phong cho Tây Hải Đại Vương 西海大王 ; Đông Bảng ... Đại Vương 東榜 ... 大王 ; Bàn Quận Công 磐郡公 ; Quốc Mẫu Tứ Vị Hồng Nương 國母四位鴻娘 ; Bảo Phúc ... Đại

Vương 保福 ... 大王; Bảo Lộc ... Đại Vương 保祿 ... 大王.

6. Xã Mai Xá 枚舍 : 13 trang, Phong cấp vào các năm Cảnh

Hưng (4 đạo), Cảnh Thịnh (3 đạo).

* Phong cho Chàng Ả Đô Thiên Đại Vương 撞婀都天大王

; Ngũ Lôi Đại Tướng Quân Đại Vương

136.

Hà Nam tỉnh, Duy Tiên huyện an (Yên) Khê tổng

các xã thần sắc 河南省維先縣安溪總各社神敕

AD. A13/1

Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Hán

Thần sắc 4 xã thuộc tổng An (Yên) Khê, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam.

1. Xã Thận Tu 慎修: 13 trang, phong cấp vào các năm Cảnh

Hưng (3 đạo), Cảnh Thịnh (3 đạo).

* Phong cho Lục Lai Chiêu Nghĩa Đại Vương 六來昭義大王; Nam Hải Đại Càn Nguyên Soái Tứ vị Hồng Nương 南海大乾元帥四位洪娘.

2. Xã Lũng Xuyên 隴川 : 25 trang, phong cấp vào các năm

Cảnh Hưng (3 đạo), Chiêu Thống (3 đạo), Cảnh Thịnh (3 đạo), Bảo Hưng (3 đạo).

* Phong cho Cao Sơn... Đại Vương 高山... 大王; Minh Quang... Đại Vương 明光 ... 大王 ; Bùi Thủy Chủ Thánh Đức Đại Vương 裴水主聖德大王.

3. Xã An Khê 安溪 : 11 trang, phong cấp vào năm Cảnh Hưng

(3 đạo).

* Phong cho Linh Hương... Đại Vương * 鄉... 大王; Đông

Bảng... Đại Vương 東榜...大王; Đông Bính... Đại Vương 東

1 bản viết, 68 trang