Đánh Giá Chung Về Thực Trạng Quản Lí Hoạt Động Trải Nghiệm Ở Trường

chức những buổi tập huấn bồi dưỡng năng lực cho GV về các hoạt động, phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm.

Xếp ở vị trí thứ hai là “Cơ sở vật chất, kinh phí cho HĐTN” với 2.74 điểm. Thầy Đ.C.T cho hay “Hoạt động trải nghiệm là một trong những hoạt động giáo dục của nhà trường. Chúng tôi cũng đã cố gắng cân bằng tài chính để chi cho tất cả các hoạt động giáo dục. Nhưng do hạn chế về ngân quỹ nên quỹ dành cho hoạt động trải nghiệm chưa được dồi dào. Mặt khác do đời sống của học sinh ở các vùng này còn hết sức khó khăn nên việc kêu gọi sự ủng hộ của cha mẹ học sinh là điều rất hạn chế”. Do vậy, cần phải có biện pháp huy động các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tham gia tổ chức HĐTN cho HS hiệu quả trong các họa động trải nghiệm.

2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lí hoạt động trải nghiệm ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS & THPT Bắc Quang, Hà Giang

2.5.1. Những kết quả đạt được

Về nhận thức: CBQL, GV, HS trường phổ thông dân tộc nội trú THCS & THPT Bắc Quang, Hà Giang đã xác định HĐTN là một bộ phận quan trọng trong quá trình giáo dục đối với HS là người dân tộc thiểu số. HĐTN đối với HS giúp phát triển toàn diện nhân cách người học sinh, định hướng cho HS người dân tộc sống yêu thương, có trách nhiệm, sống tự chủ trong môi trường nội trú. Chính sự nhận thức này đã góp phần đẩy mạnh hoạt động học tập của nhà trường, khắc phục được tình trạng HS bỏ học giữa chừng.

HĐTN ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS & THPT Bắc Quang đã được quan tâm tổ chức, nhà trường đã tiến hành các loại hình hoạt động triển khai các nội dung hoạt động như: Trồng cây xanh; chăm sóc di tích lịch sử cách mạng; thăm hỏi, tặng quà, giúp đỡ gia đình thương binh, liệt sỹ, bà mẹ Việt Nam anh hùng. Kết quả hoạt động đã có ảnh hưởng tích cực tới học sinh, thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi ở học sinh.

Về quản lí HĐTN đã được Hiệu trưởng nhà trường quan tâm thể hiện:

- Đã phối hợp được với các lực lượng trong và ngoài trường để tổ chức HĐTN. Trong đó phụ huynh và các đoàn thể xã hội thường xuyên quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi và có sự đóng góp để nhà trường tổ chức tốt các HĐTN cho học sinh.

- Đã có kế hoạch tổ chức HĐTN: Nhà trường đã có kế hoạch tổ chức và dự kiến xu hướng phát triển của các hình thức HĐTNST, đưa hoạt động này đi vào nề nếp, sắp xếp có tính chuyên môn hoá, tạo sự tự giác chấp hành các chủ trương của nhà trường.

- Nhiều biện pháp quản lí đã được tiến hành thường xuyên như quản lí mục tiêu, nội dung chương trình, quản lí xây dựng kế hoạch, công tác soạn giáo án tổ chức hoạt động của giáo viên, tinh thần ý thức thái độ tham gia của giáo viên, học sinh, việc phối hợp các lực lượng giáo dục trong trường để tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 112 trang tài liệu này.

2.5.2. Những hạn chế

- Năng lực quản lí, tổ chức hoạt động trải nghiệm của đội ngũ cán bộ quản lí nhà trường và giáo viên còn có những hạn chế, đặc biệt là kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm. Nhà trường còn có nhiều tổ bộ môn còn chưa có giáo viên giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ để thu hút học sinh vào hoạt động mà mình phụ trách, chưa biết gắn kết các bộ môn có liên quan cùng tổ chức để tạo sức hấp dẫn cho học sinh. Giáo viên chưa thực sự nhận thức được hết vai trò của hoạt động trải nghiệm đem lại cho học sinh, một phần do giáo viên còn ngại tổ chức, ít có sự thay đổi.

