Sử dụng Di sản văn hóa Dân ca quan họ Bắc Ninh trong dạy học Lịch sử Việt Nam ở trường THPT huyện Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh - 14

Gợi ý sản phâm cần đạt

Các nhóm lần lượt báo cáo trước lớp, thời gian tối đa là 15 phút, hình thức tùy theo sự sáng tạo của từng nhóm. GV, các thành viên trong nhóm và các nhóm khác theo dõi, đặt thêm câu hỏi

trao đổi

II. Giáo dục, văn học, nghệ thuật, khoa học- kĩ thuật

1. Giáo dục

- Trong các thế kỉ phong kiến độc lập, nền Giáo dục Đại Việt từng bước

Gợi ý sản phâm cần đạt

Nhóm 1: Tổ chức trò chơi tìm hiểu về tình hình giáo dục nước ta trong thời kì phong kiến từ thế kỉ X đến đầu thế kỉ XIX

- Mô phỏng chương trình truyền hình “Ai là triệu phú”

+ Dẫn chương trình: Đóng vai MC Lại Văn Sâm (Một HS trong nhóm 1).

+ Người chơi: Thành viên trong lớp (lựa chọn bất kì).

+ Tư liệu khai thác thiết kế câu hỏi: Các hình ảnh, tư liệu về tìn hình giáo dục nước ta trong các thế kỉ X-XIX.

- HS tổng kết lại phần kiến thức cần ghi nhớ sau khi kết thúc trò chơi

- GV nhận xét ưu, nhược điểm trong phần thiết kế, trình bày của nhóm

- Gv chốt phần kiến thức cần đạt, mở rộng liên hệ truyền thống giáo dục tại địa phương, tỉnh Bắc Ninh: Làng Mão Điền, Làng Tiên Sơn- Từ Sơn, Bắc Ninh, Văn miếu Bắc Ninh…

Tư liệu:

được hoàn thiện và phát triển, trở thành nguồn đào tạo quan lại chủ yếu.

+ 1070 vua Lý Thánh Tông cho lập Văn Miếu

+ 1075 khoa thi đầu tiên được tổ chức tại kinh thành

+ Thời Lê sơ: Quy chế thi cử được ban hành rõ ràng: cứ 3 năm có một kì thi Hội để chọn Tiến sĩ; Năm 1484 nhà nước cho dựng bia ghi tên Tiến sĩ

+ Thời Nhà Mạc: Các kì thi vẫn được tổ chức đều đặn

+ Nhà Lê- Trịnh cũng cố gắng tiếp tục mở rộng giáo dục Nho học

+ Ở Đàng Trong, năm 1646, chúa Nguyễn mới cho mở khoa thi đầu tiên theo cách riêng

+ Vua Quang Trung khi lên ngôi cũng đã cho chấn chỉnh lại giáo dục, dịch sách từ chữ Hán sang chữ Nôm, đưa chữ Nôm vào giáo dục thi cử.

- Tác dụng của giáo dục:

+ Đào tạo người tài, đội ngũ quan lại

+ Nâng cao dân trí

- Nội dung giáo dục: Nho học nên không tạo điều kiện cho sự phát triển

kinh tế (hạn chế)

Gợi ý sản phâm cần đạt

Nhóm 2: HS đóng vai MC, nhà văn tổ chức tọa đàm với chủ đề “Văn học Việt Nam thời kì phong kiến độc lập” HS thiết kế chương trình xoay quanh một số nội dung về những thành tựu văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến XIX như: Văn học gồm những dòng văn học nào?; Nội dung chủ yếu văn học thời kì này?; Những tác giả, tác phẩm tiêu biểu?....

Mỗi một nội dung kiến thức được thiết kế kết hợp với sử dụng phần mền Power point minh họa.

- GV và HS các nhóm khác đặt các câu hỏi cho nhóm 2 giải đáp

- GV nhận xét phần trình bày của nhóm 2

- GV chốt lại nội dung kiến thức và làm sáng tỏ thêm nhũng nội dung kiến thức chưa rõ trong phần trình bày của HS.

2. Văn học

- Văn học chữ Hán:

+Phát triển mạnh nhất là ở thế kỉ XV với các tác phẩm: Hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn), Bạch Đằng giang phú(Trương Hán Siêu), các tác phẩm thể hiện niềm tự dào dân tộc và lòng yêu nước sâu sắc.

