Vai Trò Và Ý Nghĩa Của Việc Giáo Dục Pháp Luật Cho Học Viên Các Trường Sqqđ

ở họ có sự khác biệt về khả năng nhận thức, về mức sống của gia đình, điều kiện hưởng thụ văn hóa, nhu cầu, sở thích, thị hiếu. Điều đó đòi hỏi công tác quản lý, GDPL phải có nội dung, hình thức, biện pháp phong phú, đa dạng phù hợp với từng đối tượng.

Ba là, theo tiến trình đào tạo, quá trình học tập, rèn luyện cũng đồng thời là quá trình người học làm quen dần với môi trường hoạt động quân sự, từng bước được trang bị kiến thức cơ bản về pháp luật và hình thành tính tự giác chấp hành pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội.

Hiện nay, có tới 83,7% học viên đào tao si ̃ quan là học sinh phổ thông

(số liêu

thống kê taị Hôi

đồng tuyển sinh của các trường Si ̃ quan Tăng thiết

giáp, Sĩ quan P háo binh và trường Sĩ quan Phòng hóa năm hoc 2014-2015),

họ là những đoàn viên ưu tú, rất hăng hái, nhiệt tình, năng nổ, tuy nhiên cũng còn nhiều bỡ ngỡ trong những năm tháng đầu của đời sống quân ngũ, nếp sinh hoạt, học tập, rèn luyện trong nhà trường quân sự, chính quy. Trong môi trường quân đội, những thói quen, những sở thích tự do, thoải mái cá nhân của đời sống dân sự trước khi vào trường bị chế ước, chuyển hóa, thay đổi thành những thói quen, tư duy và hành động quân dự, thống nhất theo điều lệnh, kỷ luật quân đội. Giai đoạn chuyển đổi nếp sống, làm quen với môi trường hoạt động quân sự này ở mỗi học viên diễn ra không giống nhau cả về cường độ, tốc độ và thời gian. Tính đặc thù này tác động rất lớn đến quá trình GDPL cho học viên ở các trường SQQĐ cần được quan tâm, không thể coi thường.

Học viên đào tao si ̃ quan là công dân, đã tốt nghiệp trung học phổ

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 136 trang tài liệu này.

thông, có hiểu biết cơ bản về chính trị - pháp luật, có nghĩa vụ và quyền lợi bình đẳng trước pháp luật. Khi học tập, rèn luyện tại các trường SQQĐ họ lại được học tập, nghiên cứu cơ bản, toàn diện, thiết thực và có hệ thống kiến thức pháp luật, kỷ luật quân đội; kết hợp với thực tiễn chấp hành các chế độ quy định hàng ngày của đơn vị, nên sự hiểu biết và thói quen chấp hành pháp

luật của họ được mở rộng và ngày càng được củng cố nâng cao, hành vi pháp luật của họ ngày càng đúng đắn. Tuy nhiên, nhận thức là một quá trình, mức độ nông, sâu về nhận thức pháp luật của mỗi học viên khác nhau, mức độ rèn luyện chấp hành pháp luật của họ cũng khác nhau. Do vậy, đòi hỏi quá trình

GDPL cho học viên đào tao si ̃ quan phải tiến hành thường xuyên, bền bỉ, công

phu với nội dung, biện pháp phù hợp.

Bốn là, học viên được học tập, rèn luyện trong môi trường quân sự chính quy, mẫu mực, được biên chế, hoạt động trong hệ thống tổ chức hết sức chặt chẽ.

Tất cả các học viên đều ở nội trú, sinh hoạt và hoạt động theo chế độ tập trung, thống nhất và được quản lý chăt ̣chẽ liên tục 24 giờ mỗi ngày, các quan hệ

quân nhân được duy trì theo đúng điều lệnh, điều lê, kỷ luật quân đội. Đây là

những điều kiện rất thuận lợi để GDPL, ý thức tổ chức kỷ luật cho học viên.

