Thành Tựu Phát Triển Nguồn Nhân Lực Chất Lượng Cao Ngành Đường Sắt Việt

gian khổ với tinh thần lao động nghiêm túc. Thực tế cho thấy, cán bộ, công nhân, viên chức trong ngành có biểu hiện lệch lạc về động cơ, thái độ, trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ được đảm nhiệm, thường chậm phát triển về khả năng, năng lực chuyên môn của mình. Tất cả mọi cán bộ, công nhân, nhân viên làm việc trong ngành đường sắt, đặc biệt là công nhân, đều phải có một tác phong hết sức công nghiệp và chuyên nghiệp; tuân thủ đúng nguyên tắc trong công việc, bởi chỉ một sơ suất nhỏ trong quá trình làm việc có thể xảy ra hậu quả rất lớn.

Nghiên cứu, làm rõ các nhân tố tác động đến phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành đường sắt, vừa để thấy rõ tính đặc thù và yêu cầu riêng của ngành. Đây là cơ sở để mỗi chủ thể thấy rõ sự khó khăn, phức tạp và đòi hỏi tính đồng bộ về nhận thức, hoạt động phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt trong hiện tại cũng như những năm tới. Thấm nhuần quan điểm coi con người, đặc biệt là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao được xem là giải pháp then chốt quyết định đến sự phát triển của ngành trong hiện tại và những năm tới.

Tiểu kết chương 2

Nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt là tổng hoà các yếu tố số lượng, chất lượng và cơ cấu của nguồn nhân lực ngành đường sắt, có trình độ học vấn từ cao đẳng trở lên, có phẩm chất tiêu biểu và năng lực chuyên môn giỏi, kỹ năng thành thạo, sáng tạo và nhạy bén; đang và sẽ tạo ra sức mạnh luôn thực hiện tốt nhiệm vụ, là động lực chủ yếu và quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ngành đường sắt.

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt là một quá trình tác động biện chứng, tích cực, tự giác, sáng tạo giữa chủ thể với đối tượng; diễn ra có mục tiêu, nội dung, phương thức đặc thù, nhằm thúc đẩy đối tượng nhận thức, chuyển hoá mục tiêu, hình thành, củng cố và phát triển phẩm chất đạo đức tiêu biểu, năng lực chuyên môn kỹ thuật giỏi, kỹ năng thành thạo, năng lực sáng tạo và nhạy bén, hiện thực hoá tiềm năng, luôn

hoàn thành tốt công việc được giao. Những đặc trưng của quá trình này biểu hiện ở các yếu tố chủ thể, đối tượng và mục tiêu, nội dung, chương trình, phương thức đào tạo, bồi dưỡng. Qua đó, nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt được biến đổi theo hướng gia tăng về số lượng, nâng cao về chất lượng, cân đối về cơ cấu để góp phần hoàn thành tốt mục tiêu chiến lược của ngành trong công cuộc đổi mới hiện nay.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 184 trang tài liệu này.

Chương này làm rõ các cơ sở lý thuyết về nguồn nhân lực chất lượng cao và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam, từ đó đề xuất quan niệm về khái niệm và các yếu tố cấu thành chất lượng nguồn nhân lực chất lượng cao ngành đường sắt. Dựa trên các cơ sở lý thuyết này, sẽ nghiên cứu thực trạng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Đường sắt Việt Nam.

Chương 3

PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC

CHẤT LƯỢNG CAO NGÀNH ĐƯỜNG SẮT VIỆT NAM HIỆN NAY - THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA

3.1. THÀNH TỰU PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CHẤT LƯỢNG CAO NGÀNH ĐƯỜNG SẮT VIỆT NAM HIỆN NAY VÀ NGUYÊN NHÂN

3.1.1. Thành tựu phát triển đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay

Những năm qua, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong ngành Đường sắt Việt Nam đã có sự phát triển khá tốt. Công tác tạo nguồn cán bộ đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nguồn nhân lực này đã giữ vững được vai trò lãnh đạo, quản lý, vừa là lực lượng nòng cốt, vừa là động lực, luôn đóng vai trò trung tâm và là tài sản quý nhất của ngành đường sắt. Ngành đã nhận thức thấy vị trí, vai trò quan trọng của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, nên đã quan tâm, ưu tiên phát triển về mọi mặt để có khả năng điều hành, tổ chức nhiệm vụ và phát huy hiệu quả các nguồn nhân lực khác của ngành. Ngành đường sắt là đơn vị sự nghiệp nhà nước, đồng thời cũng là doanh nghiệp quan trọng trong hệ thống các ngành giao thông vận tải của Việt Nam. Với tính cách ấy, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam luôn chú ý và chăm lo đến công tác phát triển đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý.

