+ Vì các nhà phân phối độc lập thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với khách hàng nên họ hiểu rõ nhu cầu của người tiêu dùng và sẽ phẩn hồi lại những mong muốn của khách hàng đến công ty, giúp công ty có chiến lược đáp ứng những nhu cầu chính đáng của khách hàng. Trong khi đó kinh doanh truyền thống thường có yếu tố nhiễu trong thông tin phẩn hồi và thời gian nhận được thông tin cũng chậm hơn.
1.3.4. Những bất cập của kinh doanh đa cấp
Bên cạnh những ưu điểm góp phần đem lại những lợi ích to lớn cho nền kinh tế, xã hội thị bán hàng đa cấp còn tồn tại một số bất cập như:
+ Đây là hình thức kinh doanh mới, nó mới chỉ có luật định rõ ràng ở một số quốc gia phát triển như Mỹ,Thụy Điển… Hình thức kinh doanh này có khả năng lan rộng rất lớn, do vậy khi chưa hoàn thiện chính mình thì nó lại bị biến tướng và lan toả rất nhanh ở các quốc gia khác như ở Việt Nam, Thái Lan, Singapore… Khi một công ty kinh doanh theo mạng làm ăn bất chính sẽ ảnh hưởng đến cả ngành kinh doanh theo mạng, đây có lẽ là một nhược điểm rất lớn mà kinh doanh đa cấp chưa thể khắc phục được.
+ Giá của một số loại sản phẩm được phân phối thường cao vì những sản phẩm đó hầu hết là hàng hoá xa xỉ, có chất lượng cao và có giá trị tinh thần cao.
+ Dễ bị những kẻ muốn làm giàu nhanh lợi dụng để trục lợi bất chính. Vì kinh doanh theo mạng phụ thuộc nhiều vào yếu tố con người và có sức lan truyền rất nhanh. Thế nên khi một công ty kinh doanh theo mạng sử dụng mô hình “hình tháp ảo” thì nó sẽ gây ra những tổn thất rất lớn cho cả những người
tham gia và toàn xã hội. Đó không chỉ là những tổn thất về mặt tài chính mà còn cả về mặt tinh thần.
Có thể bạn quan tâm!
-
Những tình huống bán hàng đa cấp bất chính ở Việt Nam - 1 -
Những tình huống bán hàng đa cấp bất chính ở Việt Nam - 2 -
So Sánh Giữa Bán Hàng Truyền Thống Và Bán Hàng Đa Cấp -
Một Số Công Ty Bán Hàng Đa Cấp Đã Và Đang Hoạt Động Tại Việt Nam -
Thực Trạng Tình Hình Bán Hàng Đa Cấp Bất Chính Tại Việt Nam -
Hoạt Động Kinh Doanh Đa Cấp Bất Chính Của Quỹ Đầu Tư Colony
Xem toàn bộ 99 trang tài liệu này.
+ Hình thức kinh doanh này rất khó quản lí bằng các quy định bắt buộc của công ty, vì các nhà phân phối hoàn toàn độc lập với nhau, chỉ có thể quản lí hiệu quả bằng văn hoá kinh doanh của các nhà phân phối độc lập.
Chính do sự hiểu biết của chúng ta về kinh doanh theo mạng còn hạn chế, nhiều người mới chỉ nhìn thấy những biểu hiện bên ngoài của kinh doanh đa cấp mà có những cái nhìn phiến diện về nó. Nhiều người cho rằng đây là một hình thức kiếm tiền rất dễ, không cần bằng cấp, không cần trình độ… và lao vào như những con thiêu thân đến khi mắc phải một công ty kinh doanh bất chính thì họ mới biết mình bị lừa. Cũng có những người mới chỉ nhìn thấy những nhược điểm và những biểu hiện của một số công ty kinh doanh bất chính mà nghĩ nó là một hình thức lừa đảo và lên án nhiều về kinh doanh theo mạng.
