Thông Tin Bất Cân Xứng Trên Thị Trường Tiền Tệ:

đầu tư có giá trị bằng hoặc lớn hơn 50% tổng giá trị tài sản được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất của FPT mới phải biểu quyết tại đại hội cổ đông. Nhưng bản chất sâu xa của vấn đề chính là rủi ro đạo đức của các công ty phát hành, và các nhà đầu tư thì không thể kiểm soát được hành động của công ty.

3. Thông tin bất cân xứng trên thị trường tiền tệ:

Thị trường tiền tệ là thị trường phát hành và mua bán các công cụ tài chính ngắn hạn (kỳ hạn dưới 1 năm). Thị trường tiền tệ thường bao gồm thị trường nội tệ liên ngân hàng, thị trường ngoại tệ liên ngân hàng và thị trường đấu thầu tín phiếu kho bạc. Các chủ thể tham gia thị trường tiền tệ bao gồm Ngân hàng trung ương, các ngân hàng thương mại, và các tổ chức tài chính phi ngân hàng, chính phủ, các doanh nghiệp, các cá nhân và các nhà môi giới tiền tệ.

Các công cụ tài chính được giao dịch trên thị trường tiền tệ có độ rủi ro thấp, tính thanh khoản cao. Các công cụ của thị trường tiền tệ bao gồm tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi, thương phiếu, chấp phiếu của ngân hàng, thỏa thuận mua lại, tín phiếu NHTW.

Nhìn chung, thị trường này không bộc lộ rõ tình trạng thông tin bất cân xứng. Mặc dù có sự tham gia của cá nhân và doanh nghiệp, nhưng các giao dịch trên thị trường tiền tệ chủ yếu diễn ra giữa các tổ chức tài chính, giữa tổ chức tài chính và chính phủ. Bên cạnh đó, thị trường tiền tệ còn được coi là công cụ thực hiện các chính sách tiền tệ của Nhà nước thông qua hệ thống ngân hàng hai cấp. Vấn đề thường gặp ở đây chỉ là tính công khai, minh bạch của Chính phủ trong việc thực hiện các chính sách mà thôi. Một số nghiệp vụ trên thị trường này như nghiệp vụ Arbitrage có thể được dựa

một phần trên cơ sở thông tin không hiệu quả, do người mua và người bán không gặp trực tiếp mà phải thông qua trung gian arbitraguer, nhưng bản chất của nghiệp vụ không phải dựa trên tình trạng thông tin bất cân xứng mà dựa trên sự chênh lệch tỉ giá giữa các khu vực khác nhau. Đây là vấn đề luôn tồn tại trên thị trường ngoại hối do quan hệ cung cầu ngoại hối quyết định.

Do những lý do trình bày ở trên, khóa luận này xin được không phân tích vấn đề thông tin bất cân xứng trên thị trường tiền tệ Việt Nam.

4. Đánh giá chung về thị trường tài chính.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 120 trang tài liệu này.

 Sau khi đã có cái nhìn cụ thể về tình trạng thông tin bất cân xứng trên từng thị trường cấu thành, người viết xin đưa ra một số đánh giá chung sau đây:

 Thứ nhất, vấn đề minh bạch hóa thông tin trên toàn thị trường đang trở thành một vấn đề cấp thiết cần quan tâm để đảm bảo sự hoạt động lành mạnh của thị trường. Đặc biệt là thị trường chứng khoán đang bắt đầu trỗi dậy, việc minh bạch hóa thông tin là điều kiện tiên quyết đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư, giúp thị trường hoạt động tốt và giúp TTCK trở thành một kênh huy động vốn quan trọng, hiệu quả cho nền kinh tế. Để tăng cường tính minh bạch của thị trường đòi hỏi một hệ thống giải pháp toàn diện trên nhiều lĩnh vực, cần sự quan tâm của cả chính phủ và các đối tượng tham gia thị trường.

