Âm chuẩn, tiết tấu trong đào tạo Violon ở Việt Nam

thống thẩm mỹ người Việt được hình thành và lưu giữ qua nhiều thế hệ. Chúng tôi mạnh dạn đặt vấn đề, chỉ ra cái “lỗ hổng”, cái “lối ngỏ” trong hoạt động đào tạo của chúng ta xuyên suốt lịch sử xây dựng và phát triển nền nghệ thuật đàn Violon ở Việt Nam. Từ thực tiễn về thực trạng cảm nhận âm chuẩn, tiết tấu của học sinh trong đào tạo âm nhạc nói chung cũng như đàn Violon nói riêng, từ đặc điểm của quy trình đào tạo và đặc điểm kỹ thuật của nhạc cụ, chúng tôi phân tích các yếu tố khác trực tiếp chi phối và dẫn đến thực trạng nói trên:

- Tâm lý lứa tuổi nhỏ với đa số học sinh Việt Nam, ít hoặc chưa được chuẩn bị tinh thần, khả năng tự lập, dễ dẫn đến sự hoang mang, mất tự tin, học theo kiểu qua loa, đối phó.

- Những hạn chế về cấu tạo hình thể dễ dẫn đến những khó khăn nhất định khiến người học khó kiểm soát phản xạ về âm chuẩn và tiết tấu được chính xác.

Ngoài ra chúng ta không thể phủ nhận yếu tố môi trường, chẳng hạn như môi trường âm nhạc thời thơ ấu, thiết lập từ cha mẹ, anh chị em, và nền tảng giáo dục âm nhạc ảnh hưởng đến khả năng cảm thụ và sáng tạo âm nhạc.

Từ những nhận định này, chúng tôi đã xác định vấn đề cốt lõi đặt ra trong học tập và giảng dạy Violon ở Việt Nam, thì vấn đề âm chuẩn - cao độ và nhịp điệu - tiết tấu, vẫn được coi là mối quan tâm hàng đầu bởi đây là vấn đề sống còn đối với sự phát triển của một tài năng âm nhạc. Qua nghiên cứu, chúng tôi đã đề cập đến một số vấn đề đã và đang đặt ra trong đào tạo Violon hiện nay ở một số phương diện như cơ sở đào tạo, quy trình dạy học và những yếu tố tác động đến quá trình đào tạo Violon. Từ khảo sát thực tế và tham khảo ý kiến của một số chuyên gia, chúng tôi đã có những đánh giá bước đầu về công tác đào tạo Violon hiện nay. Qua việc đánh giá thực tiễn quá trình công tác đào tạo Violon hiện nay, chúng tôi đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy âm chuẩn, tiết tấu trong đào tạo Violon, góp phần chuyên nghiệp hóa trong đào tạo âm nhạc nói chung và Violon nói riêng. Các nhóm giải pháp được đưa ra trên cơ sở những nguyên tắc như: đảm

bảo tính đồng bộ; đảm bảo tính vừa sức; đảm bảo tính thực tiễn; đảm bảo sự thống nhất giữa vai trò tự giác, tích cực, độc lập của người học với vai trò chủ đạo của giảng viên; đảm bảo tính kế thừa. Đồng thời, chúng tôi cũng tính đến vai trò đặc biệt quan trọng của thính giác “tai trong” trong việc xây dựng giải pháp. Những nhóm giải pháp được đưa ra cụ thể là: liên quan đến nhận thức; rèn luyện kỹ năng; ứng dụng khoa học công nghệ vào việc giảng dạy âm chuẩn, tiết tấu trong đào tạo Violon; xây dựng cơ chế kiểm soát quá trình dạy

- học âm chuẩn, tiết tấu trong đào tạo Violon.

Chúng tôi hy vọng với kết quả nghiên cứu có căn cứ, có cơ sở của mình sẽ góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo Violon hiện nay, đáp ứng được mục tiêu đổi mới trong đào tạo âm nhạc hiện nay.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 172 trang tài liệu này.

