Kế toán thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp của Công ty liên doanh điều hành Hoàng Long

CHƯƠNG 3: NHẬN XÉT THỰC TRẠNG VÀ KIẾN NGHỊ VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ GTGT VÀ THUẾ TNDN TẠI CÔNG TY LIÊN DOANH ĐIỀU HÀNH HOÀNG LONG.

3.1. Nhận xét

3.1.1. Nhận xét tổng quát về tình hình hoạt động tại công ty

Với 15 năm hoạt động, Công ty Liên doanh Điều hành Hoàng Long đã vươn lên trở thành Nhà Điều hành khai thác Dầu khí thứ hai tại Việt Nam. Đây là một nỗ lực không nhỏ của toàn bộ công nhân viên và ban quản lý công ty.

HLJOC với tư cách là Nhà Điều hành chung của Hợp đồng Dầu khí Lô 16.1 là một loại hình doanh nghiệp đặc thù, đại diện cho các Bên Nhà thầu (Nhà đầu tư), phi lợi nhuận, tuy chịu ảnh hưởng bởi các điều khoản thuế trong Hợp đồng Dầu khí và các luật thuế nhưng HLJOC đã thực hiện rất tốt và vận dụng linh hoạt hài hoà các chính sách, quy định thuế. Chẳng hạn, HLJOC kê khai và nộp thuế theo Thông tư 156/2013/TT-BTC, Thông tư 32/2009/TT-BTC nhưng việc áp dụng thuế suất để xác định thuế theo quy định trong Hợp đồng Dầu khí.

Thoả thuận kết nối mỏ giữa HLJOC và TLJOC đã được thực hiện dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam nhằm tiết giảm chi phí đầu tư của đối tác Việt Nam. Thành công trong quá trình làm việc với Bộ Tài Chính để xin cơ chế kế toán và thuế riêng của thoả thuận này đã thể hiện sự chuyên nghiệp, trình độ và nỗ lực của tập thể phòng tài chính kế toán của HLJOC.

Mặc dù còn nhiều khó khăn trong công tác khai thác dầu khí và thỏa thuận với các đối tác nhưng công ty vẫn luôn cố gắng khắc phục, đảm bảo quyền lợi cho các Bên Nhà thầu và hoàn thành tốt chức năng chính của mình là tìm kiếm và khai thác dầu khí, góp phần mang lại lợi ích đáng kể cho đất nước, tạo dựng uy tín trong nước và quốc tế.

3.1.2. Nhận xét về công tác kế toán thuế tại công ty

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 90 trang tài liệu này.

Công ty Liên doanh Điều hành Hoàng Long đã xây dựng cho mình một hệ thống kế toán riêng phù hợp với chuẩn mực kế toán Việt Nam và Quốc tế. Công tác kế toán của công ty Hoàng Long vẫn đang trong quá trình hoàn thiện bởi nhiều lý do chủ quan và khách quan.

Hệ thống kế toán nói chung và quy trình xác định thuế, kê khai, nộp thuế giá trị gia tăng, thu nhập doanh nghiệp phù hợp với Hợp đồng Dầu khí, Luật Dầu khí, các văn bản luật hiện hành như Thông tư 32/2009/TT-BTC, Hướng dẫn thực hiện quy định đối với các tổ chức cá nhân tiến hành hoạt động tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí theo quy định của Luật Dầu khí, Thông tư 156/2013/TT-BTC, Hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế, Thông tư 219/2013/TT-BTC, Hướng dẩn thi hành Luật Thuế giá trị gia tăng.

Báo cáo kiểm toán năm 2013 kết thúc mà không có bất cứ mọi sai sót đối với khoản doanh thu bán dầu khí năm 2013 là 1.792 triệu USD, thuế thu nhập doanh nghiệp đã nộp trong năm 2013 là 476 triệu USD, thuế VAT đã nộp trong năm 2013 là 10.3 triệu. Điều này thể hiện việc công tác kế toán và quản lý kê khai thuế đã được thực hiện rất tốt tại HLJOC.

