Xu Thế Và Tiềm Năng Phát Triển Của Hoạt Động Bán Hàng Đa Cấp

thể được tham gia các khóa học. Hơn nữa hình thức học đa dạng, không gò bó về thời gian nên mỗi người đều có thể chủ động trong việc học của mình. Bán hàng đa cấp đã khắc phục được một nhược điểm rất lớn trong đào tạo, bằng cách đào tạo đúng người, đúng việc. Quy mô đào tạo không hạn chế cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Tuy nhiên việc không phân chia đối tượng học cũng gây một trở ngại do trình độ nhận thức của mỗi người ở mỗi giai đoạn là khác nhau. Chính vì vậy rất khó khăn để đánh giá hiệu quả của việc đào tạo. Về kỹ năng chuyên môn chỉ có thể thông qua kết quả công việc, mức thu nhập của chuyên viên kinh doanh để kiểm tra chất lượng đào tạo. Đó là giá trị có thể định lượng được. Còn giá trị vô hình như sự tự tin, sự trưởng thành, mức độ hiểu biết xã hội thì chỉ có bản thân mỗi người tự cảm nhận.

CHƯƠNG IV: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC VIỆT NAM CÙNG VỚI VIỆC PHÁT‌

TRIỂN HOẠT ĐỘNG BÁN HÀNG ĐA CẤP

I. XU THẾ VÀ TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN CỦA HOẠT ĐỘNG BÁN HÀNG ĐA CẤP

1. Sự phát triển của hoạt động bán hàng đa cấp trên thế giới

MLM là một hình thức kinh doanh mới hình thành từ những năm 30 của thế kỷ XX. Tính cho đến nay vẫn chưa tròn 100 năm nhưng ngành nghề này đã trải 4 giai đoạn phát triển:

+ Giai đoạn 1 (làn sóng thứ nhất): từ năm 1940 đến năm 1979 là khoảng thời gian bắt đầu hình thành. Riêng ở Mỹ có khoảng 30 công ty kinh doanh theo hình thức này.

+ Giai đoạn 2 (làn sóng thứ hai) Từ năm 1979 đến năm 1990 là thời kỳ bùng nổ của MLM. Trong giai đoạn này có rất nhiều công ty thành lập và kinh doanh theo kiểu hình tháp ảo. Có thể thấy đây là thời kỳ phát triển và chọn lọc tự nhiên. Chỉ những công ty kinh doanh chân chính, đem lại lợi ích thiết thực cho người tiêu dùng mới trải qua giai đoạn sóng gió và khẳng định vị thế của mình trong giới kinh doanh bán hàng đa cấp.

+ Giai đoạn 3 (làn sóng thứ 3) Nhờ có tiến bộ của công nghệ thông tin với những sản phẩm ưu việt như điện thoại di động, máy tính xách tay…công việc của các nhà phân phối được giảm nhẹ đi rất nhiều. Người tiêu dùng cũng không còn xa lạ với hình thức kinh doanh này nữa đặc biệt là khi một số đại gia như Ford, Colgate, Canon, Coca – co la…bắt đầu áp dụng phương pháp MLM để phân phối những mặt hàng độc đáo của mình. MLM trở thành xu thế mới có tính lan rộng và tốc độ phát triển nhanh nhất trong lịch sử loài người. Một số cuốn sách kinh điển về MLM như: “ Cơ hội thuận lợi nhất trong lịch sử loài người”, “Làn sóng thứ 3 - Kỷ nguyên của MLM” – Richard Poe, “ EL

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 115 trang tài liệu này.

lớn– hé mở các bí quyết” – Tom Shriter… đã nhanh chóng thay thế những cuốn sách về bí quyết làm giàu tại các rạp sách. Bill Gate - chủ tịch tập đoàn Microsolf từng tuyên bố “ Nếu được chọn lại tôi sẽ chọn MLM”.

+Giai đoạn 4:(Làn sóng thứ tư) đánh dấu sự bùng nổ của MLM trên toàn cầu. Rất nhiều công ty MLM thành công tại Trung quốc, Hàn quốc, Nhật và “qua mặt” cả các công ty ở Mỹ về tốc độ phát triển. Nửa cuối thập kỷ 90 còn đánh dấu những thay đổi đáng kể trong nhận thức về MLM. Các tập đoàn lớn đua nhau quay ra hợp tác với các mạng lưới phân phối kiểu MLM. Các chuyên viên của các tạp chí có uy tín như Wall Street Journal cũng ra sức khen ngợi MLM. Không chỉ có thế, các “đại gia” trong làng doanh nghiệp thế giới còn thi nhau mở các công ty con theo mô hình MLM và hợp tác chiến lược với các công ty MLM. Cuộc chạy đua kiếm tiền bằng MLM bắt đầu.

