Khái Quát Tổ Chức Thực Hiện Pháp Luật Về Quản Lý Viên Chức Ngành Giáo Dục

Mục đích của đánh giá viên chức để làm căn cứ tiếp tục bố trí, sử dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật và thực hiện chế độ, chính sách đối với viên chức.

Căn cứ đánh giá viên chức bao gồm các cam kết trong hợp đồng làm việc đã ký kết và quy định về đạo đức nghề nghiệp, quy tắc ứng xử của viên chức. Cụ thể, viên chức được đánh giá dựa theo các nội dung:

+ Kết quả thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ theo hợp đồng làm việc đã ký

kết;

+ Việc thực hiện quy định về đạo đức nghề nghiệp;

+ Tinh thần trách nhiệm, thái độ phục vụ nhân dân, tinh thần hợp tác với đồng

nghiệp và việc thực hiện quy tắc ứng xử của viên chức;

+ Việc thực hiện các nghĩa vụ khác của viên chức.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 133 trang tài liệu này.

Bên cạnh những nội dung trên, viên chức quản lý còn được đánh giá dựa theo các tiêu chí:

+ Năng lực lãnh đạo, quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện nhiệm vụ;

+ Kết quả hoạt động của đơn vị được giao quản lý, phụ trách.

Việc đánh giá viên chức được thực hiện hàng năm; khi kết thúc thời gian tập sự; trước khi ký tiếp hợp đồng làm việc; thay đổi vị trí việc làm; xét khen thưởng, kỷ luật, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng.

Viên chức vi phạm các quy định của pháp luật trong quá trình thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, phải chịu một trong các hình thức kỷ luật sau: Khiển trách;Cảnh cáo;Cách chức;Buộc thôi việc.

Viên chức bị kỷ luật bằng một trong các hình thức này còn có thể bị hạn chế thực hiện hoạt động nghề nghiệp theo quy định của pháp luật có liên quan. Hình thức kỷ luật cách chức chỉ áp dụng đối với viên chức quản lý. Quyết định kỷ luật được lưu vào hồ sơ viên chức.

(7). Giải quyết thôi việc và nghỉ hưu đối với viên chức.

Viên chức được giải quyết thôi việc trong các trường hợp sau: Viên chức có đơn tự nguyện xin thôi việc được cơ quan, đơn vị có thẩm quyền đồng ý bằng văn bản; Viên

chức đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc; Đơn vị sự nghiệp công lập đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc với viên chức.

Viên chức chưa được giải quyết thôi việc nếu thuộc một trong các trường hợp sau: Đang bị xem xét xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; Chưa làm việc đủ thời gian cam kết với đơn vị sự nghiệp công lập khi được cử đi đào tạo hoặc khi được xét tuyển; Chưa hoàn thành việc thanh toán các khoản tiền, tài sản thuộc trách nhiệm của viên chức đối với đơn vị sự nghiệp công lập; Do yêu cầu công tác và chưa bố trí được người thay thế.

Viên chức có nguyện vọng thôi việc có văn bản gửi người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập. Trong thời hạn 20 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đơn, nếu đồng ý cho viên chức thôi việc thì người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập ra quyết định chấm dứt hợp đồng làm việc; nếu không đồng ý cho viên chức thôi việc thì trả lời viên chức bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Khi chấm dứt hợp đồng làm việc, viên chức được hưởng trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm hoặc chế độ bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật về lao động và pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Viên chức không được hưởng trợ cấp thôi việc nếu thuộc một trong các trường hợp: Bị buộc thôi việc; Đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc; Chấm dứt hợp đồng làm việc.

Nghỉ hưu là việc viên chức hết tuổi lao động theo quy định của pháp luật. Thời điểm nghỉ hưu là ngày 01 của tháng liền kề sau tháng viên chức đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định. Thời điểm nghỉ hưu được tính lùi lại khi có một trong các trường hợp sau: Không quá 01 tháng đối với một trong các trường hợp: Thời điểm nghỉ hưu trùng với ngày nghỉ Tết Nguyên đán; viên chức có vợ hoặc chồng, bố, mẹ (vợ hoặc chồng), con từ trần, bị Tòa án tuyên bố mất tích; bản thân và gia đình viên chức bị thiệt hại do thiên tai, địch họa, hỏa hoạn; Không quá 03 tháng đối với trường hợp bị bệnh nặng hoặc bị tai nạn có giấy xác nhận của bệnh viện; Không quá 06 tháng đối với trường hợp đang điều trị bệnh thuộc danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày do Bộ Y tế ban hành, có giấy xác nhận của bệnh viện.

