Thành Tựu Phát Triển Đội Ngũ Cán Bộ Khoa Học, Công Nghệ Ngành Đường Sắt

Nam về mọi mặt, trong đó có xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý. Đồng thời, các chủ thể tham gia phát triển nguồn nhân lực bước đầu đã có nhận thức đúng vị trí, vai trò của phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt đối với yêu cầu phát triển của ngành

Đảng và Nhà nước, Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương và Bộ Giao thông vận tải đã xác định phương châm xây dựng giao thông vận tải đi trước một bước là một chủ trương, định hướng lớn. Trong các nội dung xây dựng ngành đường sắt, thì nhân tố con người được xác định vừa là mục tiêu, vừa là động lực của quá trình phát triển. Do đó, hiện đại hóa con người, tập trung xây dựng người lao động cả về thể lực, tâm lực và trí lực là một khâu đột phá quan trọng. Hiện đại hóa con người, vừa là hạt nhân để hiện đại hóa ngành đường sắt, vừa để chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt đáp ứng yêu cầu nhân lực trong thời kỳ mới, phát triển kinh tế đất nước. Vì vậy, trong những năm gần đây, Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương và Bộ Giao thông vận tải đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng tập trung vào phát triển nguồn nhân lực ngành đường sắt nói chung và nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt nói riêng…Trên từng lĩnh vực cụ thể đều có những chủ trương, chỉ thị để lãnh đạo, chỉ đạo triển khai và tiến hành sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm. Trên cơ sở đó, Bộ Giao thông vận tải, các cơ quan, chức năng đã ban hành nhiều văn bản, chỉ thị để thống nhất nhận thức và hành động trong toàn ngành đường sắt nhằm tạo ra sự phát triển mạnh mẽ về nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành.

Ban Tổ chức Cán bộ - Lao động đã nghiên cứu, tham mưu, đề xuất nhiều chủ trương mới về quy hoạch, tạo nguồn, đào tạo, bố trí và sử dụng, đánh giá cán bộ trong ngành đường sắt. Những quy định mới về tiêu chí để chuẩn hoá đội ngũ cán bộ các cấp được ban hành. Luật Đường sắt cũng đã được Quốc hội thông qua năm 2005 và sửa đổi 2017 cho phù hợp với giai đoạn mới. Do vậy, các chủ trương, quan điểm, chỉ tiêu cụ thể đặt ra đã được quán triệt thực hiện nghiêm túc, đạt được những kết quả nhất định.

Bối cảnh mới của thế giới, khu vực và trong nước đã và đang tạo ra những thuận lợi để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt. Trong những thập kỷ qua, thế giới đã và đang chứng kiến sự phát triển như vũ bão của cách mạng khoa học và công nghệ, quá trình toàn cầu hoá sâu rộng, hội nhập và hợp tác trên tất cả các lĩnh vực. Khoa học và công nghệ đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp thúc đẩy hình thành kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế ở hầu hết các quốc gia. Vì vậy, trong lĩnh vực đường sắt cũng đặt ra đòi hỏi khách quan phải hợp tác và trí thức hoá lao động ở tất cả các nội dung hoạt động để bảo đảm tính hiệu quả cao nhất.

Sự phát triển của khoa học và công nghệ trên thế giới không những tạo ra cơ hội mới để phát triển khoa học và công nghệ ngành đường sắt, mà còn tạo tiền đề quan trọng và những áp lực cần thiết để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt. Sự phát triển kinh tế tri thức cũng tạo ra sự biến đổi mạnh mẽ về số lượng, chất lượng và cơ cấu của nguồn nhân lực quốc gia. Đây là điều kiện, tiền đề rất thuận lợi để tạo nguồn và trực tiếp phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt. Mặt khác, điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước cũng đã và đang có sự phát triển tạo ra cơ sở vật chất - kỹ thuật để thực hiện việc thu hút, đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt. Việc đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục cũng đã và sẽ có tác động tích cực đến sự phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt.

Một số chủ trương, chính sách về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt đã bám sát thực tiễn, bước đầu được quán triệt và thực hiện có hiệu quả. Thời gian qua, việc tổ chức xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt của Bộ Giao thông vận tải đã được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đổi mới toàn diện, nên thu hút được sự quan tâm của toàn xã hội, là cơ sở để lựa chọn phát triển nguổn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt. Trên cơ sở cố gắng cao của các trường đào tạo nhân lực trong ngành, Ban Tổ chức Cán bộ - Lao động... đã tuyển chọn đội ngũ cán bộ để

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 184 trang tài liệu này.

