Tổng Hợp Khiếu Nại, Kiến Nghị, Phản Ánh Về Đất Đai Thuộc Thẩm Quyền

qua các phương thức khác nhau như tiếp công dân, qua các cơ quan chức năng đã kịp thời xử lý, kiến nghị, tham mưu xác minh, xử lý tất cả các đơn thư liên quan đến đất đai trên địa bàn. Trong giai đoạn 2016-2020, trên địa bàn tỉnh Lào Cai, các cơ quan chức năng đã giải quyết số lượng đơn thư khiếu nại và tranh chấp đất đai với tỷ lệ hàng năm đạt khoảng gần 80%.

Bảng 2.2: Tổng hợp khiếu nại, kiến nghị, phản ánh về đất đai thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND 05 huyện ở tỉnh Lào Cai từ năm 2016-2020

(PK: Phản ánh, kiến nghị; KN:Khiếu nại; đơn vị tính: đơn)

Huyện

2016		2017		2018		2019		2020
	PK	KN	PK	KN	PK	KN	PK	KN	PK	KN
Thành Phố	460	47	520	55	578	58	630	65	580	72
Sa Pa	608	14	602	16	350	08	268	10	668	12
Bảo Thắng	95	06	98	07	127	05	86	04	75	01
Bát Xát	50	08	70	10	52	06	39	13	34	14
Bảo Yên	51	03	75	05	91	07	86	07	115	10
Tổng	1264	78	1365	93	1148	84	1109	99	1472	109

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 100 trang tài liệu này.

Nguồn: Tác giả tổng hợp từ Báo cáo công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại của thành phố Lào Cai, các huyện Sa Pa, Bảo Thắng, Bát Xát, Bảo Yên của tỉnh Lào Cai giai đoạn 2016-2020

Trong nội dung khiếu nại đất đai, chủ yếu tập trung vào khiếu nại về bồi thường, giải tỏa, hỗ trợ tái định cư; các trường hợp tranh chấp đất đai, khiếu nại về liên quan đến cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, khiếu nại đòi lại đất cũ, khiếu nại quyết định hành chính liên quan chỉ chiếm tỷ lệ khiêm tốn. Đơn cử như năm 2019, tổng số đơn khiếu nại, kiến nghị, phản ánh thuộc thẩm quyền Huyện Sa Pa phải giải quyết là 278 đơn, trong đó có 10 đơn khiếu nại liên quan đến đất đai; 268 đơn

kiến nghị, phản ánh liên quan đến đền bù, giải phóng mặt bằng, thu hồi đất (Thanh tra huyện SaPa, 2019).

Ủy ban nhân dân các huyện, Chủ tịch UBND các huyện trong thẩm quyền của mình cũng đã kịp thời chỉ đạo các phòng ban, cơ quan chức năng, đặc biệt là UBND các xã, thị trấn kịp thời tiếp nhận các đơn khiếu nại, tổ chức hòa giải tại chỗ các vụ việc phát sinh cụ thể liên quan đến đất đai, trong đó chú trọng công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn.

Với tình hình thu hồi đất lớn để thực hiện nhiều dự án phát triển quan trọng trên toàn tỉnh trong thời gian qua, việc xảy ra khiếu kiện đông người là không thể tránh khỏi, song trong giai đoạn 2016-2020, các cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại tỉnh Lào Cai cũng đã giải quyết khá tốt tình trạng khiếu kiện đông người, không có các vụ việc lớn có tính chất phức tạp ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự; tỷ lệ các vụ việc giải quyết khiếu nại đông người cũng luôn đạt kết quả cao, trong đó, các vụ việc không trong thẩm quyền giải quyết đều được chỉ đạo quyết liệt việc kiến nghị lên cấp trên khẩn trương giải quyết nhằm tránh phát sinh các trường hợp phức tạp.

Nhìn chung, với những cố gắng của các cơ quan chức năng, sự giúp đỡ của cấp trên, trong giai đoạn 2016-2020 công tác giải quyết khiếu nại về đất đai của trên địa bàn tỉnh Lào Cai đang nhận được sự đồng tình cao trong người dân.

Thứ tư, Công tác giải quyết khiếu nại về đất đai tại tỉnh Lào Cai cơ bản đảm bảo quy trình, quyết định giải quyết khiếu nại góp phần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân

Công tác giải quyết khiếu nại về đất đai đã có những chuyển biến tích cực và dần đi vào nề nếp; UBND các huyện và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã giải quyết kịp thời được số lượng lớn đơn khiếu nại về đất đai, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, chất lượng giải quyết đã được nâng lên; nhiều vụ việc khiếu nại gay gắt, bức xúc, phức tạp, tồn đọng kéo dài đã được giải quyết dứt điểm, góp phần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

xử lý

Thứ năm, các khiếu nại về đất đai tồn đọng, phức tạp, kéo dài được tập trung

Bên cạnh việc thực hiện các quyết định giải quyết khiếu nại về đất khi có hiệu

lực, các cơ quan chức năng còn tiến hành kiểm tra, rà soát các vụ việc khiếu nại tồn đọng kéo dài nhiều năm, các quyết định chưa thực hiện được trên địa bàn theo kế hoạch thường xuyên, đột xuất từ Thanh tra Chính phủ, UBND Tỉnh, Thanh Tra tỉnh, kịp thời kiến nghị các thức thực hiện dứt điểm các quyết định liên quan.

