Quản lý nhà nước đối tượng vàng tại Việt Nam

Bộ GIáO DụC Và ĐàO TạO Trường đại học kinh tế quốc dân



TRầN ĐOàN KHáNH

QUảN Lý Nhà nước đối với

thị TRƯờNG VàNG TạI VIệT NAM

Hà Nội ư 2020

Bộ GIáO DụC Và ĐàO TạO Trường đại học kinh tế quốc dân



TRầN ĐOàN KHáNH

QUảN Lý Nhà nước đối với

thị TRƯờNG VàNG TạI VIệT NAM

Chuyên ngành: tài chính - ngân hàng

Mã số: 9340201

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học:

1. Gs.ts. phạm quang trung

2. PGS.TS. ngô trí long

Hà Nội ư 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này là tôi tự thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.

Xác nhận của người hướng dẫn khoa học

GS.TS. Phạm Quang Trung

Hà Nội, ngày tháng 05 năm 2020

Nghiên cứu sinh

Trần Đoàn Khánh

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, Nghiên cứu sinh xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc tới các thầy hướng dẫn khoa học: GS.TS. Phạm Quang Trung và PGS.TS. Ngô Trí Long đã định hướng và hướng dẫn về nội dung nghiên cứu. Hai thầy đã luôn quan tâm động viên, chia sẻ với nghiên cứu sinh để giúp nghiên cứu sinh có thêm động lực, quyết tâm vượt qua những khó khăn để hoàn thành nghiên cứu của mình.

Nghiên cứu sinh cũng xin được gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến các thầy cô giảng viên Viện Ngân hàng – Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân, các thầy cô nhà khoa học trong Hội đồng bảo vệ cấp cơ sở; các thầy cô nhà khoa học phản biện độc lập. Những đóng góp, ý kiến phê bình nghiêm khắc của thầy cô đã là nền tảng quan trọng cho nghiên cứu sinh khắc phục những hạn chế của nghiên cứu, mở ra những hướng giải pháp hoàn thiện rộng hơn, sáng hơn.

Nghiên cứu sinh cũng xin được bầy tỏ lòng biết ơn đến thầy cô Viện Đào tạo sau đại học, Đại học Kinh tế Quốc dân đã luôn quan tâm nhiệt tình, tạo điều kiện tối đa cho nghiên cứu sinh hoàn thành luận án theo đúng quy định của Bộ giáo dục và Đào tạo.

Và cuối cùng, nghiên cứu sinh xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình, người thân đặc biệt là mẹ nghiên cứu sinh đã luôn sát cánh động viên, chia sẻ, hỗ trợ điều kiện về vật chất tinh thần để nghiên cứu sinh hoàn thành nghiên cứu. Xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm, hỗ trợ động viên nghiên cứu sinh trong công tác và nghiên cứu.

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

MỤC LỤC iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU vii

DANH MỤC HÌNH VẼ viii

LỜI MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1 NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG VÀNG TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG 5

1.1. Tổng quan về thị trường vàng 5

1.1.1. Lý luận về vàng 5

1.1.2. Lý luận về thị trường vàng 6

1.1.3. Các nhân tố tác động đến giá vàng 11

1.1.4. Tác động của thị trường vàng trong nền kinh tế thị trường 13

1.2. Lý luận về QLNN đối với thị trường vàng 14

1.2.1. Khái niệm chính sách QLNN với thị trường vàng 14

1.2.2. Mối quan hệ giữa CSTT và chính sách QLNN với thị trường vàng 24

1.2.3. Mối quan hệ giữa CSTG và chính sách QLNN với thị trường vàng 27

1.2.4. Mối quan hệ giữa CSLS và chính sách QLNN với thị trường vàng 31

1.2.5. Tiêu chí đánh giá chính sách QLNN thị trường vàng 34

1.2.6. Nhân tố ảnh hưởng đến QLNN thị trường vàng 37

1.3. Kinh nghiệm quốc tế QLNN đối với thị trường vàng và bài học kinh cho Việt Nam 38

1.3.1. Chính sách QLNN đối với thị trường vàng tại Trung Quốc 38

1.3.2. Chính sách QLNN đối với thị trường vàng tại Ấn Độ 43

1.3.3. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam 45

1.4. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài 47

1.4.1. Các nghiên cứu nước ngoài về thị trường vàng 47

1.4.2. Các công trình nghiên cứu trong nước 53

1.4.3. Khoảng trống nghiên cứu 55

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 57

CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG VÀNG TẠI VIỆT NAM 58

2.1. Thực tiễn thị trường vàng Việt Nam 58

2.1.1. Khái quát chung 58

2.1.2. Giai đoạn từ trước năm 2006 – Thị trường vàng bắt đầu có sự kiểm soát ...58 2.1.3. Giai đoạn từ 2006 đến 2009 – Bùng nổ thị trường vàng 60

