Tín ngưỡng thờ mẫu Liễu Hạnh ở Phủ Giày qua tư liệu Hán Nôm

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

粲 triều Lê.

* Có bài văn bia lập ngày tháng Giêng năm Cảnh Thịnh 2 (1794).

9. Xã Cốc Phong 穀豐 : 6 trang, về sự tích Trâu Canh Tổng Thống Quân Vụ Đại Thần 鄒庚總統軍務大臣 triều Tiền

Lý.

II. Huyện Kim Động 金洞:

1. Xã Phượng Lâu 鳳樓 : 34 trang, sao năm 1705, gồm sự tích 5 vị Đại Vương triều Hùng: Dực Thánh Đại Vương 翼聖大王

, Hoằng Tổ Đại Vương 弘祖大王 , Trung Thành Đại

Vương 忠誠大王 , Linh Uyên Đại Vương 靈淵大王 , Quý Minh Đại Vương 貴明大王.

III. Huyện Phù Cừ:

1. Xã La Tiến 羅進: 42 trang, gồm sự tích Thiên Khai Đại

Vương 天開大王 (Linh Ứng Hộ Quốc... Thượng Đẳng Phúc

Thần 靈應護國... 上等福神 triều Hùng, do Nguyễn Bính

soạn năm 1572; và 3 vị thần triều Lý, chép năm 1629: Đại Bàng Nguyên Soái Linh Lang Đại Vương 大旁元帥靈郎大王 ; Đinh Thống 丁統 (Đô Thống Đại Vương 都統大王 ); Đinh

Minh 丁明 (Hiến Minh Đại Vương 獻明大王).

2. Xã Phan Xá 潘舍 : 8 trang, sao năm 1741, về sự tích Bảng nhãn Nguyễn Thái Bạt 阮太拔 (Thái Bạt Linh Ứng Đại

Vương 太拔靈應大王).

3. Xã Trúc Giản 竹簡 : 8 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích Cao Đô Nha Đại Vương 高都衙大王 triều

Hùng.

91.

Hà Nam tỉnh Lý Nhân phủ Nam Xang huyện Công

AE.A13/25

Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Hán

Thần tích 5 xã thuộc tổng Công Xá, huyện Nam Xương, tỉnh Hà Nam.

1. Xã Mạc Thượng 幕上 : 32 trang, do Nguyễn Bính soạn năm

1 bản viết, 105 trang

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 312 trang tài liệu này.

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

Xá tổng các xã thần tích 河南省里仁府南昌縣公舍總各社神蹟

1572, gồm sự tích Đông Bảng Phổ Tế Đại Vương 東榜普濟大王 ; Tây Hải Quảng Tế Đại Vương 西海廣濟大王 , triều Trần; và sự tích Thủy Tinh Công Chúa 水晶公主.

2. Xã Vĩnh Trụ 永柱 : 8 trang, do Nguyễn Hiền sao năm Vĩnh Hựu 10 (1744), gồm sự tích: Bảng Công 榜公 (Bảng Công Đại

Vương 榜公大王); Cát Công 吉公 (Minh Cát Đại Vương 明吉大王) và Vũ Khang Công 武康公 (Ngũ Lôi Đại Vương 五雷大王) và Vũ Tuấn Công 武俊公 (Linh Ứng Đại Vương 靈應大王).

3. Xã Dũng Kim 湧金 : 16 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, gồm sự tích Đức Vua Linh Lang Đại Vương 德。靈郎大王; Đức Vua Đại Quốc Thần Chính Tâm Cư Sĩ... Đại

Vương 德。大國神正心居士 ... 大王 ; và Hiếu Túc Uy Vũ... Đại Vương 孝肅威武... 大王 triều Hùng Vương.

4. Xã Hội Động 會洞 : 25 trang, gồm sự tích Đoàn Thượng 段尚 (Đông Hải Đại Vương 東海大王 ); Linh Lang Đại

Vương 靈郎大王 ; Đông Phương Đại Vương 東方大王 ; Đông Bảng Đại Vương 東榜大王; Thiên Quan Cửa Chùa Đại

Vương 天官。廚大王; Thiên Quan Đầu Cầu Đại Vương 天官頭梂大王, triều Lý.

