Các Nghiệp Vụ Cơ Bản Và Lĩnh Vực Hoạt Động Chính Của Ngân Hàng Ngoại

hiện tốt chính sách tiền tệ quốc gia. Thương hiệu Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam được cộng đồng trong nước và quốc tế biết đến như một biểu trưng của hệ thống NHTMVN. NHNTVN là một trong những thành viên đầu tiên của Hiệp hội ngân hàng Việt Nam và là thành viên của nhiều hiệp hội ngân hàng khác như Hiệp hội Ngân hàng Châu Á, tổ chức thanh toán toàn cầu SWIFT, tổ chức thanh toán thẻ quốc tế Visa, Master Card. Tới nay, NHNTVN đã có quan hệ ngân hàng đại lý với hơn 1.450 ngân hàng và định chế tài chính tại 90 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, đảm bảo phục vụ tốt các yêu cầu của khách hàng trên phạm vi toàn cầu. Ngoài ra, NHNTVN còn là NHTM duy nhất tại Việt Nam được tạp chí “The Banker” - tạp chí ngân hàng uy tín trong giới tài chính quốc tế của Anh Quốc bình chọn là “Ngân hàng tốt nhất của Việt Nam” liên tục trong 5 năm 2000 - 2004.

Để có đủ điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế và chuẩn bị cho quá trình triển khai cổ phần hóa, từ cuối năm 1999, Ban lãnh đạo NHNTVN đã xây dựng chiến lược phát triển tới năm 2010: hoạt động đa năng, kết hợp bán buôn với bán lẻ; đa dạng hóa dịch vụ ngân hàng, với mục tiêu trở thành NHTM hàng đầu tại Việt Nam và phấn đấu trở thành ngân hàng quốc tế trong khu vực. Nhằm cụ thể hóa chiến lược phát triển nói trên, NHNTVN đã xây dựng Đề án Tái cơ cấu NHNTVN giai đoạn 2001

- 2005 được Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 162/2001/QĐ-TTg ngày 23 tháng 10 năm 2001. Mục tiêu cơ bản của Đề án bao gồm:

(i) : Nâng cao năng lực tài chính;

(ii) : Mở rộng hoạt động kinh doanh;

(iii) : Hiện đại hóa công nghệ và phát triển sản phẩm mới;

(iv) : Xây dựng mô thức quản lý hiện đại, đặc biệt là trong công tác quản trị rủi ro và kiểm tra, kiểm toán nội bộ.

Sau 05 năm thực hiện Đề án Tái cơ cấu, NHNTVN đã hoàn thành thắng lợi các mục tiêu đề ra:

(i) : Xử lý về cơ bản nợ xấu và từng bước nâng cao năng lực tài chính;

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 126 trang tài liệu này.

(ii) : Đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ, mở rộng hoạt động kinh doanh nhằm tiến tới xây dựng tập đoàn tài chính đa năng;

(iii) :Tạo dựng một nền tảng công nghệ hiện đại, nâng cao trình độ quản lý toàn hệ thống, phát triển sản phẩm mới, mở rộng tiện ích cho khách hàng;

(iv) :Xây dựng một nền móng vững chắc cho việc áp dụng các mô thức quản lý theo chuẩn mực quốc tế thông qua việc cơ cấu lại tổ chức, phát triển mạng lưới, ứng dụng các chuẩn mực quản lý tốt nhất...

2.1.2. Các nghiệp vụ cơ bản và lĩnh vực hoạt động chính của Ngân hàng Ngoại thương Việt nam

2.1.2.1. Lĩnh vực hoạt động

Huy động vốn: bao gồm nhận tiền gửi, phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu, kỳ phiếu và các giấy tờ có giá khác để huy động vốn; vay vốn của các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước, vay vốn của NHNN và các hình thức huy động vốn khác theo quy định của NHNN.

Hoạt động tín dụng: bao gồm cấp tín dụng dưới hình thức cho vay, chiết khấu thương phiếu và các giấy tờ có giá khác, bảo lãnh ngân hàng, cho thuê tài chính, và các hình thức khác theo quy định của NHNN.

