Đề Xuất Mô Hình Tổ Chức Bộ Máy Qttk Tại Agribank

QTTK

Để đạt mục tiêu đó thì ngân hàng cần thực hiện các giải pháp cụ thể sau:

Thứ nhất, thiết lập đầy đủ các bộ phận chức năng cần thiết trong bộ máy

- Thành lập Hội đồng ALCO trực thuộc Tổng giám đốc

Theo thông lệ, các NHTM thường thiết lập Hội đồng ALCO với cơ cấu gồm

Chủ tịch Hội đồng, các thành viên và thư ký. Hội đồng ALCO là bộ phận chịu trách nhiệm chính trong QTTK tại Agribank. Hội đồng ALCO cần tổ chức họp định kỳ (hàng tháng) để xem xét, thảo luận và giải quyết các vấn đề quan trọng liên quan đến QTTK. Trong trường hợp điều kiện thị trường có những thay đổi bất lợi, nguy cơ gây khó khăn thanh khoản cho ngân hàng thì Hội đồng ALCO cần tổ chức họp đột xuất. Ngoài ra, ALCO phải thực hiện các báo cáo thanh khoản và đề xuất các hành động của mình gửi trực tiếp cho Tổng giám đốc, HĐTV. Việc này nhằm đảm bảo HĐTV luôn nắm thông tin kịp thời về tình hình thanh khoản của ngân hàng theo chiến lược, chính sách đã đề ra; đồng thời để Tổng giám đốc chuẩn bị đủ nguồn lực xử lý các vấn đề thanh khoản.

- Thiết lập bộ phận KToNB theo chiều dọc từ Trụ sở chính đến các đơn vị kinh doanh để đảm bảo: (i) Đánh giá mức độ phù hợp và hiệu quả của chính sách, quy trình QTTK, trong đó có giám sát, đánh giá tính hiệu quả của KT - KSNB tại các đơn vị kinh doanh; (ii) đánh giá tính minh bạch của thông tin và báo cáo tài chính làm cơ sở cho việc nhận diện vị thế thanh khoản, giám sát, kiểm soát thanh khoản chính xác, kịp thời.

- Hoàn thiện tổ chức và hoạt động của hệ thống KT - KSNB theo chiều dọc từ Trụ sở chính cho đến các phòng giao dịch. Cụ thể: Ngân hàng cần bố trí ít nhất một cán bộ KT - KSNB tại chi nhánh loại 2 quy mô nhỏ và tại các phòng giao dịch.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 206 trang tài liệu này.

Ban kiểm soát

Phó tổng giám đốc

Ban chuyên môn

Đơn vị KD

HĐTV

UB QLRR

Tổng giám đốc

Hội đồng ALCO

Hệ thống KToNB

Hệ thống KT KSNB

Sơ đồ 3.1. Đề xuất mô hình tổ chức bộ máy QTTK tại Agribank

Thứ hai, làm rõ trách nhiệm, quyền hạn QTTK của các bộ phận chức năng.

Để QTTK hiện quả, chính sách QTTK cần qui định rõ chức năng, nhiệm vụ các bộ phận liên quan, bảo đảm sự độc lập, tránh chồng chéo về chức năng khi thực hiện QTTK đồng thời có sự phối hợp giữa các bộ phận liên quan để việc nhận diện,

đo lường, đánh giá và giám sát thanh khoản kịp thời, chính xác và đạt mục tiêu trong từng giai đoạn. Cụ thể:

- HĐTV: Chịu trách nhiệm cuối cùng và cao nhất đối với khẩu vị RRTK và chiến lược QTTK tại Agribank: Phê duyệt các chiến lược, khẩu vị, chính sách và tổ chức bộ máy QTTK; giám sát thanh khoản toàn hệ thống hàng ngày và định kỳ thông qua các báo cáo, đề xuất của Tổng giám đốc, của Hội đồng ALCO, của Ủy ban QLRR, KToNB và ra quyết định cuối cùng về đề xuất của các bộ phận trên.