đào tạo các cấp, bậc và trình độ sau đại học từng bước được chuẩn hoá theo quy định chung, nên chất lượng đầu vào được nâng lên rõ rệt.

Về nguyên nhân chủ quan, Đảng ủy Bộ Giao thông vận tải, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam trong những năm qua đã quan tâm đúng mức đến công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp của ngành về mọi mặt. Kết quả có nhiều chuyển biến quan trọng, bước đầu khắc phục được một số hạn chế, bất cập trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ mà giai đoạn trước mắc phải, như chưa có chương trình cụ thể theo chức danh của từng loại hình đào tạo và sử dụng cán bộ với phương châm sống lâu lên lão làng.

Hiện nay đã có sự đổi mới khá đồng bộ về cả kế hoạch, nội dung chương trình, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng, công tác quản lý, kiểm tra, đánh giá cán bộ giúp cho việc quy hoạch, bổ nhiệm, bố trí, sử dụng cán bộ phù hợp và hiệu quả hơn. Bộ Giao thông vận tải, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã quán triệt sâu sắc, vận dụng sáng tạo những quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước để xây dựng chiến lược đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành đường sắt cho phù hợp.

Mặt khác, sự nỗ lực của mỗi cán bộ lãnh đạo, quản lý của ngành đường sắt đã có nhận thức về sứ mệnh cao cả của ngành kinh tế mũi nhọn của nước ta, về trọng trách của mỗi cá nhân trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam phải là những lực lượng tiêu biểu về trí tuệ, cũng như khả năng, trình độ lãnh đạo, quản lý.

3.1.2. Thành tựu phát triển đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay

Sự phát triển của đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ quyết định đến năng suất, chất lượng, hiệu quả lao động nói chung và hoạt động nghiên cứu khoa học trong toàn ngành nói riêng. Nhận thức về vai trò quan trọng của đội ngũ cán bộ, khoa học đối với sự phát triển của ngành, với sự chỉ đạo của Bộ

Giao thông vận tải, của ngành nên kết quả xây dựng đội ngũ này những năm qua đã có số lượng, chất lượng, cơ cấu khá hợp lý và đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trước mắt của ngành.

Về số lượng, cơ cấu, của đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ của ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay là đã có 6.290 người, chiếm 15,41 % tổng số lao động toàn ngành. Trong đó, ở cơ quan Tổng Công ty có 394 người; các đơn vị phụ thuộc 3.238 người; các Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên 1.711 người và các Công ty cổ phần 947 người. Lực lượng này có tuổi đời bình quân là 40 tuổi, tuổi nghề bình quân là 15 năm.

Về chất lượng của đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ của ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay là khá cao. Trước hết, là về ngoại ngữ, đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ ngành đường sắt có trình độ A tiếng Anh trở lên, trong đó nhiều cán bộ có thể làm việc được với chuyên gia của nước ngoài và dịch tài liệu chuyên ngành. Về tin học, 100% có chứng chỉ tin học A trở lên, sử dụng được tin học văn phòng trong công việc, trong đó, nhiều cán bộ là chuyên gia giỏi về tin học, ứng dụng vào nghiên cứu khoa học, công nghệ. Thực tế cho thấy, ngành đào tạo được đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ khá đa dạng, cán bộ chuyên môn kỹ thuật, chuyên gia đầu ngành, giảng viên được đào tạo ở nhiều chuyên ngành: Đầu máy, toa xe; Tín hiệu giao thông; Vận tải đường sắt; Kinh tế vận tải; Kinh tế xây dựng; Công trình đường sắt…

Sự phát triển về chất lượng của đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ là cơ sở cho hoạt động nghiên cứu khoa học trong ngành. Về cơ bản, hoạt động nghiên cứu khoa học đã đáp ứng yêu cầu trước mắt cho sản xuất, kinh doanh của ngành. Trong giai đoạn 2011- 2014, Tổng Công ty đã triển khai thực hiện 217 đề tài nghiên cứu. Giai đoạn 2015 đến năm 2018 đã có gần 230 đề tài và sáng kiến. Các đề tài đều có tính ứng dụng cao, làm cơ sở xây dựng chiến lược, cấu trúc doanh nghiệp, xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn, nâng cao an toàn chạy tàu, giám sát quản lý thiết bị, phương tiện hiệu quả…Từ các hoạt

động nghiên cứu, ứng dụng khoa học, giúp cho cán bộ Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam nâng cao khả năng tiếp cận, chuyển giao, thích nghi với những công nghệ mới.

Đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ của ngành đường sắt những năm qua đã đảm nhiệm được công tác đào tạo nghề, đáp ứng được yêu cầu sản xuất, kinh doanh từ bậc sơ cấp đến trung cấp, cao đẳng, đại học, sau đại học. Hàng năm đào tạo được hàng ngàn lao động có tay nghề, cung ứng cho các đơn vị trong toàn ngành. Đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ là lực lượng giảng viên, được các trường có chiến lược phát triển phù hợp với chức năng, nhiệm vụ đào tạo.

Những năm gần đây, đội ngũ giảng viên của cơ sở đào tạo trực thuộc Bộ, trực thuộc Ngành đa số là lực lượng trẻ và có trình độ đào tạo cao. Năm 2017, Trường Cao đẳng Đường sắt, với số lượng giảng viên là 225 người, đã tổ chức tốt công tác đào tạo cho 1.289 học sinh, sinh viên hệ chính quy; đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ, đào tạo thường xuyên cho 9.517 lượt học viên (vượt chỉ tiêu kế hoạch); liên kết với các Trường Đại học Giao thông vận tải và Trường Đại học Công nghệ Giao thông vận tải tổ chức đào tạo trên 700 sinh viên. Trường Đại học Công nghệ Giao thông vận tải đào tạo liên quan trực tiếp đến lĩnh vực giao thông vận tải đường sắt có ba chuyên ngành đại học: Khai thác vận tải đường sắt, Công nghệ kỹ thuật cơ khí đầu máy toa xe, Công nghệ kỹ thuật xây dựng cầu đường sắt và hai chuyên ngành đào tạo bồi dưỡng ngắn hạn về hạt trưởng, tuần đường trong quản lý khai thác đường sắt và nghiệp vụ gác chắn đường ngang. Ngoài ra, Trường Đại học Giao thông vận tải tham gia đào tạo ba chuyên ngành Chuyên ngành Kỹ thuật xây dựng Đường sắt, Kỹ thuật xây dựng Cầu - Đường sắt, Khai thác vận tải đường sắt đô thị.

Ngành Đường sắt Việt Nam với đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ đã đào tạo được hàng ngàn lao động có tay nghề, cung ứng cho các đơn vị trong toàn ngành. Tính đến năm 2018, đã có tới 6.290 cán bộ khoa học của các nhóm trong toàn ngành được đào tạo[Phụ lục 9.2]. Đối với mạng lưới đường

sắt hiện tại, hàng loạt các dự án nâng cấp cải tạo đang được lên kế hoạch và tổ chức triển khai, các công nghệ tiên tiến đang từng bước được áp dụng để dần thay thế cách điều hành khai thác thủ công. Kết quả nghiên cứu khoa học, kỹ thuật đã được ứng dụng, quá trình sắp xếp lại, điều hành tổ chức sản xuất sẽ tinh giảm được biên chế

Để phát triển đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ của ngành, lãnh đạo đã xây dựng kế hoạch đào tạo 46 chuyên gia trong nước trong thời gian tới và ký hợp đồng nguyên tắc với Trường Cao đẳng Đường sắt nhằm phối hợp triển khai chương trình đào tạo chuyên gia theo kế hoạch phê duyệt. Việc phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ ngành Đường sắt Việt Nam, trước hết là quan tâm đến đào tạo đủ đội ngũ kỹ sư chuyên môn sâu cũng như đội ngũ chuyên gia trong nước cho ngành. Qua đó, đội ngũ nhân lực chất lượng cao tại Tổng Công ty đang dần đáp ứng yêu cầu về số lượng.

Đối với lực lượng giảng viên làm công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, khi tuyển vào, Tổng Công ty đã kiểm tra trình độ, năng lực, khả năng truyền đạt kiến thức của lực lượng này nên chất lượng đào tạo được nâng cao. Bước đầu đã có sự liên kết, hợp tác trong việc xây dựng những chiến lược cụ thể để đào tạo đội ngũ kỹ sư chuyên môn sâu, ngay từ khi thành lập các Dự án của Tổng Công ty, đáp ứng nguồn nhân lực nòng cốt trong giai đoạn tiếp nhận bàn giao Tổng Công ty, cũng như đào tạo nhân sự Tổng Công ty.

Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã xây dựng được những chính sách cụ thể và ưu đãi đặc biệt để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao tại địa phương, từ đó dần tạo sự ổn định về nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương lai. Trong tuyển dụng nhân sự, đã thực hiện nguyên tắc công khai, minh bạch, tạo nhiều cơ hội trọng dụng và phát huy người tài. Đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ có trình độ ngoại ngữ dần dần được cải thiện, nâng cao,

do vậy, tạo những điều kiện thuận lợi trong việc tiếp thu, trau dồi và kế thừa kiến thức từ các chuyên gia nước ngoài.

Nguyên nhân của thành tựu phát triển đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ của ngành Đường sắt Việt Nam trong những năm qua có cả khách quan, chủ quan. Nguyên nhân khách quan là Đảng, Nhà nước ta đã có quan điểm, chính sách và yêu cầu cao trong đổi mới căn bản và toàn diện công tác giáo dục và đào tạo để có được nguồn nhân lực cho sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Mặt khác, xuất phát từ sự phát triển nhanh chóng, mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự cạnh tranh của nền kinh tế thị trường, đã đặt ra đòi hỏi cao đối với đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ của ngành Đường sắt Việt Nam.

Nguyên nhân chủ quan, Bộ Giao thông vận tải cũng đã quan tâm chỉ đạo quyết liệt về mọi khâu, xác định rõ mục tiêu, nhu cầu đào tạo, quy trình, đổi mới nội dung gắn với đổi mới phương pháp giảng dạy và đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất cho các cơ sở đào tạo, trung tâm nghiên cứu, để nâng cao sản phẩm đào tạo sau khi ra trường, đáp ứng được đòi hỏi của nhiệm vụ của ngành. Bản thân đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ của ngành đường sắt đã nhận rõ sứ mệnh lịch sử cao cả của ngành trong giai đoạn cách mạng mới, tâm huyết cho sự phát triển của ngành và lợi ích của tập thể, của cá nhân mà phải phấn đấu, đạt kết quả trong hoạt động của mình. Sự điều chỉnh quy hoạch, đổi mới, sắp xếp hệ thống các trường trong ngành cũng như dự án xây dựng trung tâm thực hành tại Trường Đại học Công nghệ Giao thông vận tải đã và sẽ tạo ra khả năng cung cấp dồi dào về số lượng, từng bước nâng cao chất lượng và hợp lý về cơ cấu nguồn nhân lực ngành đường sắt. Ngoài ra, đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học trong ngành đường sắt được quan tâm phát triển cùng với những cơ chế, chính sách cụ thể, đã và đang tạo ra động lực nhất định để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa ngành đường sắt hiện nay.

3.1.3. Thành tựu phát triển đội ngũ doanh nhân ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay

Vị thế, vai trò của tầng lớp doanh nhân ở nước ta gắn với sự nghiệp chung của đất nước. Trong thư gửi giới công thương, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Trong lúc các giới khác trong quốc dân ra sức hoạt động để giữ gìn lấy nền hoàn toàn độc lập của nước nhà, thì giới công thương phải hoạt động để xây dựng một nền kinh tế tài chính vững vàng và thịnh vượng... Việc nước và việc nhà bao giờ cũng đi đôi với nhau. Nền kinh tế quốc dân thịnh vượng nghĩa là các sự kinh doanh của các nhà công thương nghiệp thịnh vượn" [56, tr.53].

Doanh nhân ở nước ta là những người quản lý doanh nghiệp trong kinh doanh (từ sản xuất, đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ) ở các thành phần kinh tế. Doanh nhân có vị trí quan trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, góp phần to lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Doanh nhân ngành Đường sắt Việt Nam có thể hiểu là đội ngũ những người đảm nhiệm hoạt động quản lý kinh doanh, hoạt động nghiệp vụ kinh doanh trong doanh nghiệp của ngành đường sắt. Gồm những người tham gia một công đoạn trong điều hành nghiệp vụ kinh doanh, sản xuất trong Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam hiện nay.

Về số lượng, cơ cấu, đội ngũ doanh nhân trong ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay, có mặt ở 24 Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, trong đó có 15 Công ty tham gia quản lý đường sắt; 05 Công ty thông tin tín hiệu đường sắt; 01 Công ty Vận tải hàng hóa đường sắt; 01 Công ty In đường sắt; 01 Công ty In Đường sắt Sài Gòn; 01 Công ty Xe lửa Dĩ An. Đội ngũ doanh nhân của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam là lực lượng quan trọng trong việc tham gia phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngành đường sắt, thể hiện ở sự đóng góp ngày càng tăng thuộc