Mô Hình Xếp Hạng Tín Dụng Ngân Hàng Tmcp Việt Nam

Chương 3. MÔ HÌNH XẾP HẠNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG TMCP VIỆT NAM

3.1. Đối tượng và nội dung chấm điểm

3.1.1. Đối tượng

Hoạt động ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi, sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung ứng các dịch vụ thanh toán.

Theo tính chất và mục tiêu hoạt động, các loại hình ngân hàng gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng phát triển, ngân hàng đầu tư, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác và các loại hình ngân hàng khác.

Trong phạm vi đề tài, đối tượng được xếp hạng chỉ bao gồm loại hình ngân hàng thương mại cổ phần.

3.1.2. Nội dung chấm điểm

Việc xếp hạng tín dụng cho ngân hàng sẽ dựa trên việc xếp loại (tài chính và phi tài chính). Mỗi chỉ tiêu dùng để đánh giá sẽ có 5 mức điểm từ 20 đến 100.

Việc xếp loại ngân hàng dựa trên 2 nhóm chỉ tiêu:

- Nhóm chỉ tiêu tài chính

- Nhóm chỉ tiêu phi tài chính

Cuối cùng, căn cứ trên mức chấm điểm để ra xếp hạng tương ứng.

3.2. Quy trình xếp hạng

Chấm điểm các chỉ tiêu tài chính

(1)

Chấm điểm các chỉ tiêu phi tài chính

(2)

Chấm điểm & Xếp hạng (3)

Biểu 3.1: Quy trình xếp hạng ngân hàng

Bước 1 – Chấm điểm các chỉ tiêu tài chính

Nhóm chỉ tiêu đảm bảo an toàn vốn

Nhóm chỉ tiêu chất lượng tài sản

Nhóm chỉ tiêu thanh khoản

Nhóm chỉ tiêu khả năng sinh lời

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 85 trang tài liệu này.

Tổng điểm tài chính

Biểu 3.2: Quy trình chấm điểm tài chính

Bước 2 – Chấm điểm các chỉ tiêu phi tài chính

Năng lực lãnh đạo, môi trường nội bộ và khả năng cạnh tranh

Khả năng duy trì năng lực kinh doanh

Các yếu tố khác

Tổng điểm phi tài chính

Biểu 3.3: Quy trình chấm điểm phi tài chính

Bước 3 – Xếp hạng

Tổng điểm = Điểm các chỉ tiêu tài chính * Trọng số phần tài chính

+ Điểm các chỉ tiêu phi tài chính * Trọng số phần phi tài chính

Báo cáo tài chính được

kiểm toán

Báo cáo tài chính không

được kiểm toán

Các chỉ tiêu tài chính

Các chỉ tiêu phi tài chính

40%

60%

30%

70%

Bảng 3.1: Xếp loại ngân hàng

Dưới đây là thang điểm xếp loại ngân hàng cho mục đích tham khảo:

Điểm

Xếp hạng	Ý nghĩa xếp hạng
Từ 95 đến 100	AAA	Rất tốt
Từ 90 đến 94	AA	Rất tốt
Từ 85 đến 89	A	Rất tốt
Từ 75 đến 84	BBB	Tương đối tốt
Từ 70 đến 74	BB	Tương đối tốt
Từ 65 đến 69	B	Tương đối tốt
Từ 60 đến 64	CCC	Trung bình
Từ 55 đến 59	CC	Trung bình
Từ 35 đến 54	C	Dưới trung bình
Nhỏ hơn 35	D	Kém

Bảng 3.2: Thang điểm xếp loại ngân hàng tham khảo

3.3. Mô hình xếp hạng‌

Mô hình CAMEL cho dữ liệu định tính được điều chỉnh bằng phương pháp chuyên gia.

3.4. Cấu trúc và thang điểm các chỉ tiêu

3.4.1. Các chỉ tiêu tài chính

Xác định các dấu hiệu nên đưa vào để lấy thông tin về khách hàng:

Việc điền thông tin tài chính hoàn toàn dựa vào các báo cáo tài chính của Ngân hàng cung cấp, bao gồm:

- Bảng cân đối kế toán

- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (chọn 1 trong 2 phương pháp: trực tiếp/ gián tiếp)

- Thuyết minh các báo cáo tài chính

Thang điểm cho các dấu hiệu: phương pháp chuyên gia.

