Giải Pháp Và Kiến Nghị Nhằm Nâng Cao Chất Lượng Cho Vay Hộ Gia Đình Tại Ngân

Cuối cùng, cho vay hộ gia đình đem lại nguồn thu nhập ổn định cho các hộ gia đình vay vốn, từ đó góp phần phát triển kinh tế địa phương.

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân

2.3.2.1. Hạn chế

Thứ nhất, nguồn vốn ngày càng khan hiếm để có thể thúc đẩy tăng trưởng vốn tín dụng ưu đãi cho vay hộ gia đình.

Thứ hai, hoạt động NHCSXH đã góp phần đáng kể vào công tác XĐGN tại địa phương. Tuy nhiên, một số nơi UBND, Ban XĐGN cấp xã/phường chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động cho vay hộ gia đình đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách như: việc xác nhận danh sách đối tượng được vay vốn chưa kịp thời và thiếu chính xác, chỉ đạo đôn đốc trong thu hồi nợ còn hạn chế...

Thứ ba, việc lồng ghép các chương trình khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, chuyển giao khoa học kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, phương pháp sản xuất kinh doanh mới với các chương trình cho vay hộ gia đình ưu đãi chưa thực sự phát huy.

Thứ tư, hoạt động của các tổ chức CT-XH nhận ủy thác của một số nơi chưa đồng đều, chưa làm tốt công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của các Tổ TK&VV, giám sát việc sử dụng vốn của người vay dẫn đến vẫn còn hiện tượng nể nang bình xét cho vay chưa đúng đối tượng, hoạt động của các Tổ TK&VV chưa đúng quy định.

Thứ năm, một bộ phận hộ vay chưa nhận thức được là Nhà nước đang giúp mình cần câu, chưa tự giác, vẫn còn tâm lý ỷ lại, chưa ý thức tự mình vươn lên.

Thứ sáu, các quy định cụ thể về cho vay hộ nghèo còn chưa phù hợp với yêu cầu sản xuất và đời sống như: mức cho vay còn thấp, việc bình xét cho vay còn mang tính bình quân, dàn đều, lãi suất cho vay chưa hợp lý. Vốn vay mới đáp ứng yêu cầu sản xuất chăn nuôi nhỏ, chia đều xẻ mỏng, việc đầu tư theo chương trình, dự án còn ít nên hiệu quả chưa cao.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 109 trang tài liệu này.

Thứ bảy, vẫn xảy ra tình trạng xâm tiêu, chiếm dụng vốn. Đối tượng vi phạm chủ yếu là ban quản lý Tổ TK&VV và một số rất ít là cán bộ hội, đoàn thể nhận ủy thác; Năm 2017 số tiền xâm tiêu phát sinh là 16 triệu đồng đã được thu hồi dứt

điểm trong năm, đến năm 2018 không có phát sinh mới và đã tiếp tục thu hồi dứt điểm 4 triệu đồng và đến cuối năm 2019 không còn phải thu hồi.

Thứ tám, một số nơi công tác đôn đốc thu hồi nợ đến hạn, nợ tiềm ẩn rủi ro, xử lý nợ quá hạn, nợ chây ì, các món đã được gia hạn chưa tích cực và chưa hiệu quả dẫn đến còn nợ quá hạn phát sinh. Tại một số Hội đoàn thể cấp xã,Tổ trưởng Tổ TK&VV chưa quan tâm, chưa nắm bắt sát sao biến động về cư trú của hộ vay để kịp thời báo cáo cho chính quyền địa phương, ngân hàng biết để phối hợp đôn đốc thu hồi dân đến tình trạng hộ vay bỏ đi khỏi nơi cư trú không xác định được địa chỉ liên hệ gây khó khăn trong quá trình đôn đốc thu hồi nợ.

Thứ chín, một số Hội đoàn thể cấp huyện, cấp xã chưa chủ động xây dựng và thực hiện kế hoạch kiểm tra, chưa kiểm tra đủ tỷ lệ tối thiểu theo nội dung thoả thuận đã ký với NHCSXH, chưa đảm bảo chất lượng, chưa phát huy được hiệu quả công tác kiểm tra giám sát.