- Hạn chế về hình thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh: Nhìn chung các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm còn đơn điệu, nghèo nàn, cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động thiếu thốn. Việc tập huấn để bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng tổ chức HĐTN cho GV còn chưa tổ chức thường xuyên.

- Kế hoạch tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh còn mang tính hình thức, xây dựng chương trình còn chưa thể hiện tính sáng tạo, cập nhật thông tin của xã hội chưa cao. Các điều kiện cho hoạt động trải nghiệm cho học sinh còn chưa được đầu tư thoả đáng. Chỉ đạo và giám sát hoạt động trải nghiệm còn chưa sát, với những giáo viên ít kinh nghiệm, chưa chỉ dẫn cho họ cụ thể, việc giám sát, nhắc nhở còn chưa được làm thường xuyên. Trong mỗi hoạt động việc kiểm tra còn mang tính hình thức. Sau mỗi hoạt động, vì lí do công việc bề bộn nên việc đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm còn chưa được coi trọng. Việc xây dựng kế hoạch, chương trình dạy học hiện nay khá kín về thời lượng. Bên cạnh đó, phải kể đến yếu tố không gian, địa lí, yếu tố kinh phí thực hiện là khó khăn không nhỏ.

- Áp lực thực hiện nội dung chương trình GD chính khóa cao, dẫn đến ngại tổ chức HĐTN. Mặt khác, hoạt động trải nghiệm đối với học sinh người dân tộc hiện nay còn mới mẻ, học sinh sẽ bị rơi vào trạng thái thụ động khi tiếp cận đối tượng trải nghiệm hoặc sẽ biến buổi hoạt động trải nghiệm thành một chuyến tham quan. Vì vậy, cần thiết phải xây dựng chương trình trải nghiệm đối với trường phổ thông dân tộc nội trú THCS & THPT Bắc Quang.

- Nguồn lực phục vụ cho hoạt động trải nghiệm cho học sinh còn hạn chế, nhà quản lí chưa huy động được các nguồn lực từ cha mẹ học sinh và các tổ chức xã hội. Nguồn kinh phí cho việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho HS còn ít nên việc khen thưởng còn chưa kịp thời.

- Hạn chế trong công tác tổ chức, chỉ đạo hoạt động chưa đồng bộ còn có một số nội dung chưa được tiến hành thường xuyên. Tổ chức, quản lí chỉ đạo còn chưa chặt chẽ, việc kiểm tra, đánh giá chưa thường xuyên, công tác tổng kết, rút kinh nghiệm chưa được quan tâm đúng mức.

2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế

Nhận thức của một bộ phận giáo viên về vai trò và ý nghĩa của hoạt động trải nghiệm cho học sinh trong việc hình thành và phát triển toàn diện cho học sinh chưa sâu sắc. Vì vậy, vẫn còn những giáo viên chưa nhận thức đúng tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm cho các em. Một số GV còn thiếu nhiệt tình, ngại đổi mới, một số khác thì hạn chế về năng lực, thiếu sáng tạo trong công việc nên không đầu tư cho hoạt động.

Áp lực thực hiện nội dung chương trình giáo dục chính khóa cao, dẫn đến ngại tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh.

Kinh tế gia đình của HS trường phổ thông DTNT THCS & THPT Bắc Quang, Hà Giang còn khó khăn nên việc phối hợp với gia đình HS để tổ chức HĐTN không hiệu quả. Khoảng cách từ nhà đến trường quá xa nên dẫn đến tình trạng một số em bỏ học.

Kết luận chương 2

Hoạt động trải nghiệm ở trường PTDTNT THCS & THPT Bắc Quang trong thời gian qua đã được BGH nhà trường quan tâm, triển khai thực hiện, bước đầu đã đảm bảo được yêu cầu về nội dung và hình thức ở một số hoạt động trải nghiệm.

