Văn Hóa Thẩm Mỹ Của Gđ Tại Các Kđtm Ở Hà Nội

Thiếu niên nói là một chương trình truyền hình thực tế xây dựng trên cơ sở format “Teenager said” của TBS (chương trình hot trending hàng đầu châu Á) mang tính định hướng giáo dục học đường đầy tính nhân văn và giải trí. Chương trình Thiếu niên nói, phát sóng vào 21h Chủ nhật hàng tuần trên VTV3. Thiếu niên nói sẽ là sân chơi góp phần làm sâu sắc mối tương quan giữa học sinh, phụ huynh, gia đình, nhà trường và xã hội. Nội dung chính của chương trình là việc các bạn trong độ tuổi nhà trường cấp 2, 3 độ tuổi trên 10 nói về suy nghĩ của mình cảm nhận của mình đối với các bạn cùng lớp, cùng trường, các thầy cô và bố mẹ về nhiều nội dung khác nhau. Đôi khi, những nội dung được các bạn nói ra khá đơn giản chỉ về việc học như thế nào, cảm thấy thế nào, nhưng lại giải quyết được rất nhiều vấn đề trong lứa tuổi giúp các bậc phụ huynh hiểu hơn về con mình, các thầy cô thấy rõ hơn về phương pháp giáo dục và quan trọng nhất là tăng cường sự tự tin của các bạn cũng như hạn chế những suy nghĩ tiêu cực từ phía nhiều bạn trẻ khi có suy nghĩ chưa đủ chín chắn và còn nhiều góc nhìn chưa thực sự đầy đủ về một sự việc nào đó dẫn đến hành động tiêu cực mang lại nhiều hệ lụy cho chính bản thân mình.

Chương trình Kỹ năng thoát hiểm được nhiều ý kiến cho rằng rất tốt, lên tới 65%, đây là một chương trình phát sóng trên VTV2. Nội dung chủ yếu của chương trình là hướng dẫn việc thoát khỏi nguy hiểm trong một trường hợp nào đó, như thoát khỏi đám cháy, đi bộ trên đường, tham gia giao thông, đề phòng điện giật, ứng phó khi đi lạc … Hầu hết là những tình huống mà mỗi người đều có thể gặp phải, tuy nhiên trong trường hợp cần phản ứng nhanh để thoát khỏi nguy hiểm thì nhiều người trưởng thành cũng không có dữ liệu phải ứng phó như thế nào. Đây là một chương trình chuyên về kỹ năng ứng phó nhanh, tạo ra những tình huống giả định và hướng dẫn khán giả đối phó với tình huống đó một cách an toàn nhất. Đối tượng hướng tới không chỉ là trẻ em mà còn là các bậc phụ huynh, trong nhiều trường hợp, có thể không hẳn là nguy hiểm sẽ tới, nhưng nếu các bậc phụ huynh đã có trải nghiệm khi xem chương trình, việc đề phòng dẫn tới nguy hiểm sẽ nhanh chóng và an toàn hơn.

Với hi vọng giúp các bậc phụ huynh cải thiện và thắt chặt mối quan hệ với con cái do sự lãnh đạm thời thế mang lại, kênh truyền hình giáo dục Quốc gia VTV7 đã

ra đời format chương trình truyền hình hoàn toàn mới dành cho các bậc phụ huynh mang tên Cha mẹ thay đổi. Đây là series phim tài liệu đặc biệt tìm kiếm sự thay đổi của cha mẹ để tạo nên sự thay đổi tích cực của con cái. “Cha mẹ thay đổi - Cùng thay đổi vì tương lai con trẻ”, Cha mẹ thay đổi ra đời với mong muốn hỗ trợ các bậc cha mẹ nhìn nhận lại những vấn đề trong cách nuôi dạy con của mình cũng như tìm ra con đường để kết nối với con trẻ, từ đó nuôi dạy nên những đưa trẻ hạnh phúc theo đúng nghĩa.