Chi tiết các nhóm chỉ tiêu tài chính và thang điểm

S T T

Chỉ tiêu

Tỷ trọng

Bộ giá trị và Cơ cấu điểm

A. Chỉ số bảo đảm an toàn vốn (CAR)

20%

100

CAR (%)

12%

[12%,25%]

[10%,12%)

hoặc

(25%,30%]

[8%,10%)

hoặc (30%,35%]

[6%,8%)

hoặc (35%,40%]

<6%

hoặc

>40%

Vốn chủ sở hữu/Tổng tài sản (%)

> 8%

[7%,8%)

[5%,7%)

[3%,5%)

< 3

B. Chất lượng tài sản

25%

Nợ xấu/ Tổng dư nợ tín dụng (%)

13%

< 1%

(1%,1.5%]

(1.5%,2%]

(2%,3%]

>3%

Quỹ dự phòng rủi ro tín dụng/ Tổng nợ xấu (%)

> 150%

[120%,150%)

[90%,120%)

[50%,90%)

< 50%

Chi phí dự phòng / Lợi nhuận trước dự phòng (%)

<15

[15-20)

[20-25)

[25-30)

≥30

C. Chỉ số khả năng thanh khoản

30%

Tài sản thanh khoản/ Tổng tài sản (%)

11%

> 45%

[35%,45%)

[25%,35%)

[15%,25%)

< 15%

Tổng dư nợ ròng/ Tổng tiền gửi khách hàng (%)

< 65%

(65%,80%]

(80%,100%]

(100%,120%]

> 120%

Tổng dư nợ ròng/ Tổng vốn huy động ngoài interbank (%)

< 60%

(60%,75%]

(75%,95%]

(95%,115%]

> 115%

Tiền gửi và tiền vay từ các TCTD/ Tổng tài sản (%)

< 10%

(10%,15%]

(15%,25%]

(25%,30%]

> 30

D. Chỉ số khả năng sinh lời

25%

Lợi nhuận thuần/ Vốn chủ sở hữu bình quân (ROE) (%)

11%

> 30%

[20%,30%)

[15%,20%)

[10%,15%)

< 10%

Lợi nhuận thuần/ Tổng tài sản (ROA) (%)

> 1.2%

[1%,1.2%)

[0.8%,1%)

[0.6%,0.8%)

< 0.6%

Thu nhập lãi cận biên (CT:Thu nhập lãi thuần/ Tổng tài sản sinh lời bình quân) (%)

> 3.5%

[3.2%,3.52%)

[2.8%,3.2%)

[2.4%,2.8%)

< 2.4%

Chi phí hoạt động/ Tổng thu nhập hoạt động kinh doanh (%)

< 30%

(30%,35%]

(35%,45%]

(45%,50%]

> 50%

Thu nhập ngoài lãi/ Tổng thu nhập hoạt động kinh doanh (%)

> 25%

[20%,25%)

[15%,20%)

[10%,15%)

< 10%

Bảng 3.3: Các chỉ tiêu tài chính Chi tiết công thức tính và ý nghĩa các chỉ tiêu tài chính

Chỉ tiêu	Công thức tính	Ý nghĩa chỉ tiêu
A	Chỉ số đảm bảo an toàn vốn (CAR)
1	CAR (%) – Tỉ lệ an toàn vốn tối thiểu	= (Vốn tự có / Tổng tài sản có rủi ro quy đổi) x 100%	Đánh giá mức độ an toàn vốn tối thiểu của Ngân hàng
2	Vốn chủ sở hữu/Tổng tài sản (%)	= (Vốn chủ sở hữu / Tổng tài sản) x 100%	Thể hiện phần được tài trợ bởi vốn tự có trong cơ cấu tổng tài sản
B	Chất lượng tài sản
3	Nợ xấu/ Tổng dư nợ tín dụng (%)	= (Nợ xấu / Tổng dư nợ tín dụng) x 100%	Đánh giá chất lượng nợ của Ngân hàng
4	Quỹ dự phòng rủi ro tín dụng/ Tổng nợ xấu (%)	= (Quỹ dự phòng rủi ro tín dụng / Tổng nợ xấu) x 100%	Đánh giá mức độ xử lý nợ xấu bằng quỹ dự phòng

Chỉ tiêu	Công thức tính	Ý nghĩa chỉ tiêu
5	Chi phí dự phòng / Lợi nhuận trước dự phòng (%)	= Chi phí dự phòng / Lợi nhuận trước dự phòng (%)	Đánh giá mức độ tổn thất lợi nhuận cho dự phòng rủi ro tín dụng của ngân hàng
C	Chỉ số khả năng thanh khoản
6	Tài sản thanh khoản/ Tổng tài sản (%)	= (Tài sản thanh khoản / Tổng tài sản) x 100%	Đánh giá tính thanh khoản của tổng tài sản của Ngân hàng
			Đánh giá cân đối nguồn tiền huy
7	Tổng dư nợ ròng / Tổng tiền gửi KH (%)	= (Tổng dư nợ ròng / Tổng tiền gửi KH) x 100%	động từ tiền gửi của tổ chức kinh tế và cá nhân để cho vay. Tổng dư nợ ròng không bao gồm cho vay các tổ
			chức tín dụng.
			Đánh giá cân đối tổng nguồn tiền huy
	Tổng dư nợ ròng / Tổng	= (Tổng dư nợ ròng / Tổng	động từ tổ chức kinh tế và cá nhân để
8	vốn huy động ngoài thị trường liên ngân hàng	vốn huy động ngoài thị trường liên ngân hàng) x	cho vay (bao gồm tiền gửi và phát hành trái phiếu, giấy tờ có giá). Tổng
	(%)	100%	dư nợ ròng không bao gồm cho vay
			các tổ chức tín dụng.
			Thể hiện vai trò của nguồn vốn huy
9	Tiền gửi và tiền vay từ các TCTD / Tổng tài sản	= (Tiền gửi và tiền vay từ các TCTD / Tổng tài sản) x 100%	động từ interbank trong hoạt động của Ngân hàng. Chỉ tiêu này càng nhỏ cho thấy Ngân hàng càng ít phụ thuộc vào nguồn vốn từ thị trường
			liên ngân hàng để tài trợ cho tài sản.
D	Chỉ số khả năng sinh lời
			Cho biết cứ 1 đơn vị vốn chủ sở hữu
10	Lợi nhuận thuần/ Vốn chủ sở hữu bình quân (ROE) (%)	= (Lợi nhuận thuần/ Vốn chủ sở hữu bình quân) x 100%	bình quân đầu tư trong kỳ thì tạo ra bao nhiêu đơn vị lợi nhuận thuần. Chỉ tiêu này càng cao thể hiện hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu của
			Ngân hàng càng cao.
11	Lợi nhuận thuần/ Tổng tài sản (ROA) (%)	= (Lợi nhuận thuần / Tổng tài sản) x 100%	Cho biết cứ 1 đồng tài sản bình quân sử dụng trong kỳ tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận thuần. Chỉ tiêu này
			càng cao thể hiện hiệu quả sử dụng

