Những Vấn Đề Đặt Ra Đối Với Phát Huy Vai Trò Của Giảng Viên Khoa Học Xã

thù địch” [Phụ lục 1]. Một số giảng viên cho rằng, nhiệm vụ của họ là giảng dạy, nghiên cứu khoa học, việc có tham gia vào đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch hay không cũng không ảnh hưởng nhiều đến việc hoàn thành nhiệm vụ; họ chỉ thực hiện nhiệm vụ đấu tranh do sự phân công, giao nhiệm vụ, theo yêu cầu chỉ đạo của trên.

Số giảng viên tham gia đấu tranh công khai, trực diện trên các phương tiện thông tin đại chúng vẫn còn giới hạn trong phạm vi hẹp, đôi lúc còn bị động. “Có 81,58% giảng viên khoa học xã hội và nhân văn được hỏi cho biết họ chưa tham gia các chương trình bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên các kênh, đài VOV, VTV, Quốc phòng Việt Nam, Báo Quân đội nhân dân Việt Nam” [Phụ lục 1]. Thực hiện nhiệm vụ đấu tranh chưa thật sự trở thành nhu cầu tự thân, chưa trở thành nhiệm vụ thường trực và việc làm mang tính thường xuyên. Cá biệt có “một số cán bộ, giảng viên chưa thực sự tự giác tu dưỡng, học tập, rèn luyện còn vi phạm kỷ luật, làm ảnh hưởng đến bản chất, truyền thống của Quân đội” [5, tr. 9]. Từ đó, làm xuất hiện ở một số giảng viên tư tưởng thụ động hoặc e dè, thiếu tự tin vào khả năng của mình, dẫn đến sự coi nhẹ, né tránh nhiệm vụ chính trị quan trọng này, nên tham gia đấu tranh chỉ mang tính hình thức; do vậy, không khơi dậy và phát huy được vai trò xung kích trong đấu tranh. Kết quả diều tra, khảo sát cho thấy, vẫn “còn 25,27% ý kiến cho rằng, giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội chưa tích cực, chủ động, xung kích trong đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch” [Phụ lục 1].

Việc “Thực hiện cơ chế phối hợp hoạt động, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp đấu tranh còn lúng túng; kinh nghiệm tổ chức đấu tranh ở một số cơ quan, đơn vị, nhà trường còn hạn chế” [5, tr. 9]. “Đấu tranh trên không gian mạng chưa thường xuyên, chất lượng bài viết chưa tốt; sức lan tỏa các bài đấu tranh trên các blog còn ít; cá hình thức đấu tranh khác (facebook,

youtube, zalo, viber, twitter, instagram…), tốc độ phát triển chậm” [8, tr. 71]. “Đấu tranh ẩn danh trên máy tính ảo của một số cơ quan, đơn vị có thời điểm kết quả chưa hiệu quả” [8, tr. 16]. Việc kiểm tra, sơ tổng kết, đánh giá mạnh, yếu, tìm ra nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ở một số cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong nhà trường chưa kịp thời, dẫn đến việc tổ chức thực hiện vai trò của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng chưa đạt chất lượng, hiệu quả cao.

Nguyên nhân hạn chế

Thứ nhất, một số lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp chưa thật sự coi trọng phát huy vai trò của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Nhìn nhận thực tiễn vấn đề này ở các học viện, trường sĩ quan quân đội cho thấy nhận thức, trách nhiệm của một số lãnh đạo, chỉ huy đối với thực hiện vai trò của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng vẫn còn những hạn chế, thiếu sót. Báo cáo kết quả đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” của Học viện Quốc phòng năm 2019 chỉ rõ: “Một số cấp ủy, chỉ huy đơn vị, khoa giáo viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng chưa chủ động chưa xem xét cụ thể vai trò của giảng viên trong thực hiện nhiệm vụ này” [8, tr. 60].

Việc tổ chức quán triệt, thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên về đấu tranh tư tưởng, lý luận có mặt chưa sâu, do đó chưa phát huy đầy đủ vai trò của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Kết quả điều tra xã hội học cho thấy: “Có 22,63% ý kiến cho rằng sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy đối với việc phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là chưa thường xuyên và sâu sát” [Phụ lục 1].