Nhà trường SQQĐ không chỉ là nơi đào tạo, bồi dưỡng sĩ quan, cán bộ mà còn là những đơn vị quân đội mẫu mực, tiêu biểu về quản lý, rèn luyện kỷ luật, xây dựng nếp sống chính quy. Trong những năm gần đây, các trường SQQĐ luôn được Đảng, Nhà nước và quân đội quan tâm, đầu tư cơ sở vật chất, xây dựng hệ thống giảng đường, bãi tập khang trang, hiện đại; đội ngũ cán bộ giảng viên được đào tạo cơ bản, trình độ mọi mặt được nâng cao; nội dung, chương trình và phương pháp dạy học không ngừng được đổi mới. Do vậy, các nhà trường SQQĐ càng có điều kiện thuận lợi để bồi dưỡng, GDPL, rèn luyện ý thức chấp hành pháp luật cho học viên.

Quá trình thực hiện nhiệm vụ huấn luyện của các nhà trường SQQĐ không chỉ đơn thuần diễn ra trong các phòng học, giảng đường, mà còn diễn ra trên thao trường, bãi tập trong mọi điều kiện khó khăn gian khổ, ác liệt, sát với tình hình huống chiến đấu. Thông qua tổ chức, thực hiện huấn luyện là

điều kiện trực tiếp rèn luyện cho học viên đào tao si ̃ quan các phẩm chất của

người cán bộ lãnh đạo; rèn luyện cho họ sự vững vàng về bản lĩnh chính trị, ý thức chấp hành pháp luật. Theo đó, các nhà trường SQQĐ thực sự là “lò” luyện đức, luyện tài và luyện ý chí, phẩm chất năng lực chấp hành pháp luật, kỷ luật của học viên.

Đối với học viên đào tao si ̃ quan, khi tốt nghiệp ra trường, có trình độ cử

nhân, đồng thời trở thành sĩ quan, được phong quân hàm thiếu úy (hoặc trung úy), hầu hết học viên trở thành Đảng viên, được bổ nhiệm làm cán bộ trung đội, đại đội (hoặc tương đương). Do đó, học viên không chỉ được trang bị kiến thức tương ứng với trình độ học vấn đại học mà còn được bồi dưỡng kiến thức, kỹ xảo, kỹ năng, tay nghề theo yêu cầu chức danh, có đủ các phẩm chất, nhân cách của người sĩ quan quân đội, trong đó có trình độ kiến thức pháp luật.

1.3. Vai trò và ý nghĩa của việc giáo dục pháp luật cho học viên các trường SQQĐ

1.3.1. Vai trò của giáo dục pháp luật cho học viên các trường SQQĐ ở Việt Nam

GDPL cho học viên các trường SQQĐ có vai trò rất quan trọng, thể hiện trên một số nội dung cơ bản sau:

Một là, GDPL trang bị cho học viên hệ thống tri thức về pháp luật đồng thời bồi dưỡng tình cảm và thói quen tuân thủ pháp luật ở học viên.

GDPL giúp học viên nâng cao hiểu biết về pháp luật, hình thành thói quen sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, biết cách xử sự hợp pháp, chủ động phòng ngừa, ngăn chặn các hiện tượng vi phạm pháp luật, điều lệnh, quy định, quy chế, đặc biệt là quy chế huấn luyện, lễ tiết, tác phong…đồng thời giúp học viên tự ý thức về mình một cách đúng đắn. Họ có thể tự kiểm tra, tự nhận thức, xét đoán về những suy nghĩ, hành vi, ứng xử pháp luật của mình đối với xã hội và tập thể.

GDPL trực tiếp góp phần xây dựng động cơ, hành vi đúng đắn cho học viên trong quá trình học tập, rèn luyện tại nhà trường. Nhờ đó, người học hiểu

rõ hơn trách nhiệm và nghĩa vụ của quân nhân, cán bộ sĩ quan quân đội; thấy được niềm vinh dự tự hào khi thực hiện nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc, bảo vệ chế độ mới, được phấn đấu hi sinh vì dân, vì nước. Từ đó trong quá trình học tập, rèn luyện ở nhà trường, học viên có ý thức, thái độ đúng đắn, tích cực và tự giác. Quá trình GDPL cũng giúp học viên định hướng được những giá trị, chuẩn mực của người sĩ quan tương lai.

