Thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk

nhằm giải quyết việc làm cho người lao động nói chung và thanh niên nói riêng và đạt được những kết quả đáng kể, tuy nhiên vẫn còn nhiều bất cập như: Tình trạng thất nghiệp có xu hướng gia tăng, đặc biệt là trong lứa tuổi thanh niên; chất lượng nguồn nhân lực còn thấp; thanh niên phải tìm việc làm tại các địa phương khác; công tác hướng nghiệp, giới thiệu việc làm vẫn chưa thực sự sát với yêu cầu thực tế… đã ảnh hưởng không nhỏ đến mục tiêu xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột trở thành một đô thị hiện đại, văn minh xứng đáng là trung tâm kinh tế trọng điểm của vùng Tây Nguyên và của cả nước trong tương lai. Yêu cầu đặt ra là cần có nghiên cứu một cách khoa học và hệ thống về cơ sở lý luận và thực tiễn, đánh giá thực trạng từ đó đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm giải quyết việc làm cho thanh niên thành phố Buôn Ma Thuột có ý nghĩa quan trọng nhằm hoạch định chính sách, chiến lược giải quyết việc làm cho người lao động ở thành phố Buôn Ma Thuộc nói riêng, cũng như các địa phương khác có điều kiện kinh tế - xã hội tương đồng.

Trong bối cảnh đó, vấn đề “Thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk” được chọn làm đề tài luận văn thạc sĩ, chuyên ngành Chính sách công là có ý nghĩa thời sự, khoa học và thực tiễn cấp bách.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

2.1. Các công trình nghiên cứu chính sách việc làm nói chung

Liên quan đến lĩnh vực chính sách lao động - việc làm nói chung đã có khá nhiều học giả quan tâm nghiên cứu với một số công trình như:

Luận án tiến sĩ của Đỗ Thị Xuân Phượng (2005), “Phát triển thị trường sức lao động, giải quyết việc làm qua thực tế ở Hà Nội”, trong đó đã làm rõ thực trạng việc làm của lao động ở Hà Nội.

Luận văn thạc sĩ của Lê Thị Thanh Hà (2009), “Hoàn thiện chính sách đào tạo nghề ở nước ta trong giai đoạn hiện nay”, tập trung nghiên cứu các

chính sách liên quan đến lĩnh vực đào tạo nghề ở nước ta hiện nay và phương hướng hoàn thiện chính sách này trong giai đoạn mới.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 90 trang tài liệu này.

Luận văn thạc sĩ của Đặng Thị Loan (2015), “Quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn thành phố Hưng Yên”, đã nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn về đào tạo nghề cho lao động nông thôn, đưa ra định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn ở thành phố Hưng Yên .

2.2. Các công trình nghiên cứu chính sách việc làm cho thanh niên

Từ các góc độ tiếp cận khác nhau, đến nay đã có nhiều nghiên cứu, bài báo, xuất bản phẩm bàn về vấn đề thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên ở trong và ngoài nước, cụ thể là:

O’Higgin (1997) trong công trình nghiên cứu “The challenges of youth unemployment”, nói về một thách thức lớn đối với nhiều quốc gia hiện nay, nhất là các quốc gia có nền kinh tế chậm phát triển và đang phát triển đó là tình trạng thất nghiệp của thanh niên.

Manning C. (1998) đã xuất bản “Choosy Youth or unwanted youth – a survey or unemployment” nói về nhu cầu và sự lựa chọn của thanh niên hiện nay trong việc tìm kiếm việc làm phù hợp, nhằm tránh khỏi tình trạng thất nghiệp đang đe dọa do những biến động khó lường của kinh tế thế giới.

Nguyễn Hữu Dũng (2005), với công trình nghiên cứu “Thị trường lao động và định hướng nghề nghiệp cho thanh niên” (Nxb. Lao động - Xã hội), đã phân tích các nội dung có liên quan đến lý luận về thị trường lao động, định hướng nghề nghiệp cho thanh niên; thực trạng thị trường lao động ở nước ta, thực trạng định hướng nghề nghiệp cho thanh niên trong thời gian qua; định hướng nghề nghiệp và giải quyết việc làm cho thanh niên.