- Tổng giám đốc: Chịu sự chỉ đạo, điều hành trực tiếp từ HĐTV; ban hành các cơ chế, quy chế, quy trình liên quan đến QTTK tại Agribank; phối hợp với các Ban/ Trung tâm/ đơn vị liên quan đến QTTK tại Trụ sở chính và các chi nhánh để tổ chức thực hiện chiến lược, chính sách và khẩu vị RRTK đã được phê duyệt; giám sát cá nhân, bộ phận trong việc thực hiện QTTK trên cơ sở tiếp nhận báo cáo liên quan đến thanh khoản của Agribank từ Hội đồng ALCO và các Ban/ Trung tâm tại Trụ sở chính.

- Ủy ban QLRR: Đánh giá, khuyến nghị với HĐTV về khẩu vị RRTK và phê duyệt các chính sách, phương pháp và công cụ đo lường RRTK.

- Hội đồng ALCO: thực hiện các nhiệm vụ do Tổng giám đốc ban hành và tham mưu cho Tổng giám đốc các vấn đề:

+ Quản lý bảng cân đối tài sản hiệu quả, phù hợp với chính sách QTTK.

+ Rà soát, đề xuất kế hoạch huy động vốn, kế hoạch sử dụng vốn, nguyên tắc xây dựng giá điều chuyển vốn nội bộ.

+ Kiểm soát hoạt động kinh doanh đảm bảo tuân thủ hạn mức thanh khoản. Vì vậy, ALCO chịu trách nhiệm chính trong QTTK tại Agribank như sau:

+ Thiết lập các giới hạn/ hạn mức thanh khoản, các hạn mức khác liên quan đến QTTK và kế hoạch dự phòng thanh khoản trong các thời kỳ.

+ Thực hiện các báo cáo về tình hình thanh khoản, chính sách, kiểm soát thanh khoản, các chỉ số cành báo sớm.

- Ban Kế hoạch - Nguồn vốn: Thực hiện chính sách QTTK, báo cáo kết quả với Hội đồng ALCO và đề xuất những điều chỉnh cần thiết.

- Hệ thống KT - KSNB: Tại Trụ sở chính, thực hiện KT - KSNB các hoạt động tại Trụ sở chính; quản lý, điều hành hoạt động KT - KSNB toàn hệ thống và chịu trách nhiệm báo cáo với Tổng giám đốc. Tại đơn vị kinh doanh, thực hiện KT - KSNB các hoạt động tại đơn vị kinh doanh và chịu trách nhiệm báo cáo với bộ phận KT - KSNB cấp trên.

- KToNB: Tại Trụ sở chính, thực hiện giám sát tính hiệu quả của KT - KSNB tại Trụ sở chính; chỉ đạo, điều hành hoạt động KToNB toàn hệ thống và chịu trách nhiệm báo cáo với Ban kiểm soát; Tại đơn vị kinh doanh, thực hiện giám sát tính hiệu quả của KT - KSNB tại đơn vị kinh doanh và chịu trách nhiệm báo cáo với bộ phận KToNB cấp trên.

Để đảm bảo sự độc lập giữa các bộ phận trên, ngân hàng cần: (i) Quản lý đội ngũ nhân sự KT - KSNB, KToNB theo chiều dọc từ Trụ sở chính đến các đơn vị kinh doanh nghĩa là việc tuyển dụng, đào tạo, trả lương do Trụ sở chính quyết định;

(ii) không có sự kiêm nhiệm giữa cán bộ KT - KSNB và cán bộ nghiệp vụ, sự kiêm nhiệm giữa HĐTV/BĐH và Ban kiểm soát/ KToNB để đảm bảo tính khách quan khi kiểm soát BĐH, HĐTV.

3.3.2. Tổ chức thực hiện cơ chế quản lý vốn tập trung

Như đã phân tích ở chương 2, Agribank đang thực hiện cơ chế quản lý vốn phân tán. Để khắc phục những hạn chế của cơ chế này, đồng thời tạo tiền đề để Agribank chuyển đổi sang mô hình QTTK hiện đại, triển khai QTTK theo phương pháp hiện đại, thực hiện tốt mục tiêu của QTTK thì Agribank cần tổ chức thực hiện cơ chế quản lý vốn tập trung.

