Dạy chỉnh trị đọc hiểu cho học sinh tiểu học chậm phát triển ranh giới dưới góc độ tâm lý học thần kinh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

LÊ THỤC ANH

DẠY CHỈNH TRỊ ĐỌC HIỂU CHO HỌC SINH TIỂU HỌC CHẬM PHÁT TRIỂN RANH GIỚI DƯỚI GÓC ĐỘ TÂM LÝ HỌC THẦN KINH

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC

HÀ NỘI - 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

LÊ THỤC ANH

DẠY CHỈNH TRỊ ĐỌC HIỂU CHO HỌC SINH TIỂU HỌC CHẬM PHÁT TRIỂN RANH GIỚI DƯỚI GÓC ĐỘ TÂM LÝ HỌC THẦN KINH

Chuyên ngành: Tâm lý học Mã số: 62.31.04.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC

Người hướng dẫn khoa học:

PGS. TS. VÕ THỊ MINH CHÍ TS. TRẦN THỊ TỐ OANH

HÀ NỘI - 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các dữ liệu và kết quả trình bày trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Hà Nội, ngày tháng năm 2015

Tác giả luận án

LÊ THỤC ANH

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

STT

Chữ viết tắt	Nội dung viết tắt
1	CPT	Chậm phát triển
2	CPTRG	Chậm phát triển ranh giới
3	DCT	Dạy chỉnh trị
4	HSTH	Học sinh tiểu học
5	TLH TK	Tâm lý học thần kinh

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 191 trang tài liệu này.

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

1. Lí do chọn đề tài 1

2. Mục đích nghiên cứu 3

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 3

4. Giả thuyết khoa học 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu 3

6. Phạm vi nghiên cứu 4

7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 4

8. Đóng góp mới của luận án 6

9. Cấu trúc của luận án 6

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY CHỈNH TRỊ ĐỌC HIỂU CHO

HỌC SINH TIỂU HỌC CHẬM PHÁT TRIỂN RANH GIỚI 7

1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ 7

1.1.1. Nghiên cứu về đọc và đọc hiểu 7

1.1.2. Những nghiên cứu về dạy cho trẻ có khó khăn về đọc và đọc hiểu 12

1.2. ĐỌC HIỂU CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC CHẬM PHÁT TRIỂN RANH GIỚI 15

1.2.1. Lý thuyết của tâm lý học thần kinh về chức năng tâm lý cấp cao 15

1.2.2. Cơ sở tâm lý học thần kinh của đọc hiểu 19

1.2.3. Học sinh tiểu học chậm phát triển ranh giới 26

1.2.4. Đọc hiểu ở học sinh tiểu học chậm phát triển ranh giới dưới góc độ

tâm lý học thần kinh 29

1.3. CƠ SỞ TÂM LÝ HỌC THẦN KINH CỦA DẠY CHỈNH TRỊ ĐỌC HIỂU CHO HỌC SINH TIỂU HỌC CHẬM PHÁT TRIỂN RANH GIỚI 37

1.3.1. Dạy chỉnh trị 37

1.3.2. Các lý thuyết liên quan đến DCT cho trẻ CPTRG 39

1.3.3. Dạy chỉnh trị đọc hiểu cho học sinh tiểu học chậm phát triển ranh

giới từ góc độ tâm lý học thần kinh 47

1.3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến DCT đọc hiểu cho HSTH CPTRG 55

