Vai Trò Của Người Hiệu Trưởng Trong Quản Lý Dạy Học Liên Môn Cho Học Sinh Thcs

Với các công cụ nêu trên, khi tổ chức dạy học các chủ đề tích hợp liên môn, song song với việc dạy học trên lớp, các giáo viên cần tổ chức các chủ đề trên "Trường học kết nối" để giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà và cộng đồng. Thông qua "Trường học kết nối", học sinh được hướng dẫn, hỗ trợ để thực hiện các nhiệm vụ được giao; hoàn thành các sản phẩm học tập theo yêu cầu; nộp sản phẩm học tập lên mạng "Trường học kết nối" để được đánh giá, góp ớ hoàn thiện. Việc đánh giá có thể được thực hiện bởi giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh.

1.4. Quản lý dạy học liên môn ở trường THCS

1.4.1. Vai trò của người hiệu trưởng trong quản lý dạy học liên môn cho học sinh THCS

Trong nhà trường, hiệu trưởng là người đại diện cho cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục - đào tạo chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động của nhà trường. Theo điều lệ trường THCS hiệu trưởng có những nhiệm vụ và quyền hạn sau:

- Tổ chức bộ máy nhà trường.

- Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện nhiệm vụ năm học.

- Quản lý giáo viên, nhân viên, học sinh, quản lý chuyên môn, phân công công tác, kiểm tra đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên, nhân viên.

- Quản lý và tổ chức giáo dục học sinh.

- Quản lý hành chính, tài chính, tài sản của nhà trường.

Thực hiện các chế độ chính sách của nhà nước đối với giáo viên, nhân viên, học sinh, tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường. Được theo học các lớp chuyên môn, nghiệp vụ và hưởng các chế độ hiện hành… Như vậy, hiệu trưởng một trường THCS là chủ thể quản lý, chịu trách nhiệm tổ chức mọi các hoạt động của nhà trường theo đúng quan điểm đường lối phát triển giáo dục của Đảng CSVN và nhà nước, thực thi công tác

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 116 trang tài liệu này.

quản lý nhà trường nhằm đảm bảo các mục tiêu, nội dung chương trình và chất lượng giáo dục học sinh.

Theo đó, quản lý và tổ chức các hoạt động dạy học là một trong các nhiệm vụ trọng tâm, đồng thời có liên quan trực tiếp đến các nhiệm vụ, quyền hạn của hiệu trưởng. Tổ chức và quản lý quá trình dạy học toàn trường (Thông qua từng lớp học) một cách hiệu quả chính là một nội dung công tác quan trọng nhất của mỗi người hiệu trưởng nói chung và của hiệu trưởng trường THCS nói riêng.

Trong thực tế đất nước ta đang có những chuyển biến sâu sắc theo hướng mở cử, hội nhập và về kinh tế và trong sự nghiệp đổi mới giáo dục hiện nay, công việc quản lý nhà trường và vai trò tổ chức, quản lý của hiệu trưởng càng trở nên quan trọng, có ý nghĩa quyết định chất lượng, hiệu quả giáo dục của mỗi cơ sở giáo dục - đào tạo.

Hiệu trưởng đóng vai trò quan trọng trong hoạt động dạy học liên môn cho học sinh THCS, là người trực tiếp lập kế hoạch quản lý tổ chức chỉ đạo hoạt động dạy học liên môn. Hiệu trưởng chủ động tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để tổ chức dạy học liên môn cho học sinh. Hiệu trưởng phải thường xuyên kiểm tra đánh giá quá trình tổ chức dạy học liên môn.

Quá trình dạy học liên môn là một quá trình thống nhất biện chứng giữa hoạt động dạy học của thầy và hoạt động học của trò: Việc nghiên cứu kĩ các đặc trưng cơ cấu, các quy luật của hoạt động dạy và hoạt động học là cơ sở để xác định cơ chế dạy học thích hợp, theo đó kích thích được khả năng chủ động, tích cực và tính sáng tạo của HS.

1.4.2. Nội dung quản lí hoạt động giáo dục dạy học liên môn cho học sinh trường THCS

- Bản chất của quản lý hoạt động dạy học liên môn chính là:

+ Quản lý hoạt động dạy của giáo viên; đồng thời quản lý hoạt động của tổ chuyên môn.

+ Quản lý hoạt động học của học sinh.