Cuối cùng, thông qua sự khảo sát khách hàng có thể thấy, khách hàng vẫn chưa thực sự hài lòng về mức vay, thời hạn cho vay. Hiện nay, mức vay của NHCSXH vẫn còn ở mức thấp, thời hạn vay ngắn khiến các hộ gia đình chưa đủ thời gian SXKD để có thể trả lại vốn vay.

Thêm vào đó, các kênh dẫn vốn đến khách hàng của NHCSXH TP Hà Nội chưa thực sự đa dạng và khách hàng chưa dễ dàng tiếp cận.

2.3.2.2. Nguyên nhân của hạn chế

* Nguyên nhân khách quan:

Hạn hán kéo dài, dịch bệnh ở gia cầm, dịch bệnh ở gia súc và cây trồng xảy ra trên một số địa phương trên địa bàn thành phố Hà Nội làm ảnh hưởng đến phát triển sản xuất nông nghiệp. Sự biến động đột biến về giá cả của hầu hết các hàng hoá, vật tư phục vụ cho sản xuất cũng như tiêu dùng đã tác động không tốt đến sản xuất, đời sống và đầu tư phát triển kinh tế - xã hội.

Chính sách cho vay hộ gia đình của Nhà nước còn nhiều hạn chế về mức vay vốn, thời gian cho vay. Thêm vào đó, quy định về chuẩn nghèo, chuẩn cận nghèo còn ở mức thấp khiến nhiều gia đình mặc dù đã thoát nghèo nhưng vẫn chưa đảm bảo được điều kiện sống cơ bản và không có cơ hội nâng cao chất lượng cuộc sống.

* Nguyên nhân chủ quan:

Nguồn vốn cho vay phụ thuộc vào việc cấp bù chênh lệch lãi suất của Bộ Tài Chính, do đó trong những năm qua, chỉ tiêu tăng trưởng cho vay hộ gia đình hộ nghèo thường được NHCSXH giao tập trung vào quý III, làm ảnh hưởng đến việc đầu tư cho vay hộ gia đình chưa kịp thời vụ. Việc huy động vốn của NHCSXH TP Hà Nội chưa tốt, nguồn vốn vay chưa đáp ứng được nhu cầu vay vốn của các hộ gia đình.

Sự phối hợp giữa Ngân hàng và các cơ quan ban ngành liên quan trong việc triển khai các chương trình cho vay hộ gia đình ưu đãi đôi lúc đôi nơi còn chưa đồng bộ, việc phân định trách nhiệm” một số mảng việc chưa rõ ràng.

Hầu hết các khoản cho vay hộ gia đình của NHCSXH TP Hà Nội được thực hiện thông qua các tổ chức chính trị - xã hội. Một số Hội đoàn thể cấp cơ sở chưa sát sao trong công tác tín dụng chính sách, chưa nắm bắt được các món vay có nguy cơ tiềm ẩn rủi ro để kịp thời báo cáo chính quyền địa phương, NHCSXH, các Ban ngành tìm biện pháp đôn đốc, xử lý phù hợp ngay khi món vay còn ở trạng thái trong hạn. Đối với món vay nợ đã gia hạn, quá hạn, chây ì, hộ vay bỏ đi khỏi chưa dành nhiều thời gian tìm hiểu, nắm bắt hoàn cảnh gia đình, điều kiện kinh tế của hộ vay hoặc nắm bắt thông tin từ người thân của hộ vay để có giải pháp động viên, đôn đốc hiệu quả dẫn đến nợ quá hạn phát sinh. Chính vì vậy, việc đảm bảo cho vay đúng đối tượng nhiều khi chưa thực hiện tốt khiến cho hoạt động cho vay hộ gia đình của NHCSXH TP Hà Nội gặp phải tình trạng nguồn vốn không đến được với những hộ gia đình thực sự cần.