2. Bán hàng đa cấp bất chính
2.1. Sự khác biệt giữa bán hàng đa cấp chân chính và bất chính
Bất kỳ một sự vật nào cũng tồn tại mặt tích cực và tiêu cực của nó, trong kinh doanh theo mạng có những thông tin ảo, những mô hình ảo hay các hứa hẹn ảo, và nếu không cẩn thận chúng ta dễ dấn mình vào vòng xoáy ảo đó. Điều quan trọng là phải biết phân biệt đâu là thật, đâu là ảo. Kinh doanh theo mạng ngày càng phát triển rộng rãi, được nhiều người ngưỡng mộ đồng thời cũng không ít người phản đối. Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến nghi ngờ hoặc phản đối chính là sự lẫn lộn giữa kinh doanh theo mạng, dạng kinh doanh hợp pháp với hình tháp ảo là dạng lừa đảo đang bị cấm ở tất cả các nước trên thế giới. Cả hai kiểu đều sử dụng sức mạnh của cấp số nhân, nghĩa là mạng lưới
càng về sau càng rộng ra. Cả hai đều có dòng tiền từ dưới lên và dòng giá trị khác từ trên xuống. Xét về hình thức thì mô hình “hình tháp ảo” không khác gì mô hình bán hàng đa cấp chân chính, ví như cỏ dại và cây lúa. Chúng giống nhau về hình dạng, cùng lớn lên trên một mảnh đất, nhưng bản chất của chúng hoàn toàn khác nhau. Bán hàng đa cấp bất chính và hợp pháp cũng giống nhau về hình thức và khác nhau về bản chất. Hiệu quả hoạt động của chúng hoàn toàn khác nhau. Tuy nhiên, chúng ta có thể phân biệt hai hình thức này dựa vào các biểu hiện của chúng. Đó là:
+ Chiêu thức tuyển người vào mạng mạng lưới: Mạng lưới của những năm 60 hoạt động theo nguyên tắc “từ con người đến con người”, nghĩa là một người giới thiệu cho một người khác, sau đó người này lại giới thiệu cho hai người tiếp theo, những người tiếp theo đó đến lượt mình lại giới thiệu thêm bốn người nữa. Từ đó đã hình thành một suy nghĩ giản đơn về kinh doanh theo mạng, đa số mọi người nghĩ rằng chỉ cần lôi kéo được người tham gia là đã được lợi, do vậy rất dễ bị rơi vào “hình tháp ảo”. Trong mô hình “hình tháp ảo” thì thay vì bán hàng người ta kiếm tiền bằng các chiêu dụ người tham gia như hứa hẹn một mức hoa hồng cao nếu đóng tiền tham gia mạng lưới và lôi kéo được người tham gia khác. Khi người ta ép buộc nhà phân phôí mới phải mua một số lượng hàng hóa quá lớn so với lượng hàng hóa mà anh ta có khả năng bán được, hoặc mua những sản phẩm mà ngay đến chính bản thân anh ta cũng không biết nên sử dụng để làm gì thì công ty anh ta đang tham gia là một công ty “hình tháp ảo”. Các công ty hoat động theo kiểu này có thể kiếm được rất nhiều tiền mà không cần quan tâm họ đã bán lẻ được món hàng nào hay chưa. Vì vậy, khi có một hứa hẹn nào đó về khoản hoa hồng mà chúng ta có thể thu được chỉ từ việc giới thiệu thêm được người tham gia vào mạng lưới thì đó chắc chắn là “hình tháp ảo”. Thực chất khi chúng ta tham gia vào những công ty như vậy, chúng ta phải bỏ ra
một khoản tiền ban đầu khá lớn, nếu chúng ta tìm được một người mới vào thì sẽ được công ty trả lại vào mức hoa hồng, nhưng mức trả này bao giờ cũng nhỏ hơn rất nhiều so với mức đã bỏ vào. Chính vì vậy người tham gia càng phải cố gắng dụ dỗ được nhiều người tham gia càng tốt để hy vọng lấy lại được số tiền mình đã bỏ ra và thu lợi từ những người tham gia tiếp theo.
