Áp dụng án treo từ thực tiễn tỉnh Tây Ninh

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

----------

NGUYỄN VĂN LẮM

ÁP DỤNG ÁN TREO TỪ THỰC TIỄN TỈNH TÂY NINH

Luận văn thạc sĩ

Ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự Mã số : 8.38.01.04

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS TRẦN HỮU TRÁNG

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rò ràng. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả

Nguyễn Văn Lắm

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ADPL BLHS BLTTHS HĐXX HTND TA

VKS

: Áp dụng pháp luật

: Bộ luật hình sự

: Bộ luật tố tụng hình sự

: Hội đồng xét xử

: Hội thẩm nhân dân

: Tòa án

: Viện kiểm sát

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ ÁN TREO 7

1.1. Những vấn đề lý luận về án treo 7

1.2. Quy định của pháp luật hình sự hiện hành của Việt Nam về án treo 19

Chương 2: THỰC TIỄN ÁP DỤNG ÁN TREO TẠI CÁC TÒA ÁN NHÂN DÂN CỦA TỈNH TÂY NINH 31

2.1. Khái quát tình hình áp dụng án treo tại các Tòa án nhân dân của tỉnh Tây Ninh 31

2.2. Thực tiễn áp dụng án treo trên địa bàn tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2016 - 2020 33

2.3. Nguyên nhân của những bất cập, hạn chế, sai lầm trong áp dụng án treo trên địa bàn tỉnh Tây Ninh 51

Chương 3: CÁC YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM ÁP DỤNG ĐÚNG ÁN TREO 55

3.1. Các yêu cầu bảo đảm áp dụng đúng án treo 55

3.2. Các giải pháp bảo đảm áp dụng đúng án treo 61

KẾT LUẬN 69

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 71

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

STT

TÊN BẢNG
1	Bảng 2.1. Tình hình bị cáo được hưởng án treo trên cả nước
2	Bảng 2.2. Tình hình xét xử trên địa bàn tỉnh Tây Ninh
3	Bảng 2.3. Tình hình bị cáo được hưởng án treo trên địa bàn tỉnh Tây Ninh
4	Bảng 2.4. So sánh tình hình bị cáo được hưởng án treo
5	Bảng 2.5. Tình hình xét xử phúc thẩm các bị cáo được hưởng án treo

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 96 trang tài liệu này.

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Án treo là một chế định pháp lí hình sự có lịch sử ra đời từ rất sớm, xuất hiện và phát triển cùng với sự ra đời - phát triển của Luật hình sự Việt Nam. Mục đích của quá trình buộc người phạm tội phải chịu hình phạt thể hiện tính răn đe, giáo dục, cải tạo người phạm tội hoàn lương đáp ứng yêu cầu của công cuộc đấu tranh phòng và chống tội phạm. Bên cạnh đó, một số hình phạt và chế tài hình sự cũng thể hiện rò tính nhân đạo, hướng thiện của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà án treo là một trong các chế tài thể hiện rò nét tính nhân đạo và hướng thiện trong chính sách hình sự của Nhà nước ta. Trải qua một lịch sử phát triển khá dài, kể từ khi thành lập Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa năm 1945 đến nay, chế định án treo đã ngày càng khẳng định được tính ưu việt của nó. Chế định án treo là một biểu hiện rò nét sự kết hợp hài hoà giữa phương châm trừng trị với khoan hồng, đồng thời cũng thể hiện sự tham gia, giám sát của toàn xã hội, toàn thể nhân dân, đồng hành cùng cơ quan Nhà nước có thẩm quyền vào việc giám sát người phạm tội giáo dục tại cộng đồng để trở thành người có ích cho xã hội. Mặc dù vậy, xét về mặt lí luận, cũng như về thực tiễn áp dụng chế định án treo, vẫn còn nhiều vấn đề chưa thống nhất trong quan điểm, quan niệm về án treo. Ngoài ra, xét về mặt lập pháp còn nhiều quy định về án treo còn bất cập, chưa chặt chẽ, chưa rò ràng, gây khó khăn cho việc áp dụng chế định án treo trong thực tiễn.

Từ quá trình nghiên cứu những vấn đề về lý luận cũng như tình hình thực tế áp dụng án treo ở nước ta hiện nay nói chung cũng như những quan niệm khác nhau về án treo thì vấn đề nghiên cứu một cách toàn diện, sâu rộng về chế định này là cấp thiết có ý nghĩa trong việc góp phần mang lại một cách hiểu đúng đắn, toàn diện và thống nhất về lý luận cũng như việc áp dụng án treo trong thực tiễn. Đồng thời, góp phần vào việc hoàn thiện những quy định của chế định án treo, phát huy hiệu quả nhất tác dụng của án treo trong đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Quá trình áp dụng các quy định của pháp luật hình sự trong hệ thống Tòa án ở nước ta nói chung và áp dụng chế định án treo ở tỉnh Tây Ninh nói riêng cho thấy: Hệ thống Tòa án các cấp trên địa bàn tỉnh phần lớn đều áp dụng pháp luật hình sự tương đối chính xác và đã đạt được những thành tựu nhất định; các trường hợp

được hưởng án treo phần lớn là những trường hợp áp dụng đúng quy định của pháp luật nên mang tính giáo dục, phòng ngừa cao đáp ứng được hiệu quả của việc áp dụng chế định này. Mặc dù vậy, vẫn còn có trường hợp được hưởng án treo chưa thật chính xác, đối tượng được áp dụng án treo có nơi thì ít, có nơi lại nhiều, việc giám sát các đối tượng này vẫn có những bất cập nhất định.