5. Xã Mạc Hạ 幕下: 22 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572,

về sự tích Tứ Vị Hồng Nương Phu Nhân 四位洪娘夫人.

92.

Hà Nam tỉnh Lý Nhân phủ Nam Xang huyện Thổ Ốc tổng Đồng Bàn xã thần

tích 河南省里

仁府南昌縣土

AE.A13/28

Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Hán

Thần tích xã Đồng Bàn, tổng Thổ Ốc, huyện Nam Xang, tỉnh Hà Nam, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, gồm sự tích Linh

Lang Đại Vương 靈郎大王; Thiên Quan Viên Quán Đại

Vương 天官園館大王 ; Liễu Hạnh Công Chúa 柳杏公主

; Quế Anh Phu Nhân 桂英夫人 ; và Lự Nương Tôn Thần 濾娘尊神 triều Lý.

1 bản viết, 36 trang

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

沃總銅盤社神

蹟

93.

Thanh Hóa tỉnh Thiệu Hóa phủ Đông Sơn huyện Tuyên Hóa tổng các xã thần tích

清化省東山縣宣化總各社神蹟

AE.B2/7

Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Hán

Thần tích 5 thôn 2 xã thuộc tổng Tuyên Hóa, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

1. Xã Mai Xuyên 枚川 : 10 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích Dĩnh Công 穎公 (Bản Cảnh Thành Hoàng... Đại Vương 本境城隍... 大王) công thần thời Lê.

2. Thôn Liệu 料 , xã Y Xá 伊舍 : 4 trang, gồm 2 bản kê khai đề

năm Minh Mệnh (1840), về việc thôn này chưa có thần tích.

3. Xã Tuyên Hóa 宣化 : 19 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích Mang Công 芒公 (Trung Thành Đại

Vương 忠誠大王 ), công thần thời Hùng Duệ Vương và Linh

Lang 靈郎 (Linh Lang Đại Vương 靈郎大王 ) công thần thời

Lý.

4. Thôn Xuân Lưu 春留 , xã Phúc Khê 福溪 : 14 t.r, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích Nguyệt Nương 月娘 (Nguyệt Nga Công Chúa Phu Nhân 月娥公主夫人 ), gốc

người phương Bắc, sang định cư ở nước ta, được Tống Nghệ Tông vời về Bắc quốc, lập làm Cung phi thứ 3. Sau nàng về nước, mất tại bản quán, được dân lập đền thờ.

5. Thôn Nhuệ Thâm (Sâm) 銳琛, xã Phúc Khê 福溪: 16 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích: Văn Lương 文良 (Chu Lương Tế Thế... Đại Vương 周良濟世... 大王) công thần thời Trần Thái Tông; Uy Công 威公 (Bản Cảnh Thành Hoàng Uy Linh... Đại Vương 本境城隍威靈 ... 大王 ) và Thành Công 成公 (Đương Cảnh Thành Hoàng Chàng Út... Đại

Vương 當境城隍。。... 大王), đều là công thần thời Lý.