 Thứ hai, sự can thiệp hành chính, và chính sách bao cấp hỗ trợ không hợp lý của chính phủ đã phần nào làm lệch lạc các quan hệ thị trường. Trong bối cảnh toàn cầu hóa tài chính, vấn đề này cần được chú ý

đúng mức để giúp thị trường tài chính hoạt động theo đúng quy luật thị trường thật sự, hội nhập vào nền tài chính thế giới.

 Thứ ba, văn hóa kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam nhìn chung còn chưa được xây dựng đúng mức, tính kỷ luật chưa cao. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa hầu như chưa quan tâm tới vấn đề này, dẫn đến tình trạng thái độ trong hoạt động kinh doanh phần nào còn mang tính chộp giật, ngắn hạn, chưa coi trọng đúng mức chữ tín. Chính điều này đã làm cho vấn đề thông tin bất cân xứng, cụ thể là rủi ro đạo đức tăng cao.

CHƯƠNG III‌‌

ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN VÀ GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG TRÊN THỊ

TRƯỜNG TÀI CHÍNH VIỆT NAM

I. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH VIỆT NAM - TƯ TƯỞNG VÀ QUAN ĐIỂM CHỦ ĐẠO CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC

1. Quán triệt đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng về phát triển thị trường tài chính và nhận thức đúng thị trường tài chính

Việc phát triển và hoàn thiện thị trường tài chính có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc ổn định kinh tế vĩ mô và phát triển kinh tế bền vững. Ngược lại, sự ổn định kinh tế - xã hội, tăng trưởng kinh tế và sự phát triển năng động của doanh nghiệp cũng là nền tảng cho sự phát triển của thị trường tài chính. Nền kinh tế Việt Nam hiện vẫn còn đang trong trình độ phát triển thấp và đang trong quá trình chuyển đổi, bản thân thị trường tài chính còn chứa đựng không ít rủi ro, yếu kém và đòi hỏi một quá trình phát triển lâu dài, bền vững và an toàn. Chính vì vậy, cần có lộ trình, chính sách, biện pháp phù hợp với quá trình xây dựng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế ở Việt Nam.

2. Đảm bảo sự vận hành của thị trường tài chính trên cơ sở các quan hệ thị trường thật sự.

Để đảm bảo thị trường tài chính thực hiện chức năng phân bổ nguồn lực tài chính một cách có hiệu quả, cần thực hiện tôn trọng quan hệ thị trường, thông qua việc thực hiện các nguyên tắc cơ bản là giảm thiểu sự can thiệp hành chính của Nhà nước, tăng cường cạnh tranh và đảm bảo giá cả phản ánh đúng quan hệ cung cầu trên thị trường. Quan hệ thị trường phải được đảm bảo đối với cả thị trường tiền tệ, thị trường trái phiếu, thị trường cổ phiếu và thị trường tín dụng ngân hàng. Điều này không hề cản trở tới chức năng của nhà nước trong việc đảm bảo tính minh bạch của thị trường, hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường khả năng giám sát (dựa trên các chuẩn mực và kinh nghiệm quốc tế) và hoàn thiện các tổ chức quản lý. Đây cũng là điều kiện đặc biệt quan trọng, nhất là đối với thị trường tài chính vốn rất nhạy cảm và chứa đựng không ít rủi ro.

3. Đặt quá trình phát triển và hoàn thiện thị trường tài chính trong tổng thể hình thành đồng bộ thể chế thị trường, cải cách cơ cấu và hội nhập kinh tế quốc tế.‌

Cải cách cơ cấu, hội nhập kinh tế quốc tế và việc phát triển thị trường các nhân tố sản xuất có quan hệ chặt chẽ và tác động qua lại với nhau. Việc cụ thể hóa đường lối chiến lược phát triển đất nước đến năm 2020 cần phải đồng thời tính đến đầy đủ quá trình cải cách, hội nhập, và phát triển thị trường các nhân tố sản xuất, trong đó có thị trường tài chính. Trong điều kiện Việt Nam đã gia nhập tổ chức Thương mại thế giới WTO, với nhiều cam kết trong lĩnh vực tài chính, chúng ta cần phải có lộ trình phát triển WTO vững chắc, đồng bộ nhằm hạn chế những tác động tiêu cực có thể phát sinh từ các cam kết quốc tế.