Qua khảo sát về thực trạng hoạt động trải nghiệm, hầu hết các em HS các trường phổ thông DTNT THCS & THPT Bắc Quang đều thích HĐTN, đặc biệt là hình thức tham quan dã ngoại, tổ chức trò chơi. Chủ đề của các hoạt động trải nghiệm đều là những kiến thức hết sức cần thiết và gần gũi cho học sinh trong cuộc sống hàng ngày. GV và HS nhận thức rất cao về tính cần thiết của các hình thức tổ chức HĐTN trong nhà trường.

CBQL, GV, HS trường phổ thông dân tộc nội trú THCS & THPT Bắc Quang, Hà Giang đã xác định HĐTN là một bộ phận quan trọng trong quá trình giáo dục đối với HS là người dân tộc thiểu số. HĐTN đối với HS giúp phát triển toàn diện nhân cách người học sinh, định hướng cho HS người dân tộc sống yêu thương, có trách nhiệm, sống tự chủ trong môi trường nội trú. Đã phối hợp được với các lực lượng trong và ngoài trường để tổ chức HĐTN. Trong đó phụ huynh và các đoàn thể xã hội thường xuyên quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi và có sự đóng góp để nhà trường tổ chức tốt các HĐTN cho học sinh. Nhà trường đã có kế hoạch tổ chức và dự kiến xu hướng phát triển của các hình thức HĐTNST, đưa hoạt động này đi vào nề nếp, sắp xếp có tính chuyên môn hoá, tạo sự tự giác chấp hành các chủ trương của nhà trường.

Tuy nhiên một số nội dung và hình thức chưa được đồng bộ chủ yếu vẫn tập trung thực hiện bằng một số hình thức có tính chất truyền thống, nhiều nội dung chưa được tiến hành thường xuyên. Hoạt động quản lý bước đầu có nhiều kết quả tốt tuy nhiên còn một số điểm bất cập về quản lý lập kế hoạch trải nghiệm cho học sinh còn mang tính hình thức, xây dựng chương trình còn chưa thể hiện tính sáng tạo, cập nhật thông tin của xã hội chưa cao. Các điều kiện cho hoạt động trải nghiệm cho học sinh còn chưa được đầu tư thoả đáng. Chỉ đạo và giám sát hoạt động trải nghiệm còn chưa sát, với những giáo viên ít kinh nghiệm, chưa chỉ dẫn cho họ cụ thể, việc giám sát, nhắc nhở còn chưa được làm thường xuyên. Trong mỗi hoạt động việc kiểm tra còn mang tính hình thức. Nguyên nhân trong hoạt động quản lý nhà trường gặp phải một số khó khăn sau đây: Khó khăn về tài chính, về năng lực giáo viên, về việc tham gia của các lực lượng giáo dục vào việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh,…

Chương 3

BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM

Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG BẮC QUANG, HÀ GIANG

3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp quản lí hoạt động trải nghiệm ở trường phổ thông dân tộc nội trú trung học cơ sở và trung học phổ thông Bắc Quang, Hà Giang

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu

Các biện pháp phải thực hiện góp phần hình thành và phát triển nhân cách của HS theo đúng mục tiêu giáo dục của mỗi cấp học, thể hiện trong mục tiêu giáo dục tổng thể, và mục tiêu chương trình các môn học cụ thể. Do đó, khi đề xuất các nguyên tắc quản lí hoạt động trải nghiệm cho học sinh phổ thông DTNT THCS & THPT Bắc Quang phải dựa trên mục tiêu chung giáo dục là: “Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẫm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [11, tr. 8].

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện, hệ thống

Trong quá trình xây dựng, đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động trải nghiệm cho Hiệu trưởng trường phổ thông dân tộc nội trú THCS & THPT Bắc Quang; các nguyên tắc phải được quán triệt thực hiện một cách nghiêm túc để có thể đạt được hiệu quả cao nhất khi đưa vào vận dụng trong thực tiễn. Các nguyên tắc này đòi hỏi các biện pháp đưa ra phải được sự đồng thuận của các cấp quản lí giáo dục, của địa phương, của cha mẹ học sinh và đặc biệt là sự đồng thuận của toàn thể cán bộ, giáo viên, các tổ chức trong nhà trường phổ thông DTNT THCS & THPT Bắc Quang, Hà Giang.

