Hoàn Thiện Một Số Quy Định Về Quyền Và Lợi Ích Của Nhà Đầu Tư Trong Công

trong việc kiểm tra thông tin, số liệu trong trường hợp có dấu hiệu không minh bạch mà không cần phải có sự đề nghị của nhóm cổ đông.

- Công ty niêm yết tự xây dựng cơ chế phối hợp giữa Ban kiểm soát với Hội đồng quản trị, với Ban Giám đốc trong vai trò quản trị công ty, cơ chế cảnh báo từ phía nhà đầu tư với Ban kiểm soát về những sai phạm của người quản lý, điều hành doanh nghiệp. Những cơ chế này được cụ thể hóa trong Điều lệ và Quy chế quản trị công ty của công ty niêm yết đó.

- Đánh giá của các nhà đầu tư đối với hiệu quả hoạt động của Ban kiểm soát thông qua Báo cáo của cơ quan này. Trong Báo cáo cần đưa ra các thông tin về tình hình hành động của Ban kiểm soát, vai trò của từng thành viên, tình hình các thành viên tham dự các cuộc họp của Ban kiểm soát và cuộc họp của HĐQT, năng lực và quyền lợi của mỗi thành viên. Để nhà đầu tư thấy tính khách quan trong việc giám sát, Ban kiểm soát cũng cung cấp thông tin về quan hệ giữa các thành viên Ban kiểm soát với nhau và quan hệ giữa thành viên Ban kiểm soát với thành viên HĐQT, Ban Giám đốc.

3.2. Hoàn thiện một số quy định về quyền và lợi ích của nhà đầu tư trong công ty niêm yết

* Bỏ quy định cấm chuyển nhượng khi phát hành cổ phiếu riêng lẻ nhằm đảm bảo quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của nhà đầu tư

Quy định cấm chuyển nhượng cổ phần trong 1 năm là trái với Luật Doanh nghiệp và thiếu tính khả thi nên cần sớm bãi bỏ. Đối với cổ phiếu ưu đãi biểu quyết thì chỉ cần áp dụng những hạn chế chuyển nhượng cổ phiếu theo quy định của Luật Doanh nghiệp là đủ.

Doanh nghiệp niêm yết thực hiện chào bán riêng lẻ phải đăng ký với UBCKNN và thực hiện thủ tục, hồ sơ giống như chào bán chứng khoán ra công chúng. Điều này là cần thiết để tránh việc doanh nghiệp chào bán riêng

lẻ rồi sau đó trở thành chào bán ra công chúng do mỗi nhà đầu tư được mua lại bán cổ phiếu đó cho nhiều người khác. Nội dung về chào bán riêng lẻ cần phải được bổ sung vào Luật Chứng khoán nhằm tạo ra tính đồng bộ trong hệ thống pháp luật chứng khoán và tạo điều kiện cho việc quản lý thống nhất đối với thị trường chứng khoán.

* Tăng cường hoạt động công bố thông tin của công ty niêm yết bằng những biện pháp sau:

- Đảm bảo chất lượng thông tin trong Bản cáo bạch, Báo cáo tài chính, Báo cáo thường niên

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 124 trang tài liệu này.

Các thông tin trong Bản cáo bạch của các công ty niêm yết phải được kiểm chứng độc lập và là yêu cầu bắt buộc khi chào bán chứng khoán ra công chúng nhằm đảm báo các thông tin nhà đầu tư được tiếp cận lần đầu là thông tin trung thực, đầy đủ và hợp lý. Trong số các nhà đầu tư, không phải nhà đầu tư nào cũng có chuyên môn về tài chính nhất là những nhà đầu tư cá nhân nên doanh nghiệp niêm yết có trách nhiệm cung cấp thông tin về tài chính và tình hình quản trị doanh nghiệp một cách dễ hiểu nhất. Khi công bố báo cáo tài chính thì doanh nghiệp niêm yết phải công bố kèm theo thuyết minh Báo cáo tài chính, trong đó có thông tin về giao dịch với các bên liên quan, phân tích các số liệu, số lượng công ty con và Báo cáo tài chính tóm lược của công ty con để tránh chuyển lợi nhuận từ công ty mẹ sang công ty con, các khoản đầu tư tài chính và tình hình trích lập dự phòng rủi ro. Đặc biệt, thù lao và lợi ích của những người quản lý điều hành doanh nghiệp niêm yết phải được công bố trong báo cáo tài chính hàng năm của doanh nghiệp niêm yết. Yêu cầu này phải được pháp luật quy định mang tính chất bắt buộc để đạt được mục đích minh bạch hoá tài chính, kiểm soát các giao dịch tư lợi nhất là trong trường hợp các cổ đông không nằm trong ban điều hành biểu quyết thông qua các

phương án phát hành cổ phiếu ưu đãi cho các cán bộ điều hành chủ chốt của công ty niêm yết.