2.1.4. Giai đoạn từ 2010 – nay: NHNN kiểm soát thị trường vàng bằng các công cụ hành chính, gắn QLNN với mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô 63

2.2. Phân tích thực trạng thị trường vàng 66

2.2.1. Tình hình biến động giữa giá vàng nội địa và thế giới 66

2.2.2. Tính liên thông của thị trường vàng và thị trường ngoại tệ 66

2.2.3. Chênh lệch giá vàng nội địa và giá vàng quốc tế 67

2.3. Đánh giá các biện pháp QLNN thị trường vàng của NHNN 74

2.3.1. Mục tiêu QLNN thị trường vàng của NHNN 74

2.3.2. Những mặt tích cực 76

2.3.3. Những hạn chế cần khắc phục 83

2.3.4. Nguyên nhân của những hạn chế 90

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 94

CHƯƠNG 3 MÔ HÌNH ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CHINH SÁCH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG VÀNG VỚI CÁC BIẾN KINH TẾ VĨ MÔ 95

3.1. Thiết kế nghiên cứu 95

3.1.1. Mô hình nghiên cứu 95

3.1.2. Mẫu nghiên cứu, dữ liệu nghiên cứu và phương pháp phân tích 98

3.2. Quy trình nghiên cứu 103

3.3. Kết quả chạy mô hình và thảo luận 105

3.3.1. Kết quả kiểm định tính dừng và độ trễ mô hình 105

3.3.2. Kết quả kiểm định tự tương quan phần dư và tính ổn định của mô hình ...107

3.3.3. Kết quả của hàm phản ứng đẩy (Impulse-Response) 108

3.3.4. Kết quả chạy phân rã phương sai của giá vàng trong nước 113

3.3.5. Thảo luận kết quả và gợi ý chính sách 114

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 116

CHƯƠNG 4 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC

ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG VÀNG TẠI VIỆT NAM 117

4.1. Mục tiêu, quan điểm và định hướng phát triển thị trường vàng tại Việt Nam ..117

4.1.1. Mục tiêu phát triển thị trường vàng Việt Nam 117

4.1.2. Quan điểm hoàn thiện QLNN đối với thị trường vàng tại Việt Nam 119

4.1.3. Định hướng phát triển thị trường vàng tại Việt Nam thời kỳ 2021-2025 ..120

4.2. Một số giải pháp chính sách nhằm hoàn thiện QLNN thị trường vàng tại Việt Nam 122

4.2.1. Hoàn thiện nhiệm vụ, mục tiêu QLNN thị trường vàng tại Việt Nam 122

4.2.2. Hoàn thiện tổ chức bộ máy QLNN đối với thị trường vàng 123

4.2.3. Hoàn thiện chính sách và công cụ QLNN thị trường vàng 125

4.2.4. Nhóm giải pháp ổn định kinh tế vĩ mô và hiệu quả CSTT 132

4.2.5. Các nhóm giải pháp dài hạn phát triển thị trường vàng 136

4.3. Một số kiến nghị đối với cơ quan QLNN 143

4.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ 143

4.3.2. Kiến nghị đối với NHNN 144

4.3.3. Kiến nghị đối các tổ chức khác 145

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 146

KẾT LUẬN 147

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN

ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 149

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 150

PHỤ LỤC 163

Thuật ngữ	Thuật ngữ Tiếng Việt	Thuật ngữ Tiếng Anh
BOP	Cán cân thanh toán	Balance of Payments
CPI	Chỉ số giá tiêu dùng	Consumer Price Index
CSLS	Chính sách lãi suất	Interest Rate Policy
CSTG	Chính sách tỷ giá	Exchange Rate Policy
CSTT	Chính sách tiền tệ	Monetary policy
FED	Cục dự trữ liên bang Mỹ	The Federal Reserve Board
GARCH Mô hình ARCH tổng quát Generalised Autoregressive Mô hình VAR Mô hình vector tự hồi quy Vector Auto-regressive Model Nghị định 24 Nghị định 24/2012/NĐ-CP ngày 03 tháng 04 năm 2012 quy định về
NHNN	Ngân hàng Nhà nước	State Bank
NHTM	Ngân hàng Thương mại	Commercial Bank
NHTW	Ngân hàng Trung Ương	Central Bank
OMO	Nghiệp vụ thị trường mở	Open market operations
OTC	Thị trường phi tập trung	Over the Couter Market
PBoC	Ngân hàng nhân dân Trung Hoa	The People's Bank of China
PPI	Chỉ số giá sản xuất	Producer Price Index
QLNN	Quản lý nhà nước	State management
REER	Tỷ giá thực tế	Real Effective Exchange Rate
SBV	Ngân hàng Nhà nước Việt Nam	State Bank of Viet Nam
SGE	Sàn giao dịch vàng Thượng Hải	Shanghai Gold Exchange
TCTD	Tổ chức tín dụng
USD	Đồng Đô la Mỹ
WGC	Hội đồng vàng thế giới	World gold council
XNK	Xuất nhập khẩu