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 208 trang tài liệu này.

Hiện nay, ở các học viện, trường sĩ quan quân đội, lãnh đạo, chỉ huy các khoa giáo viên, tổ bộ môn có thời điểm chưa thực sự coi trọng đổi mới phương pháp và hình thức bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; các hình thức tổ chức hoạt động này còn giản đơn, thiếu sinh động. Biểu hiện rõ nhất là công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện vai trò của giảng viên trong thực hiện nhiệm vụ có lúc chưa được quan tâm đúng mức, chưa kịp thời. “Nhận thức, trách nhiệm của một số cấp ủy trong lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, nhất là đấu tranh trên không gian mạng chưa cao, có lúc chưa chặt chẽ, toàn diện” [5, tr. 9].

Trên bình diện công tác tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ đấu tranh cho thấy hoạt động của ban chỉ đạo 35, cơ quan thường trực của một số học viện, trường sĩ quan quân đội có thời điểm còn thiếu những chủ trương, kế hoạch khả thi, mang tính định hướng dài hạn; thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng đấu tranh; việc chỉ đạo tổ chức thành lập các nhóm chuyên gia, chuyên trách, lực lượng nòng cốt trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ở một số khoa, tổ bộ môn chưa kịp thời. “Một số cấp ủy, chỉ huy cơ quan, khoa giáo viên, đơn vị chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng; sự đầu tư cả về nhân lực, vật lực chưa nhiều; chạy theo số lượng, chưa động viên, khuyến khích và có biện pháp quyết liệt để huy động lực lượng tham gia” [8, tr. 71].

Thứ hai, chất lượng đào tạo, bồi dưỡng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội có nội dung hiệu quả chưa cao

Chất lượng đào tạo giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ngay từ khâu tuyển chọn đầu vào có mặt còn bất cập; ở đơn vị cơ sở vẫn có tình trạng một số sĩ quan không đủ tiêu chí cử đi đào tạo cán bộ chính trị cấp trung đoàn, sư đoàn thì chuyển đi đào tạo giảng viên; đa số sĩ quan ở các đơn vị không muốn đi đào

tạo trở thành giảng viên… Từ đó, dẫn đến chất lượng tuyển chọn giảng viên khoa học xã hội và nhân văn gặp nhiều khó khăn, bất cập. Bên cạnh đó, việc chậm đổi mới nội dung, chương trình đào tạo và bồi dưỡng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho giảng viên khoa học xã hội và nhân văn cũng là nguyên nhân dẫn đến hiệu quả bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng chưa cao.

Báo cáo số 13866/BC-BQP ngày 11 tháng 12 năm 2019 về tổng kết công tác quân sự, quốc phòng năm 2019, đã chỉ rõ: “Chương trình giáo dục, đào tạo khoa học xã hội và nhân văn có nội dung trùng lắp, chưa sát thực tiễn đơn vị” [23, tr. 10]. Một số học viện, trường sĩ quan quân đội chưa quan tâm, đầu tư đúng mức cho việc nghiên cứu, giảng dạy các tác phẩm kinh điển Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Từ đó, không có tri thức của lý luận gốc; không nắm rõ bản chất khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để luận giải, giải thích cho sự phát triển của thực tiễn hiện nay. “Đội ngũ giảng viên lý luận trong những năm qua có tăng về số lượng, nhưng chất lượng còn nhiều hạn chế, chưa đồng đều, thiếu các chuyên gia đầu ngành, khả năng vận dụng các công trình nghiên cứu khoa học và thực tiễn còn hạn chế” [106, tr. 5].

Chất lượng bồi dưỡng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho giảng viên còn bất cập; đào tạo, bồi dưỡng cao cấp lý luận chính trị còn có lúc chồng tréo, đan xen với nội khác, trùng lặp nội dung. Dường như có khoa, tổ bộ môn chỉ tập trung bồi dưỡng nâng cao chất lượng giảng dạy, nghiên cứu khoa học, chưa chú trọng gắn bồi dưỡng lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; chưa gắn với đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch, nâng cao trình độ nhận thức, kỹ năng đấu tranh cho giảng viên.

