Sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng theo pháp luật Việt Nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

VŨ THỊ ĐÀO

Sở HữU CHéO TRONG LĩNH VựC NGÂN HàNG THEO PHáP LUậT VIệT NAM HIệN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

VŨ THỊ ĐÀO

Sở HữU CHéO TRONG LĩNH VựC NGÂN HàNG THEO PHáP LUậT VIệT NAM HIệN NAY

Chuyên ngành: Luật Kinh tế Mã số: 60 38 01 07

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS.TS. LÊ THỊ THU THỦY

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.

Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

NGƯỜI CAM ĐOAN

Vũ Thị Đào

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục

Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ Danh mục các sơ đồ

MỞ ĐẦU1

Chương 1: TỔNG QUAN VỀ SỞ HỮU CHÉO TRONG LĨNH VỰC

NGÂN HÀNG 4

1.1. Khái niệm và phân loại sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng4

1.1.1. Khái niệm sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng 4

1.1.2. Phân loại sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng 7

1.2. Nguyên nhân hình thành sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng 10

1.3. Tác động của sở hữu chéo đối với hệ thống ngân hàng thương mại 14

1.3.1. Tác động tích cực của sở hữu chéo 15

1.3.2. Tác động tiêu cực của sở hữu chéo 18

Kết luận Chương 1 27

Chương 2: CÁC QUY ĐỊNH PHÁP LÝ VỀ SỞ HỮU CHÉO TRONG LĨNH VỰC NGÂN HÀNG Ở VIỆT NAM VÀ KINH NGHIỆM

QUỐC TẾ VỀ XỬ LÝ SỞ HỮU CHÉO 28

2.1. Các quy định pháp lý về sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng ở

Việt Nam 28

2.1.1. Về quản lý nhà nước đối với sở hữu chéo trong hệ thống ngân hàng

thương mại 28

2.1.2. Về giới hạn góp vốn, mua cổ phần 36

2.1.3. Về sở hữu chéo, đầu tư chéo 41

2.1.4. Về cấp tín dụng 41

2.2. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới về xử lý sở hữu chéo

trong lĩnh vực ngân hàng 43

2.2.1. Kinh nghiệm của Nhật Bản 43

2.2.2. Kinh nghiệm của Đức 53

Kết luận Chương 2 61

Chương 3: THỰC TRẠNG VỀ SỞ HỮU CHÉO Ở VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ

SỞ HỮU CHÉO TRONG LĨNH VỰC NGÂN HÀNG 62

3.1. Thực trạng sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng ở Việt Nam

hiện nay 62

3.1.1. Các loại hình sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng ở Việt Nam hiện nay 62

3.1.2. Thực trạng sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng ở Việt Nam hiện nay 66

3.2. Một số định hướng hoàn thiện pháp luật về sở hữu chéo trong

lĩnh vực ngân hàng ở Việt Nam 76

3.2.1. Luật hóa vấn đề sở hữu chéo và tăng cường hoạt động quản lý nhà

nước về sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng 76

3.2.2. Tiến hành rà soát các tỷ lệ sở hữu cổ phần tại các tổ chức tín dụng để

có cơ sở đưa ra giải pháp khống chế tỷ lệ sở hữu chéo 79

3.2.3. Nâng cao tính minh bạch, hiệu quả của các quy định về kế toán, an

toàn trong lĩnh vực ngân hàng đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế 81

3.2.4. Bổ sung quy định người có liên quan, người sở hữu cuối cùng và

hoàn thiện các quy định về giới hạn góp vốn, mua cổ phần 82

3.2.5. Nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp trong nội bộ của các ngân

hàng thương mại 84

3.2.6. Bổ sung thêm các chế tài theo hướng xử lý hình sự để xử lý các hành

vi vi phạm các quy định liên quan đến sở hữu chéo 85

3.2.7. Bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật đối với hoạt động công bố

thông tin về tỷ lệ sở hữu cổ phần 86

3.2.8. Ban hành các quy định pháp luật đảm bảo sự tách bạch chức năng

Ngân hàng đầu tư và Ngân hàng thương mại 87

3.2.9. Tăng cường thanh tra, giám sát tài chính đối với hệ thống ngân hàng 89

Kết luận Chương 3 91

KẾT LUẬN 93

TÀI LIỆU THAM KHẢO 95

CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

Chữ viết tắt

Tên/ cụm từ đầy đủ
M&A	Mua bán và sáp nhập doanh nghiệp
NHLD	Ngân hàng liên doanh
NHNN	Ngân hàng Nhà nước
NHTM	Ngân hàng thương mại
NHTMCP	Ngân hàng thương mại cổ phần
NHTMNN	Ngân hàng thương mại nhà nước
TCTD	Tổ chức tín dụng

Tên bảng	Trang
Bảng 2.1:	Danh mục vốn pháp định của TCTD theo Nghị định 141/2006/NĐ-CP ngày 22 tháng 11 năm 2006	38
Bảng 2.2:	Cổ phần của ngân hàng nắm giữ bởi các doanh nghiệp tại Nhật Bản giai đoạn 1989 - 1996	46
Bảng 2.3:	Cấu trúc sở hữu các doanh nghiệp tại Đức tính theo khối lượng cổ phiếu lớn (có quyền biểu quyết lớn)	55
Bảng 2.4:	Tỷ trọng doanh nghiệp có giám đốc ngân hàng là thành viên của ban giám sát với vị trí Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch	55
Bảng 3.1:	Quan hệ sở hữu chéo tại các ngân hàng liên doanh	63
Bảng 3.2:	Sở hữu cổ phần của một số ngân hàng nước ngoài tại các NHTM trong nước	64
Bảng 3.3:	Lộ trình giải quyết sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng ở Việt Nam	77