+ Quản lý hoạt động phục vụ dạy học của tổ hành chính quản trị.

- Các đối tượng quản lý nêu trên phải thực hiện được mục tiêu, nội dung, chương trình sách giáo khoa; phương pháp giảng dạy, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học; môi trường tự nhiên và xã hội; kiểm tra đánh giá,…

1.4.2.1. Quản lý việc thực hiện mục tiêu, chương trình dạy học

Nghị quyết TW2, khoá VIII của Đảng đã chỉ rõ: “Xây dựng nội dung chương trình, phương pháp giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phù hợp với truyền thống Việt Nam, tiếp cận trình độ giáo dục phổ thông ở các nước phát triển trong khu vực và thế giới" [10].

Thực hiện chương trình dạy học là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo kế hoạch đào tạo theo đúng mục tiêu, đó là pháp lệnh của Nhà nước do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Hiệu trưởng trước hết phải nắm vững chương trình môn học theo qui định của Bộ, quán triệt cho mọi giáo viên thực hiện nghiêm túc, không được tuỳ tiện thay đổi, cắt xén, làm sai lệch chương trình đó. Để làm được điều này, Hiệu trưởng phải yêu cầu giáo viên lập kế hoạch giảng dạy bộ môn, thường xuyên theo dõi việc thực hiện chương trình hàng tuần, hàng tháng. Cụ thể:

+ Giáo viên phải hiểu nguyên tắc, cấu tạo chương trình môn học.

+ Nắm vững tính đặc thù bộ môn để lựa chọn phương pháp và phương tiện dạy học phù hợp.

+ Tăng cường trao đổi với đồng nghiệp những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn giảng dạy để bổ sung tri thức mới vào bài giảng.

+ Kịp thời nắm vững những thay đổi về nội dung chương trình SGK, phương pháp giảng dạy bộ môn.

+ Tự kiểm tra, đánh giá hoạt động giảng dạy của bản thân, tăng cường dự giờ để trao đổi, góp ý chuyên môn cùng đồng nghiệp.

+ Hiệu trưởng phải xây dựng kế hoạch điều hành chung để đảm bảo cân đối cho các hoạt động, trong đó có việc thực hiện chương trình môn học.

- Chương trình giáo dục THCS quan tâm đến việc đáp ứng sự phân hoá về năng lực, sở trường, nguyện vọng học tập của học sinh, đã kết hợp với các chủ đề tự chọn. Điều này nhằm tạo ra nhiều cơ hội học tập mới cho học sinh, tăng sự hấp dẫn về ý nghĩa của việc học tập, đồng thời nảy sinh những vấn đề mới đa dạng hơn, khó khăn phức tạp hơn trong việc quản lý, tổ chức thực hiện chương trình.

1.4.2.2. Quả n lý hoạ t đ ộ ng giả ng dạ y củ a giáo viên và

hoạ t đ ộ ng củ a tổ chuyên môn

Hoạt động giảng dạy của thầy cô là hoạt động chủ đạo trong quá trình dạy học liên môn. Quản lý hoạt động này bao gồm: quản lý việc soạn bài, giảng bài trên lớp và quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá của giáo viên đối với kết quả học tập của học. Ngoài ra còn phải quản lý các hoạt động của tổ chuyên môn như: sinh hoạt chuyên môn, dự giờ thăm lớp, kế hoạch (thời khoá biểu) giảng dạy,... Cụ thể như sau:

* Quản lý việc soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên

Chuẩn bị bài lên lớp là khâu rất quan trọng, nó được ví như khâu lập kế hoạch trong quản lý. Thông qua bài soạn, giáo viên có thể lường trước được những tình huống xảy ra bất ngờ trong tiết dạy và các tình huống ứng xử phù hợp khi có thông tin phản hồi từ phía học sinh.

Chương trình dạy học quy định nội dung, phương pháp, hình thức dạy học các môn, thời gian dạy từng môn, nhằm thực hiện những yêu cầu của một cấp học. Thực hiện chương trình dạy học là thực hiện kế hoạch đào tạo theo mục

tiêu đào tạo của nhà trường. Về nguyên tắc, chương trình dạy học là pháp lệnh của nhà nước do Bộ GD&ĐT ban hành.

