Thực Trạng Nhận Thức Về Vị Trí, Vai Trò Và Ý Nghĩa Của Giáo Dục Pháp

phần làm chuyển biến nếp nghĩ, lối sống cũ, đưa lối sống, cách làm việc theo Hiến pháp và pháp luật vào các tầng lớp nhân dân. Nhiều ngành, nhiều địa phương, qua thực tiễn GDPL đã đúc kết được những kinh nghiệm quý, năng lực tổ chức, quản lý công tác GDPL cũng được nâng lên rõ rệt. Song, cho đến nay, trước yêu cầu, nhiệm vụ mới công tác GDPL vẫn tỏ ra bất cập, vẫn còn nhiều hạn chế, tính thường xuyên, liên tục chưa đảm bảo, cơ chế tổ chức, điều hành còn nhiều vướng mắc. Thực trạng này cũng được phản ánh trong công tác GDPL ở các trường SQQĐ, còn khá nhiều vấn đề phải nghiên cứu, giải quyết như nội dung, hình thức, phương pháp GDPL; đội ngũ cán bộ làm công tác GDPL; công tác lãnh đạo, chỉ đạo GDPL... Nó cho thấy, để nâng cao chất lượng đào tạo SQQĐ thì yêu cầu cấp bách hiện nay ở các nhà trường SQQĐ phải có các giải pháp đồng bộ, toàn diện tăng cường công tác GDPL.

Kết luận chương 1

GDPL là hoạt động có chủ định, có định hướng, có tổ chức của cơ quan, tổ chức và cá nhân để cung cấp tri thức pháp luật, bồi dưỡng tình cảm cho đối tượng giáo dục nhằm hình thành ở họ ý thức pháp luật, niềm tin pháp luật, thói quen chấp hành và sử dụng pháp luật một cách tự giác, tích cực, chủ động.

GDPL cho học viên các trường SQQĐ được hiểu là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ định của các chủ thể GDPL, nhằm cung cấp cho học viên hệ thống tri thức pháp luật đồng thời bồi dưỡng tình cảm và thói quen tuân thủ pháp luật ở học viên.

Đối với học viên các trường SQQĐ, GDPL không những có vai trò quan trọng đối với thực hiện mục tiêu yêu cầu đào tạo và phát triển những phẩm chất, nhân cách của người học viên mà còn có vai trò to lớn ảnh hưởng tới khả năng hoàn thành nhiệm vụ chính trị của các nhà trường SQQĐ.

GDPL cho học viên các trường SQQĐ có ý nghĩa, vai trò quan trọng. Học viên phải được GDPL đầy đủ về nội dung để làm chuyển biến về nhận thức, thái độ, niềm tin, hình thành, phát triển và củng cố thói quen sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Để GDPL cho học viên các nhà trường sỹ quan đạt kết quả cao cần phải chú ý tới đặc điểm của học viên và đặc thù trong giáo dục đào tạo ở các trường SQQĐ. Điều đó không chỉ có ý nghĩa trực tiếp nâng cao trình độ kiến thức pháp luật cho học viên mà còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, xây dựng các nhà trường SQQĐ chính quy, tiên tiến, mẫu mực.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 136 trang tài liệu này.

CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO HỌC VIÊN TRONG CÁC TRƯỜNG SỸ QUAN QUÂN ĐỘI HIỆN NAY

2.1 Thực trạng nhận thức về vị trí, vai trò và ý nghĩa của giáo dục pháp

luât

trong các trường sĩ quan quân đôị ở Việt Nam

Trong những năm qua, lãnh đạo, chỉ huy các cấp ở các trường SQQĐ

đã có nhận thức, quan điểm đúng đắn về vị trí, vai trò và ý nghĩa của công tác GDPL cho học viên. Điều này được thể hiện:

Một là, các cấp ủy, tổ chức Đảng, cán bộ chủ trì và đội ngũ cán bộ chủ trì và đội ngũ cán bộ, giảng viên trong các trường sĩ quan đã thường xuyên quan tâm và tích cực tiến hành các nội dung GDPL cho học viên.

Các tổ chức, các lực lượng trong các trường SQQĐ đã tích cực học tập, quán triệt, nắm vững quan điểm, tư tưởng chỉ đạo của Quân ủy trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác giáo dục - đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Quân đội và xây dựng nhà trường chính quy, từng bước hiện đại. Nhà trường phải đi trước làm mẫu cho đơn vị trong xây dựng hính quy, mỗi học viên khi ra trường sẽ làm nòng cốt tuyên truyền GDPL ở đơn vị. Từ đó đã quan tâm và tích cực GDPL cho học viên, luôn coi ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật của học viên là một trong những nội dung, tiêu chuẩn quan trọng để bình xét, đánh giá chất lượng học viên.