Với đặc điểm là một NHTM có mạng lưới rộng, quy mô lớn, do đó việc tổ chức thực hiện cơ chế quản lý vốn tập trung cần theo lộ trình thích hợp như sau:

Thứ nhất, Agribank cần chuẩn bị đầy đủ các điều kiện: (i) Về nhân lực: Mỗi cán bộ, nhân viên ngân hàng cần được đào tạo để nắm bắt sự thay đổi cơ bản giữa 2 cơ chế và những kiến thức QTTK hiện đại. Đồng thời, họ phải nhận thức được vai trò, trách nhiệm của mình trong việc thực hiện cơ chế quản lý vốn mới tại đơn vị;

(ii) Về vốn: Để cơ chế quản lý vốn tập trung được triển khai đồng bộ đến tất cả các chi nhánh trên toàn quốc thì việc đầu tư cho phát triển công nghệ ứng dụng đòi hỏi Agribank phải chuẩn bị nguồn lực tài chính rất lớn.

Thứ hai, lựa chọn và lập kế hoạch thời gian chuyển đổi cụ thể cho từng chi nhánh. Sau đó, thực hiện chuyển đổi theo kế hoạch.

Thứ ba, Trung tâm vốn tại Trụ sở chính xác định giá chuyển vốn tại thời điểm thực hiện chuyển đổi cơ chế. Định kỳ, Trung tâm vốn phải có trách nhiệm xây dựng giá chuyển vốn theo từng kỳ hạn nhất định theo sự biến động của lãi suất trên thị trường.

Thứ tư, vận hành chương trình định giá chuyển vốn nội bộ FTP [46]

Chương trình FTP là phần mềm hỗ trợ xem các báo cáo được cài đặt tại các chi nhánh để phục vụ công tác báo cáo thống kê kết quả hoạt động kinh doanh hàng ngày của chi nhánh. Chương trình này ghi nhận thu nhập và chi phí của chi nhánh qua hệ thống báo cáo mà không có sự dịch chuyển dòng tiền cũng như không phát sinh bút toán hạch toán.

Trung tâm công nghệ chịu trách nhiệm tạo môi trường vận hành an toàn, thống nhất, đồng thời cấp đủ user truy cập chương trình cho các chi nhánh và các đơn vị tại Trụ sở chính theo yêu cầu. Các chi nhánh sử dụng mã truy cập chương trình để khai thác, phân tích các báo cáo. Trong quá trình thực hiện, chi nhánh phải thường xuyên kiểm tra, theo dõi số liệu, kết quả tính toán của chương trình và kịp thời phản ánh về Trung tâm vốn khi có phát sinh sai sót, vướng mắc trong thực hiện.

Định kỳ hàng tháng, Trụ sở chính gửi báo cáo cho chi nhánh về chênh lệch thu nhập của chi nhánh qua hệ thống FTP để chi nhánh thực hiện hạch toán vào thu nhập/ chi phí của chi nhánh.

3.3.3. Sắp xếp và kiện toàn nhân sự phù hợp với tổ chức bộ máy quản trị thanh khoản

Để tái cơ cấu bộ máy QTTK thành công, Agribank phải chuẩn bị đội ngũ nhân sự phù hợp về số lượng và chất lượng. Về số lượng, Agribank cần tăng cường nhân sự tại các bộ phận chức năng còn thiếu như Hội đồng ALCO, KT - KSNB, KToNB. Về chất lượng, Agribank cần nâng cao chất lượng nhân sự tại tất cả các bộ phận chức năng trong tổ chức bộ máy QTTK.

Thứ nhất, sắp xếp lại đội ngũ nhân sự trong bộ máy QTTK

- Xây dựng các bộ tiêu chuẩn nhân sự cho từng bộ phận chức năng trong bộ máy QTTK, bao gồm các yêu cầu về trình độ chuyên môn, năng lực và đạo đức nghề nghiệp:

Hội đồng ALCO: Bao gồm Chủ tịch và các thành viên. Chủ tịch và các thành viên của ALCO phải được HĐTV bổ nhiệm. Theo NCS, Chủ tịch Hội đồng ALCO phải là Tổng giám đốc hoặc thành viên BĐH phụ trách tài chính của Agribank. Các thành viên của Hội đồng ALCO phải là những người có kinh nghiệm, hiểu biết, trình độ chuyên môn cao về lĩnh vực QTTK của ngân hàng và đặc biệt là am hiểu về các hoạt động chính của ngân hàng. Do đó, thành viên của ALCO có thể là những người thuộc các Ban/ bộ phận nghiệp vụ (tín dụng, đầu tư, kế toán và ngân quỹ …) của ngân hàng.

