Giải Quyết Khiếu Nại Về Đất Đai Là Nhiệm Vụ Quan Trọng Góp Phần Ổn

đồng chí lãnh đạo ảnh hưởng đến an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh Lào Cai

Chủ tịch UBND các Huyện, các đồng chí Phó Chủ tịch cần phân công nhau, bố trí lịch tiếp công dân theo quy định của pháp luật một tháng 02 lần, trực tiếp đối thoại, kiểm tra, đôn đốc các đơn vị được giao nhiệm vụ giải quyết khiếu nại; trực tiếp chỉ đạo giải quyết những vụ việc phức tạp.

Các vụ việc đã có quyết định giải quyết đúng chính sách, pháp luật, phải tổ chức thực hiện ngay, kiên quyết xử lý cán bộ thiếu trách nhiệm gây chậm trễ hoặc né tránh việc giải quyết. Trường hợp còn nhiều ý kiến khác nhau thì bàn bạc, thống nhất trong giữa các đơn vị có liên quan để có kết luận giải quyết dứt điểm.

3.1.2. Giải quyết khiếu nại về đất đai là nhiệm vụ quan trọng góp phần ổn định chính trị, phát triển kinh tế địa phương; bảo đảm các quyền của công dân trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa

Mọi sự chỉ đạo trong công tác quản lý nhà nước về đất đai phải dựa trên phương châm đảm bảo lợi ích ba bên (Nhà nước - chủ đầu tư - người dân). Tuyên truyền sâu rộng ý nghĩa của công tác quản lý nhà nước về đất đai, trong đó có công tác quy hoạch, cấp, thu hồi đất để nâng cao nhận thức người dân về ý nghĩa của công tác quản lý nhà nước về đất.

Kết hợp công tác tiếp dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai với công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật về đất đai, giải quyết nhanh chóng kịp thời, đúng pháp luật các vụ việc khiếu kiện của công dân. Thường xuyên có những cuộc thanh tra, kiểm tra công tác quy hoạch, cấp thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ - tái định cư kịp thời phát hiện những sai trái, thiếu sót để điều chỉnh cho phù hợp, đảm bảo quyền lợi cho người dân có đất.

Giải quyết khiếu nại về đất đai cần tiếp tục hoàn thiện thể chế theo hướng giải quyết phải nhanh chóng, kịp thời, công khai, dân chủ, minh bạch và đúng pháp luật; đặc biệt chú trọng khâu hòa giải, đối thoại trong quá trình giải quyết khiếu nại. Đồng thời, cần chú trọng xây dựng đội ngũ công chức làm công tác tiếp dân, tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo và chế độ chính sách cho đội ngũ này. Làm tốt

những nội dung trên là góp phần thực hiện ổn định chính trị, phát triển kinh tế địa phương; bảo đảm các quyền của công dân trên địa bàn.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 100 trang tài liệu này.

3.1.3. Giải quyết khiếu nại về đất đai phải gắn với việc đổi mới, xây dựng đội ngũ, thực hiện chế độ đãi ngộ với cán bộ làm công tác tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo

Công tác cán bộ nói chung, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo có ảnh hưởng rất lớn đến việc hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại. Do đó, việc đổi mới nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại về đất đai cần thiết phải gắn liền với đổi mới công tác cán bộ; trong đó tập trung xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ làm công tác tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo, phát triển đội ngũ làm công tác tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo theo hướng chuyên nghiệp, kỷ cương, trách nhiệm.

Cần thực hiện rà soát, đánh giá, sắp xếp, bố trí đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo cho phù hợp với yêu cầu thực hiện chức trách, nhiệm vụ; định kỳ sát hạch, đánh giá đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo theo tiêu chuẩn ngạch để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cho phù hợp; nâng cao kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm thực tiễn và đạo đức, ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, làm công tác tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Để bảo đảm giải quyết khiếu nại hành chính nói chung, giải quyết khiếu nại về đất đai nói riêng cần quan tâm củng cố, kiện toàn tổ chức, đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo theo hướng chuyên nghiệp, ổn định; chú trọng tăng cường đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Khẩn trương xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo nhằm chuẩn hóa, nâng cao chất lượng thông tin, báo cáo, đáp ứng yêu cầu của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo.

