Phân Tích Những Nguyên Nhân Gây Biến Động Đến Thị Trường Vàng

thông qua nhân viên nhập lệnh mà tự đặt lệnh mua bán vàng trực tuyến ở nhà. Thực chất đây là hình thức kinh doanh theo kiểu trò chơi đánh bạc bằng máy tính trực tuyến hên xui.

Do giá vàng trên sàn gắn với giá vàng thế giới, nên có thời điểm giá vàng trên sàn giao dịch lại thấp hơn giá vàng vật chất bên ngoài đã giúp cho nhiều nhà đầu tư kiếm được chênh lệch từ việc mua và rút vàng đem ra ngoài bán. Điều này khiến các sàn giao dịch liên tục thay đổi hạn mức rút vàng gây nhiều tranh cãi. Chỉ đến khi áp dụng mức phí rút vàng là không đủ dự trữ.

Năm 2009 là một năm sóng gió nhất trên thị trường tài chính, quả bom về khủng hoảng kinh tế đã nổ và lan nhanh sang các thị trường tài chính trên toàn thế giời. Nếu xét vàng là một loại hàng hoá thì trong thời kỳ suy thoái kinh tế, chắc chắn mặt hang này cũng bị sụt giảm, nhưng từ quan điểm vàng được coi là nơi trú ẩn an toàn của đồng vốn, kênh đầu tư an toàn nhất trong giai đoạn kinh tế bất ổn thì thị trường này không ảm đạm – theo Phó chủ tịch Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam ông Huỳnh Trung Khánh - Tạp chí Doanh nhân ngày 02/09/2009 [13]

Sức hấp dẫn của kênh đầu tư vàng cũng được chứng tỏ bởi nhà đầu tư chỉ cần có 10 triệu đồng là có thể thành nhà đầu tư vàng, chính yếu tố này đã lôi kéo không ít người dân tham gia, mà trong số họ không ít người không có kiến thức về thị trường vàng nên họ có tâm lý bầy đàn mua cùng mua bán cùng bán tạo ra hiện tượng bong bóng trên thị trường.

Cuối năm 2009, sau một thời gian dài thị trường vàng sôi sục vì giá vàng không ngừng tăng và “ sân chơi” sàn vàng, ngày 30/12/2009, Thủ tướng chính phủ cho ý kiến chỉ đạo tại văn bản 369/ TB-VPCP ban hành chậm nhất 90 ngày kể từ ngày thông báo mọi hoạt động kinh doanh sàn giao dịch vàng và kinh doanh vàng trên tài khoản trong nước (bãi bỏ Quyết định 3/2006/QĐ- NHNN ngày 18/02/2006) phải chấm dứt hoạt động (trước ngày 30/03/2010).

Còn đối với hoạt động kinh doanh vàng là đồ trang sức vẫn được cấp phép tiến hành bình thường song Ngân hàng nhà nước và UBND cấp tỉnh phải có sự tổ chức và hướng dẫn cụ thế. Tính đến cuối năm 2009, trên cả nước đã có khoảng 20 sàn vàng được tổ chức theo hình thức góp vốn và liên kết giữa các tổ chức, cá nhân trong đó đa số là có sự tham gia của các ngân hàng thương mại và công ty chứng khoán.

Thị trường Việt Nam những năm vừa qua đã có những bước phát triển mạnh mẽ, thu hút được lượng lớn vốn trong dân và doanh nghiệp. Do vậy, bên cạnh việc phát triển các kênh đầu tư khác như Thị trường chứng khoán, Thị trường bất động sản, Thị trường ngoại hối…. thì việc xây dựng và phát triển thị trường vàng cũng là một mắt xích quan trọng trong việc phát triển kinh tế đất nước cũng như huy động vốn trong xã hội.

