Một Số Vấn Đề Đặt Ra Từ Thực Trạng Giáo Dục Lý Luận Mác- Lênin Cho Học

chính hệ cao cấp của Học viện Chính trị và Hành chính quốc gia Lào, ngày 29 tháng 7 năm 2005 Giám đốc Học viện Chính trị và Hành chính quốc gia Lào ra quyết định số 399-HVCT-HCQG về việc xuất bản sách giáo trình lý luận chính trị - hành chính hệ cao cấp. Trên cơ sở đó, tất cả các giáo trình Mác - Lênin được sử dụng ở Học viện từ năm 1996 đều được củng cố, kế thừa, phát triển, đảm bảo nội dung phù hợp với đặc điểm, trình độ của học viên đang học tập ở Học viện và các Trường Chính trị và Hành chính Lào hiện nay. Tất cả các giáo trình đều có cơ sở pháp lý, là tiêu chuẩn đánh giá kiến thức các môn khoa học Mác - Lênin.

Nội dung chương trình các môn khoa học Mác - Lênin được sử dụng ở các trường Chính trị và Hành chính Lào cơ bản quán triệt được các quan điểm,

đường lối chính sách của Đảng, có điều chỉnh bổ sung phù hợp với thực tiễn đổi mới của đất nước, xu hướng vận động của thời đại, tiếp thu được những thành tựu khoa học công nghệ mới. Nội dung của giáo trình đã đi vào những vấn đề lý luận phục vụ cho đường lối chính sách của Đảng trong giai đoạn hiện nay và các những vấn đề thực tiễn đặt ra, thể hiện sự kiên định của chủ nghĩa Mác - Lênin, Đường lối chính sách của Đảng.

Bên cạnh những mặt đã đạt được thì hệ thống chương trình, giáo trình các môn khoa học Mác - Lênin vẫn còn những hạn chế, nội dung còn nặng về quan điểm đường lối chính trị. Các nội dung được chuyển tải còn nặng về kinh

điển, trích dẫn. Nội dung chỉ tập trung trả lời các câu hỏi; chưa quan tâm cắt nghĩa được cơ sở khách quan, khoa học của các nguyên lý, quan điểm và lý giải khả năng ứng dụng cũng như tính hiện đại của chúng. Chưa có sự so sánh, đối chiếu cần thiết giữa lý luận Mác - Lênin với nhiều lý thuyết hiện hành để nâng cao tính chiến đấu; phê phán một cách có căn cứ, thuyết phục cũng như khẳng

định vị trí không thể thay thế được của chủ nghĩa Mác - Lênin trong quá trình phát triển. Qua điều tra 5 Trường Chính trị và Hành chính Lào Năm học 2011- 2012 với 321 học viên về những kiến nghị liên quan nội dung chương trình các

môn khoa học Mác - Lênin ở các trường mà học viên đã học cho thấy 55,14% cho rằng nội dung chương trình quá dài; 34,57% cho rằng phù hợp; 10,28% cho rằng nội dung chương trình quá ngắn (xem phụ lục 2 bảng1). Từ nhiều năm nay các thầy, cô ở các trường đã cố gắng làm cho giáo trình phù hợp với từng đối tượng. Nhưng các giáo trình đều ít ví dụ thực tiễn cuộc sống để chứng minh cho tri thức khoa học Mác - Lênin. Qua điều tra 321 học viên đã học xong các môn khoa học Mác - Lênin cho thấy, 19,62% cho rằng cần biên soạn giáo trình phù hợp với đối tượng học; 30,52% số ý kiến cho rằng phải viết giáo trình đặc thù cho từng chuyên ngành học; và 49,84% cho rằng cần phải biên soạn giáo trình mới chuẩn quốc gia (xem phụ lục 2 bảng 1). Như vậy, đa số học viên đều mong muốn đổi mới chương trình giáo dục lý luận Mác - Lênin.

Thứ hai, về cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy các môn khoa học Mác -Lênin.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 181 trang tài liệu này.