Dịch vụ thanh toán và ngân quỹ: bao gồm mở tài khoản, cung ứng các phương tiện thanh toán trong nước và ngoài nước, thực hiện dịch vụ thanh toán trong nước và quốc tế, thực hiện dịch vụ thu hộ, chi hộ, thực hiện dịch vụ thu và phát tiền mặt, ngân phiếu thanh toán cho khách hàng.

Các hoạt động khác: bao gồm góp vốn, mua cổ phần, tham gia thị trường tiền tệ, thực hiện các nghiệp vụ mua bán giấy tờ có giá bằng ngoại tệ và đồng Việt Nam, kinh doanh ngoại hối và vàng, nghiệp vụ ủy thác và đại lý, cung ứng dịch vụ bảo hiểm, kinh doanh các nghiệp vụ chứng khoán thông qua công ty trực thuộc, cung ứng dịch vụ tư vấn tài chính, tiền tệ, cung ứng dịch vụ bảo quản hiện vật quí, giấy tờ có giá, cho thuê tủ két, cầm đồ.

2.1.2.2. Các nghiệp vụ cơ bản

Với phương châm “Luôn mang đến cho khách hàng sự thành đạt”, NHNTVN không ngừng nghiên cứu, cải tiến và nâng cao chất lượng dịch vụ nhằm thoả mãn tối đa nhu cầu khách hàng. Khách hàng có cơ hội tiếp cận nhiều loại hình sản phẩm, dịch vụ đa dạng, không chỉ bao gồm các dịch vụ ngân hàng truyền thống như tiền gửi, cho vay mà còn bao gồm các dịch vụ hiện đại khác như bảo lãnh, hợp đồng phái sinh ngoại hối, ngân hàng đại lý...

Dịch vụ ngân hàng truyền thống:

Dịch vụ tài khoản

Thông qua tài khoản mở tại NHNTVN, khách hàng có thể sử dụng các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt như séc, uỷ nhiệm thu, uỷ nhiệm chi, thẻ...để thực hiện các giao dịch mua bán, chuyển tiền, thanh toán các dịch vụ sinh hoạt như điện, nước, điện thoại…một cách thuận tiện và an toàn. Ngoài ra, khách hàng còn được hưởng lãi suất tính trên số dư trên tài khoản.

Huy động vốn từ tổ chức kinh tế và dân cư:

Đây là hình thức huy động nguồn tiền nhàn rỗi từ các tổ chức kinh tế và dân cư với nhiều kỳ hạn và phương thức trả lãi khác nhau. Loại tiền gửi mà khách hàng gửi vào NHNTVN chủ yếu là Đồng Việt Nam và một số loại ngoại tệ mạnh như Đôla Mỹ, Bảng Anh và Euro. Hình thức gửi tiền: Tiền mặt, séc du lịch, chuyển khoản.

Phát hành giấy tờ có giá:

Phát hành giấy tờ có giá là một hình thức huy động vốn của Ngân hàng. Các loại giấy tờ có giá như kỳ phiếu, trái phiếu và chứng chỉ tiền gửi là những công cụ nợ, ghi nhận khoản nợ của Ngân hàng đối với khách hàng sở hữu các công cụ đó. Tùy theo nhu cầu vốn ngắn hạn hay dài hạn trong từng thời kỳ mà NHNTVN sẽ phát hành kỳ phiếu, chứng chỉ tiền gửi hoặc trái phiếu. Đây là hình thức đầu tư an toàn với lãi suất cao.

Dịch vụ chiết khấu chứng từ

Chiết khấu chứng từ là việc NHNTVN thực hiện mua lại các chứng từ có giá chưa đến hạn thanh toán nhằm đáp ứng nhu cầu về vốn của khách hàng.

