Nhận Xét Chung Về Tình Hình Nghiên Cứu Đề Tài

của công nghệ mới có ảnh hưởng đến sự chọn lựa chiến lược phân phối

của ngân hàng. dịch vụ NHBL có vai trò to lớn trong hoạt động kinh doanh

của các ngân hàng “Một chi nhánh ngân hàng thiếu dịch vụ ngân hàng cá

nhân là một ngân hàng có chiến lược tồi vì DVNH cá nhân thường chiếm đến hơn 40% tổng số giao dịch”.

Trong nghiên cứu của hệ

thống nghiên cứu Ngân hàng Trung

ương

Châu Âu (ECB) về "Thị trường của những dịch vụ tài chính bán lẻ Phát triển, hội nhập và ảnh hưởng kinh tế" [36], Ashcraft, A. and Schuermann, T.

[67] làm rõ tính đảm bảo trong nghiệp vụ tín dụng cầm cố của ngân hàng;

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 206 trang tài liệu này.

Bolt, W. and Chakravorti "Sự

chọn lựa của khách hàng và sự

chấp nhận

thanh toán qua điện tử [71], Capgemini/Royal Bank of Scottland/European

Financial Management & Market Association "Báo cáo thanh toán thế giới

2008" [74], Beijnen, Ch. and W. Bolt [70], Dell’Ariccia, G., Igan, D. and Laeven [77] nghiên cứu về sư bùng nổ tín dụng và những tiêu chuẩn cho vay:

các bằng chứng từ thị trường cầm cố; Hirtle, B. J., and Stiroh, K.J “Sự trở

lại của hoạt động bán lẻ của Ngân hàng Mỹ" [80]; Jonker, N. and A. Kosse "Hướng về thị trường thanh toán Châu Âu: Những kết quả nghiên cứu" đã phân tích:

Cuộc cách mạng của tài chính bán lẻ, vai trò của dịch vụ NHBL, xu hướng phát triển các NHBL, thanh toán bán lẻ, bảo hiểm, thị trường cầm cố, tài chính bán lẻ.

Hội nhập của dịch vụ tài chính bán lẻ và thể chế của Nhà nước đối với hoạt động này (vai trò của luật pháp, thể chế, sự kết hợp của hai hoạt động này trong hoạt động tài chính bán lẻ ở Châu Âu; Những rào cản về ngôn ngữ, văn hóa, sự đảo ngược trong luật bảo vệ người tiêu dùng và thách thức về thuế trong sự hội nhập thị trường bán lẻ; Những hoạt động xuyên quốc gia trong các dịch vụ tài chính bán lẻ và thông tin nội địa.

Những

ảnh hưởng thực sự

của dịch vụ tài chính bán lẻ

(tài chính,

NHBL, tín dụng tiêu dùng và tăng trường; tài chính liên doanh, sự đổi mới, sự năng động của nền dịch vụ ngân hàng; ảnh hưởng nội địa và cộng đồng của NHBL: thất nghiệp, bất bình đẳng và phát triển kinh tế [81].

Cũng trong một nghiên cứu khác về vai trò của dịch vụ tài chính bán lẻ đối với sự ổn định và hiệu quả thị trường tài chính, Stiroh, K. J chỉ rõ vai trò to lớn của dịch vụ NHBL đối với phát triển kinh tế và chính sách tiền tệ, cụ thể:

NHBL đóng vai trò thiết yếu trong việc thúc đẩy các hoạt động kinh tế vì nó cung cấp tín dụng cho cá nhân và các công ty nhỏ, phân tán rủi ro. Các công ty vừa và nhỏ là nơi cung cấp việc làm và góp phần vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, họ là những đầu tàu quan trọng trong việc ứng dụng khoa học công nghệ vào nền kinh tế. Vì thế, dịch vụ NHBL hiệu quả và ổn định là vô cùng cần thiết đối với các hoạt động của những công ty này. Tuy nhiên, những công ty này rất khó khăn để tham gia vào những sân chơi lớn bởi nó phụ thuộc vào các ngân hàng cung cấp vốn cho chúng. Vì thế, sự sẵn có của vốn tín dụng ngân hàng đảm bảo đầu tư bền vững của các công ty, do đó có vai trò quan trọng đối với tăng trưởng và phát triển kinh tế.

Hội nhập vào thị trường các dịch vụ NHBL có thể nâng cao hiệu quả của chính sách tiền tệ bởi việc hội nhập làm bộc lộ sự yếu kém trong thể chế và cấu trúc tài chính của các ngân hàng. Những yếu tố này có ảnh hưởng khác nhau trong rủi ro tín dụng và mô hình giá cả, sự khác nhau về thuế và thể chế, cơ sở hạ tầng. Các quốc gia nói chung và các ngân hàng nói riêng phải nỗ lực hết sức để cải tổ. Sư thay đổi này sẽ dẫn đến sự phân phối tín dụng hợp lý hơn để đổi mới và phát triển các công ty [84].