3.1.4. Giải quyết khiếu nại về đất đai ở tỉnh Lào Cai phải bảo đảm đúng pháp luật, phải gắn liền với việc kiểm tra, tổ chức thi hành pháp luật về Đất đai, pháp luật về khiếu nại, tố cáo

Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai, UBND các huyện trên địa bàn tỉnh Lào Cai cần tập trung chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra việc tổ chức thi hành Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, các văn bản chỉ đạo của UBND Tỉnh, Thanh tra Tỉnh Lào Cai và UBND cấp huyện; tổng hợp vướng mắc, rà soát sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật đất đai; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đất đai. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo của công dân; cơ quan giải quyết có trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi giải quyết sai, xâm phạm quyền lợi ích hợp pháp của công dân. Các cơ quan, đơn vị chức năng cần tăng cường công tác thanh tra trách nhiệm trong việc giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo của công dân, tập trung vào những địa bàn, dự án xảy ra nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo hoặc chất lượng, hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo thấp, không chấp hành chi đạo của cấp trên.

Tổ chức thực hiện tốt Luật Đất đai, nhất là việc thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định; đảm bảo công khai, minh bạch, dân chủ, công bằng và kịp thời trong bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nhất là các dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng trọng điểm, các dự án lớn của các huyện; làm tốt công tác định giá đất để vừa đảm bảo nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước và đảm bảo quyền lợi cho người dân theo đúng quy định của pháp luật. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát thi hành Luật Đất đai và xử lý vi phạm pháp luật về đất đai.

Trong việc tổ chức thi hành pháp luật về khiếu nại, cần tuân thủ các quy định của pháp luật về thẩm quyền, trình tự, thủ tục, thời gian giải quyết khiếu nại... Đặc biệt chú trọng việc tổ chức thi hành các quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật.

Về trách nhiệm thi hành quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật, Nghị định số 75/2012/NĐ-CP đã quy định chi tiết từ Điều 13 đến Điều 19 về trách nhiệm của người giải quyết khiếu nại; người bị khiếu nại; người khiếu nại; người có quyền, lợi ích hợp pháp liên quan; cơ quan, tổ chức quản lý cán bộ, công chức trong việc thi hành; cơ quan được giao tổ chức thi hành; cơ quan, tổ chức, cá nhân khác trong việc thi hành. Trong đó:

- Người giải quyết khiếu nại: Trong phạm vi, nhiệm vụ, quyền hạn của mình

có trách nhiệm chỉ đạo cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật do mình ban hành;

- Người khiếu nại có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị quyết định hành chính, hành vi hành chính trái pháp luật xâm phạm (nếu có).

- Chấp hành quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại nếu quyết định hành chính, hành vi hành chính được người có thẩm quyền kết luận là đúng pháp luật. Chấp hành các quyết định của cơ quan có thẩm quyền để thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật.

- Cơ quan được giao tổ chức thi hành quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật phải áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo đảm quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật được thi hành nghiêm chỉnh; theo dõi, kiểm tra, đôn đốc cán bộ, công chức được giao thực hiện việc thi hành; báo cáo với người có thẩm quyền xử lý kịp thời những vấn đề phát sinh trong quá trình thi hành quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật.

- Cơ quan, tổ chức quản lý cán bộ, công chức có quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật; hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc cán bộ, công chức trong việc thi hành quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật.

- Cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm chấp hành quyết định hành chính của cơ quan có thẩm quyền để thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật; phối hợp với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong việc tổ chức thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật khi được yêu cầu…

3.1.5. Phát huy sức mạnh của Mặt trận tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp... trong giải quyết khiếu nại về đất đai

Phát huy sức mạnh của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các cơ quan ngôn luận... nâng cao vai trò của các tổ chức này trong việc hỗ trợ giải quyết

khiếu nại về đất đai của UBND cấp huyện. Chú trọng công tác giải quyết khiếu nại tại cơ sở thông qua đối thoại trực tiếp với người dân, hạn chế số vụ khiếu nại kéo dài, vượt cấp.

Giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên được hiểu là việc xem xét, phát hiện, kiến nghị với cơ quan tổ chức Đảng, Nhà nước có thẩm quyền xem xét, xử lý đối với hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm, bảo đảm thực hiện đúng và đầy đủ những quy định, phát hiện những nhân tố mới những mặt tích cực, những sai sót yếu kém để kiến nghị biểu dương, khen thưởng, hoặc xử lý vi phạm. Đây là giám sát mang tính nhân dân, phân biệt với giám sát của các thiết chế quyền lực (như Quốc hội, Hội đồng nhân dân v.v…).