Đồng hành cùng chương trình trong khoảng thời gian hơn 6 tháng, nhân vật tham gia chương trình là các bố mẹ (không giới hạn về kinh nghiệm hay độ tuổi) sẽ được các chuyên gia hàng đầu tại Việt Nam cũng như trên thế giới tư vấn, phân tích và đưa ra những giải pháp phù hợp để giải quyết những vấn đề trong cách nuôi dạy con của mình. Từ đó, bản thân mỗi cha mẹ sẽ nhìn nhận được vấn đề của chính mình, cần thay đổi ở đâu và thay đổi như thế nào, tự tìm ra con đường để thể hiện tình yêu thương đúng cách với những đứa con của mình. Chương trình nhận được 77% lượt bình chọn cho nội dung tích cực và hay, đây là một góc nhìn mới trong phương pháp giáo dục con trẻ trong gia đình, đặc biết là những gia đình phải chịu một áp lực to lớn về mặt thời gian, các bậc cha mẹ chỉ gặp con mình buổi tối khi đi làm về, học cùng con được vài tiếng trước khi đi ngủ hoặc không có thời gian bên con mình. Phương thức ứng xử của nhiều bậc phụ huynh đã thay đổi trong cách giáo dục con mình, thay vì dùng đòn, roi, có nhiều ý kiến đã cho rằng, có lẽ, để con thay đổi, chính bản thân các bậc phụ huynh cũng sẽ phải đổi thay. Tương tự như câu chuyện gió lạnh chúng ta không thể cởi bỏ áo khoác ra được, nhưng nếu nắng ấm, chiếc áo sẽ tự được cởi ra một cách tự nhiên.

Bên cạnh những chương trình trên, do nhu cầu học tập tri thức của con người trong gia đình hiện nay là đòi hỏi rộng hơn và phong phú hơn và nhà trường không thể đáp ứng được, cha mẹ cũng không thể làm được. Các chương trình giáo dục được sản xuất và VTV 7 đang có nhiều chương trình chuyên biệt vơi nôi dung chủ đạo là cung cấp kiến thức về ngoại ngữ, về học ngoại ngữ thông qua câu chuyên văn hóa, danh nhân văn hóa, địa danh văn hóa. Bên cạnh đó là các câu chuyện về kỹ năng

sống, kỹ năng học tập dành cho lứa tuổi đến trường hoặc cách chinh phục những kỳ thi khi học tập. Về kiến thức, các chương trình đều bám sát nội dung học tập của các cấp, bậc học, kèm theo đó là các kỹ năng học tập hiệu quả, đây là những chương trình được đánh giá cao và có lượng xem tương đối ổn định trung bình khoảng 50000 lượt mỗi chương trình. Đây là những con số thể hiện rõ sự quan tâm của khán giả dành cho những nội dung mà VTV sản xuất, có tầm ảnh hưởng lớn lao đến sự phát triển của thế hệ trẻ.

3.3.4. Văn hóa thẩm mỹ của GĐ tại các KĐTM ở Hà Nội

Các chương trình đa nền tảng VTV có tác động đến văn hóa thẩm mỹ GĐ trên các phương diện thẩm mỹ y phục, trang điểm, bố trí cấu trúc nội thất, thiết kế không gian ngôi nhà, cách nói năng giao tiếp có tính thẩm mỹ. Nhận thức sâu sắc về thực hiện nhu cầu này của VHGĐ, VTV đã xây dựng các chương trình nhiều chương trình mới tác động và làm phong phú cho VHGĐ. Đây cũng là cách mà truyền hình tác động định hướng vui chơi giải trí lành mạnh cho con người.

Bảng 4: Các chương trình có tác động với thẩm mỹ

(1) Rất tốt (2) Bình thường (3) Không tốt (4) Rất xấu

Chương trình

Ý kiến
	(1)	(2)	(3)	(4)
1. Ký ức vui vẻ	77	14	7	2
2. Giọng hát Việt – Giọng hát Việt nhí	55	30	10	5
3. Đẹp hơn mỗi ngày	50	22	16	2
4. Thay đổi cuộc sống	65	20	10	5

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 225 trang tài liệu này.

(Nguồn: Số liệu điều tra của NCS 2021) Ký ức vui vẻ là chương trình truyền hình được Việt hóa từ chương trình De generatieshow của Bỉ do VTV thực hiện. Đây là chương trình mang tính hoài niệm, gợi nhớ nhiều ký ức đẹp, những dấu ấn thanh xuân của từng thập niên trải dài từ thập niên 60 (đến hết mùa 2), 70, 80, 90, 2000 và 2010 (từ mùa 3). Chương trình tổng hợp nhiều loại hình nghệ thuật, gắn kết nghệ sĩ qua nhiều thế hệ và còn những người không phải là nghệ sĩ , tái hiện những trào lưu văn hóa – nghệ thuật, giới thiệu lại

những vật dụng của ký ức và tôn vinh những nghệ sĩ đình đám một thời với không khí đầy cảm xúc và vui vẻ. Chương trình còn giúp người xem ôn cố tri tân, gắn kết yêu thương, mang lại nhiều cảm xúc hoài niệm, nhớ về hoặc hiểu biết thêm những ký ức của các thập niên. Số đầu tiên của chương trình được phát sóng vào ngày 28 tháng 12 năm 2018 trên VTV3.