Viên chức được hưởng chế độ hưu trí theo quy định của pháp luật về lao động và pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Trước 06 tháng, tính đến ngày viên chức nghỉ hưu, cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý viên chức phải thông báo bằng văn bản về thời điểm nghỉ hưu; trước 03 tháng, tính đến ngày viên chức nghỉ hưu, cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý viên chức ra quyết định nghỉ hưu.

(8). Thực hiện chế độ báo cáo, thống kê và quản lý hồ sơ viên chức.

Định kỳ hàng năm, hoặc theo yêu cầu đột xuất của Bộ Nội vụ, cơ quan quản lý viên chức chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc và trực thuộc lập báo cáo thống kê số lượng, chất lượng công chức, danh sách và tiền lương công chức của năm trước báo cáo cơ quan chính sách công chức vào ngày 31/3 của năm sau theo biểu mẫu thống nhất.

(9). Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo việc thi hành quy định của pháp luật về viên chức.

Đối với việc thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo việc thi hành quy định của pháp luật về viên chức được thực hiện theo Luật Thanh tra 2010, Luật Khiếu nại 2012, Luật Tố cáo 2018, Luật Viên chức 2012. Thông qua thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo người lao động mà cụ thể là các viên chức có cơ sở để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình nếu bị xâm phạm.

Cơ quan có thẩm quyền quản lý đơn vị sự nghiệp công lập thanh tra, kiểm tra việc tuyển dụng, sử dụng, quản lý viên chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập được giao quản lý.

Bộ Nội vụ thanh tra việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức theo quy định của pháp luật có liên quan.

Các bộ, cơ quan ngang bộ thanh tra việc thực hiện hoạt động nghề nghiệp của viên chức thuộc ngành, lĩnh vực được giao quản lý.

Như vậy có tất cả 9 nội dung quản lý viên chức. Trong các nội dung này tuỳ thuộc vào tình hình đơn vị mà có nội dung thực hiện mang tính thường xuyên, có nội dung không được thực hiện liên tục (ví dụ giải quyết khiếu nại, tố cáo chỉ phát sinh

khi có đơn khiếu nại, tố cáo). Trên cơ sở các nội dung quản lý viên chức, các chủ thể có thẩm quyền tổ chức thực hiện các quy định pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dục.

1.3. Khái quát tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dục

1.3.1. Khái niệm thực hiện chính sách pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dục

Để làm rõ thuật ngữ này cần luận giải xuất phát từ thuật ngữ “thực hiện pháp luật”. Thực hiện pháp luật là quá trình các tổ chức, cá nhân và các chủ thể pháp luật khác khi gặp phải tình huống thực tế mà quy phạm pháp luật đã dự liệu, trên cơ sở nhận thức của mình chuyển hóa một cách sáng tạo quy tắc xử sự chung mà Nhà nước đã quy định vào tình huống cụ thể đó thông qua hành vi thực tế hợp pháp của mình. Hay nói cách khác, những đòi hỏi cấm đoán hay cho phép của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân đã được biểu hiện thành các hành vi thực tế thực hiện quyền, nghĩa vụ của các chủ thể pháp luật. Dưới góc độ pháp lý thì, thực hiện pháp luật là hành vi pháp luật (hành động hoặc không hành động) hợp pháp, nghĩa là nó được tiến hành phù hợp với những yêu cầu, đòi hỏi trong phạm vi các quy định của pháp luật.

Nếu như thực hiện pháp luật do rất nhiều chủ thể khác nhau thực hiện bao gồm cơ quan nhà nước và cá nhân, tổ chức trong xã hội nhưng đối với tổ chức thực hiện pháp luật xét dưới góc độ thuật ngữ “tổ chức” thì chủ thể là cơ quan nhà nước phù hợp và đầy đủ thẩm quyền hơn.

Thực tế đã cho thấy có những trường hợp không có sự can thiệp của Nhà nước thì nhiều quy định của pháp luật sẽ không được thực hiện hoặc thực hiện không đúng. Tổ chức thực hiện pháp luậtlà việc Nhà nước thông qua các cơ quan Nhà nước hoặc cán bộ, công chức có thẩm quyền tổ chức cho các chủ thể thực hiện những quy định của pháp luật hoặc tự mình căn cứ vào các quy định của pháp luật đưa ra các quyết định làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt những quan hệ pháp luật cụ thể. Do đó tổ chức thực hiện pháp luật là hoạt động mang tính quyền lực của cơ quan Nhà nước. Biểu hiện rõ nét nhất là các chủ thể pháp luật khi thực hiện các quy định của pháp

luật có sự can thiệp của Nhà nước hay của cán bộ, công chức có thẩm quyền, đảm bảo cho các quy phạm pháp luật được thực hiện triệt để, hiệu lực và hiệu quả khi tác động vào các quan hệ xã hội.