Trên cơ sở những kiến thức pháp luật được trang bị, giúp cho người học quán triệt, nhận thức đúng về mục tiêu, yêu cầu đào tạo, hình thành nhu cầu động cơ học tập đúng đắn, luôn tích cực học tập, rèn luyện, có ý chí quyết tâm, tích cực chủ động nghiên cứu sang tạo ra nhiều phương pháp học tập. Không thể có học viên học giỏi, rèn nghiêm khi ở họ ý thức tự giác chấp hành pháp luật, quy chế, quy định yếu kém.

Thực tiễn cho thấy, nếu người học không được giáo dục nâng cao ý thức pháp luật thì trước tác động của hoàn cảnh, họ sẽ dễ bị thụ động, thiếu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ, thậm chí là có những hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm kỷ luật quân đội.

Hai là, GDPL cho học viên góp phần quan trọng xây dựng nếp sống chính quy, môi trường văn hoá lành mạnh và xây dựng đơn vị học viên cững mạnh toàn diện, nhà trường chính quy, tiên tiến, mẫu mực.

Pháp luật là phương tiện để quản lý bộ đội. GDPL cho học viên ở các trường SQQĐ sẽ tác động trực tiếp tới xây dựng lớp học, đại đội, tiểu đoàn, xây dựng nhà trường chính quy, mẫu mực. Trong các trường SQQĐ, GDPL tốt sẽ là cơ sở để học viên thực hiện nghiêm pháp luật, kỷ luật, xây dựng đoàn kết ở đơn vị, thực hiện nghiêm kỷ cương phép nước, đấu tranh phòng ngừa và loại bỏ những tiêu cực, lạc hậu ra khỏi đời sống đơn vị.

Ba là, GDPL cho học viên góp phần nâng cao năng lưc

tổ chứ c , quản

lý, duy trì kỷ luâṭ , thưc thi pháp luâṭ và chứ c trách của người si ̃ quan sau khi

tốt nghiêp

ra trường.

Qua học tập và rèn luyện ở nhà trường sĩ quan, khi tốt nghiệp học viên sẽ được phong quân hàm sĩ quan, đảm nhiệm cương vị là người lãnh đạo, chỉ huy cấp phân đội và có điều kiện để phát triển lên cương vị cao hơn. Họ sẽ trực tiếp là người thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với toàn bộ hoạt động của đơn vị, nhân tố có ý nghĩa quyết định đến duy trì kỷ luật, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện và tổ chức thực hiện mọi nhiệm vụ của Quân đội.

Năng lực tổ chức, quản lý, duy trì kỷ luật, thực thi pháp luật ở người sĩ quan phụ thuộc một phần rất quan trọng vào những kiến thức pháp luật họ đã được giáo dục tại nhà trường. Những kiến thức đó giúp họ hình thành những phẩm chất và kỹ năng hành pháp và tư pháp, phương pháp khoa học trong phân tích, xem xét, đánh giá và giải quyết những mâu thuẫn nảy sinh về kỷ luật, trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý bộ đội. Nhờ những kiến thức pháp luật đã được học nên khi ra trường, trong các quan hệ giao tiếp, người sĩ quan luôn giữ được phong thái, tác phong chững chạc; làm việc có nền nếp, kế hoạch, có nguyên tắc nhưng lại rất linh hoạt, ứng biến trong các hoàn cảnh khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ. Họ thực sự có ảnh hưởng tốt trong cộng đồng, tỏa sáng phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, định hướng động viên mọi người trong đơn vị cùng tôn trọng kỷ cương phép nước, đấu tranh phòng ngừa và loại bỏ những tệ nạn xã hội, hành vi vi phạm pháp luật nhà nước đồng thời làm tốt công tác GDPL cho bộ đội, duy trì nghiêm kỷ luật và thực hiện nhiệm vụ theo đúng chức trách được giao.