6. Thôn Cáo 告 xã Phúc Khê 福溪: 6 trang, do Nguyễn Bính

soạn năm 1572, về sự tích Thượng Ngàn Công Chúa 上岸公

1 bản viết, 85 trang

STT

Tên tư liệu	Ký hiệu	Niên đại định bản	Tác giả	Chữ	Nội dung lược thuật	Ghi chú
						主 , từng âm phò Lê Thái Tổ đánh quân Minh. 7. Thôn Phúc Hậu 福厚 , xã Phúc Khê 福溪 : 16 trang, gồm bài Cao Sơn Đại Vương thần từ bi minh tịnh tự, soạn năm Hồng Thuận (1510) và 1 bản ngọc phả, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, đều viết về Cao Sơn Đại Vương 高山大王 , có công giúp nước, giúp dân.
94.	Hà Nam tỉnh Lý Nhân phủ Nam Xang huyện Cao Đà tổng các xã thần tích 河南省里仁府南昌縣高陀總各社神蹟	AE.A13/23	Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX		Hán	Thần tích 4 xã thuộc tổng Cao Đà, huyện Nam Xang, tỉnh Hà Nam. 1. Xã Đông Trụ 東柱 : 26 trang, do Nguyễn Bính soạn, sao lại vào năm Vĩnh Hựu 3 (1737), gồm sự tích Dũng Nhiên Đại Vương 勇燃大王 ; Sát Nhiên Đại Vương 察燃大王 ; Siêu Nhiên Đại Vương 超燃大王; Lợi Nhiên Đại Vương 利燃大王; và Nhược Nhiên Đại Vương 若燃大王. 2. Xã Cao Đà 高陀 : 20 trang, gồm sự tích Nam Hải Thượng Đẳng Thánh Vương Tối Linh Hoàng Đế 南海上等聖王最靈皇帝; Hổ Mang Tế Quốc Đại Vương 虎茫濟國大王; Du Dược Tá Quốc Đại Vương 油藥佐國大王; Phổ Tế Dực Vận Đại Vương 普濟翊運大王 ; Thánh Mẫu Thuần Mỹ Đoan Trang Công Chúa 聖母純美端莊公主 triều An Dương Vương và sự tích Linh Lang Đại Vương 靈郎大王 triều Đinh. 3. Xã Đà Xuyên 陀川: 9 trang, soạn năm Cảnh Trị 8 (1670), về sự tích Mạ Vàng Công Chúa 禡。公主. 4. Xã Đại Hoàng 大黃 : 10 trang, do Nguyễn Bính soạn, sao lại vào năm Vĩnh Hựu 4 (1738), gồm sự tích Mỹ Đạo Đại Vương 美帽大王; Chàng Hộ Tấu Đại Vương 撞護奏大王; và Quận Chúa Phu Nhân Đại Vương 郡主夫人大王 triều Trưng Nữ Vương.	1 bản viết, 67 trang
95.	Ninh Bình tỉnh	AE.A4/33	Cuối thế kỷ			Thần tích 2 thôn, 2 xã thuộc tổng Bách Liên, huyện Yên Mô,	1 bản viết, 132

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

Yên Mô huyện Bạch Liên tổng các xã thôn thần

tích 寧平省安謨縣白蓮總各社村神蹟

XIX - đầu thế kỷ XX

tỉnh Ninh Bình.

1. Thôn Tiên Dương 先揚 xã Bạch Liên 白蓮 : 36 trang, gồm

sự tích 4 vị thần triều Hùng, do Nguyễn Bính soạn năm 1572: Trưởng Minh Ngọ Đại Vương 長明午大王 ; Thứ Minh Ngọ Đại Vương 次明午大王 ; Quý Minh Ngọ Đại Vương 貴明午大王; Trung Đẳng Lý Ngư Đại Thần 中等鯉魚大神 , và sự tích Trần Khát Chân 陳渴真 triều Trần.

2. Xã Trường Khê 長溪 : 30 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, gồm sự tích 2 vị thần triều Hùng: Nguyễn Hổ Sùng 阮虎崇 (Cao Sơn Mãnh Hổ... Thượng Đẳng Thần 高山猛虎 ... 上等神 ); Bạch Diện Sơn Tinh Tinh Khiết Phu Nhân 白面山精精潔夫人.

3. Thôn La Phù 羅浮 , xã Bồ Xuyên 蒲川 : 14 trang, gồm sự tích Trần Giản Định Hoàng Đế 陳簡定皇帝, soạn năm 1478; Tạ Nghĩa 謝義 triều Lê.

4. Xã Mã Tiên 馬鞭 : 50 trang, về sự tích Liễu Hạnh Công

Chúa 柳杏公主 (Thiên Tiên Thánh Mẫu 天仙聖母 ).

trang

96.

Nam Định tỉnh Vụ Bản huyện Phú Lão tổng các xã thôn thần tích

南定省務本縣富老總各社村神蹟

AE.A15/32

Đ Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Hán và Nôm

Thần tích 5 thôn, 1 xã thuộc tổng Phú Lão, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.

1. Thôn Phú Cốc 富穀 : 60 trang, về sự tích Liễu Hạnh Công

Chúa 柳杏公主.

* Có bài văn chầu thần bằng chữ Nôm.