Quá trình tham gia giải quyết khiếu nại của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thể hiện thông qua việc:

- Phối hợp với các cơ quan, tổ chức nhà nước: Giám sát hoạt động giải quyết khiếu nại tại các cơ quan dân cử; giám sát hoạt động giải quyết khiếu nại trong hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước; giám sát việc giải quyết khiếu nại, khiếu kiện trong lĩnh vực tư pháp; giám sát việc giải quyết khiếu nại trong quá trình thực thi chính sách, pháp luật trên địa bàn dân cư.

- Phối hợp giải quyết đơn thư khiếu nại của công dân gửi đến Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp

Qua hoạt động giám sát, Mặt trận tổ quốc đã hướng dẫn, tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện đúng các quy định của pháp luật về khiếu nại, đồng thời phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết xong rất nhiều việc khiếu nại ngay tại cơ sở. Việc tham gia giải quyết khiếu nại hành chính của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tuy không mang tính chuyên nghiệp như các cơ quan thanh tra nhà nước, các cơ quan chức năng khác nhưng có nhiều ưu thế trong việc phát huy vai trò tích cực và thu hút sự tham gia rộng rãi của các tổ chức đoàn thể, công dân và toàn xã hội trong việc giám sát công tác giải quyết khiếu nại hành chính.

3.2. CÁC GIẢI PHÁP

3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật

3.2.1.1. Hoàn thiện pháp luật về khiếu nại

Luật khiếu nại năm 2011 đã bổ sung nhiều quy định mới, tiến bộ khắc phục được những hạn chế, bất cập của những quy định trước đó, đáp ứng được yêu cầu cải cách hành chính và hội nhập quốc tế như mở rộng phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, quy định rõ trình tự thủ tục; xác định rõ vai trò trách nhiệm của các cấp, các ngành, người đứng đầu trong việc giải quyết khiếu nại.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện pháp luật về khiếu nại vẫn còn tồn tại những bất cập, vướng mắc cần tập trung bổ sung, hoàn thiện.

3.2.1.2. Tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung pháp luật về đất đai, đặc biệt là các quy định về thu hồi, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho phù hợp với thực tiễn.

Thứ nhất, cần bổ sung cơ sở hiến định về trường hợp thu hồi đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, mục đích phát triển kinh tế. Trên cơ sở đó, ban hành Luật về giải phóng mặt bằng và bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhằm tạo cơ sở pháp lý có giá trị cao và chặt chẽ, thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với công tác giải phóng mặt bằng và khẳng định tầm quan trọng của hoạt động này.

Thứ hai, việc định giá đất, giá tài sản và thực hiện đền bù cho người dân nên mời tổ chức độc lập thực hiện, cụ thể như các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ giải phóng mặt bằng - bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, các doanh nghiệp thuộc Hội thẩm định giá Việt Nam tham gia. Theo quan điểm người viết nên quy định một cách cụ thể trong văn bản luật là việc mời doanh nghiệp độc lập tham gia định giá và bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải lấy ý kiến trực tiếp của người dân trong khu đất bị thu hồi như thông qua hình thức phát phiếu lấy ý kiến; sau đó tổng hợp kết quả, dựa theo đa số quyết định mời doanh nghiệp nào thì UBND cấp có thẩm quyền quyết định mời doanh nghiệp đó. Trên tinh thần tổ chức độc lập định giá đất thu hồi, pháp luật nên quy định cụ thể ngày định giá nhằm đảm bảo công bằng ở các dự án khác nhau. Thực hiện dân chủ trong vấn đề này sẽ tạo cho người dân cảm thấy việc kiểm kê, áp giá được tiến hành công bằng hơn và tổ chức làm nhiệm vụ cũng nhận được sự hỗ trợ của người dân giúp đẩy nhanh tốc độ giải phóng mặt bằng.

Thứ ba, giá đất bồi thường cho người dân luôn là một vấn đề “nóng”. Hiện nay, khung giá đất do Nhà nước quy định không có tính ổn định, lâu dài. Một dự án quy hoạch có thể triển khai giải phóng mặt bằng kéo dài 2 hoặc 3 năm vậy mỗi năm đều phải thay đổi quyết định bồi thường hỗ trợ, tái định cư cho tất cả các dự án phải kéo dài là rất tốn kém, bên cạnh đó còn thiếu công bằng cho những hộ phải di dời trước. Thiết nghĩ, giá đất nên quy định mang tính ổn định lâu dài chẳng hạn là 5 năm (khi có “sốt” đất vẫn được điều chỉnh như quy định hiện nay). Giá đất ổn định sẽ tác động tích cực cho việc hoạch định những kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội lâu dài, thu hút đầu tư. Về giá đất khi Nhà nước thu hồi thì sẽ cho định giá tại thời điểm có quyết định thu hồi (tổ chức định giá do dân lựa chọn). Sau khi có kết quả định giá khu đất bị thu hồi cơ quan nhà nước sẽ xem xét phương pháp thực hiện có đúng quy định của pháp luật hay không, sát với giá thị trường trong điều kiện bình thường không. Nếu biện pháp xác định đúng quy định và sát thị trường thực tế thì căn cứ vào giá đó để bồi thường, nếu sai quy định thì Nhà nước sẽ cử tổ chức thẩm định lại đồng thời áp dụng chế tài đối với doanh nghiệp thực hiện sai quy định của pháp luật trong quá trình định giá.