Chính vì vậy, nghiên cứu một cách chuyên sâu và toàn diện về việc áp dụng chế định án treo tại địa bàn tỉnh Tây Ninh là hết sức cần thiết góp phần hoàn thiện hơn các quy định của pháp luật hình sự về chế định án treo và từ đó đề ra các giải pháp áp dụng đúng án treo trên thực tế. Chính vì vậy, học viên chọn đề tài "Áp dụng án treo từ thực tiễn tỉnh Tây Ninh" để làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.

2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài

Án treo là một trong những chế định pháp lý hình sự có ý nghĩa quan trọng về mặt lý luận và thực tiễn đối với đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm. Do đó, án treo không chỉ được thể chế hoá sớm trong hệ thống các quy định của pháp luật hình sự thực định nước ta mà còn là vấn đề được các nhà khoa học pháp lý, khoa học luật hình sự đặc biệt quan tâm nghiên cứu. Có thể nói, trong những năm gần đây đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về chế định án treo ở các cấp độ khác nhau đã được công bố, cụ thể như sau:

- Các bài viết liên quan đến án treo:

+ Bài viết: “Tổng hợp hình phạt trong trường hợp người phạm tội bị phạt tù nhưng cho hưởng án treo” của tác giả Bùi Thị Nghĩa đăng trên Tạp chí TAND số 01 năm 2010.

+ Bài viết: “So sánh quy định về án treo giữa Luật hình sự Đức với BLHS Việt Nam” của tác giả Đỗ Mạnh Quang đăng trên Tạp chí TAND số 22 năm 2011.

+ Bài viết: “Những vướng mắc về tổng hợp hình phạt tù có thời hạn với án treo trong thực tiễn xét xử hiện nay” của tác giả Thái Chí Bình đăng trên Tạp chí TAND số 10 năm 2012.

+ Bài viết: “Hoàn thiện chế định án treo đáp ứng xu thế hội nhập và phát triển” của các tác giả Đỗ Đức Hồng Hà và Nguyễn Thanh Tùng, đăng trên Tạp chí TAND số 23 năm 2011.

+ Bài viết: “Góp ý dự thảo Nghị quyết hướng dẫn áp dụng Điều 60 BLHS” của tác giả Huỳnh Văn Út đăng trên Tạp chí TAND số 20 năm 2013.

+ Bài viết: “Án treo và thực tiễn” của tác giả Đỗ Văn Chỉnh, đăng trên Tạp chí TAND kỳ I số 12 năm 2013; kỳ II số 13, 14 năm 2013.

+ Bài viết: “Về tổng hợp hình phạt của án treo và thực tiễn” của tác giả Lê Văn Sua, đăng trên Tạp chí TAND kỳ I số 01 năm 2014.

+ Bài viết: “Trao đổi về bài viết "Về tổng hợp án treo và thực tiễn" của tác giả Đỗ Thanh Xuân, đăng trên Tạp chí Tòa án nhân dân, số 23 năm 2014.

+ Bài viết “Bàn về tổng hợp hình phạt của án treo và những kiến nghị sửa đổi” của tác giả Nguyễn Văn Bường được đăng trên Tạp chí TAND số 03 năm 2015.

+ Bài viết: “Nâng cao hiệu quả áp dụng án treo theo pháp luật hình sự Việt Nam” của tác giả Nguyễn Văn Bường được đăng trên Tạp chí Nhân lực khoa học xã hội, số 11 năm 2016 (tr. 32-38).

+ Bài viết “Chế định án treo trong luật hình sự Việt Nam” của tác giả Đoàn Thị Ngọc Hải đăng trên Tạp chí Tòa án nhân dân ngày 06 tháng 01 năm 2019.

- Các luận án, luận văn thạc sĩ luật học đã bảo vệ thành công:

+ Luận văn Thạc sĩ luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội "Án treo theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015" của Trần Quốc Tiến năm 2019.

+ Luận văn Thạc sĩ luật học, Học viện Khoa học Xã hội "Áp dụng án treo theo pháp luật hình sự Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Quảng Bình" của Trần Quang Hiếu, năm 2017.

+ Luận văn Thạc sĩ luật học, Học viện Khoa học Xã hội “Án treo theo pháp luật hình sự Việt Nam từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng” của Nguyễn Văn Bường, năm 2015.

+ Luận văn Thạc sĩ luật học, Học viện Khoa học Xã hội “Án treo trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” của Trần Quốc Nam, năm 2011.