Dịch vụ cho vay

NHNTVN thực hiện cho vay nhằm đáp ứng nhu cầu vốn của khách hàng bằng Đồng Việt Nam hoặc các loại ngoại tệ mạnh với thời hạn vay. Phương thức cho vay rất đa dạng: cho vay từng lần, cho vay theo hạn mức, cho vay theo dự án và đặc biệt là phương thức cho vay hợp vốn.

Dịch vụ ngân hàng hiện đại:

Dịch vụ bảo lãnh

Hiện tại, NHNTVN đang cung cấp nhiều loại bảo lãnh với các hình thức bảo lãnh khác nhau như: Phát hành bảo lãnh bằng thư/điện (telex/swift), phát hành bảo lãnh đối ứng và phát hành bảo lãnh trên cơ sở bảo lãnh đối ứng của tổ chức tín dụng khác; Thông báo bảo lãnh; Xác nhận bảo lãnh, ký xác nhận bảo lãnh trên các hối phiếu, lệnh phiếu; Các hình thức khác theo quy định của pháp luật.

Dịch vụ thuê mua tài chính:

Nhằm hỗ trợ các khách hàng có nhu cầu đầu tư trung, dài hạn để đổi mới trang thiết bị, phát triển sản xuất kinh doanh, NHNTVN cung cấp dịch vụ thuê mua tài chính mà qua đó, khách hàng có thể sử dụng tài sản thuê và thanh toán dần tiền thuê trong suốt thời hạn đã được thoả thuận. Đối tượng trong dịch vụ thuê mua tài chính mà NHNTVN cung cấp bao gồm: Thiết bị xây dựng công trình và khai khoáng; Phương tiện giao thông vận tải và thuỷ lợi; Các dây chuyền công nghệ và thiết bị công nghiệp; Thiết bị y tế; Thiết bị nâng hạ thuỷ lực, cơ khí chính xác; Thiết bị viễn thông văn phòng; Thiết bị chuyên ngành và các loại động sản khác....

Dịch vụ thanh toán quốc tế:

NHNTVN là NHTM đầu tiên của Việt Nam tham gia hệ thống thanh toán SWIFT (Hệ thống viễn thông tài chính liên ngân hàng toàn cầu) nhằm tăng cường khả năng hỗ trợ và nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng trong việc thanh toán. Thông qua NHNTVN, khách hàng có thể thanh toán các hợp đồng xuất nhập khẩu một cách nhanh chóng, thuận tiện, an toàn và tiết kiệm thời gian.

Dịch vụ chuyển tiền:

Với mạng lưới quan hệ đại lý rộng khắp trên toàn thế giới và mạng lưới sở giao dịch và các chi nhánh tại hầu hết các tỉnh, thành phố lớn cũng như có chất lượng thanh toán SWIFT quốc tế tốt nhất tại Việt Nam, NHNTVN nhận thực hiện mọi yêu cầu chuyển tiền đi hoặc đến của khách hàng trong và ngoài nước một cách cập nhật, chính xác, an toàn, thủ tục đơn giản và với mức phí hấp dẫn nhất.

Dịch vụ thẻ

Là NHTM đầu tiên ở Việt Nam triển khai dịch vụ thẻ, hiện tại NHNTVN là đơn vị duy nhất chấp nhận thanh toán cả 5 loại thẻ ngân hàng thông dụng trên thế giới: Visa, Master Card, JCB, American Express, Diners Club.

Bên cạnh đó, NHNTVN còn trực tiếp phát hành thẻ tín dụng quốc tế: NHNTVN Master Card, NHNTVN Visa và NHNTVN American Express. Trong đó, NHNTVN là ngân hàng độc quyền phát hành thẻ American Express.

Ngoài thẻ tín dụng quốc tế, tháng 04/2002, NHNTVN phát hành thẻ ghi nợ nội địa Connect 24. Thẻ Connect 24 cho phép khách hàng thực hiện các giao dịch tự động tại các máy ATM của NHNTVN trên toàn quốc, đồng thời có thể thanh toán hàng hóa, dịch vụ tại các đơn vị chấp nhận thẻ của NHNTVN.