Thứ tư, quy định đối tượng nhận hỗ trợ chuyển đổi nghề không phải là người sử dụng đất, nên quy định đối tượng nhận hỗ trợ chuyển đổi nghề là “đất nông nghiệp”. Vì trong thực tế, giá đất nông nghiệp trong thị trường khá cao, trong trường hợp nhà nước thực hiện việc bồi thường và hỗ trợ chuyển đổi nghề khi thu hồi đất thì giá trị tính bằng tiền cũng tương đồng với giá chuyển nhượng trong thị trường. Do đó, đối tượng là người sống bằng nghề nông nghiệp hay không phải sống bằng nghề nông nghiệp nhưng có nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp thì họ vẫn phải chấp nhận chuyển nhượng với giá khá cao và giá trị đó tương đương với giá trị bồi thường và các chính sách hỗ trợ của nhà nước tại thời điểm nhận chuyển nhượng.

Thứ năm, quy định bổ sung điều kiện đối với việc “kiểm đếm bắt buộc”. Vì thực tế theo quy định của Luật Đất đai 2013, chỉ quy định nội dung “Cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc” được quy định tại Điều 70. Luật chưa quy định các điều kiện cần thiết về đối tượng, chủ thể được ra Quyết định kiểm đếm bắt buộc. Do đó, trong

thực tế khó có thể áp dụng trong trường hợp người sử dụng đất cố tình trì hoãn hoặc cản trở việc thu hồi đất. Mặt khác, nếu không quy định cụ thể cũng dễ gây ra sự tùy tiện trong quá trình áp dụng pháp luật. Trong đề tài này, tác giả kiến nghị cần quy định cụ thể đối tượng chủ thể được kiểm đếm bắt buộc là người được nhà nước công nhận quyền sử dụng đất, hoặc là người đang sử dụng đất có đủ điều kiện được nhà nước công nhận quyền sử dụng đất và nên quy định rõ cần loại bỏ các đối tượng, chủ thể khác như là chủ của vật kiến trúc hoặc các tài sản khác gắn liền với đất.

Thứ sáu, quy định mở rộng thẩm quyền cho Tòa án trong việc giải quyết khiếu kiện về giá đất. Khi có căn cứ cụ thể là giá đất không hợp lý, không sát với thị trường trong điều kiện bình thường thì Tòa án có quyền hủy bỏ quyết định áp giá bồi thường và yêu cầu xác định giá lại. Có như vậy thì mới giải quyết được triệt để vấn đề giá đất.

3.2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả việc giải quyết khiếu nại về đất đai tại tỉnh Lào Cai

3.2.2.1. Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai

Các cơ quan ban ngành tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương và nghị quyết của Đảng có liên quan đến đất đai và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Các cơ quan chức năng và UBND các huyện đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt các chủ trương, chính sách pháp luật về khiếu nại, tố cáo nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại hành chính lần đầu và hòa giải tranh chấp đất đai ở cơ sở.

Các cấp, các ngành nâng cao vai trò trách nhiệm, chủ động nắm tình hình, giải quyết kịp thời, đúng pháp luật các vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền. Đối với các vụ việc giải quyết khiếu nại tại các dự án giải tỏa, bồi thường phải thành lập Tổ xác minh, xây dựng kế hoạch cụ thể, tập trung về một đầu mối để tiếp nhận đơn, phân loại xử lý và phân công thẩm tra, xác minh đẩy nhanh tiến độ giải quyết khiếu nại nhằm giảm đến mức thấp nhất lượng đơn tồn đọng. Đối với các vụ có khiếu nại đông người, phức tạp chủ động nắm tình hình, diễn biến khiếu nại trên địa bàn và phối hợp với Tổ thường trực giải quyết khiếu nại đông người của tỉnh để giải quyết