Trong những năm gần đây, để nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên hệ cao cấp ở các Trường Chính trị và Hành chính Lào,

Đảng, Nhà nước Lào đã có sự đầu tư về cơ sở vật chất đầy đủ hơn, tùy theo điều kiện của các trường. Bởi vì, cơ sở vật chất ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình dạy và học các môn khoa học Mác -Lênin, là điều kiện để giảng viên có thể đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực, lấy người học làm trung tâm. Một số giáo trình, đầu sách và các tài liệu tham khảo liên quan đến các môn khoa học Mác - Lênin được bổ sung, thư viện được tăng cường về số lượng, một số thiết bị dạy học hiện đại được bổ sung. Mặc dù, đã có sự đầu tư, bổ sung, nhưng về nguồn kinh phí của các Trường Chính trị và Hành chính Lào vẫn còn có hạn, phần lớn dựa vào nguồn ngân sách hàng năm của Nhà nước, nên nhiều năm nay các trường chưa thực sự đầu tư thích đáng cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy và học tập nói chung và giảng dạy và học tập các môn khoa học Mác - Lênin nói riêng. Trong những năm gần đây cũng có một số trường của các tỉnh đã có sự

đầu tư về cơ sở vật chất và có sự hợp tác với các tỉnh của Việt Nam như: Trường Chính trị và Hành chính Thủ Đô Viêng Chăn đã có sự hợp tác với Trường

Chính trị Lê Hồng Phong của Thủ Đô Hà Nội; Trường Chính trị và Hành chính tỉnh Luông Pha Bang hợp tác với Trường Chính trị tỉnh Sơn La... Các trường Chính trị Việt Nam đã giúp đỡ đầu tư xây dựng cơ sở vật chất nhất là về giảng

đường, hội trường, ký túc xá. Trên cơ sở đó các Trường Chính trị và Hành chính Lào đã được cải thiện nhiều hơn, nhưng hiện nay, ký túc xá, phòng học vẫn còn thiếu so với yêu cầu đào tạo hàng năm của các tỉnh và nhu cầu của các trường, số học viên ngày càng đông.

Thực tế cho thấy, qua điều tra 5 Trường Chính trị và Hành chính Lào với 321 học viên về việc bố trí lớp học thế nào cho phù hợp thì có 68,22% cho rằng nên bố trí 30 học viên trên một lớp; 28,66% cho rằng nên bố trí 31-50 học viên trên một lớp và chỉ có 3,11% bố trí lớp học 51 học viên trở lên (xem phụ lục 2 bảng 1). Như vậy, trong thời gian tới cần có sự quan tâm đầu tư nhiều hơn và tốt hơn để tạo điều kiện thuận lợi cho việc nâng cao giáo dục lý luận Mác - Lênin ở các Trường Chính trị và Hành chính Lào nói chung.

3.2.4. Vấn đề giáo dục lý luận Mác-Lênin qua các phong trào thực tiễn Theo nội dung chương trình đào tạo hệ cao cấp mà Ban giám hiệu các Trường Chính trị và Hành chính Lào đề ra, hàng năm học viên được tham gia vào các hoạt động xã hội. Với học viên, những điều học trong giảng đường chỉ

phát triển về mặt lý thuyết để cung cấp cho học viên những giá trị, những chất

liệu để hình thành nhân cách của họ mà thôi. Hoạt động thực tiễn mới giúp học viên khẳng định được chính bản thân mình. Các phong trào chính trị - xã hội thực tế là nơi cho học viên rèn đức, luyện tài, trau dồi những kiến thức, niềm tin, nhân sinh quan cách mạng...

Quán triệt đường lối của Đảng về công tác xây dựng cơ sở, nhất là thực hiện nghị quyết số: 03/BCT của bộ Chính trị, ngày 15 tháng 2 năm 2012 về: “Ba xây”. Đó là: Xây dựng tỉnh trở thành đơn vị chiến lược; Xây dựng Huyện trở thành đơn vị vững mạnh và toàn diện; Xây dựng bản trở thành đơn vị phát triển. Như vậy, các Trường Chính trị và Hành chính Lào đã thực hiện theo tinh