Báo cáo thường niên phải thể hiện các thông tin được lượng hoá, hạn chế các thông tin quá khứ vì nó không nhiều hữu ích với các nhà đầu tư và tập trung đưa ra kết quả quản trị doanh nghiệp, những cơ hội và rủi ro trong tương lai có liên quan đến hoạt động kinh doanh, đầu tư của doanh nghiệp.

- Cán bộ chuyên trách công bố thông tin cần hoạt động độc lập

Cán bộ chuyên trách công bố thông tin kiêm nhiệm các chức danh như Kế toán trưởng, Giám đốc tài chính, thành viên Hội đồng quản trị chẳng khác nào vừa đá bóng vừa thổi còi. Người thực hiện công bố thông tin phải hoạt động độc lập, chuyên trách. Quy chế Quản trị công ty niêm yết cần thiết phải sửa đổi quy định này cho phù hợp với thực tiễn thi hành pháp luật.

- Công ty niêm yết phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin sau khi huỷ niêm yết

Doanh nghiệp có thể tự nguyện rút niêm yết hay bị Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước huỷ niêm yết khi vi phạm quy định của pháp luật. Dù huỷ niêm yết trong trường hợp nào thì công ty vẫn phải thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin cho cổ đông vẫn giữ lại cổ phiếu. Tuỳ vào số lượng cổ đông còn lại mà công ty có thể là công ty đại chúng hoặc không và thực hiện những nghĩa vụ công bố thông tin tương ứng.

- Tăng mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực công bố thông

tin

Các chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực công bố thông

tin được quy định tại Nghị định 85/2010/NĐ-CP còn quá nhẹ so với tính chất, mức độ vi phạm. Đây là lý do khiến cho vi phạm chủ yếu hiện nay trên của

doanh nghiệp niêm yết là công bố thông tin. Giải pháp cấp bách lúc này là tăng mức xử phạt, tổ chức xếp hạng định mức tín nhiệm có thể hạ bậc xếp hạng và công bố rộng rãi cho công chúng biết.

- Tăng cường kiểm tra việc công bố thông tin trên website của doanh nghiệp niêm yết

Trong hoạt động thanh tra, Thanh tra của UBCKNN cần thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch hoặc đột xuất hoạt động công bố thông tin của công ty niêm yết trong đó có công bố thông tin trên Website của doanh nghiệp đó. Nếu doanh nghiệp vi phạm, Thanh tra UBCKNN kịp thời xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật.

* Hướng dẫn về thủ tục uỷ quyền của cổ đông cho Trung tâm Lưu ký chứng khoán để đảm bảo quyền tham dự Đại hội cổ đông của nhà đầu tư

Quyền tham dự Đại hội cổ đông là quyền rất quan trọng. Khoản 3 Điều 6 Quy chế quản trị công ty niêm yết đã cho phép cổ đông uỷ quyền cho Trung tâm lưu ký chứng khoán tham dự Đại hội cổ đông. Để thực hiện được điều này thì Bộ Tài chính cần ban hành quy định hướng dẫn công ty niêm yết thực hiện thủ tục uỷ quyền và lập giấy uỷ quyền cho các cổ đông. Hệ thống lưu ký phải được cải tiến để theo dõi đến từng tài khoản nhà đầu tư. Giải pháp này không chỉ nhằm nâng cao năng lực quản lý tài khoản của Trung tâm Lưu ký mà còn tạo thuận lợi cho việc uỷ quyền của nhà đầu tư, tránh tình trạng nhà đầu tư chuyển nhượng cổ phần trong thời gian chốt danh sách cổ đông đến ngày tổ chức Đại hội cổ đông mà Trung tâm Lưu ký chưa quản lý được sự thay đổi trong tài khoản của nhà đầu tư.