Bauer, J.L [69] khi nghiên cứu dịch vụ NHBL lại tiếp cận ở chiến lược phát triển của các thể chế tài chính bán lẻ, cũng như sự cạnh tranh giữa các

ngân hàng để đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các thể chế này, mở rộng thị phần bán lẻ tại các quốc gia mới nổi, đang phát triển.

Không dừng lại ở nghiên cứu khái niệm, liệt kê các loại dịch vụ NHBL, nghiên cứu của Later John Kay [82] phân tích kỹ những đặc trưng của dịch vụ marketing NHBL. Trong các nghiên cứu này, tác giả đã khẳng định rằng hầu hết mọi người không hiểu lắm về thuật ngữ NHBL. Tuy nhiên, điều này cũng dễ hiểu vì các định nghĩa sử dụng trong công nghệ ngân hàng thường chỉ tập trung vào việc cung cấp các dịch vụ cho khách hàng. NHBL truyền thống chỉ tập trung vào các khách hàng tiềm năng và các sản phẩm dịch vụ tài chính bao gồm séc, tiết kiệm, công cụ của thị trường tiền tệ, cho vay mua nhà cho người nhập cư và các khoản vay thương mại.

1.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG NƯỚC

Dịch vụ NHTM nói chung và dịch vụ NHBL nói riêng cũng được đề cập đến rất nhiều trong các nghiên cứu trong nước (các tạp chí, bài báo khoa học, hội thảo, các sách tham khảo, luận văn, luận án...). Các nghiên cứu này tập trung mổ xẻ, phân tích từ khái niệm, các loại hình dịch vụ NHBL, đến mô

hình phát triển các NHTM trong tương lai với việc ứng dụng các dịch vụ

NHBL tiên tiến, hiện đại. Một số nghiên cứu còn tiếp cận DVNH nói chung và dịch vụ NHBL nói riêng theo từng lát cắt: nghiên cứu chủ yếu về lý luận, phân tích thực trạng phát triển dịch vụ này tại một hoặc một số ngân hàng cụ thể, phân tích chiến lược phát triển dịch vụ NHBL của các ngân hàng nước ngoài, hay các giải pháp để phát triển dịch vụ NHBL tại Việt Nam...

Tuy nhiên, các nghiên cứu này chủ yếu tập trung vào các NHTM nói chung, hoặc tiếp cận rời rạc từng khía cạnh nhỏ của dịch vụ NHBL. Tại một số NHTM cụ thể như Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam... cũng đã có một số công trình khoa học nghiên cứu về dịch vụ ngân hàng, nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng hay phát

triển thị trường dịch vụ thẻ, ATM, thanh toán điện tử... Nhưng hầu hết còn tiếp cận ở giai đoạn trước khi gia nhập WTO, hay khi chưa chuyển đổi các

ngân hàng thương mại nhà nước thành NHTM cổ phần. Vẫn chưa có các

công trình nghiên cứu tổng thể việc phát triển dịch vụ NHBL tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam trong điều kiện hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Đặc biệt nghiên cứu vấn đề này khi cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng ngày càng khốc liệt hơn khi Việt Nam tiến hành thực hiện các cam kết mở cửa WTO, ngay sau khủng hoảng tài chính, tiền tệ toàn cầu xuất phát từ Mỹ. Cụ thể:

Các công trình khoa học, các bài báo đề cập đến lý luận phát triển dịch vụ ngân hàng nói chung như: Trịnh Bá Tửu [62] về đổi mới nhận thức về dịch vụ ngân hàng hiện đại; Lê Văn Huy, Phạm Thị Thanh Thảo [26] nghiên cứu phương pháp định vị dịch vụ thẻ ngân hàng biểu đồ nhận thức và lược đồ Radar về giá trị thỏa mãn khách hàng, tìm kiếm các phương pháp đo lường

dịch vụ

ngân hàng; Nguyễn Văn Giàu [16] cải cách, mở

cửa dịch vụ

ngân

hàng và

ứng dụng dịch vụ

ngân hàng điện tử

tại Ngân hàng TMCP Công

thương Việt Nam. Hầu hết các công trình, bài báo, tạp chí trên mới chỉ đề cập đến quan niệm, dịch vụ ngân hàng nói chung, phân tích, tìm kiếm các mô hình, phương pháp thuần túy về mặt lý luận về hiệu quả các dịch vụ ngân hàng chứ chưa phân tích cụ thể dịch vụ NHBL hoặc một loại hình dịch vụ NHBL cụ thể.

