Giải Pháp Tăng Cường Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Trong Cho Vay Doanh Nghiệp Nhỏ

không được tạo ra để phục vụ việc ra quyết định kinh doanh mà là để đối phó với các cơ quan thuế nên thường báo cáo này phải giấu lãi như tăng khấu hao, tăng sản phẩm dở dang, tăng nợ nhà cung cấp, lợi nhuận âm…. Với báo cáo tài chính này rất khó khăn cho SMEs có thể vay vốn ngân hàng vì thế SMEs phải tạo ra một báo cáo hoàn toàn mới để đáp ứng đủ điều kiện cho vay của ngân hàng. Vietinbank – CN Đông Hải Dương phân tích báo cáo tài chính để quyết định cho vay nhưng số liệu lại không chính xác dẫn đến không phản ánh đúng năng lực tài chính của SMEs. Chính vì thế, đây chính là một trong những nguyên nhân làm giảm khả năng đánh giá rủi ro tín dụng của Vietinbank – CN Đông Hải Dương.

- Thiết bị công nghệ lạc hậu, khả năng áp dụng công nghệ thông tin kém. Các SMEs trên địa bàn tỉnh Hải Dương ít đầu tư trang bị công nghệ đồng bộ mà thường mua máy móc, thiết bị, dây truyền cũ hoặc mua chắp vá do chủ yếu phục vụ cho mục tiêu trước mắt chứ không đánh giá khả năng sử dụng dài hạn, khả năng nâng cấp, cải tiến công nghệ để có được các sản phẩm đạt yêu cầu của thị trường.

• Khách hàng SMEs không có thiện chí trả nợ

- Thiếu thiện chí trả nợ thì dù SMEs có kết quả kinh doanh tốt, đạt lợi nhuận cao nhưng khách hàng cố tình không trả nợ theo đúng cam kết trong hợp đồng mà muốn giữ lại khoản tiền đó cho mục đích khác.

- SMEs sử dụng vốn sai mục đích: SMEs dùng vốn vay ngắn hạn đầu tư trung dài hạn, đầu tư bất động sản, chứng khoán. Vấn đề này thường xảy ra với các khoản cho vay theo hạn mức tín dụng nhưng không kiểm soát được mục đích sử dụng vốn của SMEs, cho vay số tiền lớn hơn so với nhu cầu thực sự của SMEs, cho vay đầu tư dự án không phù hợp với khả năng của SMEs dẫn tới SMEs sử dụng nguồn vốn vay ngắn hạn trả nợ trung, dài hạn. Việc không kiểm soát được dòng tiền của SMEs nhất là cho vay vốn lưu động với thời hạn dài hơn so với chu kỳ dòng tiền của khách hàng dẫn đến SMEs chiếm dụng nguồn vốn này của Vietinbank – CN Đông Hải Dương để sử dụng vào các mục đích khác.

- SMEs có thể cố tình lừa đảo ngân hàng: Tại Vietinbank – CN Đông Hải Dương đã xảy ra tình trạng khách hàng làm giả báo cáo tài chính, chứng từ hóa đơn, chấp hành nghiêm túc với các khoản vay nhỏ ban đầu để tạo niềm tin với ngân hàng. Sau đó SMEs mới gửi những kế hoạch kinh doanh lớn trên giấy đến ngân

hàng …. SMEs rút dần những tài sản bảo đảm có giá trị, tài sản bảo đảm của chủ doanh nghiệp thay vào đó là tài sản bảo đảm của bên thứ ba…. Sau khi nhận được vốn vay, chủ doanh nghiệp bỏ trốn khỏi địa phương làm cho việc thu hồi vốn và xử lý tài sản của ngân hàng gặp khó khăn.

b. Nguyên nhân bên trong ngân hàng

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 120 trang tài liệu này.

(i) Quan điểm, tầm nhìn của nhà lãnh đạo ngân hàng

Ban lãnh đạo Vietinbank – CN Đông Hải Dương còn chưa thật sự nhận thức đúng mức về công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs. Đặc biệt trong tình hình cạnh tranh khốc liệt giữa các ngân hàng trên địa bàn tỉnh Hải Dương hiện nay, Vietinbank – CN Đông Hải Dương xuất hiện tình trạng hạ chuẩn tín dụng, nới lỏng các điều kiện tín dụng để thu hút khách hàng từ ngân hàng khác.

