Xây Dựng Thư Viện Điện Tử Phục Vụ Dạy Học Và Đổi Mới Phương Pháp Dạy

Thứ năm, điều kiện cần thiết là ngoại ngữ. Tuy các nội dung tiếng Việt đang phát triển với tốc độ rất nhanh nhưng nguồn thông tin lớn nhất trên mạng Internet là tiếng Anh, tiếng Nga và tiếng Trung Quốc. Nếu không có ngoại ngữ giáo viên bị hạn chế rất nhiều. Mặc dù, yêu cầu này đối với giáo viên phổ thông hiện nay là rất khó, song tương lai chúng ta cần phấn đấu.

Để thấy được vai trò của Internet trong dạy học hiện nay cũng như điều tra mức độ, mục đích sử dụng máy tính các em tôi tiến hành mẫu khảo sát tại một số trường THPT trên địa bàn thành phố.

Qua mẫu khảo sát tôi thu được kết quả và rút ra nhận xét như sau:

Nhận xét: ta thấy phần lớn học sinh trường phổ thông trong địa bàn thành phố đã tiếp xúc với máy vi tính trong cuộc sống hàng ngày. Có 65,5% học sinh thường xuyên sử dụng và 40% học sinh thỉnh thoảng. Nhìn chung có tới 97,5% học sinh đã từng sử dụng máy vi tính, chỉ có 2,5 % ( 1 em) chưa bao giờ sử dụng máy vi tính máy thôi.

Ta thấy tỉ lệ học sinh sử dụng máy vi tính rất đông đây là một tín hiệu rất đáng mừng đối với giai đoạn bùng nổ công nghệ thông tin hiện nay. Tuy nhiên, mục đích sử dụng máy vi tính của các em lại rất khác nhau. Đa số các em sử dụng máy vi tính vào việc giải trí ( 42,5%). Chỉ có 10% các em sử dụng với mục đích học tập và 20,0 % sử dụng vào việc lấy thông tin trên Internet19.

Tới năm học 2008-2009 chúng tôi tiến hành khảo sát tại các trường THPT Trung học thực hành – ĐHSP, THPT Hùng Vương, THPT Nguyễn Hiền cũng thu được một con số khá khả quan :

Có tới 66,1% các em thường xuyên sử dụng máy vi tính, 29,4% là thỉnh thoảng sử dụng, chỉ 1,1 % (2 em ) là chưa bao giờ sử dụng mà thôi.

Đa số các em sử dụng máy vi tính với mục đích : vừa phục vụ học tập, vừa giải trí, vừa lấy thông tin ( 48,3%) trong cả 3 mục đích này thi các em sử dụng máy vi tính với mục đích học vụ cho học tập là nhiều nhất.

Cũng ở 4 trường này chúng tôi còn tiến hành khảo sát giáo viên và thu được kết quả như sau :

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 144 trang tài liệu này.

+ Có tới 60% giáo viên thường xuyên sử dụng máy vi tính, và chỉ 40% thỉnh thoảng sử dụng.

Mục đích sử dụng máy tính của các thầy cô như sau : 46,7% câu trả lời là phục vụ dạy- học; 46,7% vừa phục vụ cho dạy học, giải trí, lấy thông tin.

Tuy nhiên, khi hỏi về về việc dạy học bằng phương pháp mới thi đa số các em rất tán thành và có hứng khởi khi học tập. Các em rất đồng ý nên sử dụng máy vi tính vào dạy học lịch sử ở phổ thông. 32,5 % cho là rất cần thiết, 65,0 % cho là cần thiết Phải sử dụng máy vi tính để phục vụ cho dạy và học lịch sử. 97,5% các em rất thích thú, nhớ được nhiều kiến thức và nội dung bài học khi giáo viên dạy bắng. Giáo án điện tử.

Câu hỏi này khảo sát ở giáo viên: chúng tôi thu được kết quả như sau :

60% thường sử dụng phương pháp dạy học mới, 73,3% giáo viên cho rằng cần phải đổi mới phương pháp giảng dạy hện nay…

19 Mẫu khảo sát năm học 2007-2008

Đây là một con số đáng mừng của việc dạy học nói chung học dạy học lịch sử nói riêng. Việc có CNTT trợ giúp sẽ giúp ích nhiều hơn cho việc nâng cao chất lượng dạy học hiện nay.