* Bổ sung quy định về điều chỉnh giá ngược để đảm bảo quyền sở hữu tài sản của nhà đầu tư trong các công ty niêm yết

Khi công ty niêm yết bị đình chỉ phát hành sau khi đã được chấp thuận và chốt quyền, giá cổ phiếu không được điều chỉnh ngược trở lại trên cơ sở bù theo giá trị quyền mua tương ứng. Cổ đông thực hiện quyền mua đang bị thiệt vì giá đã điều chỉnh kỹ thuật nhưng nếu bù giá để thực hiện quyền mua đỡ thiệt thì nhà đầu tư mua sau ngày chốt quyền lại được lợi thêm một khoản tiền. Nhưng xét cho đến cùng, nguyên nhân dẫn đến đợt phát hành bị huỷ bỏ là do lỗi của công ty niêm yết do đó, công ty niêm yết phải chịu trách nhiệm trước các nhà đầu tư. Nhà đầu tư thực hiện quyền mua và nhà đầu tư mua sau ngày chốt quyền đều được bù giá tương ứng với giá cổ phiếu trước khi điều chỉnh kỹ thuật. Mặc dù, nhà đầu tư mua sau ngày chốt quyền được lợi nhưng đảm bảo cho nhà đầu tư thực hiện quyền mua không bị thiệt hại. Nguồn vốn này có thể được trích từ quỹ dự phòng rủi ro của doanh nghiệp. Có thể nói, hướng xử lý này giúp bảo toàn giá trị tài sản của nhà đầu tư đã thực hiện quyền mua cổ phiếu, hạn chế rủi ro cho các nhà đầu tư đồng thời nâng cao ý thức của doanh nghiệp niêm yết trong việc đưa ra các thông tin một cách chính xác, trung thực.

3.3. Nâng cao vai trò của UBCKNN

- Tăng thẩm quyền cho UBCKNN

Trong trường hợp công ty niêm yết đối xử không công bằng giữa các nhà đầu tư như: bán cổ phiếu ưu đãi cho cổ đông lớn, quyền góp tỷ lệ vốn nhiều hơn của người quản lý điều hành vào các công ty con...thì UBCKNN có quyền can thiệp với tư cách là bên thứ ba để trả lại quyền lợi cho cổ đông. Trao thêm thẩm quyền này giúp cho UBCKNN phản ứng nhanh hơn trước những vi phạm của công ty niêm yết. Nếu công ty niêm yết không thực hiện quyết định của UBCKNN thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính.

Chứng khoán là lĩnh vực chuyên môn đặc thù nên UBCK phối hợp với hệ thống Toà án trong quá trình giải quyết tranh chấp, đặc biệt là khi toà án có yêu cầu tham vấn UBCK về các vấn đề chuyên môn, nhằm hỗ trợ cho hoạt động giải quyết tranh chấp.

- Bổ sung thẩm quyền điều tra ban đầu cho UBCKNN

Luật chứng khoán cần thiết bổ sung thẩm quyền điều tra ban đầu cho UBCKNN đối với vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán nói chung và vi phạm quyền lợi nhà đầu tư nói riêng; kiến nghị những tội danh phát sinh trên thị trường chứng khoán và chế tài xử lý.

- Nâng cao địa vị pháp lý của UBCKNN

Từ thực tiễn vị trí của UBCKNN là cơ quan thuộc một bộ và kinh nghiệm xây dựng cơ quan quản lý thị trường chứng khoán của một số nước trên thế giới đưa đến ý tưởng về mô hình cơ quan quản lý độc lập ở nước ta. UBCKNN cần thiết phải được tách ra khỏi Bộ Tài chính và là cơ quan thuộc sự quản lý trực tiếp của Chính phủ. Khi đó, cơ quan này mới được coi là có đầy đủ công cụ để phản ứng một cách linh hoạt trước những diễn biến phức tạp và bất thường của thị trường, ngăn chặn những vi phạm của công ty niêm yết, hạn chế tối đa rủi ro và thiệt hại có thể có đối với các nhà đầu tư trên thị trường.

- Xử lý kịp thời và nghiêm khắc đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK

UBCKNN xử phạt vi phạm ngay khi nhận được tài liệu do Sở giao dịch chứng khoán chuyển đến trừ trường hợp tạm hoãn công bố thông tin. Việc xử lý công ty niêm yết phải được thực hiện kịp thời và mức xử phạt nghiêm khắc. Trong trường hợp công ty niêm yết vi phạm nhiều lần nhất là trong lĩnh vực công bố thông tin thì UBCKNN cần sử dụng các biện pháp mạnh hơn

như: đưa cổ phiếu của các công ty đó vào diện cảnh báo, bị kiểm soát, tạm ngừng giao dịch và thậm chí là huỷ bỏ giao dịch. Chắc chắn khi bị ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế thì bản thân doanh nghiệp niêm yết sẽ tự có ý thức thực hiện quyền lợi của nhà đầu tư.