thần của nghị quyết, trước tiên là phải thực hiện chương trình nội dung đào tạo, bồi dưỡng cán bộ gắn với việc thực hiện nhiệm vụ công tác cụ thể ở cơ sở. Do vậy, khoảng tháng một của khóa học năm thứ hai của hệ cao cấp, các Trường Chính trị và Hành chính Lào tổ chức cho học viên đi thực tế xây dựng cơ sở khoảng một tháng để nhằm củng cố tri thức lý luận gắn với việc vận dụng vào thực tiễn, sau đó rút ra kinh nghiệm từ thực tiễn đó để có tri thức mới về lý luận, nhằm đào tạo được những học viên nắm vững lý luận Mác - Lênin, vận dụng chủ nghĩa Mác -Lênin vào các tổ chức và hoạt động lãnh đạo phong trào cụ thể ở cơ sở. Đồng thời, cũng là để vận dụng tri thức đã được học của mình góp phần vào việc xây dựng và phát triển nhóm bản trở thành nhóm bản phát triển trong tương lai.

Mỗi năm, các Trường Chính trị và Hành chính Lào đã tổ chức cho học viên đi thực tế xây dựng cơ sở ở các tỉnh, huyện và bản. Ngoài việc học viên xuống cơ sở, từng giai đoạn, học viên còn có hoạt động tìm hiểu các vấn đề với các tổ chức đoàn thể, với nhân dân và đóng góp ý kiến cho dân về vấn đề phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, cơ sở.

Nội dung của việc xây dựng cơ sở của học viên các Trường Chính trị và Hành chính Lào là dựa vào kế hoạch “Ba xây” cơ sở đã xác định ở chương trình của hệ cao cấp, kết hợp với kế hoạch “Ba xây” của tỉnh, huyện và bản đề ra.

Hình thức tổ chức “Ba xây” ở cơ sở của học viên các Trường Chính trị và Hành chính Lào là tổ chức thành nhóm, mỗi nhóm trực ở bản, lại phân thành 4 tổ công tác như: tổ công tác chính trị, tổ công tác kinh tế, tổ công tác an ninh -trật tự xã hội và tổ công tác văn hóa - xã hội.

Cách triển khai và hoạt động: “Ba xây” ở cơ sở của học viên, trước hết là học viên quán triệt nội dung “Ba xây” mà Bộ Chính trị Trung ương Đảng đề ra, quán triệt kế hoạch xây dựng cơ sở của các Trường Chính trị và Hành chính Lào và quán triệt kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của các cơ sở. Sau khi quán triệt các kế hoạch từng nhóm học viên phải tổ chức thực hiện ở mỗi

nơi, khu vực, bản mà nhóm của mình phụ trách.

Để thực hiện tốt và có hiệu quả cao kế hoạch “Ba xây” cơ sở đó, ban chỉ

đạo phải phối hợp với Đảng ủy, chính quyền và các tổ chức, cán bộ “Ba xây” cơ sở của tỉnh, huyện và bản thường trực ở đó.

Trong quá trình thực hiện, triển khai các kế hoạch “Ba xây” cơ sở của học viên, Ban chỉ đạo của các trường còn phải kết hợp chặt chẽ với các cơ quan đoàn thể, nhất là văn phòng nội vụ. Đẩy mạnh các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao như diễn đàn, giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể thao, thi tìm hiểu những vấn đề chính trị, văn hóa... Đây là một phần để thu hút học viên tham gia vào các phong trào chính trị - xã hội. Ngoài những mặt thuận lợi cũng có những mặt hạn chế như: thời gian của việc thực hiện xây dựng cơ sở của học viên còn quá ngắn không phù hợp thực tế, trong một tháng theo kế hoạch thì học viên phải chia thành 3 đợt, phải xuống trực ở cơ sở, như vậy, là không thường xuyên và có ảnh hưởng đến công tác tuyên truyền của học viên đối với quần chúng nhân dân ở cơ sở. Ngoài ra, Ban chỉ đạo “Ba xây” cơ sở chưa theo dõi kịp thời các hoạt động và chỉ đạo thực hiện kế hoạch từng ngày của mỗi nhóm. Về chuyên môn, Ban chỉ đạo “Ba xây” cơ sở chưa có kinh nghiệm, về việc xây dựng nội dung chương trình cũng chưa được đảm bảo và về kinh phí ngân sách của các Trường Chính trị và Hành chính Lào còn hạn chế.