Trong vòng hơn 55 năm qua, trải qua các giai đoạn phát triển, MLM đã thực sự lớn mạnh và trở thành một kênh phân phối hợp pháp và hiệu quả. Nếu như trước kia, nó luôn bị xem là một dạng kinh doanh không chính thức, thậm chí không được thừa nhận; những nhà doanh nghiệp MLM không nghĩ đến việc có thể được xuất hiện trên các tạp chí tài chính hoặc trong các bài phóng sự của Wall Street Journal, được nhắc đến trong các cuộc họp hội đồng quản trị hay tại những cuộc hội nghị khoa học của các trường đại học về kinh doanh thì cùng với làn sóng thứ 4, MLM đã thoát ra khỏi sự cô lập. Ngày nay, vai trò quan trọng của mô hình MLM trong nền kinh tế toàn cầu đã được thừa nhận rộng rãi. Báo chí kinh doanh đưa tin không ngớt về những thành công của lĩnh vực này. Công chúng xem MLM như một giải pháp cho vấn đề việc làm – một vấn đề nóng bỏng của xã hội hiện đại. Cùng với Thương mại điện tử, MLM đang tạo thành một “làn sóng mới” trong giới kinh doanh ngày nay.

2. Xu thế phát triển hoạt động bán hàng đa cấp tại Việt Nam

Lịch sử về MLM tại Việt Nam mới chỉ có gần 10 năm. Những năm 1999 - 2000 chỉ có vài công ty nhỏ hoạt động theo hình thức này. Cho đến

năm 2004 thì đã có khoảng 20 công ty MLM với các dòng sản phẩm chủ yếu là thức ăn bổ sung dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thiết bị chăm sóc sức khoẻ, hàng gia dụng. Thời gian này do chưa có hàng lang pháp lý, các công ty hoạt động mang tính tự phát. Một số công ty có hành vi lừa đảo, kinh doanh bất chính đã áp dụng mô hình hình tháp ảo để vận hành hệ thống phân phối. Hoạt động của các công ty này gây tác động rất lớn đến dư luận. Các nhà làm luật buộc phải nhìn nhận MLM dưới một con mắt khắt khe hơn. Có một số ý kiến phản đối rất gay gắt yêu cầu chấm dứt hoàn toàn hoạt động kinh doanh này tuy nhiên dưới sức ép của việc mở cửa hội nhập, Việt Nam không thể từ chối những cơ hội cho một thị trường bán lẻ đầy tiềm năng. Ngày 24- 08-2005, Chính Phủ ban hành Nghị định 110/2005/NĐ-CP quản lý bán hàng đa cấp. Ngày 08-11-2005, Bộ thương mại ban hành thông tư hướng dẫn một số nội dung tại Nghị định 110/2005/NĐ-CP về quản lý bán hàng đa cấp. Sau khi nghị định này ra đời, hoạt động bán hàng đa cấp đã bắt đầu đi vào quỹ đạo. Có thể nói thời điểm năm 2008, bán hàng đa cấp tại Việt Nam mới bước vào làn sóng thứ 3, có bước tạo đà cho một giai đoạn phát triển mạnh mẽ và bền vững. Trong hai năm tới, từ 2008 đến 2010 MLM sẽ chuyển sang hình thức cao hơn có tên là Liên minh tiêu thụ. Các công ty đa cấp với quy mô lớn có chi nhánh rộng khắp cả nước sẽ hợp tác, liên kết với các tập đoàn lớn sẵn có nhu cầu tìm kiếm thị trường tại Việt Nam. Khi đó trụ sở, chi nhánh của các công ty này sẽ hoạt động tương tự như mô hình siêu thị bán lẻ. Người tiêu dùng có thể đến đó mua các vật dụng cần thiết cho gia đình như xà phòng, kem đánh răng, dầu gội đầu với mức giá không khác gì so với thị trường truyền thống. Tuy nhiên để được vào mua hàng tại Liên minh tiêu dùng, người mua bắt buộc phải được một chuyên viên kinh doanh đầy đủ tư cách giới thiệu. Và khi tích luỹ đủ PV theo quy định của công ty thì họ cũng sẽ được hưởng quyền kinh doanh như thành viên chính thức của công ty. Như vậy những người tham gia tự gây dựng cho mình một hệ thống mạng lưới lớn