KHUYẾN NGHỊ

1. Đối với cơ sở đào tạo âm nhạc

+ Về cơ sở vật chất và dụng cụ giảng dạy, học tập:

Cần bố trí, nâng cấp phòng học Violon theo tiêu chuẩn và gắn kết với các phương tiện “nghe, nhìn”, công cụ hỗ trợ như: đàn Piano; máy đập nhịp; phần mềm ghi nhạc, đọc nhạc, nghe nhạc... để hoạt động dạy học Violon đạt kết quả tốt nhất trong điều kiện có thể.

Làm tốt công tác tư vấn cho người học về chất lượng dụng cụ học tập như: đàn Violon, dây đàn, gối đàn, cây vĩ ... để có được các đồ dùng học tập có chất lượng đạt chuẩn, thậm chí là đặt hàng đàn Violon theo đúng kích thước, tỷ lệ nhân trắc của người sử dụng Violon. Điều này cũng là yếu tố cần thiết để việc thực hành âm chuẩn, tiết tấu Violon được chuẩn xác.

+ Về đội ngũ cán bộ giảng dạy:

Chuyên môn hóa đội ngũ giảng dạy theo hướng đáp ứng được những yêu cầu của công tác đào tạo tài năng âm nhạc đỉnh cao hướng tới chuẩn Châu âu và chuẩn khu vực.

Giảng viên giảng dạy Violon cần chủ động, tích cực nâng cao kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp phục vụ cho mục tiêu nâng cao chất lượng giờ dạy nói riêng và sản phẩm đào tạo nói chung.

Cần có kế hoạch thường xuyên điều tra, khảo sát thực trạng về trình độ, kỹ năng nghề nghiệp của đội ngũ giảng viên để kịp thời xây dựng phương án bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn (cả lý luận và thực hành).

Có chiến lược lựa chọn những sinh viên du học nước ngoài, sinh viên học trong nước có tố chất, thành tích nổi trội để bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm nhằm tạo nguồn cho đội ngũ giảng viên Violon hiện nay.

+ Đổi mới về nội dung và phương pháp giảng dạy:

Tiếp tục hoàn thiện hệ thống chương trình, giáo trình giảng dạy Violon theo “chuẩn Châu âu” hướng tới áp dụng trong toàn bộ các trung tâm đào tạo chuyên nghiệp trên phạm vi cả nước, trong đó chú trọng việc áp dụng công nghệ thông tin cũng như xác lập những quy chuẩn cần thiết để việc giảng dạy được thống nhất và thuận tiện trong việc kiểm soát quá trình dạy - học.

Người học Violon được tham gia học Piano với nội dung và thời lượng phù hợp.

Mở những khóa đào tạo nâng cao nghiệp vụ sư phạm trong giảng dạy Violon. Chủ động mời những chuyên gia đầu ngành (trong nước và quốc tế) trong lĩnh vực này đến giảng dạy, trong đó cập nhật những phương thức, kỹ năng dạy học hiện đại đã và đang áp dụng thành công ở nhiều cơ sở đào tạo âm nhạc uy tín trên thế giới.

Chú trọng hơn nữa việc đổi mới phương pháp giảng dạy, từng bước giảm bớt sự lệ thuộc vào kinh nghiệm trong giảng dạy mà cần theo một quy trình dạy - học chặt chẽ, mà ở đó có các thành phần tham gia giáo dục có thể chủ động kiểm soát được hoạt động dạy - học như: Mức độ tự giác tham gia việc học và tự học; trong giờ học, người học có thực sự tập trung nghe và nắm bắt kiến thức hay không ; Hiểu bài và có thể trình bày theo cách hiểu của mình; Có hứng thú học tập; Biết vận dụng những tri thức được học vào thực tiễn; Có sáng tạo trong quá trình học tập và sáng tạo khi trình bày hoặc tái tạo lại các tác phẩm âm nhạc …..

2. Đối với cơ quan quản lý nhà nước

Có cơ chế khuyến khích việc chuẩn hóa và đồng bộ hệ thống giáo trình giảng dạy âm nhạc nói chung và Violon nói riêng phù hợp với thực tiễn giảng dạy hiện nay, theo hướng quốc tế hóa.