(ii) Trình độ của đội ngũ nhân viên

Chất lượng nguồn nhân lực chưa cao. Chính sách tuyển dụng của NHCT thời gian qua được thống nhất trong toàn hệ thống và tổ chức đồng loạt tại 3 khu vực thi chính: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng để tuyển dụng cán bộ cho toàn bộ các chi nhánh trong hệ thống NHCT. Nhờ chính sách tuyển dụng này mà NHCT đã xây dựng được một đội ngũ nhân sự trẻ, năng động. Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ trẻ gần như đồng nghĩa với việc thiếu kinh nghiệm nên công tác tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs không thể tránh khỏi sai sót. NHCT thường xuyên mở các lớp đào tạo về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs, tuy nhiên các buổi đào tạo chưa nhiều và thành phần tham gia đào tạo lại chủ yếu là lãnh đạo, nhân viên ít có cơ hội tham gia.

Ngoài ra, vấn đề đạo đức nghề nghiệp của cán bộ ngân hàng còn chưa được xem trọng. Thực tế, hoạt động trong lĩnh vực cho vay khách hàng SMEs đòi hỏi cán bộ phải có đạo đức nghề nghiệp, vì lợi ích chung mà không vì lợi ích cá nhân.

(iii) Công nghệ thông tin phục vụ quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs

Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs bao gồm rất nhiều khâu luôn đòi hỏi sự kịp thời, chính xác, cần có sự trao đổi, liên kết thông tin giữa các bộ phận và công nghệ thông tin hiện đại đóng vai trò quan trọng trong khâu này. Tuy nhiên, Vietinbank – CN Đông Hải Dương vẫn còn sự thiếu sót trong thu thập,

xử lý và lưu trữ thông tin. NHCT vẫn chưa xây dựng được trung tâm tín dụng riêng của ngân hàng. Các mô hình để dự báo rủi ro và hệ thống xếp hạng tín nhiệm vẫn đang trong giai đoạn tiếp tục xây dựng và tăng cường, hiện tại đã có hệ thống. Chính điều này làm giảm đi rất nhiều tính hiệu quả của hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs.

(iv) Các quy định bảo đảm an toàn trong quá trình cấp tín dụng của chính sách tín dụng SMEs còn chưa đầy đủ và chặt chẽ

• Chưa có quy trình tín dụng dành riêng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Hiện chưa có hướng dẫn tách bạch cụ thể việc thẩm định đối với khách hàng là tập đoàn, tổng công ty và SMEs. Một số khâu trong quy trình tín dụng chưa có văn bản cụ thể gây khó khăn cho nhân viên trong quá trình thực hiện. Vẫn còn sự chồng chéo trong phân công nhiệm vụ giữa các bộ phận có liên quan.

• Quy định bảo đảm tín dụng còn chưa đầy đủ và chặt chẽ

Quy định bảo đảm tín dụng của NHCT được ban hành với ý nghĩa là chuẩn mực để các chi nhánh thực hiện. Tuy nhiên, vẫn còn những khoảng trống chưa được quy định cụ thể như chưa có một văn bản nào hướng dẫn cụ thể về rủi ro của từng loại tài sản bảo đảm cũng như hướng xử lý đối với từng loại tài sản này trong trường hợp phải thanh lý tài sản bảo đảm để thu nợ, hay chưa có văn bản cập nhật bảng giá tham khảo (theo giá thị trường) của các tài sản được phép nhận bảo đảm.

(v) Mô hình quản trị rủi ro tín dụng SMEs tập trung chưa phát huy hết hiệu

quả

Từ tình hình thực tế áp dụng mô hình quản trị rủi ro tín dụng SMEs tập trung

tại Vietinbank – CN Đông Hải Dương cho thấy sự hoạt động chưa nhịp nhàng giữa các khối chức năng, việc quy định trách nhiệm của các bộ phận còn chưa thật sự rõ ràng dẫn đến sự mâu thuẫn lợi ích và e ngại trách nhiệm giữa các khối chức năng nhất là giữa khối kinh doanh với khối quản lý rủi ro trong việc thẩm định, đề xuất và quyết định cho vay khách hàng SMEs. Cụ thể, khối kinh doanh mong muốn giải quyết nhanh chóng nhu cầu vay cho khách hàng để tăng tính cạnh tranh của ngân hàng trong khi khối quản lý rủi ro lại phải giám sát quy định, quy trình của NHCT khi thực hiện tái thẩm định dẫn đến quy trình cho vay trở nên cồng kềnh vì phải qua nhiều công đoạn, bộ phận, tốn nhiều thời gian. Ngoài ra, việc thẩm định của khối

quản lý rủi ro còn thiếu tính khách quan do thông tin tái thẩm định là do chính cán bộ quản lý SMEs cung cấp, ít khi tự thu thập thông tin từ các nguồn khác do không có sẵn bộ phận thu thập thông tin độc lập phụ trách từng chi nhánh.