Kế toán thuế công ty Hoàng Long là một bộ phận kế toán trong guồng máy kế toán của công ty, tuân theo thể thức kế toán đã quy định trong Hợp đồng Dầu khí. Công việc kế toán thuế, mà cụ thể ở đây là kế toán thuế GTGT và thuế TNDN, nhìn chung hạch toán khá giống với kế toán thuế Việt Nam, hoạt động dựa trên quy định của phòng Tài chính – Kế toán công ty đã đặt ra và dựa theo những công văn của Bộ Tài chính trả lời riêng cho công ty trong suốt quá trình hoạt động.

Về khó khăn của công ty:

- Theo qui định của Hợp đồng Dầu khí và các Luật thuế hiện hành, hiện nay HLJOC chỉ kê khai thuế GTGT đầu ra phát sinh từ doanh thu bán dầu khí, sau đó thông báo số tiền phải nộp của các Bên Nhà thầu và các Bên Nhà thầu sẽ nộp thuế trực tiếp vào Kho Bạc Nhà Nước. Theo mẫu thông báo thuế GTGT phải nộp trình bày trong phần bài luận thì các Bên Nhà thầu sẽ nộp thuế dưới mã số thuế của HLJOC. Việc sử dụng mã số thuế của HLJOC để khai thuế GTGT đầu ra cho các Bên Nhà thầu nhằm bảo đảm rằng thuế GTGT đầu vào phát sinh tại Nhà Điều hành sẽ được khấu trừ với thuế GTGT đầu ra không phát sinh tại Nhà Điều hành do có cùng một mã số thuế. Và việc khấu trừ này chỉ được thể hiện trên tờ khai thuế và đối chiếu thuế nếu Nhà Điều hành chỉ sử dụng cùng một mã số thuế mặc dù về bản chất thuế GTGT đầu vào và thuế GTGT đầu ra phát sinh ở hai nơi hay chủ thể khác nhau. Do các Bên Nhà thầu nộp thuế trực tiếp không thông qua HLJOC và không nộp dưới từng mã số thuế riêng đã dẫn đến hai tình huống sau:

 Các Bên Nhà thầu có thể nộp thiếu thuế hay nộp thuế trễ và đến khi nhận được thông báo của cơ quan Thuế thì số tiền phạt cũng tương đối lớn

 Trong trường hợp có thông báo của cơ quan Thuế về chênh lệch thuế giữa tờ khai và nộp thuế thì theo luật hiện hành HLJOC có trách nhiệm giải trình với cơ quan Thuế liên quan đến việc khai và nộp thuế của các Bên Nhà thầu. Tuy nhiên do các Bên Nhà thầu không nộp thuế thông qua HLJOC hay sau khi nộp các Bên Nhà thầu hiện tại cũng không thông báo cho HLJOC do đó việc đối chiếu và giải trình thuế gặp nhiều khó khăn và mất rất nhiều thời gian.

- Như đã trình bày trong phần thuế GTGT chia sẻ chi phí đối với việc kết nối mỏ với TLJOC, Bộ Tài Chính đã đồng ý xem đây là chi phí thu hộ, chi hộ phát sinh tại HLJOC nên HLJOC kê khai và nộp thuế của toàn bộ hàng hoá, dịch vụ mua vào. HLJOC chỉ được khấu trừ phần thuế GTGT của mình và phần còn lại sẽ được hoàn trả bởi TLJOC.

Từ năm 2014 trở về trước, doanh thu bán nội địa chiếm tỷ lệ rất nhỏ (nhỏ hơn 6%) trong toàn bộ doanh thu dầu khí nên tỷ lệ GTGT đầu vào được khấu trừ cũng rất thấp. Theo hướng dẫn của Bộ Tài Chính như đã trình bày trong phần thuế GTGT, HLJOC sẽ xuất hoá đơn không chịu thuế GTGT cho TLJOC bao gồm phần cho phần chi phí chia sẻ và các loại thuế HLJOC đã nộp hộ (bao gồm cả thuế GTGT). Do tỷ lệ khấu trừ thuế GTGT rất thấp nên hiện giờ TLJOC không kê khai số thuế phát sinh tại HLJOC, đưa vào chi phí toàn bộ phần thuế GTGT phát sinh và trả hộ bởi HLJOC. Trong năm 2014, theo kế hoạch, doanh thu nội địa sẽ chiếm khoảng 40% toàn bộ doanh thu, do vậy tỷ lệ thuế GTGT đầu vào cũng gia tăng đáng kể và TLJOC chắc chắn sẽ phải kê khai và khấu trừ phần thuế GTGT phát sinh tại HLJOC. Tuy nhiên, nếu cứ thực hiện việc phát hoá đơn không chịu thuế GTGT như hiện nay thì sẽ phát sinh rủi ro TLJOC sẽ không được chấp nhận khấu trừ thuế phát sinh tại HLJOC do thuế GTGT khó được khấu trừ ở hai thực thể không có cùng mã số thuế.