Nghiên cứu các báo cáo tổng kết huấn luyện, tổng kết công tác GDPL, rèn luyện kỷ luật ở các trường SQQĐ những năm vừa qua cho thấy, các cấp ủy Đảng , người chỉ huy , chính ủy, chính trị viên có nhận thức đúng, trách nhiệm cao, quan tâm tới hoạt động GDPL cho học viên. Các trường SQQĐ đã

chú trọng tổ chức hoạt động công tác đảng , công tác chính tri ̣ trong GDPL cho học viên nhằm nâng cao ý thức pháp luật, xây dựng hành vi, lối sống và

làm việc theo Hiến pháp và pháp luật; Hướng dẫn đơn vị tổ chức các phong trào thi đua: “Toàn trường hành động theo điều lệnh”, “Thao trường chính quy”, “Giảng đường chính quy”, “Sáng mãi phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ”…được duy trì một cách thường xuyên, đạt hiệu quả tốt. Trong thi đua, đã tích cực tuyên truyền, biểu dương gương người tốt, việc tốt, những kinh nghiệm hay, những điển hình tiên tiến trong duy trì kỷ luật, pháp luật tại đơn vị. Bên cạnh đó, phong trào văn hóa văn nghệ, diễn đàn, tọa đàm, thi tìm hiểu pháp luật

…được duy trì thành nền nếp và thu hút đông đảo học viên tham gia, tạo điều kiện để nâng cao kiến thức pháp luật cho học viên. Các cơ quan phòng Đào tạo, phòng Chính trị, phòng Hành chính…của các trường SQQĐ cũng đã đẩy mạnh các hoạt động giáo dục, động viên tư tưởng, nâng cao nhận thức trách nhiệm trong chấp hành pháp luật Nhà nước, điều lệnh Quân đội, quy chế giáo dục đào tạo. Kịp thời tổ chức hội nghị rút kinh nghiệm về chấp hành kỷ luật và an toàn giao thông…nhằm ngăn chặn, chấm dứt các hiện tượng vi phạm pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội, quy chế giáo dục đào tạo của nhà trường.

Đội ngũ cán bộ, chỉ huy các cấp đã đề cao trách nhiệm, chủ động lập kế hoạch, triển khai tổ chức, tiến hành GDPL, kỷ luật, lối sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, theo đúng chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên; thường xuyên quản lý, duy trì các hoạt động của đơn vị theo pháp luật Nhà nước, điều lệnh, điều lệ Quân đội, quy chế, quy định trong công tác và học tập hàng ngày.

Năng lực GDPL cho học viên và quản lý, duy trì đơn vị chấp hành các chế độ của cán bộ, giảng viên được nâng cao. Đội ngũ cán bộ các cấp, trực tiếp là cán bộ quản lý học viên đều được đi tham dự các lớp tập huấn thống nhất về quản lý bộ đội bằng pháp luật, quy chế quy định và duy trì nền nếp chính quy. Hằng năm, định kỳ tổ chức hội thao, kiểm tra đánh giá kết quả rèn luyện điều lệnh của từng cán bộ, giảng viên, kết quả kiểm tra thực hành điều

lệnh được gắn với kết quả đánh giá cán bộ hằng năm. Do vậy, trình độ năng lực GDPL cho học viên của đội ngũ cán bộ, giảng viên ngày càng được nâng cao.

Hai là, các trường SQQĐ đã tích cực đổi mới nội dung, vận dụng khá linh hoạt các hình thức, phương pháp GDPL cho học viên .

Chấp hành các quyết định, chỉ thị, kế hoac̣ h của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về triển khai công tác phổ biến GDPL; nghị quyết, chỉ thị của đảng uỷ, chỉ huy nhà trường về xây dựng nền nếp chính quy, chấm dứt vi phạm kỷ luật trong thi, kiểm tra, trong những năm qua, công tác GDPL cho học viên ở các trường SQQĐ đã được tiến hành có nền nếp và đạt kết quả tốt.