1.3. Phân tích những nguyên nhân gây biến động đến thị trường vàng

Từ năm 2007 đến này, thị trường vàng Việt Nam đã có nhiều biến động do các yêú tố bên trong và bên ngoài. Trước hết yếu tố tác động lớn nhất đến thị trường vàng Việt Nam nói riêng mà thị trường vàng thế giới nói chung đó là cuộc khủng hoảng tài chính kinh tế thế giới trong thời gian qua. Trong tháng 9 năm 2007, cuộc khủng hoảng tài chính ở Mỹ đã có dấu hiệu bùng phát và lan rộng trên toàn thế giới, đồng đô la giảm xuống mức thấp nhất trong 15 năm trong khi đó giá vàng tăng mức kỷ lục trong 27năm. Song trong thời điểm đó giá vàng ở Việt Nam vẫn chưa tăng giảm theo đúng nhịp độ của giá thế giới. Chỉ đến tháng 11 khi mà thông tin về cuộc khủng hoảng đang lan rộng khắp toàn cầu, giá vàng vào thời điểm đó lên mức xấp xỉ 1,7triệu đồng/lượng, nhận định được sự bất ôn của thị trường, cùng lúc đó thị trường chứng khoán cũng như bất động sản việt Nam rớt giá, vàng trở thành một kênh tiết kiệm hoàn hảo nhất. Người dân đổ xô đi mua vàng theo những mục đích khác nhau từ tiết kiệm đến đầu tư trong thời buổi mà chứng khoán sụt giảm, bất động sản đóng băng, giá cả thị trường leo thang.

Trong bốn tháng đầu năm 2008, lượng vàng nhập khẩu lên đến bằng 75% lượng vàng nhập khẩu năm 2007, dẫn đến tình trạng nhập siêu nên Ngân Hàng nhà nước đã có lệnh ngừng nhập vàng để kiềm chế lạm phát, song việc cấm nhập vàng lại gây ra một số tác động nhất định đến thị trường vàng. Trong đó đáng chú ý nhất là góp phần đẩy giá vàng trong nước ngày càng xa giá vàng thế giới. Khi nhà nước cấm nhập khẩu vàng việc sản xuất và kinh doanh của các doanh nghiệp gia công liên quan đến vàng cũng như các công ty kinh doanh vàng bạc sẽ bị ảnh hưởng, gây biến động đến thị trường, hơn thế nữa còn tạo tâm lý cho người dân, nhu cầu về vàng tăng cao trong khi cung thì lại bị hạn chế. Đến tháng 11 năm 2009, một lần nữa giá vàng lại lên đến mức đỉnh điểm, có những thời điểm vàng lên trên 29triệu đồng/lượng, cả thị trường hoảng loạn, người dân tranh nhau xếp hàng dài đi mua vàng. Nguồn hàng thì khan hiếm nhưng người dân vẫn cứ tăng mua, tạo ra áp lực tăng giá. Hơn nữa, một số người vay vàng ngân hàng, đến kỳ trả nợ, dù giá vàng cao cũng phải mua vào để trả nợ. Thêm vào đó, một số nhà đầu tư đang kỳ vọng giá tiếp tục tăng cao nên đua nhau đánh lên, mua vàng với lượng lớn” đó là lời giải thích của ông phó trưởng phòng kinh doanh vàng SJC cho hiện tượng giá vàng lên mức kỷ lục. Và có lẽ nguyên nhân lớn nhất dẫn đến giá vàng leo thang vậy là do tính dây chuyền, khi thấy vàng lên cao, người dân đổ xô đi mua, khi nhu cầu vàng ở mức cao mà nguồn cung làm cho giá vàng mỗi ngày một tăng giá. Sau đó để làm nguội tình hình đang diễn ra trên thị trường ngày 11/11/2009 Thống đốc ngân hàng nhà nước Việt Nam Nguyễn Văn Giàu tuyên bố sẽ có 5-6 doanh nghiệp được nhập vàng với khối lượng không hạn chế. Sau gần 1 năm rưỡi cho ngừng nhập vàng tự do, nhà nước ra quyết định cho một số doanh nghiệp kinh doanh vàng nhập không hạn chế, khi cung được nới ra ngay lập tức giá vàng trong buổi chiều cùng ngày hạ nhiệt xuống 1,2 triệu đồng mỗi lượng.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 92 trang tài liệu này.