Qua quá trình thực hiện các quyết định giải quyết khiếu nại về đất đai khi có hiệu lực, các cơ quan chức năng ở các huyện đã khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp cho Nhà nước, tổ chức và công dân hàng nghìn m2 đất, hàng tỷ đồng và các quyền lợi liên quan khác. Trước tình hình khiếu nại về đất đai khá phức tạp nêu trên, UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành chính sách hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh, nội dung của Quyết định này quy định hỗ trợ một phần giá trị quyền sử dụng đất cho các hộ có Quyết định thu hồi sau Thanh tra bị ảnh hưởng bởi các dự án được phê duyệt. Qua đó, nhằm ổn định đời sống và bù đắp một phần công sức sử dụng đất cho các hộ dân để từ đó họ có nơi tái định cư và có một phần tài sản ổn định cuộc sống.

* Nguyên nhân của những kết quả đã đạt được

Một là, công tác chỉ đạo, lãnh đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Lào Cai; của huyện ủy, UBND các huyện trên địa bàn tỉnh Lào Cai được thực hiện tập trung và quyết liệt, UBND tỉnh, huyện đã có nhiều chủ trương và giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại. Đồng thời, chỉ đạo chấn chỉnh những hạn chế, yếu kém trong các lĩnh vực quản lý nhà nước nhằm hạn chế phát sinh khiếu nại.

Hai là, các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn các huyện, Cơ quan nhà nước tỉnh Lào Cai đã có nhiều cố gắng, nỗ lực giải quyết được khối lượng lớn vụ việc khiếu nại mới phát sinh và nhiều vụ khiếu nại đông người, phức tạp, tồn đọng kéo dài. Công tác thanh tra, kiểm tra về giải quyết khiếu nại được chú trọng thực hiện. Công tác đối thoại trong giải quyết khiếu nại về đất đai đã được UBND cấp huyện trên địa bàn tỉnh Lào Cai chú trọng tổ chức.

Ba là, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung và pháp luật về khiếu nại nói riêng theo nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, nhân dân được quan tâm thực hiện tốt, từ đó đã tạo sự chuyển biến về nhận thức pháp luật khiếu nại từ cơ sở, giúp cán bộ và nhân dân thực hiện quyền khiếu nại đúng quy định của pháp luật, giảm bớt tình trạng khiếu nại không có căn cứ, kéo dài, đông người, vượt cấp. Công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về thanh tra, giải quyết khiếu nại ngày càng được chú trọng hơn, số lượng cán bộ, công chức được đào tạo nghiệp vụ thanh tra cơ bản tăng qua từng năm, chất lượng đào tạo từng bước được củng cố.

2.2.2.2. Những hạn chế trong giải quyết khiếu nại về đất đai tại tỉnh Lào Cai và nguyên nhân

* Những hạn chế

Thứ nhất, công tác tuyên truyền về pháp luật liên quan đến lĩnh vực đất đai, pháp luật về khiếu nại, giải quyết khiếu nại của các cơ quan chức năng còn khá đơn điệu.

Qua thực tiễn công tác thanh tra liên quan đến lĩnh vực đất đai, đặc biệt là công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, tác giả nhận thấy tình hình khiếu nại trong thu hồi đất và bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong thời gian qua thiếu ổn định ngoài các nguyên nhân từ một số bất cập của pháp luật, hạn chế trong công tác xử lý vấn đề phát sinh của các cơ quan chức năng, đó còn là do sự thiếu hiểu biết về pháp luật của người dân, như hiểu biết về các thủ tục trong cấp giấy chứng nhận, về thời hiệu khiếu nại... Thực tế cho thấy người dân rất có nhu cầu về trợ giúp pháp lý nên vấn đề này cần được nhân rộng nhất là tại những khu vực thực hiện giải phóng mặt bằng; các vấn đề lớn mà người dân rất quan tâm khi khiếu nại đó là: bồi thường, tái định cư, các chính sách hỗ trợ, hỗ trợ chuyển đổi nghề và giá đất...