Dịch vụ nhờ thu trơn:

Dịch vụ nhờ thu trơn là một trong những dịch vụ phổ biến nhất hiện nay được các khách hàng sử dụng trong hoạt động thanh toán quốc tế. Đối tượng nhờ thu là các tờ séc đích danh do NHNNg phát hành trả cho người hưởng có tên trên séc hoặc tiền mặt ngoại tệ không đủ tiêu chuẩn lưu hành. Về kết quả thanh toán nhờ thu,

NHNTVN sẽ trả tiền cho người thụ hưởng trong vòng 24 giờ kể từ khi nhận được báo có của NHNNg.

Dịch vụ kinh doanh ngoại tệ:

NHNTVN cung cấp các dịch vụ về ngoại hối phục vụ nhu cầu thanh toán quốc tế và phòng ngừa rủi ro tỷ giá cho khách hàng bao gồm: hợp đồng giao ngay, hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng hoán đổi và hợp đồng quyền chọn. NHNTVN còn có thể tư vấn miễn phí về quản lý tài sản, phòng ngừa rủi ro và các hình thức kinh doanh phù hợp có lợi cho khách hàng.

Dịch vụ ngân hàng đại lý:

Đối với các ngân hàng đại lý, NHNTVN có nhiều sản phẩm và dịch vụ hấp dẫn cung cấp cho khách hàng. Ngoài những sản phẩm ngân hàng đại lý truyền thống như phục vụ thanh toán qua tài khoản bằng nội tệ và ngoại tệ, thanh toán chuyển tiền quốc tế, dịch vụ nhờ thu, tín dụng chứng từ, bảo lãnh trên cơ sở bảo lãnh đối ứng, giao dịch thị trường tiền tệ, đồng tài trợ, NHNTVN còn luôn đi đầu trong việc cung cấp những sản phẩm tiên tiến trên nền tảng công nghệ hiện đại như dịch vụ ngân hàng điện tử (VCB Money), mua bán trái phiếu kỳ hạn…NHNTVN đồng thời cũng cung cấp dịch vụ Sub-member cho các chi nhánh NHNNg chưa được trực tiếp tham gia hệ thống dịch vụ thanh toán điện tử liên ngân hàng qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng của NHNN. Liên quan đến các nghiệp vụ L/C, chuyển tiền, NHNTVN có thể đóng vai trò là đối tác với các ngân hàng đại lý thông qua các nghiệp vụ như ngân hàng thông báo, ngân hàng thương lượng, ngân hàng xác nhận, ngân hàng nhờ thu, ngân hàng tư vấn hay cung cấp các dịch vụ khác theo yêu cầu của ngân hàng đối tác. Để phục vụ các nhu cầu giao dịch thanh toán, NHNTVN duy trì nhiều tài khoản nostro tại các ngân hàng bạn.

Dịch vụ ngân hàng đầu tư:

Bên cạnh nghiệp vụ đấu thầu và bảo lãnh phát hành trái phiếu Chính phủ do NHNTVN trực tiếp thực hiện, các dịch vụ ngân hàng đầu tư như bảo lãnh phát hành chứng khoán, tư vấn tài chính doanh nghiệp, quản lý quỹ...được NHNTVN cung

cấp thông qua 02 công ty trực thuộc: Công ty Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương - VCBS, Công ty liên doanh Quản lý Quỹ Đầu tư Chứng khoán NHNTVN - VCBF.