2. Thôn Bích Phu 甓敷 : 14 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích Câu Mang Đại Vương 勾芒大王 triều Hùng.

3. Thôn Phú Lão 富老 xã Hành Nhân 行仁 : 52 trang, gồm sự tích: Nữ Hoa Nương Công Chúa 女花娘公主 Quế Hoa Nương Công Chúa 桂花娘公主 triều Trưng Vương, do Nguyễn Bính soạn năm 1572; Tản Viên Sơn Thánh 傘圓山

聖 triều Hùng, Nguyễn Hiền sao năm 1736; Linh Lang Cù Lộ

1 bản viết, 168 trang

STT

Tên tư liệu	Ký hiệu	Niên đại định bản	Tác giả	Chữ	Nội dung lược thuật	Ghi chú
						Đại Vương 靈。。露大王 triều Lý. 4. Xã Bàn Kết 盤結: 10 trang, về sự tích Lang Lang Cù Lộ Đại Vương 靈。。露大王 triều Lý. 5. Thôn Phú 富 : 10 trang, về sự tích Đoàn Thượng 段尚 triều Lý. 6. Thôn Duyên, Duyên Trường 延長 : 20 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích 2 vị thần triều Hùng: Diêm La Đại Vương 閻羅大王, Tề Thiên Đại Vương 齊天大王.
97.	Nghệ An tỉnh Hưng Nguyên phủ Thông Lãng tổng Ước Lễ xã thần tích 乂安省興元府通朗總約禮社神蹟	AE.B1/11	Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX		Hán	Thần tích xã Ước Lễ thuộc tổng Thông Lãng, phủ Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An: 47 trang, gồm sự tích Cao Hiển 高顯 (Cao Các Đại Vương 高閣大王 ); Phật Đường Cương Khấu Linh Ứng Hách Trạc Tôn Thần 佛堂剛叩靈應赫濯尊神; và Liễu Hạnh Công Chúa Ngọc Phả 柳杏公主玉譜.	1 bản viết, 47 trang
98.	Phúc Yên tỉnh Yên Lãng phủ Bạch Trữ tổng các xã thần tích 福安省安郎府白宁總各社神蹟	AE.A11/6	Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX		Hán	Thần tích 5 xã thuộc tổng Bạch Trữ, phủ Yên Lãng, tỉnh Phúc Yên. 1. Xã Tháp Miếu 塔廟 : 53 trang, gồm sự tích Cao Biền 高駢 (An Nam Đô Hộ Đường Cao Vương Đại Vương 安南都護唐高王大王 ); Đô Đài Minh Tự Công Đại Vương 都薹明字公大王, Ngọc Thanh Hoàng Hậu Chính Cung Tôn Thần 玉清皇后正宮尊神 , Huệ Nương Cung Phi Phu Nhân Tôn Thần 惠娘宮妃夫人尊神 , soạn năm Hồng Phúc 1 (1572); Thái Trưởng Hương Nương Công Chúa 太長興娘公主 triều Trần, sao lại năm Tự Đức 21 (1868). 2. Xã Thịnh Kỷ 盛紀 : 76 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, gồm sự tích Hối Công 晦公 (Đông Hối Đại Vương 東晦大王 ); Vũ Đống Thần Vương 武棟神王 triều Hùng Vương; và Nương Tử 娘子 (Nương Tử Công Chúa 娘子公主 ); Tam	1 bản viết, 196 trang

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

Giang Đại Vương 三江大王 (Trương Hống 張吼 , Trương

Hát 張喝 ); Đông Tây Nam Bắc Tứ Bộ Nhự Tuy Chi Thần 東西南北四部茹綏之神 triều Lý.

3. Xã Bạch Trữ 白苧 : 28 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, gồm sự tích Thiên Tiên 天僊 (Thái Hậu Quốc Chính Thiên Tiên Công Chúa 太后國正天僊公主 ); và Cống Sơn Đại Vương 貢山大王 triều Trưng Nữ Vương.

4. Xã Đạm Nội 淡內 : 30 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích Hựu Công 祐公 (Hựu Thiện Tối Linh Đại

Vương 祐善最靈大王).

