Bản sắc văn hoá dân tộc trong sáng tác của Cao Duy Sơn

tố nghệ thuật mang đậm bản sắc dân tộc như nhân vật, cốt truyện, ngôn ngữ. Việc đặt nhân vật vào thế giới phân cực với đầy đủ những nét khắc họa ngoại hình, nội tâm sinh động và phong phú đã khiến cho thế giới nhân vật của Cao Duy Sơn vừa mang chút sắc màu cổ tích vừa rất đời, rất thực. Không nhằm lẩn trốn những nghiệt ngã của thực tại, nhân vật trong sáng tác của nhà văn hiện lên với đầy đủ những nét vẽ trái chiều: tốt - xấu, thiện - ác, hạnh phúc - khổ đau, cao cả - đớn hèn… Chính điều đó đã khiến người đọc thấy rất rõ hình ảnh những con người miền núi trên mỗi trang văn. Việc kế thừa có sáng tạo kiểu cốt truyện truyền thống với những motip nhân vật và lối kết thúc có hậu của văn học dân gian đã khiến cho những trang văn của Cao Duy Sơn vừa gần gũi vừa thấm đẫm tinh thần nhân văn, nhân ái nhưng vẫn không mất đi cái sinh động, chân thực của cuộc sống và con người dân tộc thiểu số đương đại. Bản sắc văn hóa dân tộc trong tác phẩm của Cao Duy Sơn cũng được thể hiện rõ nét qua nghệ thuật ngôn từ. Nhà văn đã tiếp thu và vận dụng một cách sáng tạo vốn văn hóa, văn học dân gian các dân tộc như vận dụng thành ngữ, tục ngữ, những phương thức tu từ quen thuộc trong văn học cổ truyền các dân tộc như so sánh, ước lượng, tượng trưng… Thêm nữa, ông còn đưa vào sáng tác của mình thứ ngôn ngữ mẹ đẻ - tiếng Tày. Việc vận dụng các thi liệu, văn liệu dân gian này là một việc làm tự nhiên xuất phát từ tri thức sẵn có và tình cảm của nhà văn đối với vốn quý của dân tộc mình. Đồng thời, việc làm đó cũng thể hiện ý thức bảo tồn văn hóa bằng văn học của nhà văn dân tộc Tày Cao Duy Sơn.

Trong giai đoạn hiện nay, khi xu hướng hội nhập, toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ, sâu rộng trên toàn thế giới thì vấn đề bảo tồn, phát huy bản sắc dân tộc đang là vấn đề thách thức, có ý nghĩa sống còn với tương lai của mỗi dân tộc. Trong tình hình đó, Cao Duy Sơn đã thể hiện được ý thức, bản lĩnh và nhân cách của mình trong việc phát hiện, lưu giữ và trân trọng những giá trị của bản sắc văn hóa dân tộc thông qua văn chương. Có thể nói, “với sự tìm tòi, khám phá không mệt mỏi, ông đã phát hiện ra con đường riêng trong

việc nhận thức, phản ánh cuộc sống và con người các dân tộc thiểu số, góp phần làm sáng tỏ những vấn đề đang đặt ra cho văn xuôi Tày nói riêng và văn học các dân tộc thiểu số nói chung” [50.33]. Có ai đó đã nói rất đúng rằng: đi đến tận cùng dân tộc sẽ gặp nhân loại. Có lẽ đó cũng là định hướng đúng đắn của nhà văn Cao Duy Sơn trên con đường đến với văn chương dân tộc và rồi từ mình mà tìm ra thế giới.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Phan Chinh An (2009), Đi tìm vẻ đẹp của hoài niệm, Vietnamnet.

2. Triều Ân (1992), Nắng vàng bản Dao, Nxb Thanh niên.

3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Sách giáo khoa Ngữ văn 12, tập 1, Nxb Giáo dục..

4. Nguyễn Minh Châu (1994), Trang giấy trước đèn, Nxb KHXH).

5. Phạm Văn Đồng (1980), Góp phần nghiên cứu bản lĩnh, bản sắc các dân tộc ở Việt Nam, Nxb Văn hóa dân tộc.