Tuy nhiên, trên thực tế, công tác tuyên truyền về pháp luật liên quan đến lĩnh vực đất đai, đặc biệt là lĩnh vực thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của các cơ quan chức năng còn khá đơn điệu, chủ yếu dừng lại ở việc thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng (đặc biệt là qua loa phóng

thanh), phát tờ rơi, các cuộc thi tìm hiểu pháp luật… song những hình thức này còn khá đơn điệu, chưa phù hợp với trình độ của người dân, còn dàn trải, do vậy hiệu quả thực tế không cao, chưa đi vào các vấn đề cốt lõi. Riêng đối với hai phương thức phát tờ rơi và thông qua các cuộc thi tìm hiểu pháp luật không được người dân ủng hộ cao, lý do bởi trình độ dân trí trên địa bàn còn thấp nên hình thức phát tờ rơi để người dân tự đọc và tìm hiểu là không đạt hiệu quả; việc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật rất tốn kém nhưng không có tính lan rộng, do đó hình thức này chỉ nên tổ chức tập trung cho những đối tượng chủ chốt thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền tại địa phương tham gia nhằm trao dồi kiến thức cho lực lượng này tuyên truyền đến dân.

Mặt khác, tình trạng khiếu nại đông người vẫn xảy ra trên địa bàn một số huyện ở tỉnh Lào Cai, đặc biệt khi thực hiện các dự án phải thu hồi diện tích đất lớn, đất có giá cả cao trên thị trường. Điều này chứng tỏ, công tác tuyên truyền pháp luật đến người dân chưa được thực hiện một cách hiệu quả, thực chất, vẫn chỉ dừng lại ở tuyên truyền bề ngoài. Người dân chưa hiểu được những quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong việc Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất khi thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích công cộng cũng như các dự án khác.

Thứ hai, Công tác tiếp công dân của UBND cấp huyện có lúc, có nơi còn chưa đạt hiệu quả cao

Công tác tiếp công dân ở các huyện trên địa bàn tỉnh Lào Cai trong giai đoạn 2016-2020, tuy đã đạt được những kết quả tích cực, nhưng vẫn còn có nơi (nhất là ở cơ sở) còn hạn chế về kiến thức, kinh nghiệm dẫn đến hiệu quả tiếp dân không cao. Một số đơn vị, địa phương chưa quan tâm thực hiện bố trí cán bộ tiếp công dân chưa phù hợp với yêu cầu, thiếu chủ động trong tham mưu, đề xuất giải quyết công việc. Công tác tiếp công dân định kỳ của Chủ tịch UBND các xã, thị trấn vẫn chưa thường xuyên. Công tác hòa giải tranh chấp đất đai ở cơ sở thường xuyên đạt tỷ lệ chưa cao.

Theo quy định của Luật Tiếp công dân năm 2013: Chủ tịch UBND cấp huyện đảm bảo trực tiếp tiếp công dân tại Trụ sở tiếp công dân cấp huyện ít nhất 02 ngày

trong 01 tháng và thực hiện việc tiếp công dân đột xuất trong các trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 18 của Luật Tiếp công dân. Tuy nhiên, trên thực tế, vẫn còn có trường hợp vì những lý do chủ quan, khách quan, theo lịch trực tiếp công dân, chủ tịch UBND huyện không trực tiếp tiếp công dân, mà ủy quyền cho đồng chí phó chủ tịch, thậm chí ủy quyền cho Chánh Thanh tra huyện tiếp công dân. Chính vì vậy hiệu quả tiếp công dân còn chưa cao. Một số vụ việc không kịp thời được chỉ đạo giải quyết.

Thứ ba, vẫn còn tình trạng UBND cấp huyện vi phạm pháp luật về giải quyết khiếu nại.

Thực tế giải quyết khiếu nại về đất đai của UBND cấp huyện ở tỉnh Lào Cai cho thấy: Vẫn còn tình trạng UBND cấp huyện vi phạm pháp luật về giải quyết khiếu nại về đất đai như: Vi phạm về trình tự thủ tục giải quyết; vi phạm về thẩm quyền giải quyết; vi phạm về thời gian giải quyết khiếu nại; vi phạm về viện dẫn luật thực định khi giải quyết khiếu nại...

Ví dụ về vi phạm thời gian giải quyết khiếu nại:

Theo Điều 28, Luật Khiếu nại năm 2011 quy định về thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu như sau:

“Thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu không quá 30 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý.

Ở vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn giải quyết khiếu nại không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài hơn nhưng không quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý”.

Thực tế giải quyết khiếu nại về đất đai ở các huyện của tỉnh Lào Cai cho thấy, vẫn còn tồn tại một số vụ việc chưa được giải quyết trong thời gian luật định, còn kéo dài, chưa dứt điểm.

Ví dụ: về giải quyết khiếu nại không đúng quy định pháp luật,

Ngày 27/6/2014, ông Lê Tân Phong - Phó Chủ tịch UBND huyện Sa Pa đã ra

quyết định thu hồi đất số 606/QĐ-UBND theo quyết định số 502/QĐ-UBND ngày 14/3/2012 của UBND tỉnh Lào Cai về việc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình trường nội trú liên thông THCS&THPT huyện Sa Pa (giai đoạn 1). Trong diện tích đất bị thu hồi có diện tích của gia đình ông Lê Bảo Khánh.

