Một Số Graph Có Thể Sử Dụng Trong Phần Lịch Sử Thế Giới Cận Đại Theo

Graph, thiết kế Graph khiến HS không thấy được mối quan hệ giữa các thành phần kiến thức.

- Khi sử dụng Graph phải chú ý đến việc phát huy tính “tích cực” trong học tập. Điều đó được thể hiện ở việc HS có hứng thú hăng hái sôi nổi và thích tìm kiếm kiến thức để hoàn thành Graph. Khi đã hiểu được nội dung, các em sẽ sáng tạo ra những cách thức thể hiện Graph nội dung dưới nhiều hình thức khác nhau.

Nói tóm lại khi sử dụng phương pháp Graph trong dạy học lịch sử phải đảm bảo những yêu cầu sư phạm trên thì sẽ góp phần tạo nên cơ sở cho việc nâng cao hiệu quả bài học lịch sử trong dạy học.

2.5. Một số Graph có thể sử dụng trong phần lịch sử thế giới cận đại theo từng bài học

STT

Tên Graph	Bài sử dụng	Biện pháp sử dụng
1	Hình 2.1: Graph cây “Tình hình nước Pháp trước cách mạng”	Cách mạng Hà Lan và Cách mạng tư sản Anh	GV có thể sử dụng câu hỏi kết hợp với Graph để hướng dẫn HS tìm hiểu tình hình kinh tế, chính trị, xã hội của nước Anh trước khi diễn ra cuộc CMTS.
2	Hình 2.2: Đường trục thời gian “Diễn biến cuộc cách mạng tư sản Anh”	Cách mạng Hà Lan và Cách mạng tư sản Anh	GV thiết kế thành đường trục thời gian khuyết sau đó yêu cầu HS đọc SGK và điền những nội dung còn thiếu để hoàn thành
3	Hình 2.3: Graph chuỗi “Diễn biến của cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 bang thuộc địa Bắc Mĩ”	Chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ	GV sắp xếp các đỉnh của Graph một cách lộn xộn sau đó yêu cầu HS đọc SGK và sắp xếp lại Graph theo trình tự diễn biến của cuộc chiến.
4	Hình 2.4: Graph cây “Tình hình nước Pháp trước cách mạng”		GV kết hợp Graph với hình ảnh “Tình cảnh của người nông dân Pháp trước cách mạng” để dẫn dắt HS tìm hiểu

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 118 trang tài liệu này.

	Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII	tình hình của nước Pháp trước khi diễn ra cuộc CMTS.
5	Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII	Hình 2.5: Graph mạng “ Khái niệm của cuộc cách mạng tư sản”	Sau khi học xong “bài 31: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII” GV dẫn dắt HS tìm hiểu “khái niệm cách mạng tư sản” thông qua những gợi ý : mục tiêu, động lực, lãnh đạo,…
6	Hình 2.6: “Tiền đề dẫn đến cuộc cách mạng công nghiệp Anh”	Cách mạng công nghiệp ở Châu Âu	GV đưa ra Graph chỉ có hình ảnh chưa có nội dung và yêu cầu HS dựa vào những hình ảnh đó và hiểu biết của mình để điền những nội dung còn thiếu trong Graph.
7	Hình 2.7: “Hệ quả của cuộc cách mạng công nghiệp”		GV yêu cầu HS tìm hiểu trước nội nung này ở nhà sau đó yêu cầu HS thiết lập Graph “Hệ quả của cuộc cách mạng công nghiệp” với hình thức tự chọn. Tuy nhiên về nội dung phải đầy đủ hai ý “hệ quả về kinh tế” và “hệ quả về xã hội”
8	Hình 2.8: Graph cây “ Thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp”		GV thiết kế thanh Graph khuyết sau đó cho HS xêm video “Những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp Anh” và yêu cầu hoàn thành Graph.
9	Hình 2.9: Graph cây “Cuộc đấu tranh thống		GV yêu cầu HS dựa vào những kiến thức đã được tìm hiểu ở trên lớp về nhà thiết kế