Luận văn thạc sĩ chính sách công của Phan Đức Lộc (2015), “Giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk”,

Đại học Đà Nẵng, tác giả đã đề ra một số giải pháp để giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột.

Luận văn thạc sĩ chính sách công của Đoàn Kim Thanh (2018), “Thực hiện chính sách giải quyết việc làm cho thanh niên từ thực tiễn thành phố Ba Đình, thành phố Hà Nội”; Luận văn thạc sĩ chính sách công của Trần Ngọc Thảo (2018), “Thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên từ thực tiễn tỉnh Quảng Nam”, Học viện Khoa học xã hội, các tác giả đã làm sáng tỏ về mặt lý luận của vấn đề nghiên cứu: khái niệm việc làm, chính sách việc làm, thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên ở các địa phương trên.

Bài viết “Chính sách việc làm ở Việt Nam: Thực trạng và định hướng hoàn thiện” của tác giả Trần Việt Tiến đăng trên Tạp chí Kinh tế và phát triển Số 181 Tháng 7/2012 đã góp phần làm rõ thực trạng chính sách việc làm ở Việt Nam hiện nay và đưa ra đề xuất nhằm hoàn thiện chính sách việc làm tới năm 2020.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã có khá nhiều các công trình nghiên cứu khoa học cũng như tổ chức nhiều hội thảo về vấn đề này. Cụ thể như: Hội thảo Chính sách việc làm, thị trường lao động và đề xuất nghiên cứu xây dựng Luật Việc làm, Hà Nội; Đánh giá thực trạng xây dựng và thực hiện các chính sách việc làm ở Việt Nam năm 2008; Báo cáo kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xóa đói giảm nghèo và việc làm các năm 2001 - 2005...

Ngoài ra, còn có một số công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn, như: Nguyễn Đức Hoàn (2017), Đại học Kinh tế quốc dân, đề tài: “Việc làm của thanh niên lao động tự do từ nông thôn ra Hà Nôi (Nghiên cứu tại Thành phố Đống Đa - Hà Nội)”; Phan Thành Trung (2016), Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, “Thực trạng việc làm của thanh niên khu vực ngoại thành

Hà Nội hiện nay (Qua nghiên cứu trường hợp thị trấn Kim Bài và xã Cao Dương, huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội)”…

Nhìn chung, những công trình và bài viết đã tiếp cận nghiên cứu vấn đề việc làm, thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên; vấn đề tác động của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đến người lao động nói chung và đến thanh niên nói riêng. Tuy nhiên, kết quả của những công trình nghiên cứu này chưa đề ra giải pháp cụ thể cho tổ chức thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên. Đặc biệt, chưa có công trình nghiên cứu có tính khả thi cao về việc thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Kế thừa các kết quả nghiên cứu từ các công trình nghiên cứu đã có, luận văn sẽ tập trung nghiên cứu việc thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn

3.1. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở đánh giá thực trạng việc thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn này.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

- Hệ thống hoá và làm rõ một số vấn đề lý luận về thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên.

- Đánh giá thực trạng việc thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

- Phân tích định hướng và giải pháp hoàn thiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài

Đề tài nghiên cứu việc thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma thuột, tỉnh Đắk Lắk.

4.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài

4.2.1. Nội dung: thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

4.2.2. Thời gian: giai đoạn 2016 - 2020 và giải pháp đến năm 2025.

4.2.3. Không gian: thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn

5.1. Cơ sở lý luận

Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin về các vấn đề xã hội; tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước về thanh niên.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khác nhau, chủ yếu là các phương pháp sau:

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu, nghiên cứu các báo cáo, tạp chí khoa học, tác phẩm khoa học, giáo trình, văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến đề tài. Thông tin, số liệu thứ cấp thu thập thông qua báo cáo hàng năm của Ủy ban nhân dân thành phố Buôn Ma Thuột, niên giám thống kê hàng năm, các báo cáo của Phòng thống kê, Phòng Lao động - Thương binh và xã hội, Thành đoàn thành phố Buôn Ma Thuột có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.

- Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu: Số liệu được chọn lọc và tổng hợp theo phương pháp thống kê. Các chỉ tiêu sử dụng: số tuyệt đối, số tương đối, số bình quân… Toàn bộ số liệu điều tra được xử lý trên theo chương trình EXCEL.

- Phương pháp phân tích: Sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, thống kê so sánh để phân tích số liệu đã thu thập được. Thống kê mô tả được dùng để thống kê số lượng lao động thành phố, số thanh niên, số lao động là thanh niên, số thanh niên được hướng nghiệp, giới thiệu việc làm, số thanh niên được đào tạo nghề, số thanh niên xuất khẩu lao động; kết quả về mặt số lượng thanh niên đã được giải quyết việc làm qua các năm. Thống kê so sánh được sử dụng gồm so sánh tỷ trọng thanh niên trong tổng dân số, tỷ lệ thanh niên được đào tạo nghề, tỷ lệ thất nghiệp; so sánh các số tuyệt đối đã mô tả và so sánh các tỷ lệ tương đối.

Ngoài ra, luận văn sử dụng phương pháp lịch sử và logic để trình bày nội dung nghiên cứu trong báo cáo luận văn.

6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn

6.1. Về lý luận

Đề tài đã hệ thống hoá cơ sở lý luận, cụ thể gồm: khái niệm, nội dung, các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên Việt Nam nói chung, Thành phố Buôn Ma Thuột nói riêng. Đồng thời cung cấp thêm cơ sở khoa học để hoạch định chính sách, tạo điều kiện quan tâm và giải quyết tốt vấn đề việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

6.2. Về thực tiễn

Đề tài đánh giá thực trạng thực hiện chính sách giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, chỉ ra thành tựu, hạn chế và nguyên nhân - đây có thể là kinh nghiệm tốt cho các địa bàn tương tự trên cả nước tham khảo.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, danh mục Tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 03 chương, gồm:

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên

Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk

Chương 3: Giải pháp nâng cao việc thực hiện chính sách việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VIỆC LÀM VÀ CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NƯỚC VỀ VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN

1.1. Các khái niệm cơ bản

1.1.1. Thanh niên

Luật Thanh niên năm 2020 quy định: “Thanh niên Việt Nam là công dân Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi”. Thanh niên là một nhóm xã hội, nhân khẩu đặc thù, đan xen bởi cơ cấu xã hội, giai tầng, nghề nghiệp và các quan hệ xã hội. Thanh niên không đứng thành một giai cấp riêng biệt, chịu sự tác động của các quan hệ kinh tế - xã hội, các quan điểm chính trị, tư tưởng của các giai cấp, tầng lớp trong xã hội.

1.1.2. Chính sách, chính sách việc làm cho thanh niên

Chính sách việc làm cho thanh niên là một nội dung của Chính sách công nhằm triển khai các chủ trương, pháp luật và định hướng của Nhà nước về việc làm cho thanh niên. Nghiên cứu chính sách việc làm cho thanh niên trước hết cần làm rõ khái niệm về Chính sách công.

1.1.2.1. Khái niệm chính sách công

Có rất nhiều khái niệm khác nhau về chính sách công, tuy nhiên trong phạm vi nghiên cứu tác giả sử dụng khái niệm của tác giả Văn Tất Thu (2017) thì chính sách công là chính sách của Nhà nước đối với khu vực công cộng, phản ánh bản chất, tính chất của nhà nước và chế độ chính trị trong đó Nhà nước tồn tại; đồng thời phản ánh ý chí, quan điểm, thái độ, cách xử sự của đảng chính trị phục vụ cho mục đích của đảng, lợi ích và nhu cầu của nhân dân. Ngoài mục đích phục vụ cho lợi ích của giai cấp, của Đảng cầm quyền còn để mưu cầu lợi ích cho người dân và xã hội.

1.1.2.2. Khái niệm chính sách việc làm