Thứ ba, môi trường sư phạm ở các học viện, trường sĩ quan quân đội cho giảng viên khoa học xã hội và nhân văn tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng có mặt chưa thuận lợi

Nguyên nhân này biểu hiện ở rất nhiều khía cạnh; xây dựng môi trường dân chủ trong giảng dạy, nghiên cứu khoa học và đấu tranh tư tưởng, lý luận

có mặt chưa thuận lợi, vẫn còn hiện tượng quy chụp, đánh giá thiếu khách quan. Việc bảo đảm kinh phí, phương tiện vật chất kỹ thuật, cung cấp thông tin, tư liệu và tài liệu, cho hoạt động đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch còn hạn chế. Phương tiện kỹ thuật hiện đại đảm bảo cho giảng viên nghiên cứu, tiếp xúc với các nguồn thông tin còn khó khăn. Các máy tính ảo được cấp trên trang bị cho các cơ quan, đơn vị tham gia đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hoạt động chưa hiệu quả.

Việc cung cấp thông tin, nhất là thông tin phản diện từ phía các thế lực thù địch, cơ hội chính trị đến giảng viên còn rất hạn hẹp, chỉ giới hạn trong phạm vi một số cán bộ lãnh đạo, chỉ huy đơn vị, dù một số học viện, trường sĩ quan quân đội có “phòng đọc hạn chế”. Một số giảng viên khoa học xã hội và nhân văn có nhu cầu nghiên cứu thực sự lại chưa được tiếp cận thông tin, sách, báo chuyên phục vụ nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Cơ chế, chính sách bảo đảm tạo điều kiện vật chất và tinh thần, khuyến khích giảng viên khoa học xã hội và nhân văn tham gia đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch ở một số học viện, trường sĩ quan quân đội chưa toàn diện, chưa đồng bộ, chưa thể hiện rõ sự đãi ngộ thoả đáng cả về vật chất và tinh thần tạo động lực thúc đẩy, khuyến khích giảng viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng một cách tích cực, tự giác và hiệu quả.

Thứ tư, một bộ phận giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội chưa chủ động, tích cực tự học, tự rèn, phát huy vai trò của mình trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến những hạn chế của quá trình thực hiện vai trò của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng bắt nguồn từ những hạn chế trong việc tự phát huy vai trò của chính họ trong thực hiện nhiệm vụ này; cụ thể như việc học tập nâng cao bản lĩnh chính trị, rèn luyện, bồi dưỡng

năng lực bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và nâng cao kỹ năng đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch của một bộ phận giảng viên khoa học xã hội và nhân văn chưa chủ động, tích cực. Do vậy, giảng viên chưa đủ tri thức, kinh nghiệm để đấu tranh phản bác có hiệu quả với các quan điểm sai trái từ các thế lực thù địch.

Hiện nay, vẫn còn “một số giảng viên chưa tích cực tự học, tự rèn luyện; cá biệt còn có trường hợp lợi dụng các sự kiện trọng đại của đất nước để gửi đơn thư tố cáo, phản ánh không đúng sự thật” [8, tr. 90]. Việc tự học tập, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ sử dụng phương tiện, công cụ kỹ thuật lại chưa say mê, quyết tâm; còn biểu hiện ngại khó; “một số cán bộ, giảng viên tham gia mạng xã hội còn sơ hở trong nói và viết, để các thế lực phản động, thù địch lợi dụng chống phá [5, tr. 9]. “Một số khoa, tổ bộ môn, trực tiếp là giảng viên khoa học xã hội và nhân văn chưa phát huy được kỹ năng đấu tranh trong viết bài chuyên sâu tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; chưa tạo được sự lan tỏa, chia sẻ thông tin chính thống, tích cực” [8, tr. 78].