Một số công trình khoa học, các bài báo lại tiếp cận dịch vụ ngân hàng nói chung và dịch vụ NHBL nói riêng qua việc đa dạng hóa các hoạt động dịch vụ, các sản phẩm ngân hàng hiện đại để nâng cao hiệu quả kinh

doanh, khả

năng cạnh tranh và chủ

động trong hội nhập, như

Võ Kim

Thanh [50]; Nguyễn Thanh Phong [47]; Nguyễn Thị Mùi [34]. Hầu hết các

công trình khoa học này chỉ đề cập đến tính cấp thiết phải đa dạng hóa

DVNH nói chung chứ chưa đi sâu vào phân tích cụ thể vai trò của dịch vụ NHBL đối với hoạt động của các NHTM.

Nhóm các công trình khoa học, các bài báo về phát triển các loại hình dịch vụ ngân hàng mới cũng có đề cập đến vai trò của dịch vụ NHBL đối với việc phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh: Anh Hòa [19]; Ngô Thị Liên Hương [23]. Thẻ thanh toán, dịch vụ ngân hàng hiện đại, Internet banking, E banking, SMS banking… cũng đã được nhiều học giả trong nước nghiên cứu. Các công trình mới chỉ tập trung nghiên cứu ở các mảng dịch vụ ngân hàng, việc tiếp cận DVNH hiện đại cũng chỉ mới cung cấp một cái nhìn tổng thể

về định hướng phát triển các loại hình dịch vụ ngân hàng trong tương lai.

Trong các nghiên cứu này, dịch vụ NHBL với những đặc trưng của nó vẫn chỉ được tiếp cận khá mờ nhạt, ở những khía cạnh khác nhau.

Các công trình khoa học, các bài báo đề

cập về

cạnh tranh phát

triển DVNH trên thị trường Việt Nam cũng có đề cập đến dịch vụ NHBL:

Anh Tuấn [61] đề cập đến cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng

thương mại từ cạnh tranh lãi suất sang cạnh tranh dịch vụ; Phạm Thị

Nguyệt [43] bàn về Ngân hàng TMCP trong cuộc cạnh tranh mới về dịch

vụ.

Trong nền kinh tế

thị

trường, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp,

đặc biệt giữa các NHTM vô cùng gay gắt. Các công trình khoa học, các bài báo trên phần nào đã nêu lên sự cạnh tranh quyết liệt giữa các NHTM trên

thị

trường. Để

phát triển kinh doanh, các NHTM tìm mọi biện pháp liên

tiếp đưa ra thị trường các dịch vụ ngân hàng mới nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu sử dụng các DVNH của khách hàng.

Nhóm các công trình khoa học, các bài báo đề cập về phát triển dịch vụ của các NHTM trong nước và nước ngoài: Trần Quốc Đạt [14]; Đào Thị Lan Hương [22]. Các công trình khoa học, các bài báo trên đã nêu một số kinh nghiệm thực tiễn việc phát triển dịch vụ ngân hàng ở một số NHTM trong và

ngoài nước. Từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm quản lý giá cho việc phát triển dịch vụ NHBL của các NHTM Việt Nam.

Nhóm các công trình khoa học, các bài báo đề cập về các giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng đã tìm ra các giải pháp trong phát triển dịch vụ ngân hàng nói chung và dịch vụ NHBL nói riêng như Nguyễn Văn Thạnh [53], đề xuất các giải pháp đa dạng hóa hình thức huy động và sử dụng vốn của Ngân hàng Công thương Việt Nam; Phạm Xuân Lập [29], đề xuất các giải pháp tạo vốn của NHTM Việt Nam.

Một số đề tài khoa học nghiên cứu hoạt của Hệ thống ngân hàng Việt Nam trong quá trình HNKTQT trong đó tập trung nghiên cứu về: Bối cảnh tình hình trong nước và quốc tế, phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt

động kinh doanh của các NHTM, từ đó chỉ ra vấn đề Hệ thống ngân hàng

Việt Nam cần giải quyết trong điều kiện toàn cầu hóa và HNKTQT. Luận án

tiến sỹ

của Trầm Thị

Xuân Hương “Các giải pháp nâng cao hiệu quả

tín

dụng của NHTM Việt Nam trong tiến trình HNKTQT” [24], Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thanh Phong “Đa dạng hóa sản phẩm kinh doanh của NHTM Việt Nam trong điều kiện Hội nhập kinh tế quốc tế” [47].

Luận án tiến sỹ

của Đào Lê Kiều Oanh “Phát triển dịch vụ

ngân

hàng bán buôn và ngân hàng bán lẻ tại ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam” [44]. Luận án nghiên cứu về hoạt động của ngân hàng bán buôn và

bán lẻ, phân biệt sự

khác nhau của hai loại hình dịch vụ

này, từ

đó có

những giải pháp phát triển cụ

thể

trong hoạt động kinh doanh tại Ngân

hàng đầu tư và phát triển Việt Nam.