Giáo viên không được tuỳ tiện cắt xén, thêm bớt chương trình, đảm bảo số tiết học theo đúng quy định về số lượng và thời lượng, không dạy trước hay dạy sau thời gian quy định của chương trình. Do đó hiệu trưởng phải nắm vững chương trình đồng thời tổ chức cho giáo viên nghiên cứu cùng nắm vững mục tiêu, chương trình dạy học của cả cấp học, của từng khối lớp và chỉ đạo thực hiện nghiêm túc.

+ Bảo đảm đúng mục tiêu của bài dạy.

+ Thực hiện soạn bài phải đúng quy chế, soạn bài, chuẩn bị đồ dùng, thiết bị dạy học chu đáo trước khi lên lớp, tránh soạn bài hình thức, mang tinh chất đối phó,…

+ Nội dung phải thể hiện rõ ràng, cụ thể, xây dựng bài soạn phù hợp với khả năng của học sinh về tâm lý, sinh lý theo theo đối tượng học sinh và đặc biệt là không được quá tải.

+ Khi soạn bài cần tránh dập khuôn, máy móc. Đảm bảo tính hệ thống, phải phát huy được tính sáng tạo, chủ động của học sinh.

+ Có kế hoạch kiểm tra công tác soạn giảng của giáo viên thường xuyên, liên tục đảm bảo 100% giáo viên khi lên bục giảng phải có giáo án.

+ Phổ biến, hướng dẫn giáo viên lập kế hoạch soạn bài và chế độ ký duyệt giáo án thông qua tổ trưởng chuyên môn đúng thời gian quy định.

- Quán triệt giáo viên không nên lạm dụng sách thiết kế bài giảng như là một giáo án chuẩn mà chỉ nên coi đó là một tài liệu tham khảo.

- Chỉ đạo, tổ chức rút kinh nghiệm trong tổ chuyên môn, nhóm chuyên môn và cải tiến công tác soạn bài một cách cụ thể, sáng tạo.

- Phân công trách nhiệm cụ thể cho phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, các nhóm trưởng các môn thường xuyên kiểm tra, theo dõi, đôn đốc,… nắm tình hình công tác chuẩn bị bài dạy của giáo viên; thường xuyên kiểm tra,

đối chiếu phân phối chương trình với giáo án và sổ đầu bài, chú trọng kiểm tra trực tiếp những tiết dạy thông qua dự giờ trong đó cần đến việc sử dụng đồ dùng dạy học, thí nghiệm. Tiến hành rút kinh nghiệm giờ dạy từ đó cần khen ngợi những giáo viên tiêu biểu và kịp thời phê bình những giáo viên chưa hoàn thành nhiệm vụ.

* Quản lý hoạt động giảng dạy trên lớp của giáo viên

Giờ lên lớp giữ vai trò quyết định chất lượng dạy học, vì vậy cả hiệu trưởng và giáo viên phải tập trung để nâng cao chất lượng toàn diện giờ lên lớp. Kết quả của giáo viên có vai trò trực tiếp còn việc quản lý thế nào để giờ lên lớp của giáo viên có kết quả tốt là trách nhiệm của hiệu trưởng. Hiệu trưởng phải có những biện pháp phù hợp giúp phát huy hết khả năng, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho giáo viên trong công tác soạn giảng và chuẩn bị, mặt khác, hiệu trưởng cùng với các phó hiệu trưởng và các bộ phận chức năng tìm ra biện pháp phù hợp nhất có tác động tích cực nhất đến giờ lên lớp của giáo viên. Đó là tư tưởng chỉ đạo trong việc quản lý giờ lên lớp của giáo viên.

Có thể nói giờ lên lớp là một khâu trong quá trình dạy học được kết thúc trọn vẹn trong khuôn khổ nhất định về thời gian theo quy định của kế hoạch dạy học. Do đó, trong mỗi giờ lên lớp, hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh đều thực hiện dưới sự tác động của các yếu tố cơ bản của quá trình dạy học như mục đích, nội dung, phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học.

+ Về nội dung: Đảm bảo tính hệ thống của một tiết dạy, truyền đạt đủ nội dung, làm rõ được trọng tâm của tiết dạy và liên hệ với thực tế.

+ Về phương pháp: Sử dụng phương pháp phù hợp với đặc trưng của bộ môn, sử dụng và kết hợp linh hoạt các phương pháp trong hoạt động dạy và học.