Một yếu tố cũng tác động nhiều đến thị trường vàng Việt Nam những năm vừa qua đó là sự ra đời của Sàn giao dịch vàng Việt Nam, sàn vàng được áp dụng mô hình như sàn giao dịch chứng khoán, và các nhà đầu tư có thể đến giao dịch thông qua các thành viên trên sàn theo phương thức khớp lệnh liên tục. Nó tạo ra một sân chơi mới cho người dân, và cũng tạo nên một phong trào sàn vàng không được như sàn chứng khoán song phần nào cũng thu hút được sự quan tâm của rất nhiều nhà đầu tư. Những người quan tâm đến vàng giờ không chỉ mua vàng để tích trữ mà mua đi bán lại, mua khi giá hạ và bán khi giá lên để tạo ra lợi nhuận. Song hoạt động không được lâu, do chưa có cơ sở pháp lý, không tạo ra gía trị gia tăng, độ rủi ro cao và thâm hụt vốn lớn, vì vậy theo chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ về việc quản lý của Nhà nước đối với việc kinh doanh vàng, tại văn bản 369/TB-VPCP, theo đó việc kinh doanh vàng trên những sàn vàng và kinh doanh vàng trên tài khoản ở trong nước phải chấm dứt hoạt động trước ngày 30/03/2010. Có lệnh đóng cửa các sàn vàng, các nhà đầu tư chuyển hướng sang kênh đầu tư khác, còn các sàn vàng lại chuyển hướng sang kinh doanh vàng vật chất. Song từ khi có lệnh đến hết tháng 3 các sàn vàng phải đóng cửa và sau đợt tăng giá kỷ lục lên trên 29 triệu đồng/lượng, thị trường chưa có biến động nào lớn trong tháng đầu năm 2010.

1.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến thị trường vàng Việt Nam

1.4.1. Chính sách nhà nước

Các chính sách của nhà nước liên quan đến kinh doanh vàng ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị trường vàng Việt Nam, trong đó gồm các pháp lệnh, thông tư, nghị định của Ngân Hàng nhà nước, của Thủ tướng chính phủ. Việc kinh doanh vàng hiện nay ở nước ta được điều chỉnh theo Nghị định số 64/2003/NĐ-CP ngày 11/06/2003 của chính phủ sử đổi bổ sung từ nghị định số 174/199/NĐ-CP. [7]Song Nghị định này chỉ quản lý một số hoạt động về vàng có liên quan tới chính sách tiền tệ như: xuất, nhập khẩu vàng nguyên

liệu, sản xuất vàng miếng. Các hoạt động kinh doanh vàng khác như mua bán vàng trang sức mỹ nghệ, vàng miếng được coi là hoạt động kinh doanh bình thường giống như các loại hàng hóa khác. Các tổ chức, cá nhân có nhu cầu kinh doanh vàng chỉ cần thực hiện đăng ký kinh doanh và hoạt động kinh doanh theo Luật doanh nghiệp, Luật thương mại. Sở kế hoạch và đầu tư thực hiện cấp phép, kiểm tra, kiểm soát hoạt động trên thị trường do Bộ Công thương chịu trách nhiệm…Tuy nghị định này chưa thật đầy đủ và chặt chẽ xong phần nào cũng cần thiết và có những tác động nhất định đến thị trường vàng Việt Nam. Việc cho phép hay ra lệnh ngừng nhập vàng của Ngân hàng nhà nước vào những tháng đầu năm 2008 hay cuối năm 2009 cũng có những tác động to lớn đến thị trường vàng, trong đó cụ thể là đợt mở cửa cho phép một số doanh nghiệp kinh doanh vàng được phép nhập khẩu vàng với số lượng không giới hạn ngay lập tức đã hạ cơn sốt thèm vàng của thị trường xuống 1,2 triệu đồng/lượng trong một buổi chiều.