Trên phương diện lý luận về Nhà nước và pháp luật, tổ chức thực hiện pháp luật là hoạt động có mục đích nhằm hiện thực hóa các quy định của pháp luật, làm cho chúng đi vào cuộc sống, trở thành những hành vi thực tế hợp pháp của các chủ thể pháp luật. Vì thế, tổ chức thực hiện pháp luậtkhông thể phát huy được hiệu lực trong hoạt động thực tế của các chủ thể pháp luật khi thiếu sự bảo đảm của Nhà nước, các cơ chế cũng như cơ sở pháp lý của nó.

Từ những phân tích trên có thể xác định: thực hiện chính sách pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dụclà hoạt động có mục đích của cơ quan nhà nước và người có thẩm quyền nhằm hiện thực hóa các quy định của pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dục, làm cho các quy định pháp luật vận hành trong đời sống xã hội.

Thực hiện chính sách pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dụccó những đặc điểm như sau:

Thứ nhất, tổ chức thực hiện pháp luật quản lý viên chức ngành giáo dục là hoạt động mang tính quyền lực Nhà nước. Điều này thể hiện ở chỗ: Hoạt động thực thi pháp luật do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tiến hành tiến hành thông qua các hoạt động được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật như tổ chức việc tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, thanh tra, kiểm tra, xử lý kỉ luật. Trong quá trình tổ chức thực hiện pháp luật mọi khía cạnh, mọi tình tiết đều phải được xem xét cẩn trọng, dựa trên cơ sở các quy định, yêu cầu của quy phạm pháp luật được xác định để ra các yêu cầu cụ thể. Như vậy pháp luật là cơ sở xuất phát điểm để các cơ quan Nhà nước có quyền lực thực hiện chức năng của mình. Trong phạm vi luận văn nghiên cứu tổ chức thực hiện pháp luật do cơ quan hành chính nhà nước tiến hành. Ngoài ra với đặc thủ của hệ thống chính trị Việt Nam, các đơn vị sự nghiệp công lập với quan niệm rộng cũng được hiểu là cơ quan nhà nước (xuất phát từ góc độ cơ sở vật chất, tài chính do Nhà nước đầu tư, nhân sự là viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước).

Thứ hai, thực hiện chính sách pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dục, trong đó các bên có quyền và nghĩa vụ liên quan đều phải tuân theo những hình thức và thủ tục chặt chẽ do pháp luật quy định. Pháp luật về viên chức quy định về cơ sở, hình thức, điều kiện, trình tự thủ tục, quyền và nghĩa vụ của các bên trong quy trình thực hiện pháp luật.

Thứ ba,thực hiện chính sách pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dục đòi hỏi tính sáng tạo. Bởi vì đó là quá trình vận dụng cái chung (các quy phạm pháp luật để áp dụng vào các vụ việc, tình huống cụ thể.. Điều này đòi hỏi người có thẩm quyền thực thi pháp luật phải vận dụng cái chung phù hợp với cái riêng rất phong phú, đa dạng và phức tạp. Tuy nhiên, xã hội luôn vận động, biến đổi và phát triển nên không phải lúc nào pháp luật cũng dự liệu hết được mọi tình huống trong thực tế nảy sinh. Trong trường hợp pháp luật chưa quy định hoặc quy định còn chồng chéo, chưa đồng bộ, chưa rõ ràng thì yêu cầu chủ thể tổ chức thực hiện pháp luậtphải biết vận dụng một cách sáng tạo linh hoạt, không dập khuôn máy móc. Để đạt tới điều đó đòi hỏi người tổ chức thực hiện pháp luậtphải có ý thức pháp luật cao, có tri thức tổng hợp, có kinh nghiệm phong phú, có đạo đức trong sáng và có trình độ chuyên môn cao

1.3.2. Chủ thể thực hiện chính sách pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dục

Hoạt động quản lý viên chức trong ngành giáo dục được thực hiện bởi các

cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan tổ chức quản lý các đơn vị này và của chính các đơn vị sự nghiệp với tư cách là người sử dụng trực tiếp viên chức. Trên cơ sở đó các cơ quan quản lý viên chức bao gồm:

Chính phủ thống nhất quản lý viên chức.