4. Hướng tới hình thành và phát triển một thị trường tài chính cân đối hơn, xác định và lựa chọn mô hình quản lý tài chính phù hợp với sự phát triển của thị trường tài chính.

Hình thành và phát triển một thị trường tài chính có cấu trúc cân đối hơn là yêu cầu tất yếu để được một thị trường tài chính hiện đại, lành mạnh và có hiệu quả. Tuy nhiên, đối với Việt Nam, trong một số năm trước mắt, hệ thống ngân hàng và tín dụng ngân hàng vẫn đóng vai trò chi phối trong thị trường tài chính trong việc cung ứng vốn cho nền kinh tế. Những hạn chế về xuất phát điểm, năng lực, thể chế cũng chưa cho phép nhanh chóng xây dựng một thị trường tài chính hiện đại và cân đối hơn. Chính vì vậy, cần có lộ trình tổng thể thích hợp phát triển đồng bộ thị trường tài chính cũng như mô hình quản lý hệ thống tài chính và thị trường tài chính.

Trước mắt, cần chú trọng đến việc hoàn thiện thị trường tiền tệ và lành mạnh hóa hệ thống ngan hàng, nhất là các NHTMNN do yêu cầu thực

tế hiện nay vì đây cũng chính là cơ sở cho sự phát triển và hoàn thiện các công cụ giao dịch, nhất là các công cụ phái sinh để giảm thiểu rủi ro. Cần nhấn mạnh rằng một thị trường tiền tệ hoàn chỉnh hơn sẽ góp phần đẩy nhanh việc chuyển sang sử dụng có hiệu quả các công cụ tiền tệ gián tiếp nhằm vừa đảm bảo khả năng kiểm soát cung tiền tệ, vừa góp phần hạn chế những rủi ro tài chính có thể phát sinh, nhất là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và lãi suất được tự do hóa.

Dưới sự giúp đỡ, hỗ trợ của cac tổ chức tài chính quốc tế như Quỹ Tiền tệ quốc tế IMF, Ngân hàng thế giới, chương trình cơ cấu lại hệ thống Ngân hàng thương mại đã được Ngân hàng Nhà nước xây dựng tương đối hoàn chỉnh và đang được thực thi. Vấn đề cơ bản ở đây là tăng vốn cho các NHTMNN, xử lý dứt điểm nợ xấu và hạn chế tối đa các khoản nợ quá hạn mới có thể tiếp tục phát sinh. Điều này không chỉ là kết quả của việc nâng cao năng lực quản trị rủi ro, tăng cường áp lực cạnh tranh đối với các ngân hàng, mà còn phụ thuộc rất nhiều vào tiến trình cải cách DNNN, việc thay đổi cách thức lựa chọn đầu tư và sự can thiệp vào thị trường tài chính của nhà nước.

5. Tăng cường hiệu lực và hiệu quả quản lý Nhà nước đối với thị trường tài chính

Việc tăng cường hiệu lực và hiệu quả quản lý Nhà nước đối với thị trường tài chính cần gắn liền với đảm bảo thực thi nghiêm túc các nguyên tắc quản lý cơ bản, trong đó cần chú trọng xây dựng các chế tài thích hợp và hiệu quả, xây dựng mô hình quản lý thích hợp và tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý Nhà nước và nâng cao năng lực của cơ quan quản lý Nhà nước.