Kết luận chương 1 61

Chương 2. TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 62

2.1. NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN 62

2.1.1. Mục đích 62

2.1.2. Nhiệm vụ 62

2.1.3. Nội dung 63

2.1.4. Phương pháp nghiên cứu và cách thức tiến hành 63

2.2. NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN 64

2.2.1. Mục đích 64

2.2.2. Nhiệm vụ 64

2.2.3. Nội dung 64

2.2.4. Phương pháp và cách thức tiến hành 64

2.3. TỔ CHỨC THỰC NGHIỆM XÁC ĐỊNH 68

2.3.1. Mục đích 68

2.3.2. Nhiệm vụ 68

2.3.3. Nội dung 68

2.3.4. Cách thức tiến hành 68

2.4. TỔ CHỨC THỰC NGHIỆM HÌNH THÀNH 80

2.4.1. Mục đích 80

2.4.2. Nhiệm vụ 80

2.4.3. Nội dung thực nghiệm 81

2.4.4. Cách thức tiến hành thực nghiệm hình thành 81

2.5. CÁCH XỬ LÝ SỐ LIỆU VÀ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ 89

2.5.1. Cách xử lý số liệu 89

2.5.2. Tiêu chí sàng lọc và chẩn đoán 90

Kết luận chương 2 93

Chương 3. THỰC NGHIỆM DẠY CHỈNH TRỊ ĐỌC HIỂU CHO HỌC SINH

TIỂU HỌC CHẬM PHÁT TRIỂN RANH GIỚI 94

3.1. THỰC NGHIỆM XÁC ĐỊNH: SÀNG LỌC VÀ CHẨN ĐOÁN HỌC SINH CHẬM PHÁT TRIỂN RANH GIỚI CÓ KHÓ KHĂN ĐỌC HIỂU 94

3.1.1. Kết quả sàng lọc phát hiện học sinh tiểu học chậm phát triển ranh giới 94

3.1.2. Kết quả chẩn đoán định khu chậm phát triển ở học sinh tiểu học chậm phát triển ranh giới 96

3.2. THỰC NGHIỆM HÌNH THÀNH: DẠY CHỈNH TRỊ ĐỌC HIỂU CHO HỌC SINH TIỂU HỌC CHẬM PHÁT TRIỂN RANH GIỚI 110

3.2.1. Thiết kế các tác động dạy chỉnh trị đọc hiểu cho học sinh tiểu học chậm phát triển ranh giới dưới góc độ tâm lý học thần kinh 110

3.2.2. Kết quả thực nghiệm hình thành 125

3.2.3. Các trường hợp nghiên cứu điển hình 127

3.3. CÁC ĐIỀU KIỆN DẠY CHỈNH TRỊ ĐỌC HIỂU CHO HỌC SINH TIỂU HỌC CHẬM PHÁT TRIỂN RANH GIỚI 142

3.3.1. Về phía học sinh 143

3.3.2. Về phía nhà trường và giáo viên 146

3.3.3. Về phía cha mẹ học sinh 148

Kết luận chương 3 150

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 151

1. Kết luận 151

2. Kiến nghị 153

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN

ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 155

TÀI LIỆU THAM KHẢO 156

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH MINH HỌA

Trang

Hình 1.1. Hệ thống định khu trên não 22

Hình 1.2. Sơ đồ các diện của bán cầu đại não theo Brodman 24

Hình 1.3. Đường liên hệ của thùy trán với các phần khác nhau của bán cầu não 25

Hình 3.1. CPT định khu tại thùy thái dương - diện 22 (theo sơ đồ Brodman) 97

Hình 3.2. CPT định khu tại thùy thái dương - diện 21 (theo sơ đồ của

Brodman) 99

Hình 3.3. CPT định khu tại vùng não cấp III phía trước - diện 10 (theo sơ đồ

Brodman) 102

Hình 3.4. CPT định khu tại vùng não cấp III phía sau - diện 39 (theo sơ đồ

Brodman) 106

Hình 3.5. Kết quả thực hiện phần ghi nhớ thị giác ở học sinh CPT vùng não

cấp III phía sau 107

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU

Trang

Sơ đồ 1.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến DCT đọc hiểu cho HSTH CPTRG 55

Bảng 2.1. Đặc điểm chung của học sinh thuộc diện sàng lọc 72

Bảng 2.2. Đặc điểm chung của học sinh thuộc diện chẩn đoán chuyên sâu 80

Bảng 2.3. Mô tả tiến trình nghiên cứu 88

Bảng 3.1. Kết quả sàng lọc học sinh theo chỉ số IQ 94

Bảng 3.2. Kết quả phân loại học sinh CPTRG theo định khu CPT 96

Bảng 3.3. Kết quả ghi nhớ và tái hiện phần ngôn ngữ âm thanh 100