3. Xây dựng thư viện điện tử phục vụ dạy học và đổi mới phương pháp dạy học lịch sử Việt Nam lớp 11 – 12

3.1 Khái niệm về thư viện và thư viện điện tử

3.1.1 Khái niệm về thư viện

“Thư viện” – xuất phát từ tiếng Hy Lạp : bibliotheca. “Bibli” - tức là sách. “Theca” – nơi bảo quản.

Theo nghĩa đen thư viện là nơi bảo quản, nơi tàng trữ sách. Người Trung Quốc cho rằng : “thư” – sách. “ viện: - nơi tàng trữ.

Nhưng theo quan niệm của quốc gia nào thi “ thư viện” cũng là nơi tàng trữ

sách.

Trong từ điển tiếng Việt : Thư viện là nơi công cộng chứa sách sắp xếp theo

một thứ tự nhất định để cho ngưới ta đọc và tra cứu.

Ta hiểu theo nghĩa bóng : thì thư viện là kho tàng chứa tất cả của cải, tinh thần của loài người.

Hiện nay người ta hiểu nghĩa thư viện như sau : là thiết chế văn hóa được tổ chức nhằm giúp xã hội sử dụng các loại tài liệu dưới dạng ấn phẩm.

Chức năng chính của thư viện là tiến hành thu thập, bảo quản và cung cấp cho người đọc một cách hệ thống những ấn phẩm và thông tin thư mục.

+ Tuỳ mục đích cụ thể, thư viện chia ra 2 loại chính: thư viện chuyên đề (còn gọi là thư viện khoa học) và thư viện đại chúng (còn gọi là thư viện công cộng).

+ Tuỳ theo khối lượng ấn phẩm trong đó, có thể chia thành thư viện tổng hợp

và thư viện chuyên ngành.

3.1.2 Thư viện điện tử

Là thư viện mà các quá trình cơ bản về nghiệp vụ dựa trên cơ sở máy tính và các phương tiện hỗ trợ khác.

Dấu hiệu đặc trưng của thư viện điện tử là việc sử dụng công nghệ thông tin, phương tiện công nghệ hiện đại : máy tính, mạng internet, để quản lí, lưu trữ các dữ liệu, tài liệu, tìm kiếm và cung cấp thông tin… được bố trí một cách khoa học tiện lợi cho người sử dụng.

Tuy nhiên, trong TVĐT, sách truyền thống vẫn tiếp tục tồn tại cùng với các ấn phẩm điện tử nên vẫn cần sự trợ giúp của cán bộ thư viện trong mọi hoạt động chuyên môn.

Thư viện điện tử khác với các thư viện khác : thư viện điện tử không cần nhiều nhân viên quản lí thư việ n, không phải đầu tư chi phí cho việc xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị… mà hiệu quả vẫn rất lớn.

Thư viện điện tử được ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng. Do vậy nó hoạt động như một trang web người vào thư viện chỉ việc truy cập vào nó là có thể tìm tới những gì mình cần mà có trong trong thư viện. Điều kiện cốt yếu nhất để vào thư viện là người truy cập phải có máy vi tính.

3.2 Giới thiệu về thư viện điện tử

Trong thời đại hiện nay, giáo dục đang được xã hội đặc biệt quan tâm. Hòa vào xu thế chung đó, việc giảng dạy nói chung và giảng dạy Lịch sử nói riêng đang ngày càng đổi mới không chỉ về nội dung mà cả về phương pháp. Đặc biệt với sự bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ thông tin (CNTT). Do vậy việc ứng dụng CNTT vào trong giảng dạy là điều cần thiết, làm cho việc dạy và học trở nên sinh động hơn. Học sinh thích thú và giúp các em cảm thấy học Sử bớt khô khan hơn. Với mục đích như trên, chúng tôi đang tiến hành xây dựng thư viện điện tử về lịch sử với mong muốn các bạn học sinh, các thầy cô giáo dạy sử lớp 11, lớp 12 cũng như những ai yêu thích lịch sử có thêm những tư liệu bổ ích trong quá trình dạy và của mình.