nhất nước Đức”	Hoàn thành cách mạng tư sản ở Châu Âu và Mĩ giữa thế kỉ XIX	Graph “Cuộc đấu tranh thống nhất nước Đức” Bao gồm các nội dung: “nguyên nhân”;“lãnh đạo”;“con đướng”; “hình thức”.
10	Hoàn thành cách mạng tư sản ở Châu Âu và Mĩ giữa thế kỉ XIX	Hình 2.10: Graph cây “Nguyên nhân bùng nổ cuộc nội chiến Mĩ”	GV đưa ra Graph chưa hoàn chỉnh, còn thiếu các đỉnh nhánh. GV đưa ra các nội dung các đỉnh nhánh và yêu câu HS sắp xếp và lập cung cho các đỉnh nhánh đó.
11	Hình 2.11: Graph chuỗi “5 đặc điểm của chủ ghĩa đế quốc”	Các nước tư bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa	GV có thể sử dụng câu hỏi kết hợp với Graph để dẫn dắt HS tìm hiểu những đặc điểm của chue nghĩa đế quốc.
12	Hình 2.12: Graph cây “Tình hình kinh tế, chính trị của nước Anh, Pháp cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX”	Các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ và sự bành trướng thuộc địa	GV yêu cầu HS dựa vào những kiến thức cơ bản được dạy ở tên lớp về nhà thiết kế Graph “Tình hình kinh tế, chính trị của nước Anh, Pháp cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX”. Hình thức của Graph tùy chọn, nội dung gồm “đặc điểm của 2 nước Anh, Pháp” “kinh tế”, “chính trị”.
13	Hình 2.13: Graph cây “Chủ nghĩa xã hội không tưởng”	Sự hình thành và phát triển của phong trào công nhân	GV thiết kế thành Graph khuyết và yêu cầu HS đọc SGK điền những nội dung còn thiếu để hoàn thành Graph đó
14	Hình 2.14: Graph cây	Quốc tế thứ nhất và công	GV sắp xếp các đỉnh và các cung của Graph lộn xộn và

“Công xã Pari”

xã Pari

yêu cầu HS tìm hiểu tài liệu để sắp sắp lại các đỉnh và các cung the thứ tự để được một Graph hoàn chỉnh.

2.6. Một số biện pháp sử dụng phương pháp Graph trong dạy học phần lịch sử thế giới cận đại lớp 10

Trong quá trình dạy học thực chất của việc sử dụng phương pháp Graph là GV biến “Graph nội dung bài lên lớp” thành “Graph hoạt động” để truyền tải tốt nhất nội dung của bài học đến HS và hoạt động của HS dưới vai trò chỉ đạo, định hướng của GV. Khi lên lớp GV và HS sẽ thực hiện “Graph hoạt động” để hoàn thành nội dung thông qua một loạt các thao tác. Trong dạy học, hiệu quả của việc sử dụng phương pháp Graph phụ thuộc vào mức độ HS tham gia thiết kế Graph bài học. Lúc đầu HS sẽ không tránh khỏi việc lung túng khi làm quen với phương pháp Graph, lúc này GV sẽ là người hướng dẫn cho các em làm quen với phương pháp Graph từ dễ đến khó. Quy trình sử dụng Graph trong các khâu dạy học được thể hiện qua ba mức độ:

Mức độ 1: Học sinh ghi nhớ và xác lập lại Graph mà GV lập, luyện tập cho HS như mẫu của GV kết hợp làm một số dạng bài tập.

Ở mức độ này, GV sử dụng Graph như một phương tiện dạy học để truyền tải kiến thức cho HS. Ở mức độ này, GV lập Graph mẫu, tự mình xây dựng các “Graph nội dung bài học” và giới thiệu Graph đó đến HS. HS học bằng cách tái lập lại Graph mà GV đã đưa ra mà chưa đòi hỏi sự sáng tạo của HS. Mức độ này là mức độ thấp nhất của việc sử dụng Graph trong dạy học. Mức độ này thường được GV sử dụng khi hướng dẫn HS tìm hiểu kiến thức mới, tập làm quen với phương pháp Graph khi học tập. Tuy nhiên khi sử dụng phương pháp Graph ở mức độ này đưa lại hiệu quả chưa cao.

Mức độ 2: HS nghiên cứu, tìm hiểu SGK, tài liệu tham khảo sau đó hoàn thiện Graph câm, Graph khuyết mà GV đưa ra.

Ở mức độ này, GV sẽ sử dụng Graph như một phương tiện để tổ chức HS nghiên cứu, làm việc. GV sẽ xây dựng Graph câm và Graph khuyết sau đó HS sẽ dựa vào việc tìm hiểu tài liệu để hoàn thành Graph đó.