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo thực tiễn và khả thi

Tất cả các lí thuyết nói chung đều mang tính chất lí luận và được tổng kết, đúc rút kinh nghiệm từ nhiều trường phổ thông nên khi áp dụng vào trường phổ thông dân

tộc nội trú THCS & THPT Bắc Quang thì phải hoàn toàn phụ thuộc vào điều kiện thực tiễn của nhà trường. Biện pháp phải có tính bao quát, cấp thiết, sát với thực tiễn, có tính khả thi; đáp ứng được mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn.

Mỗi nhà trường, mỗi lứa tuổi học sinh đều có những đặc điểm riêng. Vì thế biện pháp quản lí hoạt động trải nghiệm ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS & THPT Bắc Quang, Hà Giang đưa ra phải tổ chức thực hiện được và mang lại những hiệu quả cả về giáo dục cá nhân, xã hội và đáp ứng được mục tiêu giáo dục của trường phổ thông dân tộc nội trú THCS & THPT Bắc Quang, Hà Giang. Các biện pháp đưa ra phải phát huy được vai trò tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo của các chủ thể khi tham gia vào hoạt động trải nghiệm. Trong nhà trường, chủ thể của hoạt động giáo dục là đội ngũ CBQL, giáo viên và học sinh, ở gia đình chủ thể của hoạt động giáo dục là phụ huynh học sinh và học sinh; phía xã hội chủ thể là cán bộ quản lí xã hội.

3.2. Biện pháp quản lí hoạt động trải nghiệm ở trường phổ thông dân tộc nội trú trung học cơ sở và trung học phổ thông Bắc Quang, Hà Giang

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của các hoạt động trải nghiệm

a/ Mục tiêu

Nhằm giúp cho CBQL, GV hiểu rõ tầm quan trọng và trách nhiệm của mình trong thực hiện các HĐTN, nhận thức chính xác về nội dung, hình thức tổ chức và yêu cầu về năng lực cần có của người giáo viên để tổ chức HĐTN cho học sinh. Theo đó sẽ chủ động đổi mới tổ chức hoạt động để nâng cao hiệu quả HĐTN.

b/ Nội dung và cách thực hiện

Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo nâng cao nhận thức về vai trò của HĐTN:

- Nhận thức đúng vai trò của hoạt động trải nghiệm cho học sinh đối với quá trình giáo dục toàn diện, trong đó chú trọng đến trải nghiệm - hướng nghiệp cho HS cuối cấp THPT.

- Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo phối hợp tổ chức hoạt động trải nghiệm giữa trường với gia đình, các lực lượng xã hội để hoàn thiện nhân cách và kỹ năng cho học sinh.

- Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo CB, GV nắm vững nội dung, quy trình và các hình thức tổ chức, các lực lượng tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh trường THPT Bắc Quang.

- Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo huy động các nguồn lực tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh có hiệu quả.

- Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo xây dựng chương trình tập huấn về hoạt động trải nghiệm cho GV, từ đó nâng cao nhận thức cho giáo viên về hoạt động trải nghiệm. Trong các buổi tập huấn cần trang bị cho giáo viên kỹ năng tổ chức HĐTN như: Lập kế hoạch thiết kế hoạt động, lưu ý đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện hoạt động. Hình thức tổ chức có thể thực hiện thông qua các buổi sinh hoạt tập thể: chào cờ đầu tuần, mít tinh trong các ngày lễ, các ngày kỉ niệm, các hội thi, hội thao, cắm trại, các cuộc giao lưu tập thể, các phong trào thi đua toàn trường... hoặc thông qua các hoạt động đoàn thể và hoạt động chính trị - xã hội; văn hoá - thể thao... Tổ chức cho học sinh tham quan các khu di tích văn hóa, lịch sử như cố đô Hoa Lư, Lăng chủ tịch Hồ Chí Minh, Bảo tàng Điện Biên Phủ… và các bảo tàng lịch sử để khơi gợi cho các em lòng yêu quê hương, tinh thần say mê khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước, con người...; Tổ chức những buổi giao lưu với trường bạn để học sinh giao lưu học hỏi về cách học, cách sống cũng như rèn luyện về kĩ năng giao tiếp.

- Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo tổ chức các hội nghị tập huấn giữa các trường THPT bàn về vai trò và tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm cho học sinh đối với việc tiến hành và phát triển nhân cách của các em hay định hướng nghề nghiệp cho HS. Tổ chức trải nghiệm về các bản, làng nơi HS sống để giảng dạy cho HS về các kĩ năng sống cơ bản; Tổ chức dạy hướng nghiệp để định hướng về tương lai cho học sinh; Tổ chức nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao cho học sinh tham gia như: thi bóng chuyền giữa các chi đoàn, bóng đá, tổ chức giao lưu văn nghệ để HS thể hiện nét đẹp của dân tộc mình.

- Từ việc tiếp thu những ý kiến bổ ích, phù hợp từ các chuyên gia, nhà trường tiến hành xây dựng thành các quy định nội bộ để tổ chức thực hiện.

- Hiệu trưởng nhà trường, giáo viên, các lực lượng giáo dục cần phải tuyên truyền để giúp các em học sinh hiểu được yêu cầu của xã hội ngày nay đòi hỏi người lao động không chỉ có trình độ mà còn phải có khả năng giao tiếp, khả năng thích ứng… Để nâng cao nhận thức và thu hút đông đảo HS tham gia nếu chỉ dùng lý lẽ không chưa chắc đã mang lại hiệu quả mà nên tuyên truyền dưới dạng tổ chức hoạt động vui chơi: “Giải ô chữ”, “Thi hùng biện” (vai trò của HĐTN để HS tự tìm hiểu, tự nói nên suy nghĩ của mình) kết hợp với tổ chức trò chơi, giao lưu văn nghệ… phù hợp với đặc thù từng môn học, liên môn với đặc điểm lứa tuổi HS và cơ sở vật chất, kinh phí của từng trường, từng địa phương.

Cung cấp cho cha mẹ HS những kiến thức, thông tin về xu thế GD thế giới, bài học các nước đã thành công bằng con đường đầu tư cho GD. Đầu tư cho GD là đầu tư cho tương lai, là tài nguyên của mỗi đất nước, tài sản của mỗi gia đình. Để phụ huynh HS tạo điều kiện cho con em mình tham gia HĐTN có hiệu quả cung cấp cho phụ huynh kiến thức về đặc điểm tâm lý lứa tuổi HS, nắm được chương trình đào tạo của nhà trường, yêu cầu của GD & ĐT bằng nhiều hình thức thông qua buổi họp phụ huynh, toạ đàm, trò chuyện riêng khi tiếp xúc với phụ huynh.

c/ Điều kiện thực hiện

Để nâng cao nhận thức của CBQL và GV về các HĐTN cần thực hiện những việc sau đây:

- Đối với cấp Sở, Phòng huyện Bắc Quang và tỉnh Hà Giang cần tổ chức những buổi tập huấn, những buổi chuyên đề, hội thảo về HĐTN cho hiệu trưởng và giáo viên nhằm hướng dẫn cụ thể cách thực hiện cũng như ý nghĩa, tầm quan trọng của hoạt động này.

- Đối với hiệu trưởng: cần chủ động tổ chức tập huấn ngay từ đầu năm cho đội ngũ giáo viên toàn trường về nhiệm vụ, kế hoạch hoạt động, chỉ tiêu cần đạt, đưa vào tiêu chuẩn thi đua hàng năm. Hiệu trưởng cũng nên thường xuyên tuyên truyền, vận động, giải thích về ý nghĩa, tầm quan trọng của HĐTN trong các buổi họp liên tịch, họp hội đồng sư phạm, trong các buổi sơ kết, tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm...; đưa ra những vấn đề còn vướng mắc, những nội dung chưa thực hiện tốt của hoạt động này yêu cầu giáo viên nêu sáng kiến, tìm giải pháp để khắc phục.