Ký ức vui vẻ đã và đang chiếm được nhiều cảm tình của khán giả xem đài thông qua những hoài niệm, ký ức mà chương trình muốn đem tới khán giả. Đó chính là những thông điệp thông qua những câu chuyện về thời "vàng son" của các nghệ sĩ có mặt trong chương trình. Thay vì chạy theo việc khai thác đời tư nghệ sĩ như một số chương trình khác, chương trình chọn hướng đi khác lạ hơn khi mang đến sự hoài niệm, gợi nhớ nhiều ký ức đẹp, những dấu ấn thanh xuân qua nhiều thập niên. Đây là một chương trình cân bằng giữa yếu tố thẩm mỹ, giải trí và giá trị nhân văn, giúp người xem ôn lại, hiểu biết thêm về những ký ức của các thập niên, từ đó trân trọng hơn cuộc sống hiện tại. Ngay từ những số đầu lên sóng, chương trình đã thu hút tới 2,3 triệu lượt xem trên YouTube, và suốt những tập sau đó, chương trình luôn có lượt rating cao. Mức khảo sát có tới 77 % số ý kiến cho rằng, đây thực sự là chương trình rất tốt và đáng xem.

Ngoài ra các chương trình khác như Giọng hát Việt, Giọng hát Việt nhí có 55% bình luận tốt và Thay đổi cuộc sống 65% bình luận tốt cũng là những chương trình có liên quan mật thiết đến góc nhìn về thẩm mỹ. Chương trình Giọng hát Việt, Giọng hát Việt nhí đưa ra nhiều lựa chọn trong phong cách ăn mặc của chủ thể là các thành viên trong gia đình, không chỉ là thể hiện ca khúc hay khuyến khích năng khiếu mà ăn mặc cũng là một phần vô cùng quan trọng tạo nên sự tự tin khi đứng trước đông người và nói hoặc hát. Ở một khía cạnh khác, chương trình thay đổi cuộc sống hay change life đã mang lại một góc nhìn tươi sáng cho nhiều số phận bất hạnh khi sở hữu một diện mạo khó nhìn, phẫu thuật thẩm mỹ có thể không được khuyến khích nhiều với một người bình thường, những thực sự việc phẫu thuật sẽ mang lại một chân trời mới cho nhiều mảnh đời bất hạnh. Chương trình được tài trợ bởi nhiều đơn vị phẫu thuật chỉnh hình và đã mang lại hiệu ứng tích cực cho toàn xã hội khi giúp

hòa nhập những con người có diện mạo khó nhìn mà đôi khi không phải khi được sinh ra đã như vậy.

3.3.5 Văn hóa sinh hoạt của GĐ tại các KĐTM trước tác động của truyền hình VTV (ẩm thực, thể thao, vui chơi, giải trí)

Văn hóa ẩm thực là một lĩnh vực văn hóa truyền thống trong gia đình của người Việt hàng ngàn năm nay. Tuy nhiên trong thế kỷ XXI, với xu thế hội nhập quốc tế và đa dạng văn hóa, ẩm thực Việt thay đổi cực kỳ nhang chóng và điều ssos đang được thể hiện tại vô số nhà hàng hiện nay và đặc biệt là len lỏi vào từng căn bếp của mỗi gia đình, nói chung, và các gia đình tại KĐTM ở Hà Nội, nói riêng. Những quan niệm “cơm ba bát, thuốc ba thang”, hay công thức “cơm, canh, rau cá” đang dần lùi vào dĩ vãng. Tác nhân góp phần làm thay đổi văn hóa ẩm thực gia đình chính là khá nhiều chương trình truyền hình VTV.

Chức năng giải trí là một chức năng khá phổ biến của VHGĐ hiện đại, khác nhiều so với VHGĐ truyền thống. Thời phong kiến xa xưa, VHGĐ thường biểu hiện theo kiểu quy củ phép tắc chẩn mực theo gia lễ, gia phong, gia quy, gia đạo, gia huấn để giữ gìn thức bậc trong nhà. Điều đó đem đến không khí nghiêm cẩn, phép tắc trên dưới khá nghiêm nghị đối với các thế hệ sau. Hiện nay, trong xã hội hiện đại con người được dân chủ, cởi mở, bình đẳng hơn cho nên xuất hiện nhu cầu giải trí rất đa dạng, từ xem phim, xem ca nhạc, xem trò chơi, tham gia trò chơi.