Nhóm các công trình khoa học, các bài viết về

vấn đề

phát triển

dịch vụ

ngân hàng điện tử

tại các Ngân hàng Thương mại Việt Nam, đã

phân tích thực trạng và tìm ra các hướng đi thích hợp nhằm phát triển mạnh dịch vụ ngân hàng điện tử trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự bùng nổ của công nghệ thông tin: Lưu Thanh Thảo "Phát triển dịch vụ ngân

hàng điện tử tại Ngân hàng TMCP Á châu" [55]; Lê Hoàng Nga "Chiến

lược phát triển dịch vụ

ngân hàng điện tử

tại các NHTM Việt Nam giai

đoạn 20102015" [35]. Các công trình khoa học, các bài báo nêu trên tuy đã đề cập nhiều về vấn đề phát triển dịch vụ ngân hàng, song mỗi công trình khoa học, mỗi bài báo mới chỉ đề cập một khía cạnh nào đó về phát triển

DVNH, đưa ra một số

giải pháp phát triển dịch vụ

ngân hàng hoặc lồng

ghép trong các nội dung nhằm đổi mới hoạt động của Ngân hàng.

1.3. NHẬN XÉT CHUNG VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI

Như vậy, sau khi nghiên cứu các công trình khoa học và các tài liệu cả trong và ngoài nước, có thể khẳng định rằng:

Các nghiên cứu ngoài nước: đã được các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm nghiên cứu cùng với quá trình phát triển của dịch vụ NHBL của các NHTM trên thế giới. Các tài liệu nghiên cứu thường thiên về làm rõ khái niệm NHBL, dịch vụ NHBL, sự phân loại các hoạt động dịch vụ NHBL. Một số nghiên cứu phân tích vai trò của dịch vụ này đối với phát triển kinh tế, cũng như sự hội nhập tài chính ngân hàng. Các nghiên cứu sau khi nghiên cứu lý luận, đều tính toán và đưa ra những bằng chứng xác thực về những đóng góp của dịch vụ này đối với các NHBL. Tuy nhiên, những nghiên cứu định lượng này thường chỉ nghiên cứu ở các nước phát triển và đang phát triển, nhưng chưa có nhiều nghiên cứu về Việt Nam.

Đối với các tài liệu trong nước: Trong những năm gần đây, lĩnh vực dịch vụ NHBL đã được các NHTM và các chuyên gia kinh tế rất quan tâm, hầu hết các NHTM đều có đề án phát triển dịch vụ NHBL, nhiều NHTM

còn thuê cả mình.

các chuyên gia nước ngoài để

thiết kế

chiến lược cho riêng

Như vậy, các tài liệu trong và ngoài nước đã có khá nhiều nghiên cứu về hệ thống lý thuyết về dịch vụ NHBL. Tuy nhiên, các nghiên cứu mới chỉ

được đề cập ở các khía cạnh với các góc nhìn khác nhau, đôi khi căn cứ vào thực tiễn phát sinh các nghiệp vụ cụ thể để xây dựng hệ thống lý thuyết chứ chưa có sự nghiên cứu khoa học, bài bản về lĩnh vực dịch vụ NHBL.

Trong những năm qua, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam đã có những bước đi rõ ràng trong việc xây dựng chiến lược phát triển dịch vụ NHBL, với phân khúc khách hàng mục tiêu được xác định là đối tượng khách hàng trung và thượng lưu. Tuy nhiên, các tài liệu mới chỉ đề cập về

các khía cạnh đơn lẻ

của dịch vụ

NHBL hoặc các công trình khoa học

nghiên cứu về phát triển dịch vụ NHBL ở phạm vi hẹp hơn đó là cấp Chi

nhánh. Như

vậy, các nghiên cứu về

phát triển dịch vụ

NHBL khá nhiều,

nhưng chưa được xem xét tổng thể ở

mức độ

toàn hệ

thống Vietinbank,

đặc biệt là chưa có công trình nghiên cứu về phát triển dịch vụ NHBL của ngân hàng TMCP công thương Việt Nam trong điều kiện toàn cầu hóa và HNKTQT diễn ra ngày càng sâu sắc như hiện nay.

Một vấn đề đặt ra hiện nay là phải nghiên cứu khung khổ lý thuyết về dịch vụ NHBL, áp dụng nó vào thực tiễn hoạt động của hệ thống Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam, phân tích những điểm mạnh cũng như điểm yếu trong phát triển loại hình dịch vụ này tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam để có định hướng phát triển bền vững trong thời gian tới.

Vì vậy, vấn đề "Phát triển dịch vụ

ngân hàng bán lẻ

tại Ngân

hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam" được lựa chọn làm đề tài luận án nghiên cứu.