Cấp ủy, chỉ huy các cấp ở các trường SQQĐ đã chủ động, tích cực đẩy mạnh các hoạt động phổ biến, tuyên truyền, giáo dục nâng cao tri thức pháp luật, tình cảm, ý chí quyết tâm và rèn luyện hành vi, thói quen thực hiện nghiêm pháp luật cho học viên trong quá trình giáo dục, đào tạo. Cấp uỷ và chỉ huy các cấp ở các trường SQQĐ luôn quán triệt cho học viên nắm vững mục tiêu, yêu cầu đào tạo, duy trì thực hiện tốt nội dung chương trình, tiến độ, giữ nghiêm kỷ luật trong huấn luyện.

Dưới ánh sáng các nghị quyết của Đảng, sự chỉ đạo trực tiếp, chặt chẽ của Quân ủy trung ương và Bộ Quốc phòng, công tác GDPL trong các trường SQQĐ từng bước được đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp góp phần nâng cao trình độ VHPL của học viên, xây dựng nhà trường vững mạnh, chính quy, tiên tiến, mẫu mực.

Ở các trường SQQĐ, nội dung GDPL cho học viên được gắn liền với nội dung chương trình giáo dục, đào tạo. Trong thời gian qua, các trường SQQĐ đã có nhiều đề tài nghiên cứu, nhiều hoạt động tích cực đổi mới, hoàn thiện nội dung, chương trình giáo dục, đào tạo trong đó có nội dung, chương trình bồi dưỡng, GDPL. Nội dung, chương trình GDPL trong chương trình đào tạo của các trường SQQĐ gồm: Các môn học Nhà nước và pháp luật; Điều lệnh quản lý bộ đội;... bồi dưỡng, phổ cập kiến thức cơ bản về pháp luật

và phổ biến kịp thời những nội dung pháp luật có liên quan đến học tập, công tác và cuộc sống sinh hoạt hằng ngày cho học viên, luôn kết hợp chặt chẽ giữa phổ biến, GDPL với hướng dẫn thực hiện. Giới thiệu các chuyên đề pháp luật gắn với minh hoạ, hướng dẫn bằng thực tế đời sống, sinh hoạt và hoạt động. Sau mỗi nội dung giới thiệu, phổ biến, học tập có phần xử lý tình huống gắn với bài học để vận dụng chấp hành pháp luật. Đây là những nội dung cơ bản, thiết thực nhất về nhà nước và pháp luật giúp người học có những tri thức cần thiết, tình cảm và những hành vi xử sự đúng đắn theo quy định của pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội, các chế độ quy định của nhà trường và đơn vị,

làm cơ sở nâng cao chất lượng học tập , rèn luyện, hoàn thà nh mục tiêu, yêu cầu đào tạo.

Song song với nghiên cứu học tập những nội dung cơ bản theo chương trình, các trường SQQĐ đã tổ chức cho cán bộ, học viên nghiên cứu nhiều đạo luật cơ bản của Nhà nước ta như: Hiến pháp năm 2013, Bộ Luật Hình sự, Luật Quốc phòng, Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Sĩ quan, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và những Pháp lệnh của Ủ y ban Thường vụ Quốc hội mới ban hành. Công tác huấn luyện, học tập điều lệnh, điều lệ cho học viên luôn được duy trì thường xuyên có nề nếp và đạt kết quả tốt. Đây không những là chế độ quy định mà còn là nội dung được cụ thể hoá trong chương trình đào tạo cả chính khoá và ngoại khoá. Qua bồi dưỡng đã nâng cao được kiến thức, nhận thức, hiểu biết của học viên về pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội, xây dựng ý chí quyết tâm thực hiện nghiêm pháp luật, kỷ luật. Báo cáo tổng kết chương trình phổ biến, GDPL năm 2013 của Hội đồng Phối hợp công tác phổ biến, GDPL Bộ Quốc phòng chỉ rõ: “Nội dung giáo dục pháp luật đã bám sát mục tiêu: phổ cập kiến thức cơ bản về pháp luật và phổ biến kịp thời những nội dung pháp luật có liên quan đến học tập, công tác và cuộc sống hằng ngày... nhằm bồi dưỡng, nâng cao nhận thức, kiến thức pháp luật cho mỗi người” [19, tr.3].