Trước hết, cần thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc, kỷ luật về minh bạch hóa thông tin, kế toán, kiểm toán, và giám sát dựa trên các chuẩn mực quốc tế và chỉnh sửa các văn bản pháp lý có liên quan. Định mức tín nhiệm quốc tế và việc tạo dựng lòng tin đối với công chúng và các nhà đầu tư phụ thuộc vào hiệu quả của việc thực hiện các nguyên tắc này. Mô hình quản lý ở Việt Nam về cơ bản là mô hình quản lý theo định chế tài chính, mặc dù cũng có một số khía cạnh quản lý là theo chức năng. Mô hình này chỉ có thể phát huy tác dụng với 2 điều kiện:

Một là, cần làm rõ và tăng cường chức năng nhiệm vụ của các cơ quan quản lý, nhất là đối với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước. Đặc biệt, Ngân hàng nhà nước cần thực sự được đảm bảo quyền chủ động trong xây dựng và thực thi các chính sách tiền tệ. Chức năng giám sát, kiểm tra và chức năng cơ quan chủ quản ngành của các cơ quan quản lý Nhà nước cũng cần được phân định rõ ràng hơn.

Hai là, cần thể chế hóa cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý (bằng quy định pháp lý và/hoặc qua thành lập tổ chức). Một phương án là củng cố, nâng cao vị trí của Hội đồng Tài chính - Tiền tệ quốc gia với tư cách là một cơ quan điều phối chung có đầy đủ chức năng, quyền lực cần thiết. Phương án khác là chỉ định một cơ quan quản lý, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Chính phủ, làm đầu mối thưuờng trực thực hiện công tác phối hợp, điều hành và thực thi các chính sách tài chính - tiền tệ.

Đồng thời, cần nghiên cứu xây dựng mô hình quản lý thích hợp và khả thi trong tương lai, khi thị trường tài chính đã phát triển hơn. Việc kết hợp quản lý theo định chế với quản lý theo chức năng, hạn chế xung đột lợi ích giữa các cơ quan quản lý là một hướng cần được quan tâm nghiên cứu.

Bên cạnh việc hoàn thiện thể thì chất lượng nguồn nhân lực cũng là một nhân tố quyết định năng lực của các cơ quan quản lý Nhà nước. Những vấn đề cần tập trung xử lý để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là đối mới chương trình đào tạo - bồi dưỡng nghiệp vụ theo hướng cơ bản, hiện đại, tập trung sự giúp đỡ và hỗ trợ quốc tế, và cải cách công tác tuyển chọn, bố trí và đề bạt cán bộ.

6. Xây dựng hệ thống chỉ số đánh giá rủi ro tài chính và mô hình cảnh báo sớm‌

Đây là một căn cứ quan trọng để xử lý kịp thời các tình huống có thể phát sinh, hạn chế rủi ro trên thị trường tài chính và ngăn ngừa khủng hoảng tài chính - tiền tệ. Cách thức thông thường là tập hợp và xem xét một loạt các nhóm chỉ số về kinh tế vĩ mổ, tài chính - ngân hàng, tiền tệ, cán cân thanh toán quốc tế và nợ nước ngoài, và tài chính doanh nghiệp. Cách thức được quan tâm gần đây là xây dựng các mô hình dự báo khủng hoảng tài chính - tiền tệ. (Ở tầm khu vực, có thể xây dựng mô hình cảnh báo sớm về khả năng và phạm vi lan truyền khủng hoảng).

Tuy nhiên, mô hình chỉ là sự khởi đầu của quá trình phân tích kinh tế và chính sách. Đánh giá theo hệ thống các chỉ số và mô hình cần kết hợp với đánh giá chuyên gia để có thể đưa ra những dự báo kịp thời và kiến nghị chính sách hợp lý.

II. GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG TRÊN THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH VIỆT NAM

1. Trên thị trường tín dụng ngân hàng

1.1. Biện pháp hạn chế lựa chọn ngược trong phân phối tín dụng

1.1.1. Các quy định pháp lý rõ ràng, chặt chẽ liên quan đến hoạt động tín dụng