Năm 2006, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban hành quyết định cho phép các tổ chức tín dụng và các doanh nghiệp kinh doanh vàng được tham gia vào hoạt động kinh doanh vàng trên tài khoản ở nước ngoài và một năm sau, năm 2007 Sàn giao dịch vàng Sài gòn thuộc ngân hàng Á Châu ra đời . Về việc cho phép kinh doanh vàng trên tài khoản nước ngoài và tài khoản trong nước giúp cho các đơn vị kinh doanh vàng có thể lựa chọn mức giá khi xuất, nhập khẩu vàng. Song đây cũng là hoạt động có mức rủi ro rất cao khi giá vàng thế giới có những biến động mạnh, lên xuống thất thường với biên độ lớn. Đồng thời chính các đơn vị kinh doanh vàng trên tài khoản này cũng thành lập các sàn giao dịch vàng trong nước mà thực chất là mua bán vàng trên tài khoản trong nước gây ra nhiều biến động trên thị trường thời gian vừa qua. Theo Báo cáo của Ngân hàng Nhà nước hoạt động kinh doanh sàn vàng hay còn gọi là kinh doanh vàng trên tài khoản trong nước loại hình kinh

doanh chênh lệch giá tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả nhà đầu tư và chính các đơn vị kinh doanh vàng. Việc chưa có những quy định rõ ràng của Nhà nước về việc kinh doanh này nên trong thời gian qua đã xảy ra không ít những vụ tranh chấp khiếu kiện giữa nhà đầu tư và đơn vị tổ chức sàn, đồng thời việc hoạt động của sàn vàng do chưa có cơ sở pháp lý cũng gây ra nhiều bất ổn cho không chỉ thị trường vàng mà con cho cả nền kinh tế. Với thực tế trên, Thủ tướng chính phủ đã giao Ngân hàng nhà nước bãi bỏ quy định về việc kinh doanh vàng trên tài khoản nước ngoài theo Quyết định 03/2006/QĐ- NHNN ngày 18/01/2006, và theo đó Thủ tướng chính phủ cũng đã yêu cầu không tổ chức và thực hiện việc kinh doanh vàng trên tài khoản ở trong nước dưới mọi hình thức. Chậm nhất là 90 ngày kể từ ngày có thông báo (đến 30/03/2010) mọi hoạt động liên quan đến sàn giao dịch vàng và kinh doanh vàng trên tài khoản phải chấm dứt hoạt động. Việc cho phép 90 ngày để chấm dứt hoạt động của các sàn vàng nhằm cho phép nhà đầu tư có đủ thời gian để hoàn tất trạng thái vàng đang nắm giữ trên tài khoản.

Như vậy chúng ta cũng thấy được, dù chưa có những cơ sở pháp lý thật chặt chẽ song các chính sách cũng như những thay đổi quy định của Ngân hàng Nhà nước trong việc quản lý kinh doanh vàng, đầu tư vàng, nhập khẩu vàng cũng phần nào tác động đến hoạt động của thị trường vàng Việt Nam.

1.4.2. Biến động thị trường vàng thế giới

* Tổng quan về thị trường vàng năm 2007-2009

Thị trường vàng thế giới là một trong những yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị trường vàng Việt Nam mặc dù thị trường vàng Việt Nam kết nối chưa thật tốt với vàng thế giới, song sự tăng giảm giá vàng hàng ngày hay những tình hình tinh kế chính trị xảy ra hàng ngày cũng ít nhiều ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường vàng Việt Nam. Những năm qua thị trường vàng thế giới cũng trải qua những biến động không nhỏ.Trong năm 2007, giá vàng thị trường thế

giới đã có lúc lên tới mức kỷ lục nhưng cũng kết thúc năm bằng một con số dưới mong đợi.[20] Theo thống kê xu thế của Hội đồng Vàng thế giới WGC, lượng cầu về kim loại quý năm 2007 cao hơn 4% so với năm 2006 và đạt