Tăng cường sự liên kết các cơ sở đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp, từ sử dụng những tài liệu đã được chuẩn hóa đến việc điều chuyển giảng viên nhằm kiện toàn công tác đào tạo âm nhạc, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn.

Tăng cường hoạt động giao lưu, hợp tác quốc tế trong lĩnh âm nhạc để có những điều chỉnh kịp thời trong công tác đào tạo, biểu diễn theo chuẩn quốc tế. Đặc biệt, trong hợp tác giáo dục với những quốc gia có nền âm nhạc phát triển thì cần chú ý dành chỉ tiêu thỏa đáng cho lĩnh vực đào tạo giảng viên âm nhạc nói chung và Violon nói riêng để tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao trong lĩnh vực này.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

a. Tài liệu - sách Việt Nam

1. Dương Viết Á (1994), Âm nhạc lý luận và cây đời, Nxb ÂN, Hà Nội

2. Dương Viết Á (1996), Theo dòng âm thanh cái đẹp sải cánh, Nhạc viện Hà Nội - Trường Cao đẳng Sư phạm Hà Nội, Hà Nội.

3. Dương Viết Á (2005), Âm nhạc Việt Nam từ góc nhìn Văn hóa, Nxb Hà Nội, Hà Nội.

4. Trương Nguyệt Ánh (1991), Trích giảng âm nhạc Châu Âu nửa cuối thế kỷ XIX, Nhạc viện Hà Nội, Hà Nội.

5. Nguyễn Bách, Tiến Lộc, Hạnh Thi (2000), Thuật ngữ âm nhạc Ý - Pháp - Đức, Nxb Âm nhạc, Hà Nội.

6. Nguyễn Ngọc Ban (2005), Vận dụng giáo trình chuyên nghiệp để dạy Violon cho thiếu nhi Huế, luận văn Thạc sỹ Nhạc viện Hà Nội, Hà Nội.

7. Bộ Văn hóa - Thông tin (2004), Quyết định số 90/2004/QĐ-BVHTT ngày 01/10/2004 về việc ban hành Chương trình khung giáo dục trung học chuyên nghiệp ngành Violon - Hệ 9 năm, Bộ Văn hóa - Thông tin, Hà Nội.

8. Bộ Văn hóa - Thông tin và Viện Âm nhạc (2005), Những tác phẩm giao hưởng Việt Nam: Vietnamese symphonies, Nxb VHDT, Hà Nội.

9. Bộ VHTT & DL (2007), Quyết định số 94/2007/QĐ-BVHTTDL ngày 21/08/2007 về việc ban hành Chương trình đào tạo trung cấp chuyên nghiệp Violon hệ 9 năm - Chương trình chi tiết môn học, Bộ VHTT&DL, Hà Nội.

10. Đỗ Kiên Cường (2008), Các nhạc cụ trong dàn nhạc giao hưởng, Nxb Trẻ, Tp. Hồ Chí Minh.

11. Hoàng Dương (biên dịch) (2011), "Âm nhạc giao hưởng phương Tây tác giả - tác phẩm", Nhạc viện Hà Nội, Hà Nội.

12. Hồng Đăng (1983), Các nhạc khí trong dàn nhạc giao hưởng, Nxb Văn hoá, Hà Nội.

13. Gievectơ, F.A (1973), Phối khí, Hội nhạc sĩ Việt Nam, Hà Nội.

14. Nguyễn Thiếu Hoa (2010), Âm nhạc giao hưởng Nga - Xô Viết và sự ảnh hưởng đối với lĩnh vực âm nhạc giao hưởng Việt Nam, luận án tiến sĩ, Học viện ÂNQG Việt Nam, Hà Nội.

15. Phạm Lê Hòa (2004), Những âm điệu cuộc sống, Trường Cao đẳng Văn hóa Tp Hồ Chí Minh, Nxb Âm nhạc, Hà Nội.

16. Học viện Âm nhạc quốc gia (2016), Tham luận hội thảo khoa học quốc tế “Đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp trong xu thế hội nhập và phát triển, Hà Nội.