+ Về phương tiện giảng dạy:

- Giáo viên cần sử dụng và kết hợp tốt các phương tiện, thiết bị dạy học phù hợp với nội dung của bài dạy.

- Trình bày bảng hợp lý, khoa học; chữ viết, hình vẽ, lời nói rõ ràng, chuẩn mực.

+ Hình thức tổ chức:

- Lựa chọn các hình thức tổ chức từng bài dạy, tiết dạy cho phù hợp với nội dung chương trình và mục tiêu của môn học.

- Tận dụng được các điều kiện của nhà trường và cộng đồng để thực hiện việc truyền thụ và lĩnh hội tri thức.

* Quản lý hoạt động tổ chức kiểm tra hoặc thi của giáo viên đối với học sinh:

- Quản lý khâu ra đề kiểm tra hoặc thi.

- Quản lý khâu coi kiểm tra hoặc coi thi.

- Quản lý khấu chấm bài kiểm tra hoặc chấm bài thi.

1.4.2.3. Quản lý hoạt động học của học sinh

* Quản lý hoạt động học tập trên lớp, nề nếp của học sinh

Hoạt động học tập trên lớp có ý nghĩa rất quan trọng quyết định đến chất lượng, kết quả học tập của học sinh. Chính vì vậy, giáo viên phải giáo dục cho học sinh về tư tưởng tạo cho họ có động lực, động cơ học tập tốt, có tinh thần tự giác học tập hoàn thành nhiệm vụ học tập ; chăm chỉ, chịu khó học hỏi bạn bè, các thầy cô giáo. Nền nếp học tập, kỷ luật học tập của học sinh. Nền nếp học tập sẽ quyết định nhiều đến hiệu quả học tập của học sinh.

Muốn có được nền nếp học tập tốt góp phần nâng cao chất lượng giáo dục thì quản lý thông qua đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp là một phần hết sức quan trọng bởi vì giáo viên chủ nhiệm là người tiếp xúc hàng ngày với học sinh. Vì vậy, hiệu trưởng nhà trường cần thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, nhận xét tình hình thực hiện nền nếp và phân công trách nhiệm cụ thể cho các đối tượng như giáo viên chủ nhiệm lớp, ban cán sự lớp, đoàn thanh niên,

đội thiếu niên,… để phối hợp thực hiện, tạo ra bầu không khí phấn khởi cho sự nghiệp giáo dục của nhà trường.

Trong quá trình dạy học để đạt được hiệu quả cao thì giáo viên phải đưa ra được phương pháp dạy học phù hợp với khả năng, tâm sinh lý của mỗi học sinh. Phương pháp học tập là hệ thống các cách sử dụng hết sức quan trọng trong việc nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Vì vậy, quản lý việc giáo dục phương pháp học tập cho học sinh cần phải đạt được những yêu cầu chủ yếu là:

- Làm cho học sinh nắm được kỹ năng chung của hoạt động học tập.

- Làm cho học sinh có kỹ năng học tập phù hợp với từng bộ môn.

- Giúp học sinh có phương pháp học tập ở lớp.

- Giúp cho học sinh có phương pháp học tập ở nhà.

Để đạt được những yêu cầu trên, hiệu trưởng phải tổ chức học tập nghiên cứu, bồi dưỡng để toàn thể giáo viên trong nhà trường nắm vững và thống nhất các phương pháp học tập và trách nhiệm của các đối tượng trong trường với việc hướng dẫn phương pháp học tập cho học sinh. Từ đó hiệu trưởng vạch ra kế hoạch chỉ đạo thực hiện và thường xuyên kiểm tra đôn đốc, điều chỉnh, uốn nắn kịp thời những biểu hiện sai lệch nhằm thực hiện có hiệu quả việc giáo dục phương pháp học tập cho học sinh.

* Quản lý việc học tập ở nhà của học sinh

Có thể nói công tác quản lý việc học tập ở nhà của học sinh là một công việc vô cùng khó khăn của hiệu trưởng các trường vì đây là một công việc diễn ra ở nhà thiếu sự giám sát của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và ban cán sự lớp học. Hoạt động học tập và làm bài ở nhà phải đặt dưới sự giám sát của cha mẹ học sinh. Chính vì vậy, công tác hướng dẫn làm bài tập ở nhà phải được giáo viên hướng dẫn một cách cụ thể, khoa học về phương pháp, nội dung và cách thức giải quyết một cách khoa học nhất.