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY HỘ GIA ĐÌNH TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH

XÃ HỘI CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI

3.1. Định hướng phát triển của NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội

3.1.1. Định hướng phát triển chung của NHCSXH và Chi nhánh giai đoạn 2020- 2025

Cùng với mục tiêu “phát triển của đất nước trong thời kỳ hội nhập kinh tế thế giới, NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội cũng xây dựng một định hướng hoạt động để phấn đấu đến năm 2025 xây dựng NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội có nguồn lực tài chính đủ mạnh, đa dạng kênh tín dụng chính sách, có khả năng đáp ứng nhu cầu vốn chính sách, cung cấp tín dụng chính sách có ưu đãi của Chính phủ đối với người nghèo, người có thu nhập thấp, vùng khó khăn, vùng dân tộc ít người chưa có điều kiện tiếp cận với tín dụng thương mại giúp họ có điều kiện vươn lên làm chủ cuộc sống, góp phần giữ gìn sự ổn định chính trị, xã hội, thực hiện thắng lợi đường lối phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước đề ra.

Để thực hiện được mục tiêu phát triển của mình, yếu tố cơ bản đặt ra lên hàng đầu là phải có nguồn vốn đủ lớn và ổn định, mạng lưới giao dịch rộng khắp cùng với đó là một hệ thống công nghệ thông tin phát triển và một đội ngũ cán bộ có nghiệp vụ chuyên môn. Trước mắt, NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội đề ra chiến lược hoạt động theo từng giai đoạn.

+ Giai đoạn 1: Với đặc thù của hoạt động cho vay thì NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội chủ yếu dựa vào nguồn vốn ưu đãi và vốn đi vay với lãi suất thấp để cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác vay với lãi suất ưu đãi (hiện nay NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội đang ở giai đoạn này). Tuy nhiên, ngân hàng cần nỗ lực để giảm dần sự phụ thuộc vào cấp bù của Ngân sách Nhà nước để chuyển sang tự chủ về mặt hoạt động, nghĩa là: thu nhập của Ngân hàng đủ để bù đắp chi phí hoạt động.

+ Giai đoạn 2: Đây là giai đoạn Ngân hàng phấn đấu để đạt được sự bền vững/tự chủ về mặt tài chính, nghĩa là thu nhập của Ngân hàng có đủ để bù đắp

được chi phí vốn, chi phí hoạt động, dự phòng tổn thất cho vay và vốn hóa để phát triển. Dự kiến đến năm 2025, NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội sẽ đạt được sự tự chủ về tài chính. Tiếp theo là phấn đấu hoàn thành cơ bản nhiệm vụ cho vay xóa đói giảm nghèo góp phần vào thực hiện công bằng xã hội và tiến tới tạo lập được thương hiệu cũng như vị thế của mình trên thị trường tài chính cả ở trong nước cũng như được bạn bè quốc tế biết đến.

Một số nhiệm vụ trọng tâm của NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội đến năm

2025:

- Tập trung huy động, khai thác các nguồn lực tài chính không phải trả lãi

hoặc trả lãi suất thấp, tranh thủ các nguồn tài trợ nhân đạo trong và ngoài nước để lập quỹ đầu tư cho vay người nghèo và các đối tượng chính sách vay vốn ưu đãi, phục vụ sản xuất kinh doanh, tạo việc làm, cải thiện đời sống, đặc biệt coi trọng thu hồi nợ đến hạn để tái đầu tư quay vòng vốn.

- Bảo đảm 100% vốn tín dụng chính sách của Chính phủ đến được với hộ nghèo và các đối tượng chính sách xã hội khác; tất cả hộ nghèo có nhu cầu vay vốn đều được hỗ trợ và tư vấn cách thức sử dụng vốn đầu tư vào sản xuất theo hướng chuyển mạnh sang đầu tư theo các chương trình dự án nhỏ, đơn giản, dễ tính toán, tạo điều kiện cho người nghèo tập dượt cách làm ăn, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.

- Tiếp tục bổ sung và hoàn chỉnh chính sách, cơ chế quản lý, đặc biệt là cơ chế huy động vốn, cơ chế tín dụng và cơ chế tài chính. Đến năm 2016, các chi phí quản lý ngành (trừ chi phí lãi suất huy động vốn), được thực hiện trên cơ sở nguồn thu lãi cho vay và nguồn thu các dịch vụ ngân hàng.

- Tiếp tục hoàn thiện mô hình quản lý đã xác định, củng cố và hoàn thiện phương thức ủy thác từng phần cho các tổ chức chính trị - xã hội, Tổ TK&VV, Tổ giao dịch lưu động và điểm giao dịch tại các xã.