5. Xã Đạm Xuyên 淡川 : 7 trang, gồm sự tích Cao Bi Hùng Vương Đại Thánh 高碑雄王大聖 ; Thủy Tinh Thần Nữ Công Chúa 水晶神女公主 ; và Dương Uy Phấn Vũ Đại

Vương 揚威奮武公主.

99.

Thanh Hóa tỉnh Đông Sơn huyện Thọ Hạc tổng các xã thôn thần

tích 清化省東山縣壽鶴總各社村神蹟

AE.B2/18

Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Hán

Thần tích 4 thôn, 2 xã thuộc tổng Thọ Hạc, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

1. Thôn Đông Sơn 東山 : 8 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích Uy Công 威公 (Bản Cảnh Thành Hoàng Uy Linh... Đại Vương 本境城隍威靈 ... 大王 ) và Chàng Út... (Đương Cảnh Thành Hoàng Chàng Út... Đại Vương 當境城隍。。... 大王), đều là công thần thời Lý.

2. Xã Nam Ngạn 南岸 : 9 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về Văn Lương 文良 (Chu Lương Tế Thế... Đại

Vương 周良濟世... 大王) công thần thời Trần Thái Tông.

3. Thôn Hạc Song 鶴窗 : 16 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về sự tích Nguyệt Nương 月娘 (Nguyệt Nương Công Chúa Phu Nhân 月娘公主夫人 ), người phủ Kiến Xương,

đạo Sơn Nam, có sắc đẹp, từng được vua Tống lập làm Cung

1 bản viết, 75 trang

STT

Tên tư liệu

Ký hiệu

Niên đại định bản

Tác giả

Chữ

Nội dung lược thuật

Ghi chú

phi thứ 3. Do có công đức với dân, sau khi mất (tại nước ta), bà được nhiều nơi lập đền thờ.

4. Thôn Định Hòa 定和 : 14 trang, về: Kiều Lộ 橋路 , vị thần

do trời ban xuống, có linh ứng, dân cầu nguyện đều được như ý; Thượng Ngàn Công Chúa 上岸公主 , từng âm phù Lê Thái Tổ đánh quân Minh; Trang Quốc Công 莊國公 họ Đỗ 杜 , húy

Thành 誠 , người xã Lam Sơn, huyện Thụy Nguyên, phủ Thiệu

Hóa, công thần thời Lê sơ, từng giúp Lê Lợi đánh quân Minh, được ban quốc tính, sau khi mất, được dân lập đền thờ; Từ

Thiện Phu Nhân 慈善夫人: họ Nguyễn 阮 , húy Hà 河, người

thôn Định Hòa, Phu Nhân của Trang Quốc Công; và Trinh Liệt Phu Nhân 貞烈夫人 : họ Nguyễn 阮 , húy Kỳ 奇 , Phu Nhân

của Trang Quốc Công.

* Sự tích 3 vị thần sau cùng đều do Nguyễn Bính soạn năm 1572.

5. Thôn Vĩnh Quần 永群 : 20 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về Trung Thành 忠誠 (Trung Thành Đại Vương 忠誠大王), công thần thời Hùng Duệ Vương, và Linh Lang 靈郎 (Linh Lang Đại Vương 靈郎大王) công thần thời Lý.

6. Xã Sơn Viện 山院 : 8 trang, do Nguyễn Bính soạn năm 1572, về Hiển Công 顯公 (Bắc Quốc Quảng Đông Trấn Đông Nhạc Hiển Linh... Đại Vương 北國廣東鎮東岳顯靈 ... 大

王) người Bắc quốc.

100.

Nam Định tỉnh Hải Hậu huyện Tân Khai tổng các

xã thần tích 南定省海後縣新開總各社神蹟

AE.A15/9

Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Hán

Thần tích 1 trại, 1 ấp, 2 xóm, 1 xã thuộc tổng Tân Khai, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định.

1. Xã Thương Điền 滄田 : 8 trang, về sự tích Lê Ngọc Tảo 黎玉藻 (Lương Quốc Quốc Trưởng Công Chúa Lê Thị Ngọc Tảo Phúc Thần 梁國國長公主黎氏玉藻福神 ).

2. Xóm Kiên Chính 堅正 : 12 trang, gồm sự tích 2 vị thần triều

1 bản viết, 100 trang