+ Những người vào trước luôn luôn có thu nhập cao hơn người vào sau là mô hình “hình tháp ảo”. Có một quan niệm cho rằng nếu làm việc cho một công ty mới thành lập, trở thành người đầu tiên trong mạng lưới cũng đồng nghĩa với việc có được thu nhập rất cao. Điều đó đúng, nhưng chúng ta chỉ nhận được thu nhập như thế khi chúng ta thực sự làm việc nghiêm túc, chỉ khi nào mạng lưới của chúng ta hoạt động hiệu quả và vững mạnh thì chúng ta mới có thể có một khoản thu nhập hậu kỳ cao được. Ở công ty làm ăn chân chính, người vào sau vẫn có thể có thu nhập nhiều hơn người vào trước nếu họ làm việc có hiệu quả hơn và có thể vượt lên cấp cao hơn. Nếu chỉ nhìn nhận rằng chỉ có những người vào trước mới có thu nhập cao hơn người vào sau thì mạng lưới đó rất dễ dàng biến tướng thành một “hình tháp ảo” và thu nhập chính của đỉnh tháp chính là hút từ dưới đáy tháp lên. Như vậy, ai cũng muốn mình ở đỉnh tháp để thu được nhiều lợi nhất, nên ai cũng cố gắng lo xây dựng mạng lưới hơn là tiêu thụ sản phẩm, và người ta thường nghĩ đến một công ty mới thành lập. Tuy nhiên, theo ý kiến của Cori Augnshtain ( giáo sư khoa Marketing thuộc đại học Illions) “gần 85% công ty kinh doanh theo mạng chỉ có thể ngẩng cao đầu hãnh diện trong 5 năm đầu. Đa số các công ty kinh doanh theo mạng đều bị phá sản sau 18 tháng đầu tiên hoạt động”. Nhiều nhà phân phối thích sự ổn định hơn cái gì đó mới mẻ. Ngày trước, các nhà phân phối thường chuyển từ công ty này sang công ty khác để “cắm rễ” vào những “chỗ béo bở”. Họ cho rằng sự mới mẻ chính là điều quan trọng nhất. Điều này đã được “Làn sóng thứ ba” thay đổi, những công ty hấp dẫn
là những công ty có sự tăng trưởng ổn định và lâu dài. Các công ty làm ăn chân chính là những công ty có các cơ sở hạ tầng tiên tiến với những sản phẩm phong phú, chất lượng cao và phù hợp với nhu cầu của thị trường, chứ không phải là những công ty hoạt động theo nguyên lý suông, sản phẩm chỉ tồn tạị trên giấy chứ không có thật.
+ Đóng góp bắt buộc khi vào công ty: Cần phải có sự phân biệt rõ ràng giữa những khoản đóng góp bắt buộc với khoản tiền mua hàng dùng thử. Nhiều công ty theo “hình tháp ảo” thường bắt hợp tác viên chi một khoản tiền khá lớn để mua sản phẩm dùng thử, nhưng giá thành sản phẩm lại nhỏ hơn nhiều so với khoản tiền đã đóng góp. Công ty kinh doanh theo mạng chân chính không bắt buộc người tham gia phải mua sản phẩm mà chỉ khuyến khich nên dùng sản phẩm để hiểu rõ về nó trước khi giới thiệu cho người khác. Những công ty bắt buộc người tham gia phải đặt cọc, phải mua hàng trước khi tham gia thì đó là “hình tháp ảo”.
+ Sản phẩm: Trong mô hình chân chính thì sản phẩm mà công ty phân phối là những sản phẩm không thể mua được ở các siêu thị, cửa hàng hay đại lý ngoài thị trường. Nó chỉ được phân phối qua các nhà phân phối độc lập. Các công ty chân chính là những công ty có bằng cấp sáng chế hay có các quyền độc quyền đối với sản phẩm của mình. Các công ty này đảm bảo cho chất lượng sản phẩm bằng cách thu hồi lại các sản phẩm với mức giá ít nhất 90% giá hàng hóa đã bán lại cho người tham gia. Với mô hình “hình tháp ảo” những sản phẩm có thể được bán trên các siêu thị, đại lý, khi đưa vào “hình tháp ảo” chúng sẽ được nâng giá lên nhiều lần. Thông tin về sản phẩm thường được nói quá lên nhiều lần so với thực tế. Đôi khi trong mô hình này không có sản phẩm lưu thông mà chỉ tồn tại trên giấy.
