Thực Trạng Xử Lý Vi Phạm Hành Chính Trong Lĩnh Vực Phòng Cháy Và Chữa Cháy

khoảng cách an toàn, lắp đặt các thiết bị điện không đảm bảo an toàn PCCC, sử dụng nguồn nhiệt nơi có biển cấm, các thiết bị điện không được kiểm tra, khắc phục những lỗi kỹ thuật, không kiểm tra hệ thống chống sét theo quy định. Tuy nhiên, cơ sở đã không tổ chức thực hiện đầy đủ và nghiêm túc; bên cạnh đó, trong quá trình kiểm tra các hành vi vi phạm hành chính trên đã không được xử lý một cách triệt để, đảm bảo đúng theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính.

2.2.3. Thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội

2.2.3.1. Kết quả xử lý vi phạm hành chính

Trong 5 năm từ năm 2010 đến năm 2014, Cảnh sát PCCC thành phố Hà Nội đã tiến hành xử lý 12.965 trường hợp vi phạm quy định các quy định trong lĩnh vực PCCC, phạt tiền 12.773.235.000 đồng, cụ thể qua các năm như sau:

- Năm 2010, Cảnh sát PCCC thành phố Hà Nội đã kiểm tra, phúc tra về PCCC 8.894 lượt đơn vị cơ sở, lập 8.554 biên bản kiểm tra (trong đó kiểm tra chuyên đề nhà cao tầng: 127 cơ sở, chuyên đề cửa hàng xăng dầu: 99 cơ sở, cửa hàng khí đốt hóa lỏng gas 261 cơ sở, kiểm tra cơ sở nơi tập trung đông người: 146 lượt cơ sở, kiểm tra cơ sở làng nghề: 19 lượt cơ sở, kiểm tra theo chuyên đề cao điểm tấn công trấn áp tội phạm: 406 lượt cơ sở, kiểm tra các cơ sở phục vụ bảo vệ: 272 lượt cơ sở, kiểm tra thi công: 179 cơ sở). Qua công tác kiểm tra an toàn PCCC đã phát hiện 29.436 các tồn tại, thiếu sót về PCCC. Viết 167 công văn hướng dẫn các cơ sở khắc phục kịp thời, đã kiến nghị các biện pháp khắc phục để đảm bảo an toàn PCCC. Xử lý 2.087 trường hợp vi phạm các quy định trong lĩnh vực PCCC, phạt hành chính với số tiền 1.052.565.000 đồng (Một tỷ, không trăm năm mươi hai triệu, năm trăm sáu mươi lăm ngàn đồng).

- Năm 2011, kiểm tra, phúc tra 7.816 lượt đơn vị, cơ sở về công tác PCCC; phát hiện, yêu cầu các đơn vị, cơ sở khắc phục 18.946 tồn tại thiếu sót về PCCC; Viết 69 công văn kiến nghị cơ sở về thực hiện công tác PCCC. Xử phạt hành chính 1.157 tổ chức, cá nhân vi phạm; với số tiền 531.965.000 đồng.

- Năm 2012, kiểm tra, phúc tra 12.996 lượt đơn vị, cơ sở (trong đó có

2.669 lươt

cơ sở tron

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

g điểm ); phát hiện, yêu cầu các đơn vị, cơ sở khắc phục

23.568 tồn tại thiếu sót về PCCC; gửi 36 công văn kiến nghị cơ sở về thực hiện công tác PCCC. Lập biên bản, ra quyết định xử lý vi phạm hành chính 2.789 trường hợp, phạt tiền 2.576.555.000 đồng; tạm đình chỉ hoạt động 02 cơ sở; đình chỉ hoạt động 01 cơ sở; đề nghị khởi tố hình sự 01 cơ sở.

- Năm 2013, kiểm tra, phúc tra 18.630 lượt đơn vị, cơ sở về công tác PCCC; phát hiện và yêu cầu các đơn vị, cơ sở khắc phục 50.781 tồn tại thiếu sót về PCCC; gửi 20 công văn kiến nghị cơ sở về thực hiện công tác PCCC.

Lập biên bản, ra quyết định xử lý vi phạm hành chính 3.292 trường hơp vi phạm; phạt tiền 3.143.100.000 đồng.

- Năm 2014, kiểm tra, phúc tra 26.122 lượt đơn vị, cơ sở về công tác PCCC; phát hiện và yêu cầu các đơn vị, cơ sở khắc phục 79.358 tồn tại thiếu sót về PCCC. Triển khai trên 50 công văn kiến nghị về công tác PCCC đối với 50 cơ sở. Xử phạt hành chính 3.640 tổ chức, cá nhân vi phạm; với số tiền 5.469.050.000 (xem phụ lục 4).