(vi) Báo cáo quản trị rủi ro chưa được Vietinbank – CN Đông Hải Dương quan tâm đúng mức

Các trường hợp rủi ro tín dụng xảy ra ở Vietinbank – CN Đông Hải Dương vẫn chưa được báo cáo kịp thời và đầy đủ đến quản lý cấp cao do tính tuân thủ về thời gian phát hiện và báo cáo của những cán bộ có trách nhiệm của chi nhánh chưa cao. Thêm vào đó, số liệu báo cáo còn thiếu chính xác làm ảnh hưởng đến công tác chỉ đạo quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs. NHCT chưa có chương trình báo cáo định kỳ dành riêng cho phân khúc SMEs mà chỉ là các dạng báo cáo tín dụng doanh nghiệp chung chưa phân định rõ quy mô doanh nghiệp. Ngoài ra, bộ phận chuyên trách về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs trụ sở chính vẫn chưa có sự liên hệ chặt chẽ, chưa có sự trao đổi thông tin thường xuyên cũng như công khai thông tin cần thiết mang tính cảnh báo với nhân viên thực hiện cấp tín dụng tại Vietinbank – CN Đông Hải Dương.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

Trong nội dung chương 2, luận văn đã trình bày thực trạng cho vay khách hàng SMEs tại Vietinbank – CN Đông Hải Dương. Đồng thời, phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs thông qua các nội dung quản trị rủi ro như nhận dạng rủi ro, đo lường rủi ro, kiểm soát rủi ro và xử lý rủi ro, từ đó, làm rõ những kết quả đã đạt và hạn chế trong quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs của chi nhánh. Những tồn tại kể trên bắt nguồn từ cả nguyên nhân của ngân hàng và của khách hàng. Đây là cơ sở để tìm ra được những giái pháp để phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong cho vay tại chi nhánh thời gian tới tại chương 3 của luận văn.

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÔNG HẢI DƯƠNG

3.1. Định hướng công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương.

3.1.1. Định hướng hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương

3.1.1.1 Định hướng chung

Trên cơ sở những kết quả đạt được cũng như những hạn chế trong giai đoạn 2016 - 2019, Vietinbank CN Đông Hải Dương đã xây dựng kế hoạch phát triển hoạt động kinh doanh 05 năm 2020-2025 tập trung vào một số nội dung sau:

Xác định nhiệm vụ trọng tâm là tiếp tục tăng trưởng bền vững trên cơ sở hoạt động có bài bản, chuẩn mực, quảng bá được hình ảnh của Vietinbank nói chung và Vietinbank CN Đông Hải Dương nói riêng.

Đảm bảo cơ cấu tài sản Nợ - Có hợp lý, an toàn trong hoạt động kinh doanh, chủ động cơ cấu lại nguồn huy động và sử dụng vốn, đảm bảo cơ cấu tài sản hợp lý về kỳ hạn - loại tiền - loại hình khách hàng...

Tăng cường công tác dịch vụ, ngày càng nâng cao tỷ trọng của hoạt động này trong tổng lợi nhuận của chi nhánh trên cơ sở phát triển thêm nhiều loại hình sản phẩm dịch vụ mới hướng tới khách hàng dân cư, các SMEs để tăng doanh số hoạt động dịch vụ.

Đảm bảo tăng thu nhập và lợi nhuận kinh doanh đi đôi với nâng cao chất lượng quản trị rủi ro, kiểm soát được mọi hoạt động, đảm bảo minh bạch, an toàn, hiệu quả.

3.1.1.2 Định hướng hoạt động tín dụng

Trong hoạt động tín dụng, Vietinbank CN Đông Hải Dương phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng phù hợp với tăng trưởng kinh tế, phù hợp với định hướng chung trong hoạt động tín dụng của Vietinbank.

Đảm bảo các mục tiêu, cơ cấu tín dụng phù hợp, tạo sự phát triển bền vững, thích ứng với yêu cầu hội nhập theo thông lệ quốc tế, tăng cường hệ thống tín dụng theo mô hình ngân hàng hiện đại trên nguyên tắc giữ vững qui mô và cơ cấu tín dụng phù hợp với địa bàn hoạt động, lĩnh vực, ngành kinh tế và đặc điểm khách hàng.