Bộ phận KToNB: là những người có kinh nghiệm công tác, đạo đức nghề nghiệp tốt, có khả năng làm việc độc lập và trình độ chuyên môn về lĩnh vực kiểm toán.

Bộ phận KT - KSNB: là những người có kinh nghiệm công tác; hiểu rõ các quy trình nghiệp vụ, đặc biệt về nghiệp vụ kế toán, tín dụng; có đạo đức nghề nghiệp tốt.

Bộ phận nghiệp vụ kế toán ngân quỹ, bộ phận kinh doanh/ tín dụng: đây là bộ phận bán hàng, công việc hàng ngày của họ ảnh hưởng trực tiếp đến thanh khoản của ngân hàng. Do đó, tiêu chuẩn nhân sự cho bộ phận này là trẻ, nhiệt tình, nhanh nhẹn, khả năng giao tiếp tốt, có trình độ chuyên môn về kế toán, tín dụng.

- Đánh giá lại trình độ chuyên môn và năng lực của đội ngũ nhân sự trong bộ máy QTTK hiện tại để sàng lọc, phân loại cán bộ. Căn cứ vào các bộ tiêu chuẩn nhân sự đã xây dựng để bố trí cán bộ vào vị trí phù hợp. Chẳng hạn, ngân hàng có thể ưu tiên chuyển các cán bộ ở bộ phận nghiệp vụ đủ tiêu chuẩn vào bộ phận KT - KSNB tại các đơn vị kinh doanh.

Thứ hai, nâng cao chất lượng đội ngũ nhân sự phục vụ QTTK

- Đối với đội ngũ cán bộ đang làm việc tại ngân hàng:

+ Thực hiện đào tạo: Thuê các chuyên gia trong và ngoài nước huấn luyện, chuyển giao kiến thức và kỹ thuật về cảnh báo sớm RRTK, công cụ và phương pháp QTTK hiện đại cho các cán bộ thuộc các bộ phận chức năng QTTK tại Agribank.

Ngân hàng cần lựa chọn những cán bộ có đủ năng lực để có thể tiếp thu kiến thức của những chương trình đào tạo đó.

+ Cử các cán bộ chủ chốt ở các bộ phận chức năng QTTK tham gia các khóa học ở nước ngoài để giao lưu, học hỏi kiến thức, kinh nghiệm QTTK của các NHTM tiên tiến trên thế giới.

+ Nâng cao trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp. Bởi vì, trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ nghiệp vụ của Agribank còn nhiều hạn chế. Thực trạng này đã ảnh hưởng không tốt tới hiệu quả hoạt động kinh doanh, hiệu quả QTTK của ngân hàng trong thời gian qua. Kết quả khảo sát của NCS tại chi nhánh Agribank (Phụ lục 2.3) có 44,7% số phiếu cho rằng nguyên nhân dẫn đến nợ xấu của Agribank là đạo đức nghề nghiệp và trình độ chuyên môn của cán bộ.

Agribank cần thực hiện đào tạo, đào tạo lại các cán bộ của các bộ phận nghiệp vụ toàn hệ thống thông qua: (i) Các chương trình đào tạo tập trung do Trường đào tạo cán bộ Agribank là đầu mối, phối hợp triển khai với các Ban, Trung tâm tại Trụ sở chính và các chi nhánh; (ii) Các chương trình tự đào tạo ngắn hạn, chuyên sâu về nghiệp vụ do chi nhánh tổ chức.