Nhìn chung các cơ sở để xảy ra cháy và được xác định rõ nguyên nhân đều được lực lượng Cảnh sát PCCC lập hồ sơ và xử phạt đảm bảo theo các quy định của pháp luật về xử phạt VPHC trong lĩnh vực PCCC, các chủ thể vi phạm cũng đã thực hiện nghiêm túc các quyết định xử phạt, tuy nhiên trong quá trình áp dụng pháp luật vẫn còn khó khăn vướng mắc trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về công tác xử phạt hành chính trong lĩnh vực

PCCC; theo đó trong một thời gian dài việc xử phạt VPHC trong lĩnh vực PCCC đối với các hành vi để xảy ra cháy, nổ theo quy định tại Điều 27 Nghị định số 123/2005/NĐ-CP ngày 5/10/2005 của Chính phủ đã bộc lộ nhiều vấn đề cần phải xem xét và nghiên cứu quy định lại một cách khoa học, cụ thể, đảm bảo cho việc thực thi pháp luật một cách nghiêm minh. Thực tế cho thấy với các quy định như tại Điều 27 Nghị định số 123/2005/NĐ-CP, Điều 26 Nghị định số 52/2012/NĐ-CP và Điều 48 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ là chưa đầy đủ và thiếu chặt chẽ, dễ dẫn đến việc chuyển vi phạm hành chính một cách tùy tiện trong quá trình xử lý vi phạm của người có thẩm quyền, làm ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả của công tác xử phạt, như:

- Nghị định chưa tách riêng các hành vi vi phạm thành các khoản riêng như: Hành vi để xảy ra cháy, nổ do vô ý; hành vi để xảy ra cháy, nổ cho vi phạm quy định an toàn PCCC, hành vi để xảy ra cháy, nổ do thiếu trách nhiệm; Nghị định số 123/205/NĐ-CP chưa quy định về mức xử phạt đối với các hành vi vô ý để xảy ra cháy gây thiệt hại thiệt hại trên 50.000.000 đồng, mà không có dấu hiệu phạm tội; các hành vi cố ý gây cháy nhưng chưa đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự; các hành vi vi phạm quy định về PCCC gây thiệt hại từ 500.000 đồng đến 50.000.000 đồng; Nghị định số 52/2012/NĐ-CP và Nghị định số 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ chỉ quy định xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về an toàn PCCC để xảy ra cháy, nổ gây thiệt hại từ 25.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng tại hộ gia đình mà không quy định xử phạt đối với hành vi vi phạm này ở khu vực khác; vì vậy có nhiều vụ cháy sau khi xác định nguyên nhân đã không có chế tài xử lý; bên cạnh đó, mức phạt tiền như quy định tại Nghị định số 123/2005/NĐ-CP của Chính phủ là quá thấp không đủ sức răn đe đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm;

- Qua thực tiễn và nghiên cứu các quy định của pháp luật về PCCC cho thấy việc quy định về mức độ thiệt hại như trong Nghị định số 123/2005/NĐ- CP cũng như các văn bản pháp luật về xử phạt VPHC hiện hành là chưa đảm bảo tính khoa học và không phù hợp với quy định về giải thích từ ngữ như tại Điều 3 của Luật Phòng cháy và chữa cháy quy định: “Cháy là trường hợp để xảy ra cháy không kiểm soát được có thể gây thiệt hại về người, tài sản và ảnh hưởng đến môi trường”, như vậy không thể có vụ cháy xảy ra mà lại không có thiệt hại nhất định, có thể đó là thiệt hại trực tiếp hoặc thiệt hại gián tiếp nhưng nhất thiết phải có thiệt hại xảy ra;

- Một số vụ cháy qua điều tra kết luận nguyên nhân là do sự cố kỹ thuật, tuy nhiên, ngoài các nguyên nhân khách quan do các yếu tố kỹ thuật mang lại thì còn có nguyên nhân do ý thức chủ quan của con người đó là thiếu trách nhiệm trong việc kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa, khắc phục các hư hỏng dẫn đến sự cố máy móc, thiết bị gây cháy, đây chính hành vi thiếu trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, song Nghị định số 123/2005/NĐ-CP không quy định hành vi này, nên hầu như các vụ cháy có liên quan đến sự cố kỹ thuật đã không có chế tài để xử phạt;

- Trong thực tế việc đánh giá thiệt hại trong các vụ cháy là căn cứ để xác định mức xử phạt cũng gặp nhiều khó khăn, hầu hết thiệt hại trong các vụ cháy đều do việc đánh giá chủ quan của các đơn vị cơ sở và cán bộ thực thi pháp luật, việc đánh giá thiệt hại chủ yếu theo hướng hạ thấp giá trị tài sản thiệt hại để chỉ phải chịu mức xử phạt thấp đây cũng là kẻ hở của pháp luật dẫn đến hiệu quả xử phạt VPHC đối với các hành vi vi phạm gây cháy, nổ còn hạn chế.