- Bên cạnh đó, mặc dù quy định trong HĐDK, đơn vị tiền tệ sử dụng là USD nhưng trong một vài trường hợp, đơn vị tiền tệ sử dụng trong các báo cáo, chứng từ, tờ khai của công ty là VNĐ. Ví dụ như hạch toán thuế GTGT của hoá đơn từ nhà cung cấp trong nước hoặc khi kê khai với cơ quan thuế thì sử dụng đơn vị VNĐ, nhưng hạch toán thuế GTGT thay cho nhà thầu nước ngoài hoặc trình bày trong các báo cáo nội bộ thì dùng đơn vị USD...

3.2. Kiến nghị

Sau khi tìm hiểu về tình hình kế toán thuế GTGT và thuế TNDN tại Công ty Liên doanh Điều hành Hoàng Long, em có một vài kiến nghị như sau:

- Để giải quyết vấn đề mã số thuế, theo em nên thống nhất một trong hai hướng giải quyết sau:

 Hiện giờ mỗi Bên Nhà thầu có một mã số thuế riêng gồm 13 ký tự, 10 ký tự đầu là mã số thuế của HLJOC, 3 ký tự còn lại là mã số phụ của từng Nhà thầu. Do vậy, HLJOC được kiến nghị làm việc với cơ quan Thuế để xin các Bên Nhà thầu có thể nộp thuế dưới mã số thuế riêng của các Bên Nhà thầu với 10 ký tự đầu là mã số thuế của HLJOC. Phương pháp nộp thuế này tạo điều kiện cho cả cơ quan Thuế và HLJOC dể dàng theo dòi và đối chiếu các khoản thuế đã khai và nộp.

 Các Nhà thầu và HLJOC thống nhất với nhau quy trình kê khai, nộp thuế. Cụ thể, ngay sau khi nộp thuế, các Bên Nhà thầu sẽ thông báo và gửi cho HLJOC bản sao của các chứng từ nộp tiền. Quy trình sẽ giúp cho HLJOC theo dòi được số thuế các Bên Nhà thầu đã nộp và dễ dàng đối chiếu với các cơ quan Thuế khi cần.

 Đối với thuế TNDN, sau khi nhận được thông báo số tiền phải nộp, các Bên Nhà thầu sẽ nộp thuế theo mã số thuế riêng gồm 13 ký tự như đã nêu ở trên. Tuy nhiên, cũng tương tự như thuế GTGT đầu ra ở trên, do các Bên Nhà thầu không thông báo cho HLJOC sau khi đã nộp thuế nên HLJOC cũng đã gặp rất nhiều khó khăn khi đối chiếu thuế với cơ quan Thuế. Vì vậy, HLJOC cũng được kiến nghị làm việc với các Bên Nhà thầu để yêu cầu họ cung cấp bản sao các chứng từ nộp tiền ngay sau khi nộp tiền vào Ngân sách Nhà nước.

- Chuyển số tiền GTGT đầu vào từ HLJOC sang TLJOC.

Để tránh rủi ro TLJOC sẽ không được chấp nhận khấu trừ thuế phát sinh tại HLJOC, HLJOC và TLJOC được kiến nghị làm việc với cơ quan Thuế để tìm ra cơ chế chuyển thuế GTGT từ HLJOC sang TLJOC. Chẳng hạn, HLJOC và TLJOC có thể xin cơ chế chuyển thuế GTGT từ HLJOC sang TLJOC bằng thông báo xác nhận từ HLJOC tương tự như giấy báo nợ (debit note) trong đó HLJOC sẽ xác nhận số thuế GTGT đầu vào phát sinh tại HLJOC và số tiền thuế GTGT của TLJOC đối với khoản thuế GTGT đầu vào đó. Giấy xác nhận sẽ được lập mỗi lần HLJOC xuất hoá đơn trong đó có phần thuế GTGT mà HLJOC đã chi hộ. HLJOC sẽ chịu trách nhiệm toàn bộ đối với việc kê khai, nộp thuế hoá đơn GTGT đầu vào chi hộ cho TLJOC.