Bốn là, GDPL cho học viên góp phần trực tiếp ngăn ngừa, khắc phục sự suy thoái tư tưởng, đạo đức, lối sống, chống văn hóa xấu độc, vi phạm

pháp luật, điều lệnh Quân đội, hoàn thiện nhân cách người học viên, nhân cách người sĩ quan quân đội.

Sự phát triển của nền kinh tế thị trường và sự giao lưu hội nhập kinh tế quốc tế đã tạo nhiều thời cơ để phát triển đất nước, song mặt trái của nó tác động không nhỏ đến đời sống xã hội nói chung và đời sống của học viên trong Quân đội nói riêng. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đang tiến hành chiến lược “diễn biến hòa bình” để chống phá cách mạng nước ta. Chúng âm mưu làm suy yếu Quân đội ta từ những vấn đề kỷ luật, đạo đức lối sống làm cho Quân đội giảm sút kỷ luật, trở thành một tổ chức lỏng lẻo, trên dưới thiếu gắn bó, không đoàn kết…Học viên đào tạo ở những nhà trường SQQĐ cũng là một trong những đối tượng tập trung chống phá của địch. Vì vậy, GDPL cho học viên trong các trường SQQĐ càng có vai trò quan trọng hơn bao giờ hết. Trình độ kiến thức pháp luật của học viên càng được nâng cao thì bản lĩnh chính trị của họ luôn giữ vững, kiên quyết chống lại những tiêu cực của xã hội tác động vào môi trường Quân đội.

1.3.2. Ý nghĩa của giáo dục pháp luật cho học viên các trường SQQĐ

Pháp luật nói chung và pháp luật về quốc phòng nói riêng chính là công cụ để quản lý, điều chỉnh hành vi và hoạt động của bộ đội, góp phần xây dựng sức mạnh chiến đấu của Quân đội. Trong giai đoạn hiện nay, GDPL trong QĐND Việt Nam nói chung và GDPL cho học viên các trường SQQĐ có ý nghĩa rất quan trọng, xuất phát từ những lý do sau đây:

Một là: Xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là hai nhiệm vụ chiến lược có mối quan hệ khăng khít với nhau. Lịch sử cách mạng Viêṭ Nam đã chứng minh: Cách mạng càng thắng lợi thì sự chống phá của các thế lực thù địch càng điên cuồng. Vấn đề có tính quy luật đó càng thể hiện rõ trong quá trình Đảng lãnh đạo thực hiện công cuộc đổi mới. Với chiến lược “diễn biến hòa bình”, kẻ địch, đứng đầu là đế quốc Mỹ đang tập trung mọi nỗ lực chĩa mũi nhọn vào

CNXH ở Việt Nam, trước hết nhằm vào QĐND Việt Nam, làm cho Quân đội thoát ly khỏi sự lãnh đạo của Đảng, trở thành Quân đội phi chính trị, thực chất là vô hiệu hóa sức mạnh chiến đấu của Quân đôị . Vì thế, giáo dục chiến sỹ, giáo dục các sỹ quan quân đội về tư tưởng, lập trường giai cấp công nhân, về tinh thần cảnh giác cách mạng, kiên định con đường đổi mới là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng. Điều đó, đòi hỏi phải tăng cường công tác giáo dục chính trị, không ngừng nâng cao chất lượng chính trị của cán bộ chiến sỹ, và do đó không thể không tăng cường GDPL, kết hợp với GDPL để nâng cao chất lượng giáo dục chính trị.