thì khi các thành viên mạng lưới tiêu dùng sản phẩm của hệ thống liên minh tiêu dùng họ đương nhiên được hưởng một khoản hoa hồng trích ra từ việc cắt bới các khâu trung gian và quảng cáo. Đây là một trong những hình thức phân phối bán lẻ được áp dụng rộng rãi tại các nước phát triển trên thế giới như tập đoàn Amway với siêu thị Wal Mart, hay siêu thị Coop Mart, Metro, Amway đã đầu tư một nhà máy sản xuất ngay tại Biên Hoà - Đồng Nai và thời điểm này đang từng bước đi gây dựng hệ thống phân phối. Ngoài ra còn một công ty nữa đã lên chiến lược mở rộng thị trường, chính là công ty Thiên Ngọc Minh Uy. Hiện công ty đã có 42 chi nhánh trên các tỉnh thành của cả nước. Cuối năm 2008, công ty sẽ áp dụng hình thức tiêu dùng trùng lặp, thông qua hình thức này người tham gia sẽ là những khách hàng trung thành của công ty. Đây là một bước đệm cho việc hình thành Liên minh tiêu dùng trong giai đoạn phát triển mới. Tóm lại, MLM đang dần đi vào cuộc sống của mỗi người dân Việt Nam. Tuy nhiên để có được niềm tin của người tiêu dùng việc làm đầu tiên là hạn chế những tác động tiêu cực và tăng cường sự giám sát, quản lý của các cấp chính quyền.

II. NHỮNG TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC CỦA HOẠT ĐỘNG BÁN HÀNG ĐA CẤP VÀ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ

MLM ngày nay đang trở thành một xu thế và ngày càng được nhiều người ủng hộ. Tuy nhiên cũng có không ít người phản đối. Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến sự phản đối này chính là sự lẫn lộn giữa MLM

- dạng kinh doanh hợp pháp và hình tháp ảo - dạng lừa đảo đang bị cấm ở tất cả các nước trên thế giới. Cả hai đều có dòng tiền từ dưới lên và dòng giá trị khác từ trên xuống. Điểm khác nhau cơ bản chính là đối tượng của dòng di chuyển.Trong MLM, giá trị đi xuống là sản phẩm hoặc dịch vụ có chất lượng cao, mang lại giá trị đích thực tương xứng với đồng tiền bỏ ra còn trong hình tháp ảo, giá trị đi xuống là giá trị ảo chỉ có giá trị tạm thời trong nội bộ hình tháp hoặc không có giá trị gì. Trong hình tháp ảo, mọi người tham gia chỉ vì

mục đích có mã số hoạt động, giới thiệu người khác mà không quan tâm đến sản phẩm có hiệu quả hay không. Chính vì thế thu nhập người vào trước chỉ có thể dựa trên đóng góp của người vào sau. Đây là hình thức lừa người lân cận và đến một lúc nào đó thì tan vỡ.

Cần thiết phải có giải pháp để ngăn chặn những hàng vi gian lận trong hình tháp ảo.

1. Giải pháp từ chính phủ

 Cần kiểm soát , quy định chặt chẽ sơ đồ trả thưởng hoa hồng (bao gồm các chương trình khuyến mại) cho nhà phân phối của tất cả các công ty bán hàng đa cấp. Trong phương thức kinh doanh này có rất nhiều cách thức trả thưởng như: sơ đồ ma trận, bậc thang ly khai, sơ đồ nhị phân, sơ đồ ngang…mỗi cách thức có một ưu nhược điểm riêng nhưng kinh nghiệm cho thấy ở một số nước trên thế giới những công ty bán hàng đa cấp đang tồn tại và phát triển đều là những công ty có chính sách kinh doanh đúng đắn, sơ đồ trả thưởng mang tính dân chủ, công bằng. Các nhà phân phối chỉ được trả hoa hồng khi trực tiếp bán ra sản phẩm hay trực tiếp quản lý điều hành mạng lưới kinh doanh có hiệu quả chứ không phải chỉ đơn thuần tuyển người rồi ngồi chơi theo kiểu người đi trước móc túi người đi sau.

 Cần phải có quy định ràng buộc trách nhiệm giữa doanh nghiệp và nhà phân phối, giữa nhà phân phối và người tiêu dùng đặc biệt nghiêm cấm khuyếch trương tính năng của sản phẩm, thổi phồng thu nhập của nhà phân phối gây ngộ nhận cho người tiêu dùng. Đây cũng chính là vấn đề mà từ trước tới nay báo chí đã gây xôn xao dư luận và cũng là một trong những nguyên nhân gây ra sự nghi ngờ đối với phương thức MLM. Một số công ty kinh doanh sản phẩm thực phẩm dinh dưỡng nhưng lại quảng cáo là sản phẩm chữa được bách bệnh hay chỉ cần mua và sử dụng sản phẩm là người tiêu dùng sẽ có thu nhập cao, thậm chí rất cao.