- Đối với nhân sự mới cần tuyển dụng: Thực hiện nghiêm túc chính sách, quy trình tuyển dụng theo các tiêu chuẩn đã đề ra với từng vị trí công việc. Tăng cường tuyển dụng lao động trẻ và có khả năng sử dụng công nghệ tốt. Đối với các vị trí quản lý, lãnh đạo, chủ chốt ngân hàng cần tổ chức tuyển dụng chặt chẽ nhằm lựa chọn nhân sự có năng lực, trình độ chuyên môn cao, kinh nghiệm, có trình độ ngoại ngữ giỏi, khả năng sử dụng công nghệ cao. Đặc biệt ưu tiên những người đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực QTTK ngân hàng.

3.3.4. Hoàn thiện cơ sở dữ liệu phục vụ quản trị thanh khoản

Trong thời gian tới, Agribank phải sử dụng công cụ stress testing thanh khoản để đáp ứng yêu cầu của QTTK hiện đại và yêu cầu của Thông tư 13/2018/TT-NHNN quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ của NHTM, chi nhánh NHNNg. Việc sử dụng công cụ stress testing thanh khoản đòi hỏi Agribank phải có hệ thống cơ sở dữ liệu mạnh phục vụ QTTK. Tuy nhiên, hiện tại, hệ thống cơ sở dữ liệu hoạt động kinh doanh nói chung và phục vụ QTTK tại Agribank còn nhiều hạn

chế. Do đó, hoàn thiện cơ sở dữ liệu phục vụ QTTK là thực sự cần thiết đối với Agribank.

Theo NCS, mục tiêu đến cuối năm 2025, Agribank phải có một hệ thống cơ sở dữ liệu mạnh, quản lý tập trung tại Trụ sở chính nhằm phục vụ QTTK. Một hệ thống cơ sở dữ liệu mạnh là hệ thống có thể đưa ra các quyết định tốt liên quan tới khả năng thanh khoản của ngân hàng trên cơ sở tính toán, dự đoán được thanh khoản của ngân hàng: (i) một cách đầy đủ, cho toàn hệ thống; (ii) được thực hiện hàng ngày; (iii) được thực hiện theo các mốc thời gian ngắn hạn và dài hạn; (iv) theo các loại tiền tệ chính.

Để đạt mục tiêu đó, Agribank cần thực hiện các giải pháp cụ thể sau:

- Xây dựng danh mục thông tin cần được lưu trữ trong hệ thống cơ sở dữ liệu phục vụ QTTK. Rà soát lại các trường dữ liệu sẵn có để đánh giá mức độ trọng yếu của từng trường dữ liệu đó. Dựa trên danh mục thông tin đó để lựa chọn giữ lại các trường cần thiết.

- Xác định các trường dữ liệu mới cần bổ sung. Các trường dữ liệu mới cần lưu trữ các thông tin định lượng và định tính liên quan đến thanh khoản như xu hướng của chất lượng tài sản, dự báo thu nhập; danh tiếng của ngân hàng trên thị trường; sự thay đổi cơ chế, chính sách, điều kiện, mô trường kinh doanh ; thời gian còn lại, lãi suất đầu vào/ ra, giá trị của các luồng tiền thanh toán/ thu vào ứng với từng kỳ hạn, các loại tiền gửi mới sẽ thu được... Các thông tin này có thể được thu thập từ nguồn nội bộ (từ các chi nhánh, từ các phòng ban chức năng, trên hệ thống IPCAS của ngân hàng) và nguồn bên ngoài có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy như CIC, Bảo hiểm tiền gửi, Tổng cục thống kê, Cơ quan giám sát ngân hàng của NHNN và các NHTM khác. Để hỗ trợ cho việc thu thập các thông tin trên, Agribank cần thiết lập một bộ phận dự báo, phân tích thị trường độc lập, chuyên trách thuộc Ban Kế hoạch - Nguồn vốn tại Trụ sở chính bao gồm những người am hiểu, có kiến thức và kinh nghiệm về công tác dự báo, thống kê kinh tế. Nhiệm vụ của bộ phận này là thu thập, theo dõi, phân tích kinh tế thị trường để đưa ra các thông tin định tính liên quan đến thanh khoản, QTTK của ngân hàng.

- Xây dựng phần mềm tích hợp các trường dữ liệu cũ và các trường dữ liệu mới.