- Hướng dẫn các Sở giao dịch chứng khoán trong hoạt động bảo vệ nhà

đầu tư

UBCKNN với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước về chứng khoán

cần có hướng dẫn hai Sở giao dịch Chứng khoán trong hoạt động bảo vệ nhà đầu tư. Cụ thể như: giám sát việc thực hiện chế độ báo cáo, công bố thông tin của tổ chức niêm yết, cổ đông nội bộ, cổ đông lớn và người có liên quan; việc chuyển tài liệu về vi phạm khi Sở Giao dịch phát hiện vi phạm đến UBCKNN trong thời gian sớm nhất để kịp thời xử phạt; hướng dẫn Sở có biện pháp xác minh, làm rõ tính chất, mức độ vi phạm về báo cáo, công bố thông tin của tổ chức niêm yết để kịp thời báo cáo UBCKNN xử lý đồng thời áp dụng các biện pháp như: đưa cổ phiếu vào diện cảnh báo, bị kiểm soát, tạm đình chỉ giao dịch đối với cổ đông nội bộ, cổ đông lớn, người có liên quan; tạm ngừng giao dịch và hủy niêm yết đối với công ty niêm yết. Các biện pháp này cũng cần được bổ sung vào Quy chế niêm yết, giao dịch. Các Sở GDCK nên hướng dẫn về mặt kỹ thuật để nhà đầu tư chú ý nhiều hơn đối với các cổ phiếu nằm trong danh sách bị cảnh báo để hạn chế những rủi ro cho nhà đầu tư.

3.4. Tuyên truyền và giáo dục nhằm nâng cao ý thức của nhà đầu tư về quyền lợi của mình

Ý thức của nhà đầu tư về quyền lợi của mình là nhân tố giúp họ không thụ động trước các công ty niêm yết. Để có được ý thức như vậy thì cổ đông phải tự bổ sung cho mình kiến thức nhất định. Nếu như trước đây các nhà đầu tư tham gia thị trường với một cơ sở duy nhất là đồng vốn của mình thì nay

họ cần trang bị cho mình kiến thức về quản trị doanh nghiệp, tài chính doanh nghiệp và kiến thức pháp lý về quyền lợi của cổ đông. Với đội ngũ cán bộ, công chức am hiểu về lĩnh vực chứng khoán, UBCKNN có đủ đội ngũ nhân lực để tổ chức thường xuyên các khoá đào tạo ngắn hạn bồi dưỡng kiến thức cho nhà đầu tư đồng thời phối hợp với các cơ quan báo chí, truyền hình thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về lĩnh vực chứng khoán cho công chúng đầu tư.

3.5. Xây dựng khung pháp lý đối với tổ chức xếp hạng tín nhiệm đối với các công ty niêm yết

Pháp luật cho sự hình thành và hoạt động của tổ chức xếp hạng tín nhiệm với tư cách là một chủ thể độc lập trên thị trường chứng khoán Việt Nam phải mang tính chất là cơ sở pháp lý cơ bản nhất để điều chỉnh các mối quan hệ phát sinh trong lĩnh vực xếp hạng tín nhiệm.

Từ định hướng xây dựng TTCK là phát triển ổn định và bền vững, việc ban hành Luật tổ chức và hoạt động của tổ chức xếp hạng tín nhiệm là rất cần thiết. Nội dung của Luật này cần có những quy định cụ thể đối với các vấn đề sau:

- Loại hình tổ chức và hoạt động của tổ chức định mức tín nhiệm;

- Điều kiện, trình tự thành lập và thủ tục cấp phép hoạt động đối với tổ chức định mức tín nhiệm;

- Điều kiện, trình tự, thủ tục cấp và các vấn đề liên quan đến giấy phép hành nghề đối với nhân viên nghiệp vụ của tổ chức định mức tín nhiệm;

- Cơ cấu sở hữu của tổ chức định mức tín nhiệm;

- Nguyên tắc hoạt động của tổ chức định mức tín nhiệm;