Thư viện điện tử của chúng tôi được thiết lập như một website. Trong thư viện sẽ có một trang chủ và các trang con. Trang chủ bao gồm các mục chính :

Góc trên cùng bên trái là hàng chữ : “Thư viện điện từ Việt Nam khám phá những trang sử vàng rực rỡ”. Bên phải là Logo của trường.

Xuống phía dưới sẽ là mục những nội dung cùa thư viện, thư viện có 10 nội dung như sau :

1. Trang chủ

2. Bài học

3. Giáo án điện tử

4. Bài tập trắc nghiệm

5. Hình ảnh

6. Phim tư liệu

7. Sơ đồ - lược đồ

8. Tài liệu tham khảo

9. Từ điển

10. Nhân vật

Bên phải là một Flash chạy hàng chữ :

“Việt Nam; Việt Nam đất nước con người; lịch sử hào hùng; dựng nước – giữ nước; mãnh đất ấy đã nhuốm máu đào; của người con vì độc lập tự do…”

Dưới cù ng của trang chủ ở góc trái là một flash chạy các hình ảnh các thầy cô trong khoa, hình ảnh các cuộc thi, hội thi mà khoa tổ chức hàng năm. Ở góc phải là lời tri ân của hai sinh viên chúng tôi đối với thầy cô bạn bè, người thân đã dạy dỗ, giúp đỡ chúng tôi trong suốt khóa học và trong quá trình thực hiện khóa luận này.

Trong 9 mục nội dung sẽ được liên kết với 9 trang chuyên đề. Các trang chuyên đề này sẽ chứa nội dung mà bạn cần tìm. Bạn muốn vào trang nội dung nào chỉ cần click chuột vào “từ đó” web sẽ tự động chuyển tới trang chuyen đề ( hình dưới). Trong mỗi trang này cũng chứa một flash ở đầu trang chạy hai câu thơ :

“Dân ta phải biết sử ta

Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam

Hồ Chí Minh”

ở góc trên cùng bên trái.

Dưới hai câu thơ sẽ lần lượt có 10 mục như ở trang chủ ( tuy nhiên 10 mục này bây giờ được xếp lần lượt theo hà ng ngang). Ở trong mỗi trang con này bạn cũng có thể di chuyển về trang chủ hoặc di chuyển tới bất kì trang nào khác mà bạn muốn tới.

10 nội dung chính trong Thư viện

Flash ở các trang chuyên đề

Bên trong các trang chuyên đề sẽ có một số trang chứa những trang con :

Trang con

Thư viện này chúng tôi lưu vào CD- Rom ( có đính kèm theo khóa luận ) và các bạn sẽ truy cập vào khi có trang tay CD-Rom này. Hoặc bạn lưu thư viện vào phần mềm cá nhân : USB, thẻ nhớ, máy tính... Khi đó bạn sẽ vào được thư viện.

3.3 Ý nghĩa của thư viện điện tử

Chức năng cơ bản của các trang web thư viện hiện thời là kết nối bạn đọc với những nội dung sẵn có của mình từ những bài báo mạng, sách điện tử hay những tạp chí điện tử, và phương thức truy cập phải được thiết lập với ít hạn chế và với tốc độ nhanh nhất có thể. Với những nguồn tin điện tử thông dụng giúp cộng đồng bạn đọc khám phá ra nguồn thông tin dồi dào phục vụ cho công việc nghiên cứu của mình. Các giảng viên và sinh viên có xu hướng tìm kiếm những trang web tài liệu theo cách thức riêng của mình tuy rằng điều này lại khiến họ có khả năng bỏ qua những nguồn tài liệu điện tử mới hoặc có liên quan đã có sẵn ở trong thư viện.

Đối với thư viện chúng tôi đang xây dựng thì có sẽ có giá trị giáo dục và tư tưởng rất lớn cho giáo viên và học sinh.

Đối với giáo viên : thư viện sẽ giúp giáo viên có một nguồn thông tin tư liệu phục vụ cho việc giảng dạy của mình. Nhất là nguồn tư liệu này có thể sử dụng những phương tiện hiện đại để khai thác, giúp cho việc tiếp cận tri thức của các em một cách sáng tạo, dễ dàng hơn.