+ Hệ thống hỗ trợ: Hệ thống hỗ trợ bao gồm phương tiện liên lạc thông
tin, điều kiện thực hiện đơn đặt hàng, hỗ trợ về đào tạo…Điều làm cho công việc BHĐC có trở nên hiệu quả hay không chính là sự phân chia lao động giữa nhà phân phối và công ty, liên quan đến hệ thống hỗ trợ để nhà phân phối thực hiện tốt công việc. Đối với công ty bán hàng đa cấp chân chính thì công ty sẽ quan tâm đến tất cả trừ việc bán hàng và bổ xung các nhà phân phối. Một công ty bán hàng đa cấp chân chính sẽ hỗ trợ cho nhà phân phối những phương tiện liên lac như bưu điện điện tử, gọi điện với giá ưu đãi. Hỗ trợ các tuyến thông tin đầy đủ để có thể trả lời những thắc mắc của các nhà phân phối, cung cấp thông tin cho các nhà phân phối điều hành mạng lưới của họ. Công ty cũng sẽ giải phóng bạn khỏi tất cả các vấn đề về thực hiện đơn đặt hàng về sử lý các thẻ tín dụng, giải quyết các vấn đề về thuế từ việc bán và hoàn lại các sản phẩm đồng thời cung cấp các dịch vụ giao hàng tự động, tiếp nhận đơn đặt hàng qua điện thoại và thông tin phản hồi lại nhanh chóng với nhà phân phối..
+ Đối với các công ty kinh doanh đa cấp bất chính “hình tháp ảo” nhà phân phối phải chạy ngược chạy xuôi để giải quyết các vấn đề về cung cấp sản phẩm và các khoản hoa hồng của mình. Công ty này không hỗ trợ đầy đủ cho các nhà phân phối, các công ty này thường biến các nhà phân phối độc lập thành những người bán hàng cho hãng mà không phải đối tác, bắt mỗi người phải mua một số lượng sản phẩm nhất định và không chấp nhận hoàn lại sản phẩm. Về các chương trình đào tạo thì các công ty chân chính luôn đảm bảo đào tạo cho các nhà phân phối mà không thu phí. Trong khi đó các công ty bất chính lại tìm mọi cách để thu phí của các nhà phân phối. Công ty kinh doanh đa cấp chân chính là công ty có hệ thông hỗ trợ đảm bảo đầy đủ cho các nhà phân phối làm việc và phát triển.
+ Hình thức trả thưởng: Đó là hình thức trả công lao động. Thông thường thu nhập của các nhà phân phối được hình thành từ bán lẻ hàng hóa, tỷ suất lợi
tức từ việc bán buôn của mạng lưới của mình và các khoản tiền thưởng.
+ Đạo đức kinh doanh: Đó là những quy định do các công ty BHĐC chân chính đặt ra và buộc tất cả các nhà phân phối độc lập phải tuân theo. Ví dụ như nguyên tắc luôn cung cấp đúng và đủ thông tin về sản phẩm cho khách.