Bộ Nội vụ chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về viên chức.

Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tổ chức do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thành lập mà không phải là đơn vị sự nghiệp công lập;

Các Bộ quản lý chức danh nghề nghiệp viên chức chuyên ngành; Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;

Các đơn vị sự nghiệp công lập.

Lưu ý: Nếu các đơn vị sự nghiệp thuộc tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, đơn vị sự nghiệp thuộc đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị sự nghiệp thuộc công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu sẽ chịu sự quản lý của các tổ chức này;

Các chủ thể quản lý viên chức đồng thời cũng là chủ thể tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức.Theo Điều 49Nghị định 29/2012/NĐ-CP 12 tháng 4 năm 2012 ( sửa đổi, bổ sung Nghị định 161/2018/NĐ-CP) về tuyển dụng, sử dụng, quản lý viên chức, đơn vị sự nghiệp công lập có 2 loại: đơn vị được giao quyền tự chủ và đơn vị chưa giao quyền tự chủ. Với mỗi loại, thì thẩm quyền quản lý viên chức có những quy định khác nhau. Theo đó,

(i) Trường hợp đơn vị sự nghiệp công lập chưa được giao quyền tự chủ, có thẩm quyền:

- Thực hiện các chế độ, chính sách của Nhà nước đối với viên chức theo phân

cấp;

- Thực hiện tuyển dụng, ký và chấm dứt hợp đồng làm việc, biệt phái viên

chức theo phân cấp;

- Bố trí, phân công nhiệm vụ và kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của viên chức, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng viên chức theo phân cấp;

- Thực hiện công tác khen thưởng, kỷ luật đối với viên chức theo thẩm quyền hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền khen thưởng, kỷ luật theo quy định;

- Thực hiện việc lập hồ sơ và lưu giữ hồ sơ cá nhân của viên chức thuộc phạm vi quản lý theo quy định;

- Giải quyết thôi việc, nghỉ hưu đối với viên chức theo phân cấp;

- Ký kết hợp đồng vụ, việc đối với viên chức đã nghỉ hưu;

- Thống kê và báo cáo cơ quan, tổ chức cấp trên về số lượng, chất lượng đội ngũ viên chức thuộc phạm vi quản lý theo quy định;

- Giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật.

(ii) Trường hợp đơn vị sự nghiệp công lập được giao quyền tự chủ, ngoài các nhiệm vụ và quyền hạn trên còn được giao các nhiệm vụ quyền hạn sau:

- Quyết định danh mục vị trí việc làm, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp và số lượng người làm việc theo quy định của Đảng và của pháp luật;

- Tổ chức thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp theo quy định của pháp luật;

- Quyết định cử viên chức tham dự các cuộc hội thảo, hội nghị, nghiên cứu khảo sát và học tập kinh nghiệm ở nước ngoài theo phân cấp”.

Như vậy theo thẩm quyền, các đơn vị sự nghiệp công lập sẽ tổ chức thực hiện các quy định pháp luật trên.

Cụ thể theo quy định của Luật Viên chức: chủ thể quản lý nhà nước về viên chức Chính phủ, Bộ Nội vụ, Bộ Giáo dục, UBND tỉnh và cơ quan chuyên môn của UBND tỉnh. Trong đó Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về viên chức. Những chủ thể này sẽ tiến hành thực hiện chính sách pháp luật về quản lý viên chức ngành giáo dục

Bộ Nội vụ chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện việc quản lý nhà nước về viên chức. Theo đó Bộ Nội vụ chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về viên chức, có nhiệm vụ và quyền hạn sau đây: Xây dựng, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về viên chức để Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Xây dựng trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quy định về chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển đội ngũ viên chức; phân công, phân cấp quản lý viên chức; hướng dẫn phương pháp xác định vị trí việc làm và cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp; chiến lược, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ viên chức; chế độ tiền lương; chính sách đối với người có tài năng; các quy định về bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, biệt phái, từ chức, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật, chấm dứt hợp đồng làm việc, thôi việc và nghỉ hưu đối với viên chức; Kiểm tra việc thực hiện tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức; ban hành quy chế tổ chức thi tuyển, xét tuyển viên chức, quy chế tổ chức thi thăng hạng, xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức; thẩm định chương trình khung bồi dưỡng theo tiêu

Xem toàn bộ nội dung bài viết ᛨ