Hai là : Do những tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học công nghệ lên mọi mặt của đời sống xã hội. Đối với Quân đội, tác động đó là rất lớn, cả từ tư duy quân sự đến tổ chức Quân đội, đặt ra yêu cầu kỷ luật chiến đấu, chỉ huy, điều hành và quản lý quân dân. Những điều đó đòi hỏi phải làm chuyển biến mạnh mẽ cả lối sống, nếp nghĩ, tác phong quân sự trên cơ sở của một tư duy pháp lý mới về Quân đội; làm cho pháp luật phải trở thành cơ sở pháp lý quan trọng cho việc xác định các quy tắc, trình tự, thủ tục tổ chức, thành lập, giải thể cơ quan chấp hành, điều hành của Quân đội, làm cơ sở xác định thẩm quyền của các cơ quan đơn vị (Bộ Quốc phòng, Tổng

cục, các Cục trưc

thuôc

Bô ̣Quốc phòng , các Quân khu, Quân đoàn, …), điều

chỉnh hoạt động của mọi ngành, mọi mặt công tác của bộ đội trong huấn luyện sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu; quy định các qui tắc, trình tự thao tác sử dụng các phương tiện vũ khí và các chế độ nội vụ khác của Quân đội. Toàn bộ những điều đó đòi hỏi phải tăng cường hơn nữa công tác GDPL, nhất là GDPL trong các trường SQQĐ.

Ba là: Do những đòi hỏi mới đối với người sỹ quan QĐND Việt Nam của thời kỳ đổi mới. Đó là phải là những sỹ quan có hiểu biết toàn diện, sâu rộng, trong đó có hiểu biết về pháp luật, điều lệnh, chế độ, quy định của Quân

đội và quan trọng hơn hết là phải biết vận dụng một cách đúng đắn vào mọi hoạt động và đời sống của đơn vị; Có những kiến thức sâu rộng về pháp luật, về điều lệnh, điều lệ Quân đội - những kiến thức này chủ yếu là do GDPL cung cấp - người sỹ quan quân đội mới thích ứng được những đặc thù của hoạt động quân sự, lao động quân sự, kỷ luật quân đội, quản lý cán bộ, chiến sỹ, mới thực hiện đúng đắn, đầy đủ nhiệm vụ, chức trách được giao, xây dựng được đơn vị vững mạnh, toàn diện, nâng cao trình độ sẵn sàng chiến đấu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ do Đảng và nhân dân giao phó.

Thực tiễn quản lý, chỉ huy điều hành ở các đơn vị Quân đội cho thấy người sỹ quan nào biết vận dụng, áp dụng sáng tạo pháp luật, điều lệnh, điều lệ quân đội, kế hoạch mệnh lệnh cấp trên; biết giáo dục tốt; biết phát huy dân chủ và khơi dậy tính tự giác, sáng tạo của tập thể quân nhân và mỗi quân nhân chấp hành pháp luật, điều lệnh quân đội, …thì đơn vị đó sẽ ổn định, phát triển, có kỷ luật nghiêm minh, có khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu cao, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao. Ngược lại, người chỉ huy, sỹ quan nào thụ động, máy móc, gia trưởng, thiếu hiểu biết pháp luật, điều lệnh, điều lê ̣Quân đội trong tổ chức, chỉ huy, quản lý đơn vị thì đơn vị đó sẽ chệch choạc, mất ổn định, hoàn thành không tốt nhiệm vụ được giao. Những năm qua, trình độ hiểu biết và vận dụng pháp luật của sỹ quan ở đơn vị có nhiều chuyển biến tốt, góp phần tích cực vào việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị ở đơn vị. Song, so với yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng hiện nay thì vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu hụt, bất cập. Không ít cán bộ do chưa nhận thức đầy đủ và thấu đáo về pháp luật mà vi phạm pháp luật, điều lệnh Quân đội, làm giảm hiệu lực quản lý bộ đội bằng pháp luật, ảnh hưởng đến chất lượng hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Hiện nay, Đảng, Nhà nước đã chú trọng và hết sức chăm lo công tác GDPL. Chính vì thế công tác GDPL đã đạt được những thành tựu to lớn, góp