17. Lê Nguyên Hồng (2006), Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo Violon tại trường Đại học Nghệ thuật Huế, luận văn Thạc sỹ, Nhạc viện Hà Nội, Hà Nội.

18. Phạm Tú Hương (1996), Tìm hiểu những thủ pháp phức điệu trong sáng tác khí nhạc của một số nhạc sĩ Việt Nam, luận án phó tiến sĩ, Viện VHNT, Hà Nội.

19. Nguyễn Trung Kiên (2001), Phương pháp sư phạm thanh nhạc, Viện Âm nhạc, Hà Nội.

20. Nguyễn Trung Kiên (2002), Giáo trình chuyên ngành Thanh Nhạc hệ Trung học 4 năm, Nxb VHTT, Hà Nội,

21. Nguyễn Trung Kiên (2007), Giáo trình Thanh nhạc bậc Đại học, Bộ VHTT & DL - Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, Hà Nội.

22. Ngô Hoàng Linh (2008), Sự hình thành và phát triển âm nhạc giao hưởng Việt Nam và một số vấn đề về nghệ thuật biểu diễn dàn nhạc giao hưởng, Luận án tiến sĩ, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, Hà Nội

23. Nguyễn Thụy Loan (1994), Lược sử âm nhạc Việt Nam, Nxb Âm nhạc, Hà Nội.

24. V.A.VA-KHRA-MÊ-ÉP, Vũ Tự Lân (dịch) (2001), Lý thuyết âm nhạc cơ bản, Nxb Âm nhạc, Hà Nội.

25. Nguyễn Văn Nam và Ng. Thị Thiều Hương (2013), “Thủ pháp phức điệu trong giao hưởng”, Tạp chí Văn hoá Nghệ thuật (348), tr. 98-101, Hà Nội.

26. Nhiều tác giả (1982), Tuyển tập Violon, Nhạc viện Hà Nội, Hà Nội.

27. Nhiều tác giả (2000), Âm nhạc mới Việt Nam - tiến trình và thành tựu, Viện Âm nhạc, Hà Nội.

28. Nhiều tác giả (2001), Những tiêu chí xác định năng khiếu âm nhạc để tuyển chọn học sinh cho các cơ sở đào tạo âm nhạc trên phạm vi toàn quốc, Nhạc viện Hà Nội, Hà Nội.

29. Nhiều tác giả (2003), Hợp tuyển Nghiên cứu lý luận phê bình âm nhạc Việt Nam thế kỷ XX, tập 1- tập 5, Viện Âm nhạc, Hà Nội.

30. Nhiều tác giả (2005), Từ điển Bách khoa Việt Nam, quyển 4, Nxb Từ điển Bách khoa, tr.398, Hà Nội.

31. Nhiều tác giả (2009), Giáo trình môn học đàn Violon, hệ trung học dài hạn 9 năm, Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội, Hà Nội.

32. Nhiều tác giả (2009), Giáo trình giảng dạy bộ môn Violon, Hệ cao đẳng năm thứ 2, Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội, Hà Nội.

33. Nhiều tác giả (2009), Giáo trình giảng dạy bộ môn Violon, Hệ cao đẳng năm thứ 3, Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội, Hà Nội.

34. Nhiều tác giả (2014), Từ điển Bách khoa Briannica, quyển 2, Nxb Giáo dục Việt Nam, tr.2694, Hà Nội.

35. Doãn Nho (2001), “Tư duy đơn âm, đa âm và bản chất ngôn ngữ âm nhạc Việt Nam đương đại”, Tạp chí VHNT (8), tr. 14-18, Hà Nội.

36. Nguyễn Thị Nhung (2001), Âm nhạc Thính phòng và giao hưởng Việt Nam, sự hình thành và phát triển, tác phẩm-tác giả, Viện Âm nhạc, Hà Nội.

37. Nguyễn Thị Nhung (2005), Phân tích tác phẩm âm nhạc, quyển 1 - bậc Đại học, Nhạc viện Hà Nội, Hà Nội.