Mức độ 3: HS tự nghiên cứu nội dung bài học và tự lập Graph nội dung phù hợp với bài đó.

Ở mức độ này, GV là người hướng dẫn , HS là người thực hiện. Dưới sự hướng dẫn của GV, HS sẽ phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của bản thân để có thể xây dựng được Graph nội dung bài học theo cách của riêng mình. Ở mức độ này, GV không chỉ kiểm tra được khả năng lĩnh hội kiến thức mà còn phát huy được tính độc lập, sáng tạo và kĩ năng thực hành bộ môn của HS. Khi GV dạy các bài ôn tập, tổng kết, sơ kết, ra bài tập về nhà thì sử dụng mức độ này là hợp lý.

2.6.1. Sử dụng phương pháp Graph hướng dẫn học sinh tìm hiểu kiến thức mới

Bài nghiên cứu kiến thức mới là loại bài học chủ yếu được thực hiện trong quá trình dạy học lịch sử ở trường phổ thông (chiếm 80% thời lượng chương trình môn học). Loại bài học này là một khâu của quá trình dạy học, có nhiệm vụ là thực hiện một phần chương trình SGK, góp phần từng bước hoàn thành mục tiêu môn học, cấp học. Nội dung của bài kiến thức mới là nhằm cung cấp cho HS những kiến thức cơ bản về LSTG, LSVN trên các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội như kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Bài tìm hiểu kiến thức mới được thực hiện trên cơ sở truyền đạt kiến thức, tổ chức HS tích cực “hoạt động để lĩnh hội kiến thức” của GV và “hoạt động nhận thức” của HS.

GV thường sử dụng đa dạng các PPDH, phương tiện dạy học nhằm thực hiện các mục tiêu bài học và phát triển các kỹ năng, năng lực cho HS. Khác với các PPDH truyền thống “GV hỏi-HS trả lời”, khi áp dụng phương pháp Graph vào dạy bài nghiên cứu kiến thức mới sẽ giúp HS lĩnh hội kiến thức một cách tốt hơn, độ bền kiến thức cao hơn và đặc biệt là sẽ đem lại cho HS một phương pháp mới mẻ, bổ ích, khác lạ tăng sự hứng thú học tập cho HS. Bên cạnh đó khi sử dụng phương pháp Graph vào dạy bài mới trên lớp, HS có thể thấy được khái quát nhất nội dung kiến thức cơ bản của bài học, sau đó dưới sự hướng dẫn của GV, HS sẽ được đi sâu tìm hiểu nội dung từng đỉnh của Graph (hay nói cách khác là từng thành phần kiến thức cụ thể của Graph). Chính nhờ quy trình này mà HS có thể nắm vững kiến thức một cách nhanh nhất, dễ dàng ghi nhớ và đặc biệt là có thể theo dõi được tiến trình của bài học từ đó việc ghi chép bài cũng trở nên dễ dàng hơn.

Ngoài ra khi sử dụng phương pháp Graph vào dạy bài tìm hiểu kiến thức mới, GV không còn là người hoạt động chủ yếu mà lúc này GV chỉ đóng vai trò là người thiết kế, điều kiển quá trình dạy học. Còn HS mới là người giữ vai trò hoạt động chủ đạo. Đặc biệt, GV có thể sử dụng Graph vào tất cả các khâu của một bài học từ mở bài (đặt vấn đề), nội dung đến phần củng cố bài học. Tuy nhiên GV cần dựa vào nội dung bài học để sử dụng Graph ở những chỗ thích hợp. Biện pháp sử

dụng phương pháp Graph vào dạy bài tìm kiến thức mới cho HS có thể thực hiện như sau:

Bước 1: GV nêu mục đích của việc xây dựng Graph, giảng giải, dẫn dắt HS qua các câu hỏi, lệnh làm việc để HS tìm hiểu nội dung bài học.

Bước 2: Yêu cầu HS đọc SGK, trả lời các câu hỏi để HS nắm bắt được nội dung kiến thức để xây dựng Graph và mối quan hệ giữa các đơn vị kiến thức. GV đến từng nhóm hướng dẫn HS cách xác lập các đỉnh của Graph theo logic của bài học, xác định các cung của Graph để hình thành Graph nội dung bài học.