Giảng viên còn hạn chế về khả năng sử dụng công nghệ thông tin, chưa sử dụng thành thạo máy tính, mạng xã hội, Internet vẫn còn; “trình độ, khả năng khai thác sử dụng phương tiện công nghệ thông tin của giảng viên còn hạn chế; thiếu nhiệt huyết khi tham gia các hoạt động đấu tranh” [8, tr. 71]. Từ đó, dẫn đến việc thu thập, xử lý thông tin còn gặp nhiều vướng mắc; gây khó khăn cho việc lĩnh hội, ghi nhớ và sử dụng phương tiện kỹ thuật; khả năng phân tích, xử lý thông tin thiếu độ khái quát, còn biểu hiện lúng túng trước những thông tin xấu độc. Khả năng ngoại ngữ, (sử dụng tiếng Anh) của một bộ phận không nhỏ giảng viên chưa thành thạo; cơ bản giảng viên chưa nghe, chưa nói được tiếng Anh theo quy định. “Có đến 34,30% giảng viên khoa học xã hội và nhân văn

được hỏi cho biết, họ không có khả năng đọc và dịch được tài liệu từ tiếng nước ngoài” [Phụ lục 1]. Điều này đã hạn chế việc đọc, nghe tin tức, tìm thông tin từ tài liệu bằng tiếng nước ngoài. Do vậy, giảng viên khoa học xã hội và nhân văn không có khả năng khai thác tài liệu, thông tin trên internet, các trang mạng xã hội.

Hiện nay, đội ngũ cán bộ, giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội có học hàm, học vị, có kinh nghiệm trong giảng dạy, nghiên cứu khoa học và đấu tranh tư tưởng, lý luận, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ngày càng ít đi vì đến tuổi nghỉ hưu; các giảng viên trẻ chưa có điều kiện trải nghiệm thực tiễn, ít kinh nghiệm còn mỏng nên họ gặp không ít khó khăn trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Vì vậy, hiệu quả đấu tranh có mặt chưa cao. Đây là những nguyên nhân rất cơ bản, đòi hỏi phải có giải pháp khắc phục nhanh chóng. Muốn vậy, cần xem xét phát huy vai trò chủ động, sáng tạo, tâm huyết, nhiệt tình trách nhiệm của chính giảng viên khoa học xã hội và nhân văn trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ở các học viện, trường sĩ quan quân đội.

3.2. Những vấn đề đặt ra đối với phát huy vai trò của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay

3.2.1. Vấn đề đặt ra đối với nhận thức, trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy các học viện, trường sĩ quan quân đội, các khoa giáo viên

Thực tiễn kiểm nghiệm tính đúng đắn, khoa học của lý luận, đồng thời, là điểm xuất phát để bổ sung, phát triển lý luận, nâng lý luận lên tầm cao mới. Những thành tựu to lớn của sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam tiếp tục khẳng định nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đang đặt ra những vấn đề mới. Qua 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới lý luận về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày càng được

hoàn thiện và từng bước được hiện thực hóa. Đảng ta khẳng định: “Chúng ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử; phát triển mạnh mẽ, toàn diện hơn so với những năm trước đổi mới. Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay” [46, tr. 25].

Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử qua 35 năm đổi mới là sản phẩm kết tinh sức sáng tạo, là kết quả của cả một quá trình nỗ lực phấn đấu bền bỉ, liên tục của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Điều đó, khẳng định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng của Đảng. Thực tiễn đó đặt ra yêu cầu trực tiếp từ nhận thức đến trách nhiệm cho lãnh đạo, chỉ huy các cấp ở các học viện, trường sĩ quan quân đội đối với thực hiện vai trò của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Nhằm khắc phục hạn chế, yếu kém của công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, Đảng ta chỉ rõ: “Công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận chưa được quan tâm đúng mức, thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng yêu cầu; một số vấn đề mới, khó, phức tạp chưa được làm sáng tỏ” [46, tr. 90].

Bên cạnh những thành tựu đạt được đối với thực hiện vai trò của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng thì những tồn tại, yếu kém được chỉ ra do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân do nhận thức và trách nhiệm của lãnh đạo chỉ huy về tổ chức thực hiện nhiệm vụ chưa cao. Đổi mới tư duy về thực hiện vai trò của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng có ý nghĩa quan trọng. Việc một số lãnh đạo, chỉ huy chưa chú trọng đến nhiệm vụ này, làm cho quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ đấu tranh trong thực tiễn gặp không ít khó khăn. Nhận thức, trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy biểu hiện qua việc tổ chức hoạt động thực hiện vai trò của giảng viên góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đó là: “Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch bảo vệ nền tảng tư tưởng của