Về số lượng, cơ cấu của độ ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay là khá hợp lý và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trước mắt của ngành. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay bao gồm: 2.581 người, trong đó: Cán bộ quản lý 1.091 người; cán bộ lãnh đạo ban, phòng chuyên môn nghiệp vụ là 1.490 người. Các đầu mối đơn vị trực thuộc, thì cán bộ lãnh đạo, quản lý luôn luôn được kiện toàn, đáp ứng yêu cầu biên chế để tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị của ngành. Cơ cấu tuổi bình quân của đội ngũ lãnh đạo, quản lý của ngành

Đường sắt Việt Nam khá hợp lý, trung bình là 45 tuổi, xu hướng trẻ hóa đội ngũ cán bộ ở các đơn vị trực thuộc của ngành ngày càng cao. Đây là điều đáng mừng của công tác tổ chức – cán bộ.

Về chất lượng, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay, thể hiện trước hết, ở trình độ chuyên môn đào tạo, đã đạt 100 % cán bộ quản lý, lãnh đạo ở các Ban, Phòng chuyên môn nghiệp vụ Tổng Công ty, công ty, xí nghiệp, các ga cấp 1, cấp 2, đều đã tốt nghiệp đại học; trong đó đạt học vị tiến sỹ là 13 người; có trình độ thạc sỹ 148 người; chỉ còn 75 trưởng ga trình độ trung cấp, 02 trưởng ga trình độ công nhân kỹ thuật; về ngoại ngữ: 100% cán bộ quản lý, lãnh đạo ở các Ban, Phòng chuyên môn nghiệp vụ, xí nghiệp, ga cấp 1, cấp 2 và nhiều trưởng ga cấp 3 có trình độ tín chỉ A tiếng Anh trở lên, trong đó có cán bộ quản lý làm việc được với chuyên gia của nước ngoài và dịch thuật tài liệu chuyên ngành. Về tin học, 100% cán bộ sử dụng được tin học văn phòng phục vụ cho công việc chuyên môn.

Thời gian qua, thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong tình hình mới và hội nhập quốc tế, ngành Đường sắt Việt Nam đã đề ra nhiều mục tiêu, chiến lược, xây dựng các đề án, cơ chế, chính sách cùng các biện pháp và kế hoạch nhằm phát triển nguồn nhân lực của ngành. Đặc biệt, đã chú trọng công tác cán bộ và quan tâm nhiều hơn tới việc tuyển chọn, đãi ngộ và sử dụng cán bộ có năng lực, chú ý đầu tư cho cán bộ được tiếp tục học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, chính trị. Trong khoảng 10 năm trở lại đây, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã tổ chức mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho gần 10 nghìn lượt người lao động và cán bộ quản lý, trong đó gần 2.900 lượt cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ chủ chốt như Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, các Giám đốc, Kiểm soát viên, Trưởng ga, cán bộ nguồn về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng quản lý, ngoại ngữ.

Bên cạnh đó, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cũng đã liên kết với các trường trong khu vực và trên thế giới, cử được 260 lượt cán bộ lãnh đạo, quản lý, chuyên môn đi học tại các quốc gia có ngành đường sắt phát triển như: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Ấn Độ … Ngoài ra, có rất nhiều cán bộ lãnh đạo, quản lý đã tự đầu tư cá nhân cho việc nâng cao trình độ bản thân, học thêm tại chức để có bằng đại học, sau đại học ở các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước.

Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam rất quan tâm đến việc nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của ngành. Thực tế, 100% cán bộ lãnh đạo, quản lý thuộc bộ máy điều hành Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam có trình độ đại học trở lên, trong đó trình độ trên đại học chiếm 1/5 trong tổng số đội ngũ. Số cán bộ đào tạo chuyên ngành đường sắt chiếm 42% và số cán bộ được đào tạo chuyên ngành kinh tế

- quản trị kinh doanh là 39%. Còn lại được đào tạo các chuyên ngành khác (cơ khí, điều khiển…).

Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã sử dụng đúng người, đúng việc trong quá trình phát triển Tổng Công ty. Tổng Công ty đã ưu tiên sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao. Sau một thời gian làm việc, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Tổng Công ty đã trưởng thành thông qua thực tiễn công việc. Trong đó, có hàng trăm cán bộ quản lý dự án tích lũy được nhiều kinh nghiệm sau quá trình làm việc tại dự án. Đây là nguồn nhân lực chất lượng cao, cung cấp nhân sự quản lý, chuyên môn cao cho các dự án tiếp theo khác của Tổng Công ty.

Từ năm 2010 đến nay, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã xây dựng và áp dụng tạm thời bản mô tả công việc và hệ thống tiêu chuẩn chức danh. Quá trình đó có sự thay đổi về cơ cấu tổ chức các phòng, ban chức năng cùng nhiệm vụ được giao. Hiện nay, Tổng Công ty đang tiếp tục điều chỉnh lại tất cả các tiêu chuẩn chức danh hiện có để trình Bộ trưởng phê duyệt để có hiệu quả, đưa vào sử dụng trong những năm tiếp theo.

Kế hoạch, công tác đào tạo của ngành đã được xây dựng và bổ sung định kỳ cho phù hợp với công việc chuyên môn của từng vị trí để đảm bảo Tổng Công ty ổn định về cơ cấu tổ chức để thực hiện nhiệm vụ quản lý, điều hành đạt hiệu quả. Vấn đề định hướng phát triển cho từng vị trí, từng bộ phận đang được lãnh đạo Bộ, Tổng Công ty quan tâm chỉ đạo sát sao để từng bước chuyên nghiệp hóa, tiến tới chuẩn hóa nguồn nhân lực giữ cương vị lãnh đạo, quản lý trong ngành ngang tầm quốc tế.

Hiện nay, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam có một số lực lượng nhân lực đầu tiên có cơ hội nhận chuyển giao công nghệ từ các chuyên gia nước ngoài và làm chủ công nghệ mới của ngành được đầu tư bổ sung. Giai đoạn 2014 - 2018, đã tổ chức cho 198 lượt cán bộ Tổng Công ty tham dự các khóa đào tạo tại nước ngoài bằng vốn hỗ trợ của các nước phát triển; mở các lớp bồi dưỡng kiến thức cho 155 cán bộ lãnh đạo chủ chốt, các lớp ngoại ngữ cho 142 đồng chí.

Về chất lượng chính trị của đội ngũ lãnh đạo, quản lý của ngành Đường sắt Việt Nam hiện nay, Ngành quan tâm cử đi đào tạo cao cấp lý luận chính trị, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho hàng trăm cán bộ từ trưởng, phó phòng trở lên. Giai đoạn 2017 - 2020, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam dự kiến đào tạo lại cho đội ngũ lãnh đạo, quản lý khoảng 250 người. Hàng năm, các đơn vị, doanh nghiệp thuộc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam dành nguồn kinh phí đáng kể cho đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực, tối thiểu bằng 1,5% doanh thu và được ghi nhận trong kế hoạch sản xuất kinh doanh hàng năm.

Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý đóng vai trò quan trọng trong xây dựng, hoàn thiện và đổi mới của ngành đường sắt. Năng suất, hiệu quả của ngành đường sắt nói chung, xét cho cùng, được quyết định bởi phẩm chất, năng lực và hiệu quả công tác của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý. Chính vì vậy, đây là nguồn lực quan trọng được Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam quan tâm trong suốt quá trình từ khi xây dựng đến nay và đặc biệt là những

năm gần đây. Ngành đã quán triệt quan điểm của Đảng đề ra trong các kỳ đại hội đại biểu toàn quốc, về nhiệm vụ chiến lược là xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý nhà nước vừa có trình độ chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp cao, vừa có giác ngộ về chính trị, trong tình hình mới. Đã đề ra những nhiệm vụ và mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp từ Trung ương đến cơ sở, trong đó nòng cốt là đội ngũ cán bộ chủ chốt, có phẩm chất, năng lực và bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định về lý tưởng và mục tiêu của dân tộc, đáp ứng đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng và cơ cấu, có sự chuyển tiếp liên tục và vững vàng giữa các thế hệ.