- Công ty nên chuyển hẳn sang sử dụng một loại đơn vị tiền tệ là USD. Trong thời gian chờ đợi công văn trả lời từ Bộ Tài chính, các kế toán viên cũng như các chuyên viên cần phải chú ý cẩn thận cách viết số, dấu ngăn cách giữa các phần (“.” “,”) khác với quy ước viết số của Việt Nam, cập nhật kịp thời tỷ giá USD/VNĐ, nắm các trường hợp và cách hạch toán, trình bày văn bản để tránh nhầm lẫn gây hậu quả nghiêm trọng, tổn thất cho công ty.

Hy vọng những kiến nghị của em sẽ giúp ích ít nhiều cho công tác kế toán thuế của công ty Hoàng Long sau này.

KẾT LUẬN

Công ty Hoàng Long JOC là nhà điều hành lớn thứ hai Việt Nam với bề dày hoạt động trong mảng Thăm dò và khai thác Dầu khí. Đồng hành với sự phát triển này là một cơ cấu tổ chức khoa học và liên kết chặt chẽ. Sau 15 năm hoạt động, công ty đã khai thác được những mẻ dầu khí chất lượng, xây dựng được niềm tin vững chắc trong ngành, đóng góp cho nền kinh tế Việt Nam nói chung và ngành Dầu khí Việt Nam nói riêng. Hiện công ty tiếp tục triển khai các kế hoạch khai thác mới và liên kết với các công ty khác, mở rộng hoạt động thăm dò và khai thác dầu khí.

Là một loại hình công ty đặc thù nên để phát triển như ngày hôm nay, phải nói Ban Quản trị công ty Hoàng Long đã có những chính sách, những hướng đi đúng đắn, đã lập ra những thể thức kế toán phù hợp với môi trường Việt Nam, đồng thời đáp ứng nhu cầu của các Bên Nhà thầu. Nhìn lại, tuy hệ thống kế toán công ty đang trong quá trình hoàn thiện, còn nhiều thiếu sót nhưng không thể phủ nhận vai trò của nó trong việc giúp Ban Quản trị vận hành công ty tốt, khởi tạo uy tín với các bạn hàng, đối tác.

Ở đây, nói về kế toán thuế GTGT và kế toán thuế TNDN tuy không phải là để tài mới nhưng nó lại là một đề tài lạ chưa được khai thác một cách toàn diện, cụ thể khi thực hiện tại công ty Hoàng Long JOC. Ngoài những điểm giống về cách hạch toán các tài khoản và kê khai thuế hiện hành thì kế toán thuế GTGT và kế toán thuế TNDN có những điểm khác biệt sau, mà trong tình hình hiện nay bị chi phối nhiều bởi hoạt động chia sẻ chi phí với Thăng Long JOC:

- Hệ thống tài khoản kế toán riêng do công ty lập ra, có tham khảo hệ thống tài khoản kế toán Việt Nam và Quốc tế, và đã được Bộ Tài chính phê duyệt.

- Đồng tiền sử dụng để hạch toán, kê khai gồm USD và VNĐ không thống nhất được.

- Công ty phải tự khai, tự nộp thuế GTGT thay cho nhà thầu nước ngoài để đảm bảo rằng nhà thầu nước ngoài tránh rủi ro do thay đổi chính sách thuế và nhận đủ số tiền được ghi trên hợp đồng.

- Cách tính thuế TNDN phức tạp do đặc thù ngành nghề đã được quy định trong HĐDK cũng như Thông tư 32/2009/TT-BTC.

- Thuế TNDN không có tài khoản theo dòi mà công ty chỉ thay mặt các Bên Nhà thầu kê khai cho cơ quan thuế, phần nộp thuế thì các Bên Nhà thầu tự nộp theo định kỳ, sau đó thông báo số tiền đã nộp cho công ty Hoàng Long JOC.