- Vi phạm hành chính về PCCC được ghi nhận trong các biên bản kiểm tra an toàn PCCC bình quân mỗi biên bản kiểm tra ghi nhận có tối thiểu từ một đến hai vi phạm, nhưng các vi phạm này đã không được xử lý theo đúng

quy định của pháp luật về xử phạt VPHC trong lĩnh vực PCCC hoặc nếu có xử lý thì cán bộ thực hiện nhiệm vụ chỉ lập biên bản vi phạm hành chính với một vi phạm hành chính.

2.2.3.2. Đánh giá chung về thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội

a. Ưu điểm

- Chính quyền và các cơ quan tham mưu thành phố đã quan tâm ban hành nhiều văn bản để chỉ đạo, chấn chỉnh, định hướng cho việc xử lý vi phạm pháp luật về PCCC và các vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC; sự quan tâm đó đã thể hiện được quyết tâm vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong việc phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn và đẩy lùi các hành vi VPHC trong lĩnh vực PCCC cụ thể: Các văn bản chỉ đạo đã yêu cầu các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan trong tỉnh phải có trách nhiệm thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về PCCC; yêu cầu các cấp, các ngành, các cơ quan chức năng phải xử lý nghiêm đối với các hành vi vi phạm về PCCC, trong đó lực lượng Cảnh sát PCCC giữ vai trò nòng cốt.

- Công tác XPVPHC được đẩy mạnh bước đầu đã nâng cao được ý thức, trách nhiệm về công tác PCCC của các chủ cơ sở, người đứng đầu các cơ quan, doanh nghiệp, các đơn vị trên địa bàn, đặc biệt là đối với các cá nhân, tổ chức có liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, buôn bán các chất, hàng nguy hiểm về cháy, nổ; bên cạnh đó, hoạt động XPVPHC về PCCC trên địa bàn đã có những tác động tích cực về mặt nhận thức trong việc tự giác chấp hành các quy định của pháp luật về PCCC và đảm bảo an toàn PCCC tại các địa bàn dân cư và các cơ sở thuộc diện quản lý về PCCC, từ đó đưa công tác quản lý về PCCC đối với các cơ sở trên địa bàn đi vào nề nếp;

- Hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân về PCCC được phát hiện và xử lý kịp thời theo đúng quy định của pháp luật, góp phần làm tăng hiệu lực,

hiệu quả QLNN về công tác PCCC tại các cơ sở và địa bàn dân cư, đồng thời nâng cao nhận thức của các tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành và thực hiện các biện pháp PCCC, hạn chế các các nguyên nhân có thể dẫn đến cháy, nổ gây thiệt hại về người và tài sản, ảnh hưởng đến an ninh trật tự trên địa bàn;

- Việc ra các quyết định xử phạt VPHC trong lĩnh vực PCCC của lực lượng chức năng cơ bản đúng theo trình tự, thủ tục và thẩm quyền quy định của pháp luật về xử phạt VPHC. Kết quả công tác xử phạt VPHC trong lĩnh vực PCCC của các lực lượng trên toàn thành phố đã có những chuyển biến tích cực, số vụ vi phạm được phát hiện xử phạt, số tiền phạt đã tăng theo từng năm; hồ sơ xử phạt đã được lập và lưu trữ theo quy định của pháp luật;

- Trong quá trình thực hiện các hoạt động xử phạt VPHC trong lĩnh vực PCCC, cho đến nay chưa có trường hợp nào khiếu nại, tố cáo đối với người có thẩm quyền xử phạt VPHC trong lĩnh vực PCCC trong việc ra quyết định sai hoặc các lỗi trong thực hiện các thủ tục xử phạt hành chính. Các Quyết định xử phạt vi phạm cơ bản được các tổ chức, cá nhân chấp hành một cách nghiêm túc theo đúng quy định của pháp luật.

b. Tồn tại, hạn chế trong việc xử lý vi phạm hành chính

Qua thực tiễn, công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC cho thấy, trong những năm qua số trường hợp bị xử lý vi phạm hành chính chủ yếu được phát hiện thông qua công tác kiểm tra an toàn PCCC. Qua công tác kiểm tra, nhiều hành vi vi phạm hành chính được phát hiện và xử lý kịp thời, đồng thời cũng qua công tác này kết hợp tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật về PCCC, qua đó giúp người đứng đầu cơ sở và người lao động chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về an toàn PCCC. Qua công tác kiểm tra, hướng dẫn và xử lý vi phạm nhiều doanh nghiệp đã đầu tư mua sắm, bổ sung trang thiết bị, dụng cụ chữa cháy theo quy định, triển khai

các biện pháp phòng cháy, huấn luyện nghiệp vụ cho đội PCCC cơ sở. Hầu hết các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trong các khu công nghiệp đều củng cố, kiện toàn ban chỉ đạo, bộ phận phụ trách PCCC. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC trong thời gian qua vẫn còn tồn tại một số hạn chế sau:

- Trong thực tế các hành vi vi phạm quy định về PCCC trong các cơ sở sản xuất, phổ biến tập trung ở một số hành vi vi phạm như: để vật cản trên lối và đường thoát nạn; cửa thoát nạn đóng, khóa; phương tiện chữa cháy bị các vật cản che khuất không nhìn thấy, không lấy được; sử dụng phương tiện chữa cháy vào các công việc khác;… đây là những hành vi vi phạm có thể khắc phục ngay, tuy nhiên do nể nang nên cán bộ kiểm tra thường nhắc nhở; do đó, sau khi cơ sở khắc phục xong thường bỏ qua, không xử lý vi phạm. Do vậy, khi cán bộ kiểm tra rời khỏi cơ sở, vì lý do kinh doanh cơ sở sẵn sàng vi phạm lại các hành vi vừa khắc phục để thuận lợi cho công tác sản xuất của mình.

- Để tổ chức công tác đảm bảo an toàn PCCC, quy định của pháp luật điều chỉnh trong đầu tư xây dựng cần được quan tâm đúng mức do có sự kiêng nể, mối quan hệ giữa Cảnh sát kiểm tra PCCC với địa bàn, cơ sở. Các hành vi vi phạm như: Không thông báo kịp thời cho cơ quan Cảnh sát PCCC trực tiếp quản lý khi có những thay đổi về kiến trúc của công trình, quy mô, tính chất hoạt động làm tăng mức độ nguy hiểm về PCCC; không trình thẩm duyệt lại khi có thay đổi về thiết kế và thiết bị PCCC trong quá trình thi công; đưa công trình vào hoạt động mà chưa được nghiệm thu về PCCC theo quy định;… Trong quá trình quản lý, trên cơ sở phân công địa bàn quản lý Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy phụ trách địa bàn có nhiệm vụ nắm vững hoạt động của các cơ sở có liên quan đến hoạt động PCCC. Vì vậy, khi cơ sở có những thay đổi đáng kể liên quan đến công tác PCCC, Cảnh sát phòng cháy

và chữa cháy có nhiệm vụ kiểm tra, đánh giá, nếu sai phạm tương ứng với quy định xử phạt thì ra quyết định xử phạt hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Ngay trong giai đoạn thi công xây dựng công trình, Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy quản lý cơ sở đã thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, quản lý cơ sở trong quá trình thi công nhằm đảm bảo an toàn PCCC trong quá trình thi công cũng như kiểm tra việc thi công hạng mục PCCC như trong hồ sơ thẩm duyệt PCCC [31, tr. 62].

Qua thống kê xử phạt hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC trong đầu tư xây dựng cho thấy có chiều hướng gia tăng. Ví dụ: Tháng 11/2011, qua công tác kiểm tra an toàn PCCC trong giai đoạn thi công xây dựng công trình Trung tâm thương mại Savico megamall Long Biên, số 7-9, đường Nguyễn Văn Linh, quận Long Biên, thành phố Hà Nội phát hiện công trình được đưa vào sử dụng từng phần như đưa dân cư vào ở, cho Công ty TNHH Trần Anh và Big C thuê làm siêu thị song chưa được nghiệm thu PCCC. Đây là tổ hợp có công năng dùng làm trung tâm thương mại, văn phòng, nhà ở lớn nhất Hà Nội ở thời điểm đó. Sau khi kiểm tra, Cảnh sát kiểm tra PCCC đã lập biên bản vi phạm hành chính (Số 000457/BB-VPHC, ngày 12/11/2011) đề xuất lãnh đạo Cảnh sát PCCC thành phố Hà Nội ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với hành vi vi phạm đưa công trình vào hoạt động mà chưa được nghiệm thu về PCCC theo quy định tại Điểm b Khoản 5 Điều 16 Nghị định số 123/2005/NĐ-CP, mức phạt là 17.500.000 đồng (Quyết định số 000838/QĐ-XPHC, ngày 14/11/2011).

- Hiệu quả xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC còn chưa cao do sự phối hợp giữa lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy cùng các lực lượng liên ngành (Sở Công thương; Sở Quy hoạch - Kiến trúc; Sở Xây dựng; Công ty Điện lực; Ban quản lý các chợ, người đứng đầu trung tâm thương mại, siêu thị trên địa bàn; Sở Lao động - Thương binh và xã hội; Quản