Về cơ bản, các chương trình của VTV đã có tác dụng tích cực đến VHGĐ là chủ yếu, bổ sung chân thực các tin tức đến cho công chúng. Tuy nhiên, do thời lượng phát sóng dày đặc và thời gian cư dân đô thị ở trong nhà rất lâu nên ít nhiều cũng gây ra sự ức chế đối với con người có lúc đã rơi vào tình trạng mệt mỏi, bội thực thông tin. Đây là yếu tố khách quan do đại dịch kéo dài con người không giao tiếp trực tiếp ngoài xã hội, mà hoạt động giao tiếp chủ yếu qua các phương tiện truyền thông, truyền hình, và có lúc đã dẫn đến tình trạng bão hòa, nhiễu loạn thông tin. Con người đã chi phí khá nhiều thời gian hàng ngày cho việc tiếp xúc với truyền thông, mạng internet, mạng XH và truyền hình, điều đó dẫn đến một số hệ lụy không mong muốn như nảy sinh các bệnh về mắt, căng thẳng thần kinh, béo phì, mỡ máu, tim mạch, huyết áp.

Không thể trực tiếp vận động ngoài trời, khán giả đều có thể xem một số các chương trình tập luyện có hướng dẫn cụ thể và tập theo. Có nhiều ý kiến cũng đã cho rằng nhiều chương trình quá khó đối với người bình thường trong tập luyện, nhưng cũng có những chương trình cũng đã tạo được hiệu ứng tốt với nhiều hướng dẫn tập luyện đơn giản.

Bảng 5: Các chương trình có tác động với cách nấu ăn trong GĐ

(1) Rất tốt (2) Bình thường (3) Không tốt (4) Rất xấu

Ý kiến (%)
Chương trình	(1)	(2)	(3)	(4)
1. Nét Ẩm thực Việt	59	23	5	3
2. Cùng vào bếp	55	30	10	5
3. Vui Sống mỗi ngày	77	14	7	2
4. Ẩm thực đường phố	16	32	40	2
5. Vua đầu bếp nhí	50	22	16	2
6. Khỏe thật đơn giản	27	23	39	1
7. Bữa trưa vui vẻ	65	20	10	5
8. Cùng lăn vào bếp	49	23	15	3
9. Không giới hạn Sasuke	59	23	5	3
10. Cẩm nang vàng cho sức khỏe	27	23	39	1
11. Sống khỏe mỗi ngày	40	32	16	2

(Nguồn: Số liệu điều tra của NCS 2021) Đầu tiên, chương trình Bữa trưa vui vẻ có 65% bình luận tốt, trên VTV6, truyền hình trực tiếp lúc 12 giờ trưa hàng ngày. Bữa trưa vui vẻ được xây dựng là một chương trình giải trí đẩy mạnh tính tương tác cao, giúp các khán giả có thể gặp gỡ, giao lưu, nhận quà từ các khách mời, đồng thời giúp các khách mời có dịp chia sẻ, giải đáp những câu hỏi của khán giả và tham gia các thử thách thú vị của chương trình. Khẩu hiệu của chương trình: “Bạn sẽ không bao giờ phải ăn trưa một mình”. Chương trình mang lại những góc nhìn nhẹ nhàng về một bữa trưa có người ăn cùng,

đôi khi hạnh phúc cũng chỉ giản đơn như vậy.

Cùng chủ đề ẩm thực, Cùng vào bếp với 55% ý kiến cho là tốt bởi nội dung chương trình giới thiệu không có quá nhiều những món khó làm, hầu hết các món ăn được làm trong chương trình đều có thể thực hiện trong cuộc sống. Chương trình Nét ẩm thực Việt có số lượng ý kiến xem cao hơn với 59% cho rằng nội dung tốt, bởi chương trình đã giới thiệu được các món ẩm thực của các vùng, miền của Việt Nam. Mang một sắc thái tổng hòa hơn, Vui sống mỗi ngày lại cho khán giá được cảm thấy cuộc sống trải qua một ngày thật là giá trị. Cuộc sống vốn dĩ là cuộc sống khi mỗi con người có thể cảm nhận rằng mình đang sống chứ không phải mình đang tồn tại để làm việc, có lẽ đây là thông điệp rõ ràng nhất của chương trình.