Công tác “Ba xây” mà các trường thực hiện hàng năm cũng là một phong trào rất quan trọng đối với học viên. Trong những tháng đi xây dựng cơ sở như vậy, học viên hấp thu tri thức, thể hiện nhận thức của mình về các vấn

đề chính trị - xã hội, đồng thời thông qua các phong trào thực tiễn này, học viên mới hiểu những tri thức đã được học đúng hay không đúng. Môi trường thực tiễn chính là yếu tố quan trọng nhất để mỗi học viên kiểm nghiệm giá trị các nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin.

Như vậy, có thể nói phong trào công tác “Ba xây” ở cơ sở mà học viên các Trường Chính trị và Hành chính Lào tham gia trong mỗi năm là tất yếu một phần

là để vận dụng lý luận Mác - Lênin vào thực tiễn ở cơ sở nhằm giải quyết các vấn

đề cấp bách và một phần là để tuyên truyền đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước vào quần chúng nhân dân, nâng cao trình độ tự giác của các tổ chức và nhân dân. Qua đó rút ra được những bài học kinh nghiệm, có kế hoạch thực hiện cụ thể và phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo theo dõi thường xuyên của Đảng ủy, Ban giám hiệu trường và các cấp liên quan. Làm được như vậy sẽ thu hút học viên hơn nữa vào các phong trào thực tiễn xây dựng đất nước. Đây cũng là một biện pháp giáo dục lý luận Mác - Lênin hiệu quả nhất.

3.3. MỘT SỐ vấn đề đặt ra TỪ THỰC TRẠNG giáo dục lý luận mác- lênin cho học viên hệ cao cấp ở các trường chính trị và hành chính nước CỘNG HềA DÂN CHỦ NHÂN DÂN lào hiện nay

3.3.1. Mâu thuẫn giữa yêu cầu phải có đội ngũ giảng viên chuyên nghiệp giỏi chuyên môn, có phương pháp sư phạm tốt với thực tế đội ngũ này còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng

Đội ngũ giảng viên ở các Trường Chính trị và Hành chính Lào ảnh hưởng trực tiếp tới thái độ học tập, khả năng tiếp thu tri thức cũng như phương pháp tư duy, nghiên cứu khoa học của học viên.

Giáo dục lý luận Mác - Lênin không chỉ truyền đạt tri thức khoa học mà còn truyền bá, giáo dục hệ tư tưởng, làm cho nó trở thành hệ tư tưởng của toàn xã hội. Do vậy, ngoài việc giỏi chuyên môn, người giảng viên còn phải có phẩm chất đạo đức, lập trường chính trị vững vàng, có hiểu biết nhất định về các khoa học khác. Tuy nhiên, từ nhiều năm nay, đội ngũ giảng viên giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin còn nhiều hạn chế về trình độ chuyên môn, phương pháp giảng dạy. Những yếu kém đó phần lớn là do lịch sử của các trường để lại. Bởi vì, trước đây khâu tuyển cán bộ giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin là những người chưa học hết đại học, một bộ phận được tuyển dụng từ nguồn giảng viên không đáp ứng được chuyên môn của các khoa học khác điều động sang giảng dạy các bộ môn khoa học Mác - Lênin.

Và cũng có thời kỳ các giảng viên đều là những cán bộ làm công tác ở ban tuyên huấn của tỉnh sang giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin. Chính sách này đã để lại cho xã hội cũng như học viên dư âm coi thường môn học Mác - Lênin. Sự yếu kém của một số giảng viên kéo theo chất lượng giảng dạy còn thấp kém, có những nội dung của môn học ngay giảng viên cũng chưa hiểu hết nội dung và ý nghĩa thực tiễn của nó, không có phương pháp sư phạm, nên nhiều khi còn lúng túng, truyền đạt còn sai kiến thức cơ bản gây hoang mang, nghi ngờ trong học viên. Vì vậy, có một số học viên tỏ ra chưa coi trọng môn học. Không ít giảng viên hiện nay tuổi đời còn trẻ thậm chí chưa là đảng viên, kinh nghiệm giảng dạy hạn chế, khả năng tổng kết thực tiễn chưa cao nên giảng dạy chủ yếu là truyền đạt những vấn đề lý luận cứng nhắc, không gắn tri thức bài giảng vào lý giải những vấn đề kinh tế - xã hội, thực tiễn trong nước và thế giới. Chính vì vậy, học viên không hiểu bài, không thấy

được sự thống nhất biện chứng giữa lý luận và thực tiễn, không giải thích được những vấn đề tương tự trong cuộc sống, chỉ thấy tri thức của khoa học Mác - Lênin trừu tượng, khó hiểu, khô khan, chỉ học để biết và học theo yêu cầu của tiêu chuẩn đề ra mà thôi.