+ Cả hai đều có dòng tiền từ dưới lên và dòng giá trị khác từ trên xuống, nhưng đây lại chính là điểm khác nhau cơ bản. Nếu như trong kinh doanh theo mạng, giá trị đi xuống là sản phẩm hoặc dịch vụ có chất lượng cao, mang lại giá trị đích thực tương xứng với đồng tiền bỏ ra thì trong hình tháp ảo, giá trị đi xuống là một giá trị ảo chỉ có giá trị tạm thời trong nội bộ hình tháp hoặc không có giá trị gì, cũng có thể là một giá trị có tác dụng nhỏ hơn, không tương xứng với đồng tiền bỏ ra. Trong hình tháp ảo, mọi người tham gia chỉ mục đích có mã số hoạt động, giới thiệu người khác vào mạng lưới mà không quan tâm đến sản phẩm có hiệu quả hay không. Hình tháp ảo là chương trình tương tự như một dây chuyền mà người ta đầu tư tiền bạc vào lời hứa hão rằng những người khác tham gia sau họ sẽ mang tiền đến và cứ như thế khiến họ trở nên giàu có. Một hình tháp ảo rõ ràng là trò lừa đảo và không có cơ sở giao dịch thực tế. Thông thường, hình thức này sẽ không hề có sản phẩm, mà chỉ là tiền trao tay. Các hình tháp ảo hiện đại ngày nay có thể có sản phẩm, song chúng chẳng qua chỉ là để nguỵ trang cho sự lừa đảo này.Chính vì thế thu nhập của người vào trước chỉ có thể dựa trên đóng góp của người vào sau. Đây là hình thức lừa bịp người lân cận và đến một lúc nào đó sẽ dẫn đến sự sụp đổ của cả mạng lưới.
2.2. Nhận diện bán hàng đa cấp bất chính
Rõ ràng rằng, kinh doanh theo mạng chân chính và mô hình “hình tháp ảo” có những điểm khác nhau rõ rệt về bản chất, nhưng biểu hiện bên ngoài của chúng lại thường rất giống nhau, và việc nhận diện những dấu hiệu “ảo” trong
thực tế là không hề dễ dàng. “Cẩm nang thành công của nhà kinh doanh theo mạng” (1990) của Jeffrey Babener, một chuyên gia pháp lý và luật sư của kinh doanh theo mạng tại Oregon, Phần Lan viết cùng David Stewart , đã tiết lộ những tín hiệu báo động đỏ mà có thể dẫn đến việc các cơ quan an ninh sẽ điều tra một doanh nghiệp :
+ Cơ hội để đầu tư kinh doanh là " Sản phẩm ". Nếu người ta không có bán ra bất cứ sản phẩm hay dịch vụ hợp pháp nào, mà chỉ là cơ hội, thì những cơ hội và sự thúc đẩy kinh doanh đó là một sơ đồ hình tháp ảo.
+ Các sản phẩm được bán với mức giá cả đội lên quá cao. Đôi khi những người sáng lập hình tháp ảo cố đeo mặt nạ che dấu bộ mặt thật của họ bằng việc bán sản phẩm. Thường thì sản phẩm sẽ có giá cực đắt và như vậy khó mà nghĩ đến các hoạt động phân phối bán lẻ, cuối cùng chân tướng hiện thân của tiết mục bán hàng lộ ra là kế hoạch trả thưởng.
+ Những chương trình yêu cầu mua hàng dự trữ. Một cơ hội KDTM hợp pháp không yêu cầu bạn mua những số lượng hàng dự trữ bất hợp lý nhằm để khởi sự doanh nghiệp của mình.
+ Những chương trình yêu cầu các khoản đầu tư tiền mặt ban đầu. Theo Babener, nhiều chính phủ đã xem việc đòi hỏi khoản tiền đầu tư từ 500USD trở lên là "quá đáng kể " và công ty nào có chính sách đó sẽ nghiễm nhiêm thu hút được sự lưu ý của cơ quan an ninh pháp luật.
+ Những chương trình yêu cầu buộc phải mua những sản phẩm hoặc dịch vụ hỗ trợ hoặc thiết bị ngoại vi. Một vài hình tháp ảo tìm cách che giấu chân tướng của họ bằng việc cung cấp công cụ hướng dẫn khởi động việc kinh doanh với giá tối thiểu và sau đó buộc người đầu tư phải mua những công cụ đắt hơn như tài liệu đào tạo hoặc hỗ trợ bán hàng. Babener đoan chắc rằng những tài liệu hướng dẫn khởi động doanh nghiệp cũng như việc bán các phương tiện hỗ trợ