- Có kế hoạch trang bị đầy đủ các phương tiện làm việc cho NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội, nhất là hệ thống tin học, thay thế quy trình công nghệ thủ công, năng suất lao động thấp để giải quyết những khó khăn về tổ chức mạng lưới, về

nhân lực và điều hành tác nghiệp của NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội. Tiếp tục đổi mới cơ chế điều hành gọn nhẹ, bỏ cầu cấp trung gian, khuyến khích tính năng động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm từ cơ sở. Tiếp tục cải cách thủ tục và quy trình nghiệp vụ đơn giản, dễ làm, tránh gây phiền hà cho khách hàng. Thực hành tiết kiệm chống lãng phí, chống tham ô, giảm chi phí giao dịch tối thiểu cho khách hàng và ngân hàng.

Trong bối cảnh tiền tệ lạm phát, Đảng và Nhà nước ta đã đề ra chủ trương kiềm chế lạm phát, ổn định nền kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội, duy trì tỷ lệ phát triển kinh tế bền vững. Đó chính là cơ hội để NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, tạo tiền đề vững chắc cho các bước đi tiếp theo. Tuy vậy, cần đổi mới chính sách tín dụng ưu đãi theo hướng nâng cao chất lượng hoạt động, giảm bao cấp, bền vững về tài chính và tuân thủ các cam kết quốc tế.

3.1.2. Định hướng cho vay hộ gia đình của Chi nhánh giai đoạn 2020-2025

Huy động tối đa nguồn vốn từ Trung ương cũng như địa phương và các nguồn vốn khác để tăng nguồn vốn hoạt động của NHCSXH chi nhánh TP Hà Nội để đáp ứng nhu cầu vay vốn của người nghèo, các đối tượng chính sách khác góp phần thực hiện thành công sự nghiệp xóa đói giảm nghèo.

Phối hợp với các đơn vị chức năng ở huyện, xã để cho vay hộ gia đình chính sách phục vụ đúng đối tượng, đúng mục đích góp phần vào quá trình phát triển kinh tế và an sinh xã hội.

Tăng trưởng cho vay hộ gia đình phù hợp, cải thiện và kiểm soát được chất lượng cho vay hộ gia đình, duy trì tỷ lệ nợ xấu ở mức hợp lý; đảm bảo tăng trưởng phải đi đôi với an toàn và hiệu quả sử dụng vốn.

Một số mục tiêu cụ thể:

Chỉ tiêu nguồn vốn: Mỗi năm tăng trưởng từ 6% trở lên, trong đó nguồn vốn nhận ngân sách địa phương tăng trưởng hàng năm đạt 300 tỷ đồng trở lên.

Chỉ tiêu dư nợ: Mỗi năm đạt tối thiểu 99% kế hoạch tăng trưởng được NHCSXH Trung ương và UBND Thành phố giao, tăng trưởng dự nợ tín dụng bình quân năm từ 6% trở lên.

Nâng cao chất lượng tín dụng, phấn đấu tỷ lệ nợ quá hạn dưới 0,1%. Duy trì tối thiểu 10 PGD NHCSXH cấp huyện không có nợ quá hạn.

Cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo chiếm khoảng 40%/tổng dư nợ.

3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay hộ gia đình tại NHCSXH Chi nhánh TP Hà Nội

3.2.1. Giải pháp xây dựng, tạo lập nguồn vốn phù hợp

Để giải quyết bài toán để tăng quy mô cho vay hộ nghèo và hộ gia đình thuộc đối tượng chính sách, NHCSXH TP Hà Nội cần đưa ra nhiều giải pháp trong đó có các giải pháp giải quyết vấn đề khan hiếm về nguồn lực như sau:

Thứ nhất, huy động các nguồn vốn dưới hình thức nhận ủy thác từ các tổ chức cá nhân, tiền gửi tự nguyện không phải trả lãi hoặc trả lãi thấp.