Không chấp nhận việc mất đất một cách vô lý, ông Lê Bảo Khánh đã có khiếu nại đối với UBND huyện Sa Pa. UBND huyện Sa Pa đã có quyết định giải quyết khiếu nại lần 1, với nội dung không công nhận khiếu nại của Ông Lê Bảo Khánh.

Không đồng ý với quyết định giải quyết của UBND huyện Sa Pa, Ông Lê Bảo Khánh đã có đơn khiếu nại lần 2 gửi UBND tỉnh Lào Cai. ngày 25/5/2016, UBND tỉnh Lào Cai đã thụ lý giải quyết theo quyết định số 1528/ QĐ-UBND; giao Thanh tra tỉnh chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và môi trường tổ chức kiểm tra, xác minh trong vòng 30 ngày và báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh theo quy định.

Theo kết quả xác minh: Tổng diện tích xây dựng Trường học được cấp là 90.636m2 trong đó đất lâm nghiệp của rừng phòng hộ 661 là 87.580m2; còn lại lấy của các hộ dân là 3.056m2. Trong khi đó, quyết định số 606/QĐ-UBND ngày 27/6/2014 lại thu hồi đất của ông Khánh 8.516,2m2 (trong đó 4.089m2 là diện tích đất ông Khánh đang khiếu nại); diện tích còn lại thuộc dự án trường thì ông Khánh đã bàn giao.

Đặc biệt trong quá trình xác minh, các cơ quan của UBND huyện Sa Pa không cung cấp được các tài liệu có liên quan như Quy hoạch sử dụng đất chi tiết, bản đồ quy hoạch đất chi tiết của dự án trường liên cấp đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật…) để làm căn cứ xem xét khi thu hồi đất. Trong khi đó quy định tại khoản 3, Điều 36 Nghị định 181/2004/NĐ-CP thì tất cả các trường hợp thu hồi đất tại khoản 1, 2 điều này (thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và phát triển kinh tế) đều phải nằm trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chi tiết). Quyết định thu hồi đất tổng thể của dự án mới là căn cứ để thu hồi đất và bàn giao đất theo Điều 31 Nghị định 69/2009/NĐ-CP hướng dẫn thi hành luật đất đai.

Chính vì vậy, khi thực hiện giám sát đối với vụ việc này, Thường trực Hội đồng nhân dân Tỉnh Lào Cai trong báo cáo kết quả giám sát về “Việc thực hiện các quy định của pháp luật về giải quyết đơn thư đối với việc giải quyết đơn thư của ông Lê Bảo Khánh” đã đề nghị UBND tỉnh kiểm điểm làm rõ trách nhiệm các cơ quan liên quan trong việc chưa làm đúng, đủ hồ sơ, thủ tục, trình tự quy định; đồng thời yêu cầu bổ sung các thủ tục, hồ sơ còn thiếu, rà soát các quy hoạch liên quan để xác định rõ sự cần thiết của việc mở rộng đầu tư trường học (Quy hoạch trường học diện tích đến đâu, có bản đồ chi tiết 1/500) và quy hoạch mở rộng tuyến đường giao thông trong khu vực; yêu cầu phải thực hiện đầy đủ các thủ tục, hồ sơ và công khai theo trình tự quy định (thu hồi đất cho đầu tư các công trình công cộng đảm bảo theo đúng quy hoạch được duyệt) (Thanh tra tỉnh Lào Cai, 2020).

Ví dụ về vi phạm trình tự giải quyết: Nhiều đơn có nội dung khiếu nại không được giải quyết theo trình tự khiếu nại, mà được trả lời dưới dạng công văn, thông báo (Thanh tra tỉnh Lào Cai, 2020).

Tháng 5 năm 2016, khi nhận được quyết định thu hồi đất và quyết định đền bù đối với đất và tài sản trên đất của UBND Thành phố Lào Cai, Ông Hoàng Văn Thanh đã có đơn đề nghị UBND thành phố xem xét lại cách tính của UBND Thành phố, vì cho rằng cách tính của UBND thành phố Lào Cai là chưa đúng, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Theo quy định của Luật Khiếu nại năm 2011: “Khiếu nại là việc công dân, cơquan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơquan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vihành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơquan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứcho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợppháp của mình”.

Chính vì vậy, đơn của ông Hoàng Văn Thanh, tuy ghi là đơn kiến nghị, nhưngbản chất là đơn khiếu nại, vì nội dung đơn yêu cầu xem xét lại các quyết định xâmphạm quyền và lợi ích hợp pháp của ông Thanh.