Thực tế chứng minh, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của ngành đã góp phần quan trọng trong tổ chức thực hiện chủ trương đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và giữ vững ổn định chính trị, độc lập tự chủ tiếp tục đi lên chủ nghĩa xã hội. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của ngành đã giữ vai trò hiện thực hóa các quan điểm của Đảng đã đề ra trong các nghị quyết có liên quan đến công nghiệp hóa, hiện đại hóa của ngành. Mỗi cán bộ trong ngành đã nhận thấy sự quan tâm, chủ trương đúng đắn của Đảng, của Bộ, của Tổng Công ty về yêu cầu mới trong công tác cán bộ nói chung, trước hết là đội ngũ cán bộ chủ chốt, phải vững vàng về chính trị, giỏi về chuyên môn có phẩm chất đạo đức và năng lực lãnh đạo.

Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, đã thông qua Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011 - 2020, với ba khâu đột phá chiến lược, trong đó có "Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao". Chiến lược triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 chỉ rõ, con người là trung tâm của phát triển, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu đa dạng, đa tầng của công nghệ và trình độ phát triển của các lĩnh vực, ngành nghề, đào tạo nhân lực cho phát triển kinh tế tri thức. Coi phát triển nguồn lực con người là một khâu then chốt, quyết định trong chuyển đổi mô hình tăng trưởng và phát triển bền vững; phát triển đồng bộ đội ngũ nhân lực có chất lượng, đủ mạnh ở mọi lĩnh vực, đáp ứng yêu cầu phát triển bền

vững với cơ cấu hợp lý các loại nhân lực theo ngành và theo lĩnh vực phát triển. Đẩy mạnh thực hiện đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học, tăng cường đầu tư xây dựng các trường đại học trọng điểm. Thực hiện các chương trình, đề án đào tạo nhân lực chất lượng cao đối với các ngành, lĩnh vực chủ yếu, mũi nhọn. Chú trọng phát hiện, bồi dưỡng, phát huy nhân tài, đào tạo nhân lực cho phát triển kinh tế tri thức, đặc biệt cần quan tâm xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi.

Về thể lực, nguồn nhân lực lãnh đạo, quản lý tuổi đời còn khá trẻ, có sức khỏe tốt, đa số là nam. Từ đó, tạo cho Tổng Công ty có nhiều tiềm năng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương lai, với trình độ chuyên môn cao và tiếp tục được quan tâm đào tạo chuyên sâu. Đặc biệt, năm 2011 Hội đồng thành viên Đường sắt Việt Nam đã ban hành quy chế 03-NQ/ĐU về đào tạo, bổ nhiệm nguồn cán bộ trẻ nhằm tạo điều kiện để họ rèn luyện phẩm chất đạo đức, nắm vững kiến thức và kỹ năng quản lý điều hành sản xuất kinh doanh, có kinh nghiệm thực tế, có trình độ ngoại ngữ để có thể tham gia hội nhập với khu vực và thế giới. Đồng thời, về lâu dài, để tạo nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý kế cận cho ngành Đường sắt Việt Nam và các đơn vị trong giai đoạn từ 2011 - 2020 và tầm nhìn đến năm 2030.

Kết quả nêu trên, vừa tạo điều kiện cho cán bộ trẻ có điều kiện phấn đấu, trưởng thành, vừa đáp ứng được mục tiêu phát triển lâu dài của Đường sắt Việt Nam trong những năm tới. Ngoài ra, Tổng Công ty đã hoàn thành và bổ sung hệ thống văn bản pháp lý dành cho việc đào tạo, thu hút và sử dụng nhân lực có chất lượng làm việc tại Tổng Công ty.

Nguyên nhân khách quan của thành tựu trên đây, trước hết là do Đảng, Nhà nước ta đã thấy rõ vai trò của nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong công cuộc đổi mới, Đảng và Nhà nước ta luôn cho rằng, để thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế hiệu quả, thì nguồn lực con người có vai trò quyết định. Đảng, Nhà nước đã quan tâm chỉ đạo ngành Đường sắt Việt