Cho vay hộ gia đình tại NHCSXH là sự nghiệp, là nhiệm vụ chính trị của các cấp Ủy Đảng, chính quyền địa phương các cấp, các Tổ chức chính trị xã hội, các cơ quan, ban ngành, tổ chức và cá nhân. Vì vậy, cần thực hiện tốt công tác phổ biến, tuyên truyền, vận động để tranh thủ các nguồn vốn tạm thời chưa sử dụng, vốn quyên góp, ủng hộ, tiền gửi không kỳ hạn của các cơ quan, tổ chức và cá nhân.

Tham mưu HĐND - UBND, Ban đại diện HĐQT NHCSXH huyện hàng năm trích một phần ngân sách địa phương ủy thác sang NHCSXH để cho vay hộ nghèo và các ĐTCS khác trên địa bàn; các ban ngành đoàn thể ưu tiên chuyển các quỹ tạm thời nhàn rỗi của Hội mình quản lý ủy thác sang NHCSXH để cho vay.

Thứ hai, huy động nguồn vốn tiết kiệm từ hộ nghèo và các ĐTCS vay vốn.

Qua khảo sát thực tế đã cho thấy hộ nghèo và các ĐTCS vẫn có khả năng tiết kiệm với lãi suất thực dương. Bám thực tế đó, NHCSXH thiết lập được cơ chế tuyên truyền, vận động việc tham gia tiền gửi tiết kiệm qua Tổ TK & VV hàng tháng và thực hiện nâng mức gửi tiền tiết kiệm khi vay vốn NHCSXH, vừa tạo ý

thức tiết kiệm của các hộ gia đình và các ĐTCS tích lũy được nguồn trả nợ khi hết thời hạn vốn vay vừa tạo lập nguồn vốn để NHCSXH đáp ứng đầy đủ nhu cầu vay vốn của hộ nghèo và hộ thuộc đối tượng chính sách khác. Đơn vị cần tiếp tục tuyên truyền, vận động có sức lan tỏa nhiều hơn nữa đối việc huy động tiền gửi tiết kiệm tại các điểm giao dịch xã và tại trụ sở NHCSXH..

Thứ ba, đa dạng hóa các hình thức tiền gửi tiết kiệm kỳ hạn và không kỳ hạn Mặc dù NHCSXH hoạt động không vì mục đích lợi nhuận nhưng nên thiết kế sản phẩm tiết kiệm không kỳ hạn với nhiều mức lãi suất khác nhau căn cứ trên số dư trên tài khoản của khách hàng. Điều quan trọng đối với khách hàng là lãi suất phải dương, không bị giảm vì lạm phát và không giới hạn mức dư tối thiểu để nhằm mục tiêu thu hút được nhiều khách hàng.

3.2.2. Giải pháp tăng mức bình quân cho vay

Thứ nhất, để nâng mức cho vay bình quân đối với từng chương trình, NHCSXH chi nhánh TP Hà Nội cần xây dựng, tạo lập nguồn vốn phù hợp; thực hiện tốt việc trả nợ gốc và lãi đúng kỳ hạn để bảo toàn nguồn vốn.

Thứ hai, hiện nay giá cả của các loại nguyên vật liệu, hàng hóa, cây trồng vật nuôi…tăng lên đáng kể ở địa bàn TP Hà Nội. Để đồng vốn vay phát huy được hiệu quả, đáp ứng nhu cầu phát triển sản xuất kinh doanh của hộ nghèo và các ĐTCS cần nâng mức cho vay bình quân lên. Thực tế, mức cho vay 100 triệu đồng/hộ nghèo là phù hợp nhưng những hộ được vay số tiền này rất ít.

3.2.3. Giải pháp đảm bảo hoàn trả vốn vay đầy đủ, đúng hạn tránh phát sinh nợ xấu, nợ quá hạn

Thứ nhất, nâng cao vai trò của Tổ TK&VV: Chỉ đạo các đơn vị NHCSXH cấp huyện thường xuyên phối hợp củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ TK&VV, hàng tháng đánh giá xếp loại tổ TK&VV theo công văn số 79/NHCS- TD ngày 12/01/2015 của Tổng Giám đốc. Đồng thời để nâng cao chất lượng ủy thác và quản lý nguồn vốn tín dụng chính sách, Hội đoàn thể Thành phố cũng thực hiện giao giảm nợ quá hạn đối với Hội đoàn thể cấp huyện. Chỉ đạo các đơn vị thường xuyên phối hợp củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động