Gian bếp của các gia đình đã thay đổi khá nhiều về bố trí nội thất (hầu hết là tủ bếp bằng chất liệu gỗ, nhựa, inox, nhôm), các chất đốt phong phú (bếp ga, bếp điện, bếp từ, bếp hồng ngoại, các loại lò vi sóng, lò nướng, nồi cơm điện), dụng cụ nấu ăn, đồ gia dụng (máy xay sinh tố, máy xay thịt, xay cua cá, thớt bằng kính cường lực thay cho thớt gỗ, máy rửa bát, máy sấy đũa…) rất nhiều kiểu bàn ăn và ghế ngồi, cùng các nghi thức ăn uống rất khác so với thế kỷ XX. Văn hóa ẩm thực gia đình Việt hiện nay gồm ba thành tố:

- Một là, kiến thức, kinh nghiệm về tìm chọn thức ăn, đồ uống cho gia đình (việc đi chợ mua sắm chuẩn bị nấu ăn)

- Hai là phương pháp chế biến món ăn, đồ uống và bố trí bữa ăn (số lượng và thì gian các bữa ăn trong ngày, cách sắp đặt, bài trí mâm cơm phù hợp với số lượng người ăn trong gia đình)

- Ba là nghi thức giao tiếp, ứng xử trong bữa ăn gia đình.

Các chương trình VTV đã tác động rất nhiều vào các thành tố của văn hóa ẩm thực gia đình ở KĐTM tại Hà Nội. Hầu hết các gia đình đều sinh sống trong chung cư được thiết kế và xây dựng theo tiêu chuẩn nhà ở hiện đại. Khi gia chủ về nhà mới đều chỉnh sửa bếp ăn theo các quan niệm hiện đại được giới thiệu trên các không gian truyền thông, trong đó có khá nhiều chương trình của VTV.

Về sức khỏe, chương trình Không giới hạn - Sasuke Việt Nam (hay Sasuke Việt Nam) là một chương trình vận động thể thao trên truyền hình do Ban Thể thao

Giải trí và Thông tin kinh tế, Đài Truyền hình Việt Nam tự sản xuất, mua bản quyền từ chương trình Sasuke của Nhật Bản. Đây là gameshow thứ hai mà VTV thực hiện với mục đích đề cao tinh thần thi đấu thể thao và rèn luyện sức khỏe. Chương trình bắt đầu được phát sóng vào ngày 18 tháng 6 năm 2015 và trở thành một trong những trò chơi truyền hình có giải thưởng cao nhất tại Việt Nam. Tuy nhiên, để đạt được giải thưởng từ trò chơi truyền hình trên thật không dễ dàng, đòi hỏi người tham dự thực sự phải có một lộ trình tập luyện vô cùng kỹ lưỡng và chăm chỉ. Cũng có ý kiến cho rằng, việc tập luyện với cường độ như vậy là quá khó với người bình thường. Dù vậy có một mục tiêu hoặc một tấm gương tập luyện và thấy được giới hạn của bản thân để vượt qua cũng là thông điệp mà chương trình mang lại. Ở một lựa chọn bình dị hơn, chương trình Khỏe thật đơn giản và Sống khỏe mỗi ngày đã cung cấp cho người xem nhiều phương thức, ý tưởng cho việc tập luyện cá nhân cũng như cách thức để khỏe một cách phù hợp.

Tiểu kết

Thế kỷ XXI là thế kỷ mà truyền hình có vị trí hàng đầu của văn hóa truyền thông, mặc dù có việc các MXH đang cạnh tranh quyết liệt với truyền hình về điều này. Thực tế cho thấy mọi hình ảnh và thông tin trên MXH rất khó kiểm chứng, luôn luôn thiếu chuẩn mực văn hóa truyền thông và không dễ gì có được niềm tin của dư luận công chúng. Đây chính là điểm hạn chế “tử huyệt”, cố hữu rất khó khắc phục của MXH so với ưu thế của truyền hình. Tuy nhiên, truyền hình đa nền tảng VTV với sức mạnh truyền thông đặc biệt thì lại chuyển tải những vấn đề con người hàng ngày dễ va vấp và chắc chắn phải xử lý trong cuộc sống. Đó là một lợi thế mạnh mẽ không thể chối cãi của truyền hình hiện đại ở nước ta hiện nay.

Bởi vậy, trong khi mà “rác thông tin” trên các không gian truyền thông qua internet đang làm ô nhiễm bầu không khí tinh thần của xã hội, thì kênh truyền tải thông tin từ Chính phủ là VTV lại càng chứng tỏ sức mạnh chân chính ưu việt trong quá trình “quét rác”, đính chính những thông tin sai lệch, làm đúng đắn nhận thức về các giá trị, gợi mở tâm hồn cho con người, hướng con người đến những giá trị Chân, Thiện, Mỹ tốt đẹp, hình thành nhân cách cho con người, hình thành VHGĐ cho các