 Cần xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm nghị định quản

lý hoạt động MLM. Trên thực tế vẫn có những công ty làm sai nhưng cơ quan chức năng không có động thái gì do chưa có người đứng lên tố cáo hành vi vi phạm hoặc nhiều công ty bị thu hồi giấy đăng ký tổ chức MLM tại địa ph- ương nhưng lại tiếp tục sang địa phương khác hoạt động. Cần quy định rõ cơ quan có thẩm quyền thu hồi giấy đăng ký tổ chức MLM và giá trị của quyết định thu hồi.

 Tuyên truyền, phổ biến kiến thức về MLM trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm nâng cao sự hiểu biết trong nhân dân cũng là một việc làm cần thiết để hạn chế hành vi tiêu cực. Khi người tiêu dùng hiểu rõ đâu là MLM chân chính thì họ sẽ biết cách bảo vệ mình trước những cám dỗ.

2. Giải pháp từ doanh nghiệp

 Để bảo vệ uy tín cũng như tên tuổi của mình trong giới MLM các doanh nghiệp Việt Nam nên thành lập hiệp hội MLM. Tổ chức này sẽ có nhiệm vụ liên kết các doanh nghiệp MLM với nhau, với chính phủ cũng như người tiêu dùng. Thông qua hiệp hội MLM các doanh nghiệp có thể công khai tên, sản phẩm chủ đạo, sơ đồ kinh doanh…từ đó người tiêu dùng sẽ có được niềm tin vào doanh nghiệp.

 Nên công khai giá trị và trị giá sản phẩm tại thị trường nước sản xuất, giá khai thuế nhập khẩu và giá bán tại thị trường Việt Nam đối với tất cả các mặt hàng MLM tránh trường hợp sản phẩm được bán ra thị trường với giá trị ảo cao hơn nhiều so với giá trị thật.

 Tham gia nhiều hoạt động công ích xã hội, sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng để khẳng định thương hiệu của mình cũng là một giải pháp để tiếp cận người tiêu dùng. Xây dựng một hình ảnh doanh nghiệp làm ăn chân chính khác biệt hẳn so với những công ty ma, kinh doanh theo hình tháp ảo.

3. Giải pháp từ người tiêu dùng

Không ai khác chính là người tiêu dùng chịu thiệt thòi nhiều nhất nếu không biết tự bảo vệ mình trước những cái bẫy hình tháp ảo. Tham gia một hệ thống ảo vừa mất tiền mà còn mất cả danh dự, uy tín của chính mình. Chính vì thế giải pháp tốt nhất đối với người tiêu dùng chính là thường xuyên cập nhật thông tin, tin hiểu kỹ ngành nghề trước khi quyết định tham gia vào một công ty MLM. Sau đây là một số gợi ý đối với người tiêu dùng khi đánh giá một công ty.

- Tìm hiểu về lịch sử công ty:

+ Công ty được được đánh giá tốt khi có thâm niên hoạt động trên thế giới tối thiểu từ 8 năm trở lên.

+ Công ty tốt phải có cơ sở vật chất đầy đủ, có nhà máy sản xuất ra sản phẩm, quy trình công nghệ sản xuất hiện đại, có viện nghiên cứu nâng cao chất lượng sản phẩm.

+ Tính chất pháp lý rõ ràng. Một công ty nhất thiết phải có giấy phép thành lập và giấy đăng ký kinh doanh đầy đủ. Ngoài ra sản phẩm mà công ty phân phối cũng phải có giấy phép lưu hành của nhà nước cho phép.

- Tìm hiểu về chính sách hoa hồng.

+ Việc gia nhập công ty không yêu cầu các thành viên phải đóng lệ phí hay mua một lượng hàng hoá nhất đinh.

+ Giá trị hàng hoá phải thực sự tương xứng với số tiên người tiêu dùng bỏ ra và với giá cả của các hàng hoá tương tự khác trên thị trường.

+ Tham gia mạng lưới MLM không chỉ có những người vì mục tiêu lợi nhuận mà còn có những người thực sự yêu thích sản phẩm.

+ Công ty cam kết mua lại sản phẩm (trong điều kiện còn sử dụng được…) từ các nhà phân phối trong trường hợp họ không bán được hàng.

+ Tiền hoa hồng chỉ có thể được trích ra khi hàng hoá được bán đến tận tay người tiêu dùng cuối cùng.

+ Chính sách hoa hồng phải đảm bảo tính dân chủ trong doanh nghiệp