Chỉ tiêu	Công thức tính	Ý nghĩa chỉ tiêu
			tài sản của Ngân hàng càng cao.
			Cho biết cứ 1 đồng tài sản sinh lãi
12	Thu nhập lãi cận biên (%)	= (Thu nhập lãi thuần/ Tổng tài sản sinh lãi bình quân) x 100%	bình quân sử dụng trong kỳ tạo rao bao nhiêu đồng thu nhập lãi thuần. Chỉ tiêu này càng cao thể hiện hiệu quả sử dụng tài sản sinh lãi của Ngân
			hàng càng cao.
			Cho biết hiệu quả kinh doanh của
	Chi phí hoạt động/	= (Chi phí hoạt động / Tổng	Ngân hàng, cứ 1 đơn vị thu nhập
13	Tổng thu nhập hoạt	thu nhập hoạt động kinh	hoạt động kinh doanh tạo ra trong kỳ
	động kinh doanh (%)	doanh) x 100%	thì phải bỏ ra bao nhiêu đơn vị chi
			phí hoạt động.
			Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh
	Thu nhập ngoài lãi/	= (Thu nhập ngoài lãi / Tổng	doanh ngoài lãi. Chỉ tiêu này càng
14	Tổng thu nhập hoạt	thu nhập hoạt động kinh	cao thể hiện hiệu quả hoạt động dịch
	động kinh doanh (%)	doanh) x 100%	vụ và các hoạt động khác của Ngân
			hàng cao.

Bảng 3.4: Ý nghĩa các chỉ tiêu tài chính

3.4.2. Các chỉ tiêu phi tài chính

Thông tin phi tài chính sẽ được sắp xếp thành 3 nhóm chỉ tiêu sau:

Năng lực lãnh đạo, môi trường nội bộ và khả năng cạnh tranh của Ngân hàng

Khả năng duy trì năng lực kinh doanh của Ngân hàng

Các yếu tố khác

STT

Chỉ tiêu	Tỷ trọng	Bộ giá trị	Cơ cấu điểm
Nhóm 1	Năng lực lãnh đạo, môi trường nội bộ và khả năng cạnh tranh của Ngân hàng	55.0%
1	Năng lực và kinh nghiệm điều hành của Tổng Giám đốc và Chủ tịch HĐQT	10.0%
1.1	- Trình độ học vấn	1.0%	Trên đại học	100
			Đại học	80
			N/A	60
			N/A	40
			N/A	20
1.2	- Năng lực điều hành và quản lý ngân hàng (bao gồm trình độ chuyên môn , khả năng quản lý, tính năng động, khả năng phân tích và nhạy bén với môi trường,vv.)	2.5%	Rất tốt	100
			Tốt	80
			Khá	60
			Trung bình	40
			Còn nhiều hạn chế và yếu kém	20
1.3	- Số năm làm lãnh đạo trung bình trong ngành ngân hàng của Giám đốc và Chủ tịch Hội đồng Quản trị	1.5%	Trên 5 năm	100
			Từ 4 đến 5 năm	80
			Từ 3 đến 4 năm	60
			Từ 2 đến 3 năm	40
			Dưới 2 năm	20
1.4	- Số năm kinh nghiệm bình quân trong lĩnh vực ngân hàng tài chính	2.0%	Trên 10 năm	100
			Từ 9 đến 10 năm	80
			Từ 7 đến 9 năm	60
			Từ 5 đến 7 năm	40
			Dưới 5 năm	20
1.5	- Khả năng xây dựng các mục tiêu và chiến lược kinh doanh có tính khả thi	1.0%	Khả thi cao	100
			Khả thi	80
			N/A	60
			Khả thi thấp	40
			N/A	20