Kinh doanh chứng khoán và các công cụ phái sinh:

Bên cạnh các hoạt động tài trợ, cho vay với mức sinh lời cao nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, NHNTVN còn sử dụng một phần giá trị tài sản vào các hoạt động kinh doanh giấy tờ có giá ngắn hạn, kinh doanh chứng khoán và các hợp đồng phái sinh nhằm ổn định thu nhập, tăng cường tính thanh khoản của bảng cân đối tài sản và giảm thiểu rủi ro. Các loại chứng khoán mà NHNTVN đầu tư chủ yếu là tín phiếu Kho bạc Nhà nước, tín phiếu NHNN, trái phiếu Kho bạc Nhà nước, trái phiếu Chính phủ, công trái giáo dục, trái phiếu đô thị, các công cụ nợ trung dài hạn của các NHTMNN và Quỹ Hỗ trợ Phát triển và các chứng khoán nước ngoài. Phần lớn đây là những công cụ nợ có thu nhập cố định và rủi ro thấp, giúp Ngân hàng có thể đa dạng hóa danh mục tài sản có, giảm thiểu rủi ro từ các hoạt động cho vay đồng thời cải thiện tính thanh khoản của bên tài sản.

Trong tháng 08/2005, NHNTVN đã khai trương nghiệp vụ kinh doanh trái phiếu. Với nghiệp vụ này, NHNTVN đã đi đầu ở thị trường Việt Nam trong việc thực hiện yết giá hai chiều công khai, đồng nghĩa với việc sẵn sàng thực hiện giao dịch theo đúng giá và loại trái phiếu đã niêm yết trên cả hai hình thức là mua bán hẳn và mua bán lại có thời hạn. Hiện NHNTVN tập trung vào 03 loại trái phiếu chính trên thị trường là trái phiếu Kho bạc Nhà nước, trái phiếu Quỹ Hỗ trợ phát triển và trái phiếu đô thị TP. Hồ Chí Minh.

Đối với các công cụ phái sinh, trong vài năm gần đây NHNTVN đã có những bước tiến đáng kể. NHNTVN đã tham gia vào các hợp đồng hoán đổi lãi suất với đối tác nước ngoài, tham gia vào các giao dịch phái sinh ngoại hối giữa ngoại tệ với ngoại tệ, giữa ngoại tệ với VND như hợp đồng kỳ hạn, hoán đổi và quyền chọn. Đây là những công cụ rất linh hoạt, góp phần giảm thiểu các loại rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá.

2.2. THỰC TRẠNG MÔ HÌNH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM‌

2.2.1. Mô hình tổ chức của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam

2.2.1.1. Thực trạng:

Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam được tổ chức và hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng số 02/1997/QH10 được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 12 tháng 12 năm 1997 và Luật của Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam số 20/2004/QH11 ngày 15 tháng 06 năm 2004 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng.

Cơ sở của hoạt động quản trị và điều hành Ngân hàng là các văn bản pháp luật của Nhà nước và Điều lệ được HĐQT NHNTVN ban hành kèm theo Quyết định số 62/QĐ/HĐQT ngày 08 tháng 11 năm 2001, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 08 tháng 11 năm 2001 và được thực hiện kể từ khi được NHNN chuẩn y ngày 26 tháng 11 năm 2001 tại Quyết định số 1476/2001/QĐ-NHNN.

Về thực chất NHNTVN là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, được xếp loại doanh nghiệp nhà nước hạng đặc biệt, được tổ chức theo mô hình tổng công ty 90, 91. Vốn điều lệ của NHNTVN được Bộ tài chính cấp từ ngân sách nhà nước thông qua cơ quan quản lý là NHNN. Do đó, hoạt động của NHNTVN chịu sự quản lý của cả Bộ tài chính và NHNN, đồng thời còn có sự quản lý của Bộ Lao động thương binh và Xã hội đối với các hoạt động về lương thưởng chế độ chính sách xã hội khác.

Như hoạt động của các tổng công ty nhà nước khác, NHNTVN về cơ bản cũng được tổ chức theo hình thức tổng công ty, đơn vị quản lý cao nhất là Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam - Hội sở chính - có tư cách pháp nhân mà người đại diện là Tổng Giám đốc, dưới đó là mạng lưới các chi nhánh của NHNTVN trên khắp cả nước – các chi nhánh này có các Giám đốc chi nhánh riêng, có con dấu riêng nhưng không có tư cách pháp nhân mà chỉ hoạt động thông qua sự uỷ quyền của Tổng giám đốc.