- Việc mã số thuế khi kê khai thuế và khi nộp thuế không đồng nhất gây khó khăn cho cơ quan thuế và bên phía Hoàng Long JOC, đồng thời cũng dẫn đến rủi ro không được hoàn thuế GTGT đầu vào cho Thăng Long JOC, cần phải xem xét.

Sự khác biệt này là do đặc điểm ngành nghề và hình thức thành lập của công ty quy định. Công ty buộc phải thực hiện theo để phù hợp với luật pháp trong nước, tuân theo Hợp đồng Dầu khí và dễ dàng báo cáo, trao đổi với các Bên Nhà thầu nước ngoài, dưới sự phê duyệt của Bộ Tài chính.

Sau khi liên tục gửi công văn và được Bộ Tài chính trả lời, tuy nhiên công ty Hoàng Long vẫn chưa có văn bản chính thức quy định cách làm cho một số vấn đề đã nêu trong phần Nhận xét, em đã đi đến một vài kiến nghị sau:

- Thống nhất một mã số thuế khi kê khai và nộp thuế, hoặc quy định trình tự kê khai, nộp thuế giữa các bên một cách rò ràng, tránh gây tổn thất, rủi ro cho các bên tham gia.

- Chuyển số tiền GTGT đầu vào từ HLJOC sang TLJOC, có giấy tờ xác nhận phát sinh giữa hai bên, đảm bào quyền lợi khấu trừ thuế GTGT cho Thăng Long JOC.

- Thống nhất một đơn vị tiền tệ trong các báo cáo, tờ khai để tránh gây sai sót, nhầm lẫn trong ghi chép.

Cuối cùng, kết thúc khoá luận, em đã rút ra được cho mình những bài học kinh nghiệm quý báu, đó là tác phong làm việc, thái độ tập trung nghiên cứu nghiêm túc một vấn đề, cách thu thập dữ liệu, sắp xếp thời gian khoa học và cả nghệ thuật giao tiếp, thuyết trình. Em đã hiểu thêm mảng kế toán thuế tại một công ty đặc thù như Hoàng Long JOC, công việc hạch toán có những điểm khác biệt so với những kiến thức nền tảng đã học ở nhà trường và so với các công ty đã kiến tập trước đây. Từ đó để thấy mình cần phải trau dồi chuyên môn, đạo đức và tính nhanh nhạy liên tục như thế nào, đặc biệt là nghề gắn với các thông tư, nghị định mới như Kế toán, góp phần cho hoạt động kinh doanh của công ty được trôi chảy và tiến tới, một mặt để chuẩn bị tạo cho mình cơ hội nghề nghiệp tốt trong tương lai.

Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô Khoa Kế toán – Tài chính – Ngân hàng trường Đại học Công nghệ TPHCM đã chỉ dạy và cho em cơ hội để làm khoá luận này, cảm ơn nhân viên kế toán trong Công ty Hoàng Long JOC đã tạo điều kiện giúp em tìm hiểu đề tài và tiếp cận công ty.

Lời cuối, em kính chúc các thầy cô Khoa Kế toán – Tài chính – Ngân hàng, Trường Đại học Công nghệ TPHCM, các anh chị nhân viên kế toán Công ty Hoàng Long JOC sức khoẻ và thành công trong công việc!

TÀI LIỆU THAM KHẢO

 Văn bản hành chính nhà nước:

- Nghị định 209/2013/NĐ-CP, Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều Luật GTGT

- Nghị định 218/2013/NĐ-CP, Hướng dẫn thi hành Luật thuế TNDN

- Nghị định 83/2013/NĐ-CP, Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quản lý Thuế và Luật sửa đổi

- Thông tư 32/2009/TT-BTC, Hướng dẫn thực hiện quy định đối với các tổ chức cá nhân tiến hành hoạt động tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí theo quy định của Luật Dầu khí.

- Thông tư 156/2013/TT-BTC, Hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế.

- Thông tư 219/2013/TT-BTC, Hướng dẫn thi hành Luật Thuế Giá trị gia tăng.

- Thông tư 60/2012/TT-BTC, Hướng dẫn thực hiện nghĩa vụ thuế áp dụng đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam hoặc có thu nhập tại Việt Nam

 Sách:

PGS.TS Vò Văn Nhị (Năm 2010), “Kế toán tài chính” - NXB Tài chính

 Website: www.webketoan.com www.gdt.gov.vn/wps/portal