Bước 3: Tiến hành tổ chức thảo luận giữa các nhóm để thống nhất Graph được xây dựng. Sau khi thống nhất, GV yêu cầu HS đọc lại Graph vừa được xây dựng

Bước 4: GV sửa cách đọc cho HS và kết luận toàn bộ vấn đề của Graph nội dung bài học

Ví dụ: Khi GV giảng dạy “bài 31: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII” (tiết 1), “phần 1-Tình hình nước Pháp trước cách mạng” để HS nắm rõ nội dung phần này GV sẽ sử dụng Graph “Tình hình nước Pháp trước cách mạng”.

*Hoạt động 1: Tìm hiểu tình hình kinh tế, chính trị, xã hội của nước Pháp trước cách mạng.

-Bước 1: GV chia cả lớp làm 4 nhóm

- GV yêu cầu các nhóm tìm hiểu nội dung SGK kết hợp với hình ảnh “Tình cảnh nông dân Pháp trước cách mạng” để trả lời các câu hỏi:

+ “Cuối thế kỉ XVIII, nước Pháp duy trì thể chế nhà nước nào?”

+ “Ba người trong bức tranh thuộc những đẳng cấp nào trong xã hội Pháp?”

+ “Hình ảnh chiếc cuốc và những con vật dưới chân người nông dân cho chúng ta biết tình hình nông nghiệp của nước Pháp cuối thế kỉ XVIII như thế nào?”

+ “Dựa vào hình dáng của ba người trong bức tranh, em hãy nhận xét về cuộc sống của người nông dân Pháp trước cách mạng?”

- Bước 2: GV gọi các nhóm trả lời câu hỏi

- Sau khi các nhóm nắm rõ được kiến thức, GV đến từng nhóm hướng dẫn HS mã hóa kiến thức và các bước thiết lập Graph xác định các đỉnh (đỉnh xuất phát,

đỉnh chính, đỉnh phụ, đỉnh nhánh), lập cung cho Graph. GV hướng dẫn các nhóm sắp xếp các đỉnh trên một mặt phẳng và hướng dẫn HS thiết lập các cung của Graph,.

-Bước 3: GV yêu cầu các nhóm lên trình bày sản phẩm của nhóm mình và yêu cầu các nhóm cùng thảo luận. Sau khi thảo luận xong, GV yêu cầu một HS lên đọc Graph vừa được thiết lập.

- HS: Lên hoàn thành Graph và đọc Graph

- Bước 4: GV chỉnh sửa lại Graph HS vừa thiết lập, chỉnh sửa cách đọc Graph cho HS sau đó đưa ra Graph “Tình hình nước Pháp trước cách mạng” mà GV đã thiết kế để HS so sánh và chốt lại kiến thức.

Trong bài nghiên cứu kiến thức mới, GV cũng có thể sử dụng Graph câm và Graph khuyết. Với hình thức này GV sẽ có thể vừa hướng dẫn HS cách thức lập Graph vừa có thể cho HS tìm hiểu tài liệu để hoàn thành Graph.

Ví dụ: Trong “bài 36: Sự hình thành và phát triển của phong trào công nhân”, để HS có thể hiểu rõ hoàn cảnh ra đời, những ưu điểm và hạn chế của chủ nghĩa xã hội không tường, GV đưa ra Graph khuyết “Chủ nghĩa xã hội không tưởng” để HS tìm hiểu.

*Hoạt động 1: Tìm hiểu về chủ nghĩa xã hội không tưởng

- GV chia cả lớp thành 4 nhóm

-GV yêu cầu HS đọc SGK hoàn thành Graph khuyết “Chủ nghĩa xã hội không tưởng”. Thời gian hoạt động nhóm là 5 phút.

- Trước khi HS thảo luận, GV yêu cầu HS nhìn vào Graph khuyết, hướng dẫn HS xác định các đỉnh của Graph và các cung của Graph. Sau khi hướng dẫn HS, GV yêu cầu HS thảo luận nhóm và hoàn thành Graph khuyết trong phiếu học tập.

-HS: Thảo luận nhóm và hoàn thành Graph

-GV: Mời đại diện của các nhóm lên trình bày, sửa cách đọc Graph cho HS.

-GV: Đưa ra Graph hoàn chỉnh “Chủ nghĩa xã hội không tưởng” cho HS đối chiếu kết quả và kết luận.

Hình 2.14: Sơ đồ cây “Chủ nghĩa xã hội không tưởng”