3.547 tấn. Năm 2007, Trung quốc đã vượt Mỹ và trở thành thị trường vàng bán lẻ đồ trang sức bằng vàng lớn thứ hai trên thế giới sau Ấn Độ với mức cầu về đồ trang sức vàng đạt 302 tấn vượt qua mốc 300 tấn lần đầu tiên năm 1997. Tuy nhiên giá vàng cao và bất ổn đã gây ảnh hưởng lớn trong quý thứ IV, lượng cầu giảm 17% so với cùng kỳ năm trước. Xu hướng giảm cầu vàng này ảnh hưởng từ thị trường lớn nhất thế giới là Ấn độ, nơi mà nhu cầu vàng giảm xuống 64% so với cùng kỳ năm trước sau khi đã tăng đến 40% trong ba quý đầu năm. Nước Mỹ cũng bị ảnh hưởng xấu bởi nền kinh tế phát triển chậm chạp, mức cầu giảm 14%. Ngược lại trong lĩnh vực đầu tư, những tháng cuối năm 2007 lại chứng kiên những kỷ lục về vàng mua vào đạt 8tỷ đô la mức cao nhất tính trong quý những năm trước đó. Việc mua vào được thế hiện mạnh ở khu vực gồm các giao dịch vàng trả tiền ngay, thay đổi trong hợp đồng tương lai được đảm bảo bằng cổ phần và các giao dịch phái sinh khác. Đầu tư bán lẻ dưới dạng các dạng thỏi và tiền vàng tăng 2% năm 2007. Năm 2007 cũng là năm nguồn cung cấp vàng vẫn hạn hẹp, giảm 3% xét về số lượng tấn so với năm trước, nguồn cung từ khu vực chính thức tăng do số lượng bán ra theo Hiệp định của Ngân hàng trung ương tăng lên, song nguồn cung đó lại phải bù cho lượng gia tăng các công ty phòng hộ giá vàng nguồn cung vàng phế liệu giảm[18][34]

Sang đến năm 2008 là một năm đầy biến động với những thăng trầm của nền kinh tế thế giới và thị trường vàng cũng nằm trong vòng xoáy đó. Nếu lấy thị trường vàng thế giới làm thước đo, năm 2008 có thể chia thành hai nửa đối lâp. Ở nửa thứ nhất vàng được coi là một kênh an toàn nhất trong thời kỳ khủng hoảng kinh tế của các nhà đầu tư, cảnh lạm phát leo thang, sự trượt giá

của đồng đô la và sự đổ vỡ của các tổ chức tài chính. Ở nửa thứ hai, kim loại quý này lại được xem là kênh đầu tư phải bán ra đầu tiên để huy động tiền mặt trong bối cảnh thế giới rơi vào tình trạng thắt chặt tín dụng, đồng đô la lấy lại ưu thế, nỗi lo giảm phát và sự suy thoái đồng loạt của các nền kinh tế lớn. Tính trung bình cả năm 2008 vàng tăng them 175,33 USD lên mức 871 USD/oz, trong năm đó vàng là hàng hoá duy nhất tăng giá trong khi thị trường chứng khoán và nhiều loại hang hoá khác giảm một nửa giá trị. Mức tăng trong năm 2008 khá khiêm tốn nhưng do liên tục biến động mạnh và có lúc chạm mức kỷ lục 1011USD/oz vào ngày 17/3 do nhà đầu tư đổ xô vào kênh đầu tư an toàn sau vụ sụp đổ của Bear Steans, kể từ đó vàng hạ dần

Biểu đồ 6: Diễn biến giá vàng từ lúc thời điểm khủng hoảng kinh tế đến cuối năm 2008

Nguồn: Global Insight_ World Gold Council

Tuy nhiên đến giữa tháng 11 thì vàng lại có xu hướng tăng trở lại do những nguyên nhân do thị trường tiền tệ thắt chặt nhiều nhà đầu tư lo sợ viễn cảnh lạm phát và đồng đô la có dấu hiệu mất giá khiến cho nhu cầu vàng tăng.

Xem toàn bộ nội dung bài viết ᛨ