Các trường SQQĐ đã chú trọng kết hợp GDPL với thực hiện các cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; “Năm điều lệnh”; “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”; “Nói không với vi phạm kỷ luật, mất an toàn giao thông, mất an toàn trong huấn luyện”..., xây dựng hành vi, lối sống theo pháp luật cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viên, công nhân viên, chiến sĩ; kiên quyết đấu tranh với các hiện tượng tiêu cực trong lối sống, tác phong sinh hoạt, công tác của cán bộ, giảng viên; khắc phục tư tưởng trung bình chủ nghĩa, lối sống thực dụng. Nhờ vậy, môi trường văn hóa pháp luật trong các trường SQQĐ ngày càng lành mạnh và ngày càng được củng cố. Kết hợp chặt chẽ các hình thức, phương pháp GDPL cho học viên với các hoạt động giáo dục, đào tạo, sẵn sàng chiến đấu, quản lý, xây dựng đơn vị chính quy, bảo đảm thiết thực, sát với thực tiễn hoạt động của học viên, hướng học viên vào việc học tập nâng cao tri thức pháp luật, rèn luyện tư thế tác phong, chấp hành pháp luật, kỷ luật, chấp hành quy chế học tập, thi kiểm tra. Tổ chức chặt chẽ, có chất lượng các buổi học tập, nghiên cứu Hiến pháp và pháp luật của Nhà nước, các quy định mới của Quân đội. Kết hợp giáo dục chung với giáo dục riêng, giữa tổ chức giáo dục rèn luyện với phát huy vai trò tích cực tự giáo dục của học viên; phát huy hiệu quả các thiết chế văn hoá, đẩy mạnh các hoạt động thông tin, tuyên truyền, tự học tập, nghiên cứu pháp luật qua sách báo. Phương pháp giáo dục từng bước được cải tiến phù hợp với đối tượng, đảm bảo cho học viên dễ hiểu, dễ nhớ và có khả năng vận dụng giải quyết được các vấn đề thực tiễn chấp hành pháp luật thường nhật đặt ra trong cuộc sống. Đặc biệt là những nội dung cơ bản của Hiến pháp, pháp luật Nhà nước, điều lệnh, điều lệ, chế độ quy định của Quân đội, mục tiêu, yêu cầu đào tạo, quy chế thi và kiểm tra của các t rường SQQĐ được học tập, quán triệt đầy đủ và được tổ chức

thực hiện chu đáo, đồng thời xây dựng cho học viên thói quen hành động và xử sự theo pháp luật.

Ba là , đội ngũ giảng viên ở các trường SQQĐ luôn chú trọng bồi đắp, nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin, tình cảm và rèn luyện thói quen, hành vi chấp hành nghiêm pháp luật cho học viên.

Ở các trường SQQĐ, đội ngũ giảng viên giữ vai trò quyết định chất lượng giáo dục, đào tạo, trong đó có GDPL cho học viên. Trong quá trình tiến hành các hoạt động giáo dục, đào tạo, đội ngũ giảng viên đã có nhiều cố gắng, bổ sung thông tin, cập nhật, đổi mới phương pháp dạy học, thảo luận, bài tập, thực hành xử trí các tình huống pháp luật để tăng khả năng truyền thụ kiến thức cho người học, phát triển tư duy độc lập, sáng tạo của học viên và khả năng vận dụng tri thức pháp luật để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Nhiều giảng viên đã tích cực chủ động đề xuất ý kiến, phương pháp giáo dục, bồi dưỡng pháp luật cho học viên; thường xuyên quan hệ, phối hợp với cán bộ

quản lý để nắm chắc đối tượng học viên. Trước những biểu hiện vi phạm của

học viên, nhiều giáo viên đã chủ động trao đổi, thống nhất với cán bộ quản lý để có biện pháp giáo dục, rèn luyện, góp phần quan trọng làm chuyển biến tình hình chấp hành pháp luật, kỷ luật của học viên. Nghị quyết Đại hội Đảng

bộ Trường Si ̃ Quan Tăng thiết g iáp lần thứ XIII (nhiêm kỳ năm 2015-2020)

chỉ rõ: “Hầu hết cán bộ, giáo viên có trình độ lý luận, kinh nghiệm thực tiễn, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trách nhiệm cao, là tấm gương về chấp hành kỷ luật, về phong cách lối sống cho học viên noi theo” [15, tr.3].

Bốn là, các tổ chức quần chúng và Hội đồng quân nhân trong các trường SQQĐ đã có sự đổi mới về nội dung, hình thức hoạt động, góp phần giáo dục nâng cao kiến thức pháp luật cho học viên.

Ở các trường SQQĐ, Ban chấp hành Đoàn cơ sở tiểu đoàn, chi đoàn ở các đại đội và Hội đồng quân nhân được tổ chức và hoạt động theo đúng nguyên tắc, quy chế. Quá trình hoạt động đã phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập, công tác, chấp hành đường lối của Đảng, pháp luật Nhà nước, điều lệnh Quân đội, các chế độ quy định của đơn vị, góp phần