+ Từ thế kỉ XVI-XVIII cùng với sự suy thoái của Nho giáo văn học chữ Hán mất dần vị thế

- VH chữ Nôm:

+ Chữ Nôm xuất hiện ở các thế kỉ X- XII, dần được dùng để sáng tác văn học với các tập thơ như: Hồng Đức Quốc âm thi tập (Lê Thánh Tông), Quốc âm thi tập (Nguyễn Trãi),

+Thế kỉ XVI-XVIII, văn học chữ Nôm phát triển mạnh, chiếm vị trí trọng yếu, xuất hiện nhiều nhà thơ nổi tiếng như Nguyễn Bỉnh Khiêm, Phùng Khắc Khoan, Đào Duy Từ

+ TK XIX, nghệ thuật thơ Nôm đạt đến đỉnh cao với các tác phẩm của Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan, đặc biệt là tác phẩm Truyện Kiều(Nguyễn Du)

- Văn học dân gian:

Gợi ý sản phâm cần đạt

+Phát triển rầm rộ trong các thế kỉ XVI-XVIII

+ Nhiều thể loại: Ca dao, tục ngữ, truyện cười, truyện dân gian…

+ Nói lên tâm tư nguyện vọng, ca ngợi quê hương, phản ánh phong tục

tập quán…

Nhóm 3: HS thiết kế một chương trình truyền hình quảng bá du lịch giới thiệu những giá trị văn hóa nghệ thuật của Việt Nam: Các công trình kiến trúc, các loại hình nghệ thuật sân khấu đặc sắc, di sản văn hóa Dân ca Quan họ Bắc Ninh…..

- HS sử dụng tranh ảnh, clip

- GV, HS trong lớp cùng đóng vai là khách tham quan du lịch để đặt ra các câu hỏi cho nhóm 3, tạo không khí sôi nổi trong lớp học.

- HS trao đổi về Di sản văn hóa Dân ca Quan họ Bắc Ninh; HS thể hiện một làn điệu dân ca Quan họ…

- Gv cung cấp thêm các tư liệu

- GV nhận xét phần trình bày của nhóm 3 và chốt nội dung kiến thức

GV tiến hành đánh giá kết quả của các nhóm trong suốt quá trình thực hiện dự án. HS đánh giá theo mẫu có sẵn, các

3. Nghệ thuật

- Kiến trúc:

+ Các công trình kiến trúc Phật giáo được xây dựng khắp nơi: Chùa Một Cột, chùa Dâu, chùa Phật tích, Tháp Báo Thiên, chùa Thiên Mụ, Tượng Phật bà Quan âm nghìn mắt nghìn tay, Tượng La Hán chùa Tây Phương….

+ Thành Thăng Long, Thành Nhà Hồ, đền tháp Chăm…

- Điêu khắc: mang những họa tiết hoa văn độc đáo: hình rồng, hoa cúc, hoa sen, lá bồ đề, cảnh lễ hội, cảnh sinh hoạt thường ngày…

- Sân khấu: Chèo, Tuồng, múa rối nước đến thế kỉ XVI- XVIII phổ biến các làn điệu dân ca mang tính địa phương đậm nét như hát quan họ, hát giặm, hò, vè, si, lượn….

Gợi ý sản phâm cần đạt

nhóm tự đánh giá lẫn nhau, GV rút kinh nghiệm chung và cho điểm theo

mẫu.

Hoạt động: Tìm hiểu về các thành tựu

4. Khoa học- kĩ thuật

khoa học kĩ thuật

- Sử học: Đại Việt sử kí (Lê Văn Hưu),

- GV cung cấp phiếu học tập, HS đọc

Lam Sơn thực lục, Đại Việt sử kí toàn

SGK hoàn thành phiếu học tập

thư, Ô châu cận lục, Đại Việt thông

sử,... bộ sử bằng chữ Nôm: Thiên

Nam ngữ lục..

- Địa lý: Dư địa chí (Nguyễn Trãi),

Hồng Đức bản đồ thời Lê Thánh

Tông, Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư...

- Quân sự: Binh thư yếu lược (Trần

Quốc Tuấn), Hổ trướng khu cơ (Đào

Duy Từ).

Thời gian hoàn thành phiếu học tập:

- Toán học: Đại thành toán pháp

10 phút

(Lương Thế Vinh), Lập thành toán

- GV quan sát, hỗ trợ khi HS gặp khó

pháp (Vũ Hữu).

khăn

- Triết học: Một số bài thơ, tập sách

- GV sử dụng máy chiếu vật thể để

của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê Quý Đôn

chiếu bài làm của HS

- Y học: Bộ sách y dược của Hải

- GV nhận xét, bổ sung bài làm của HS,

Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

cung cấp thêm tư liệu liên quan đến các

- Kĩ thuật: Súng Thần cơ (Hồ Nguyên

thành tựu, chốt kiến thức cơ bản.

Trừng), thành nhà Hồ, kĩ thuật đúc

súng đại bác kiểu phương Tây, đóng

thuyền chiến, xây thành lũy...

Lĩnh vực

Thành tựu

Sử học

Địa lý

Quân sự

Toán học

Triết học

Y học

Kĩ thuật

KIỂM TRA

Môn: Lịch sử

Thời gian làm bài: 15 phút