Giúp cho giáo viên năng động hơn trong các tiết học vì các bài giảng đã được chuẩn bị một cách kĩ lưỡng, có hệ thống và mang tính minh họa cao. Giáo viên mất ít thời gian hơn trong quá chuẩn bị cũng như trong việc không phải ghi bảng. Từ đó giáo viên có nhiều thời gian đầu tư hơn cho tiết dạy của mình.

Đối với học sinh : khi các em truy cập vào thư viện các em sẽ tìm thấy những tư liệu rất trực quan phục vụ cho việc học tập lịch sử của mình.

- Nó có tác dụng nâng cao hoạt động nhận thức của học sinh. Vì phương tiện dạy học sẽ nâng cao tính trực quan trong dạy học. Học sinh không thể hiểu được khi thầy giáo chỉ dùng ngôn ngữ để miêu tả một khái niệm, một hiện tượng lịch sử nếu không có biểu tượng ban đầu về nó.

- Giúp học sinh chiếm lĩnh kiến thức và phát triển kĩ năng thực hành. Thư viện sẽ cung cấp cho học sinh những kiến thức cần thiết, chính xác mà các em cần. đồng thời gián tiếp cung cấp cho các em những kiến thức khác thông qua hình ảnh, phim tư liệu mà các em đang tìm hiểu. Điều này sẽ giúp các em ghi nhớ lâu hơn nội dung bài học.

- Kích thích sự hứng thú trong quá trình học của các em. Bởi vì lịch sử rất khô khan rất nhiều sự kiện ngày tháng và rất khó nhớ, khó học…đôi khi các em phải tưởng tượng để hiểu lịch sử. Tuy nhiên với những tư liệu, những hình ảnh, những đoạn phim … sẽ giúp các em dễ dàng hơn trong việc tiếp cận tri thức lịch sử. Giúp các em hứng thú hơn trong tiết học các em sẽ cảm thấy lịch sử không còn khô khan, khó nhớ nữa. Đây là một yếu tố rất quan trọng ảnh hưởng to lớn đến cường độ và hiệu quả của quá trình học tập. Gây được húng thú cho các em là điều không phải giáo viên nào, môn học nào cũng tạo được. Gây hướng thú tức đã bước đầu tạo kích

thích tới nhận thức cảm tính từ đó tạo điều kiện phát sinh cảm giác tạo biểu tượng nhờ nhận thức lí tính.

- Góp phần phát triển trí tuệ của học sinh : việc tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển các hoạt động tâm lí : tri giác, biểu tượng, trí nhớ…. Nhờ vậy mà trí tuệ của học sinh được phát triển trong hoạt động của tư duy.

- Thông qua hoạt động học tập thông qua các phương tiện dạy học các em tiếp cận với các hình ảnh trực quan, phim tư liệu khác nhau từ đó sẽ gián tiếp hình thành ở các em một hệ thống quan điểm về nhận thức bản chất lịch sử, nhận thức thế giới xung quanh.

Kiểm chứng thư viện điện tửcó ích hay không trong dạy học lịch sử ở trường THPT hiện nay chúng tôi có khảo sát ở giáo viên và học sinh một ở 4 trường (Trung học Thực hành, Hùng Vương, Nguyễn Chí Thanh, Nguyễn Hiền) một số câu hỏi và thu được con số khá tích cực như sau :

Ở giáo viên:

100% giáo viên đã sử dụng máy tính ( thường xuyên sử dụng 60% và thỉnh thoảng là 40%).

86,7 % giáo viên thường xuyên đưa hình ảnh minh hoạ, phim tư liệu… vào bài dạy của mình.

Khi đưa hình ảnh minh hoạ, phim tư liệu vào thầy cô thấy lớp học sôi nổi hơn, hăng say phát biểu ( 73,3%) ý kiến giáo viên đồng ý.

Ở học sinh :

90,6 % các em thích bài học lịch sử có nhiều hình ảnh, phim tư liệu minh hoạ. 95,6% các em đồng ý là nên đưa nhiều hình ảnh, phim tư liệu vào bải giảng

để tiết học được sôi nổi và bớt khô khan hơn.