Hiện nay, nhiều giảng viên phải giảng dạy quá tải, không có thời gian để nghiên cứu sâu, bổ trợ kiến thức phục vụ giảng dạy. Cụ thể, theo chương trình một giảng viên các môn khoa học Mác - Lênin chỉ đảm nhận 300 giờ trên một năm. Nhưng thực tế một giảng viên ở các Trường Chính trị và Hành chính Lào dạy vượt đến 500-600 giờ. Bởi vì, hiện nay tình trạng thiếu hụt giảng viên Mác - Lênin là rất lớn, một giảng viên ngoài dạy các môn khoa học Mác - Lênin, còn dạy các môn khoa học khác. Sự thiếu hụt này là do quy mô đào tạo của các Trường Chính trị và Hành chính Lào mấy năm gần đây đã tăng nhanh. Mỗi năm các trường phải đào tạo cả hệ lý luận trung cấp và lý luận cao cấp, mặc dù số lượng đội ngũ giảng viên lý luận Mác - Lênin có sự phát triển nhưng vẫn không

đủ số lượng đáp ứng yêu cầu giảng dạy hiện tại trong các trường.

Đội ngũ giảng viên lý luận Mác - Lênin của các trường ngoài việc đảm nhận phần giảng dạy quá nặng tại trường còn phải đảm nhiệm thêm phần giảng dạy các trường đại học và các trường tư thục không có biên chế giảng viên Mác - Lênin. Giảng viên đi dạy các trường ngoài để thu nhập thêm là công việc mà nhiều giảng viên hướng tới. Bởi với mức lương hiện nay, cuộc sống các giảng viên còn gặp rất nhiều khó khăn. Để đáp ứng những nhu cầu khác ngoài nhu cầu tối thiểu họ phải bươn trải ngoài cuộc sống bằng nhiều công việc khác nhau mà công việc dạy thêm là công việc được ưa chuộng nhất. Tuy nhiên, việc dạy quá nhiều giờ như vậy khiến các giảng viên không có thời gian để tham gia nghiên cứu khoa học, dự giờ đồng nghiệp để rút kinh nghiệm, học hỏi hay tham gia những hoạt động kinh tế - xã hội chung của trường. Hiện tượng giảng viên không đạt chuẩn cần thiết, tình trạng “cơm chấm cơm” là một hạn chế lớn đến chất lượng dạy và học các môn khoa học Mác - Lênin.

Ngoài ra, đội ngũ giảng viên Mác - Lênin còn hạn chế nhiều về ngoại ngữ, tin học, đa số chưa sử dụng thông thạo các phương tiện giảng dạy hiện

đại và ngoại ngữ. Đa số giảng viên chủ yếu giảng theo phương pháp thuyết trình, việc cập nhật thông tin thực tiễn chưa đạt kết quả cao, chưa chú trọng

đúng mức đến việc nâng cao chất lượng bài giảng. Nhất là ở một số giảng viên trẻ, mới vào nghề cùng một lúc phải hoàn thành công việc của trường và phải tìm mọi điều kiện để nâng cao cuộc sống cá nhân. Đây cũng là lý do làm cho bài giảng các môn khoa học Mác - Lênin chưa hấp dẫn, chưa thu hút người học và chưa có phương pháp thích hợp trong quá trình giảng dạy.

3.3.2. Mâu thuẫn giữa yêu cầu phải có chương trình, nội dung giáo dục lý luận Mác-Lênin đa dạng, linh hoạt, phù hợp thực tiễn Lào với hiện trạng chương trình, nội dung còn nhiều bất cập

Nội dung chương trình giảng dạy đóng vai trò quan trọng góp phần quyết định chất lượng dạy và học các môn khoa học Mác - Lênin. Nó ảnh