Chuyển dịch cơ cấu khách hàng, cơ cấu danh mục cho vay theo hướng gắn hoạt động tín dụng với đẩy mạnh huy động vốn, phát triển các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng hiện đại.

Tăng cường sản phẩm, dịch vụ và quy trình cung cấp các sản phẩm dịch vụ hiện có thông qua việc tăng cường ứng dụng và khai thác công nghệ thông tin nhằm đơn giản hóa thủ tục xử lý công việc.

Tăng trưởng tín dụng đi đôi với kiểm soát chặt chẽ đặc biệt là tín dụng trung, dài hạn. Tiếp tục mở rộng cho vay các lĩnh” vực, ngành nghề và địa bàn kinh doanh hiệu quả, có khả năng sinh lời, rủi ro thấp.

3.1.2. Định hướng và mục tiêu quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương

3.1.2.1. Định hướng chung

Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs gắn liền với quản trị và kinh doanh tín dụng là một trong những hoạt động chủ đạo của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - chi nhánh Đông Hải Dương.

Với mục tiêu phấn đấu trở thành ngân hàng hàng đầu trong địa bàn tỉnh và là chi nhánh dẫn đầu trong hệ thống Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam, thì nhiệm vụ then chốt của Vietinbank – CN Đông Hải Dương là việc xây dựng một hệ thống quản trị rủi ro tín dụng hiện đại, theo chuẩn mực quốc tế. Do đó, Vietinbank – CN Đông Hải Dương đã xác định những định hướng chung sau:

+ Đảm bảo thực hiện nguyên tắc nền tảng và nhất quán trong hoạt động cho vay khách hàng SMEs của Vietinbank – CN Đông Hải Dương là không nhất thiết loại bỏ hoàn toàn rủi ro mà quan trọng là phải quản lý được rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs, chấp nhận mức độ rủi ro tín dụng nhất định nhằm đạt

được lợi nhuận kỳ vọng, quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs là gia tăng giá trị của Vietinbank – CN Đông Hải Dương.

+ Đảm bảo các quyết định cho vay khách hàng SMEs sẽ chỉ được đưa ra sau khi xem xét kỹ lưỡng yếu tố rủi ro, đánh giá rủi ro có thể xảy ra và đề xuất các biện pháp giảm thiểu rủi ro phù hợp. Các sáng kiến chiến lược, hay các sản phẩm dịch vụ cho vay khách hàng SMEs mới chỉ được triển khai sau khi đã được nghiên cứu đầy đủ các khía cạnh lợi ích và rủi ro liên quan.

+ Nhận thức đầy đủ về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs, quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs không chỉ là trách nhiệm của cán bộ thuộc khối quản lý rủi ro tín dụng trụ sở chính hay bộ phận kiểm toán nội bộ mà là trách nhiệm của tất cả các cán bộ liên quan đến hoạt động tín dụng với vai trò là lớp phòng vệ rủi ro tín dụng đầu tiên của Vietinbank – CN Đông Hải Dương.

+ Tuân thủ các quy định, quy trình cho vay khách hàng SMEs của NHCT Việt Nam nhằm kiểm soát rủi ro, đảm bảo đánh giá đầy đủ những rủi ro có thể xảy ra trong khi cho vay khách hàng SMEs và có biện pháp quản trị rủi ro hiệu quả; báo cáo kịp thời các trường hợp nhận thấy rủi ro không quản lý đầy đủ hay khi xảy ra các tình huống xấu; dự tính rủi ro đi kèm và đề xuất biện pháp xử lý kịp thời, phù hợp.

+ Duy trì môi trường kiểm soát hiệu quả để giảm thiểu rủi ro trong cho vay khách hàng SMEs, phấn đấu vì sự phát triển của NHCT Việt Nam.

+ Nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs đạt chuẩn mực quốc tế thông qua việc tăng cường mô hình, ứng dụng chuẩn mực Basel 2 vào hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng SMEs.

3.1.2.2. Mục tiêu

Định hướng phát triển của NHCT Việt Nam là sẽ trở thành tập đoàn tài chính ngân hàng hiện đại, hiệu quả và chủ lực của nền kinh tế, khẳng định vị trí ngân hàng thương mại được đánh giá cao nhất trong khối các ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Với định hướng trên, Vietinbank – CN Đông Hải Dương đã quán triệt nội dung của văn hóa rủi ro tín dụng đến toàn bộ đội ngũ cán bộ nhằm nỗ lực bảo vệ và nâng cao uy tín, duy trì chuẩn mực nghề nghiệp và đạo đức kinh doanh của