76,7% các em khẳng định rằng : nếu có sẵn một nguồn tư liệu lịch sử ( phim, hình ảnh, nội dung lịch sử …vv) thì các em có thể học lịch sử tốt hơn, chỉ có 7,2% là không cắc vào bản thân mình.

Điều này cho thấy các thầy cô và học sinh rất quan tâm tới việc dạy học theo phương pháp mới, nhất là việc dạy học trực

quan có nhiều kênh hình, phim tư liệu. Vì vậy hi vọng với tư viện sở hữu trong tay mình các thầy cô và học sinh sẽ có nguồn tư liệu phục vụ cho việc dạy-học lịch sử của mình.

3.4 Hướng dẫn cách khai thác tư liệu từ thư viện điện tử.

Thư việ n được thiết kế theo hai phần : phần lớp 11 và phần lớp 12. Mỗi phần được bố trí các bài giống như mục lục trong sách giáo khoa ( hình bên). Bạn muốn tìm tự liệu ở phần nào, chương nào, bài nào bạn chỉ việc click chuột vào mục đó thư viện sẽ tự động liên kết tới trang con chứa nội dung bạn muốn tìm.

tìm :

Cụ thể như sau : khi bạn muốn

Nội dung bài học ( giáo án

dạng word) : bạn click chuột vào mục

: NỘI DUNG BÀI HỌC. Sau đó các bài học lớp 11 và 12 sẽ hiện lên trongtrang con. Bạn muốn lấy bài nào bản chỉ cần Click đúp chuột vào bài đó.

Sau khi nội dung của bài hiện ra ban bôi đen hết bài word muốn lấy và nhấn chuột phải vào bài (vừa bôi đen) và nhấn chuột phải vào chữ Coppy. Sau đó bạn sẽ Paste vào trang word mới và để lưu vào nơi bạn muốn lưu.

Nút trở lại bài

Nút chuyển sang bài kế tiếp

( LƯU Ý : cuối mỗi bài có mũi tên chuyển qua bài kế tiếp sau đó hoặc quay trở lại bài trước đó)

Giáo án điện tử tương tự như lấy giáo án word. Tuy nhiên khi nội dung bài giảng hiện ra bạn Click chuột vào chữ Down load.Sau đó bạn chọn nơi lưu bài giảng là đã hoàn thành việc lấy một bài giảng.

Click vào đây lấy để GAĐT

Phần Đánh giá kiểm tra cũng vậy bạn chỉ việc bôi đen phần muốn lấy. Sau đó thực hiện tương tự như lấy bài giảng dạng word. Đặc biệt ở cuối mỗi bài có phần đáp án. Bạn click vào chữ “ ĐÁP ÁN” tự động đáp án của bài trắc nghiệm sẽ hiện lên. Trên đáp án sẽ có chữ “ DI CHUYỂN” sẽ cho phép bạn di chuyển đáp án tới một vị trí thich hợp. Nếu bạn không muốn đáp án hiện lên nữa bạn click chuột vào chữ “ĐÓNG”.

Nút quay lại hình ảnh trước đó

Nếu bạn muốn lấy hình ảnh : bạn click chuột vào mục hình ảnh. Trang web tự động chuyển tới trang con hình ảnh cho bạn chọn. Ở trang hình ảnh này sẽ có 2 cửa sổ để xem hình ành. Cửa sổ lớn ở trên để bạn xem hình ảnh rõ hơn. Cửa sổ nhỏ ờ dưới để bạn di chuyên đi ( hoặc lại) tới hình ảnh muốn lấy. Sau khi chọn được hình ảnh bạn click chuột vào hình ảnh ở cửa sổ phía dưới. Sau đó đưa chuột lên cửa sổ trên. Nhấn chuột phải vào hình ảnh. Bạn có thể chọn Coppy hoặc Save As Image

Cửa sổ lấy hình ảnh

Nút chuyển sang hình ảnh kế tiếp

Phim tư liệu: chúng tôi thiết kế tương tự giống hình ảnh. Tuy nhiên để lấy những đoạn phịm bạn cần bạn click chuột vào chữ Down Loaddưới đoạn phim đó và sau đó tìm nới lưu đoạn phim.

Nhấn vào đây để lấy film