Truyện ngắn Tạ Duy Anh nhìn từ thi pháp thể loại

KẾT LUẬN

1. Văn học Việt Nam sau 1986 đã có sự đổi mới trên nhiều phương diện cả về nội dung cũng như hình thức nghệ thuật. Trong dòng chảy chung đó, thể loại truyện ngắn cũng có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Sự đổi mới tư duy nghệ thuật đã khiến truyện ngắn không những đa dạng về đề tài, phong phú về nội dung mà còn có nhiều thể nghiệm cách tân về thi pháp. Cùng với sự chuyển động của văn học là sự xuất hiện của nhiều cây bút tài năng, bản lĩnh và cá tính. Trong những tên tuổi đó, Tạ Duy Anh được xem là một hiện tượng của truyện ngắn Việt Nam đương đại.

2. Xuất hiện trên văn đàn khi còn rất trẻ song Tạ Duy Anh đã nhanh chóng hòa nhập vào quy luật vận động đổi mới của văn học, sớm tạo cho mình những bước đi riêng vững chắc. Trong hành trình nghệ thuật, ông luôn mạnh dạn tìm tòi, thể nghiệm với một tinh thần nghiêm túc và thái độ thực sự cầu thị. Với khát vọng Bước qua lời nguyền và Giã biệt bóng tối, Tạ Duy Anh đã và đang ngày đêm nỗ lực không ngừng để đổi mới tư duy nghệ thuật, vượt thoát ra khỏi những khuôn khổ đã có. Sự nghiệp viết truyện ngắn của ông thực sự đã có được những cách tân đáng kể, góp phần vào sự nghiệp đổi mới chung của văn học nước nhà.

3. Thế giới nhân vật trong truyện ngắn của Tạ Duy Anh đã phản ánh một quan niệm mới của nhà văn về hiện thực và con người. Bằng cái nhìn đa chiều, đa diện, nhà văn đã đem đến cho người đọc một bức tranh hiện thực sống động, với nhiều vấn đề “gai góc”. Các kiểu nhân vật giữa hai lằn ranh thiện – ác, nhân vật mang bi kịch của sự tha hóa, nhân vật là nạn nhân của thù hận, nhân vật cô đơn, lạc loài, nhân vật đối diện với những ẩn số về thời thế và nhân thế… đã thể hiện cái nhìn sắc lạnh và trách nhiệm của nhà văn trước cuộc đời. Nhà văn đã thẳng thắn phơi bày một thế giới đang tha hóa và biến dạng, kêu gọi tình yêu thương, lay thức cõi thiện trong tâm hồn con người.

4. Từ sự đổi mới quan niệm nghệ thuật về con người, Tạ Duy Anh đã tìm đến những thể nghiệm, cách tân về thi pháp thể loại. Vừa biết tiếp thu kinh nghiệm của thế hệ đi trước, vừa tự tạo cho mình một lối đi riêng, đan cài giữa bút pháp hiện thực và lãng mạn, bút pháp hiện đại và hậu hiện đại, Tạ Duy Anh đã tạo nên một thế giới nghệ thuật sinh động. Bằng những sáng tạo trong xây dựng điểm nhìn, xây dựng nhân vật, kết cấu, ngôn ngữ, giọng điệu…, Tạ Duy Anh đã chạm sâu vào nhiều vấn đề nóng, nhạy cảm của đời sống đương đại. Lối viết của Tạ Duy Anh cho thấy một năng lực sáng tác dồi dào, khả năng chiếm lĩnh nhanh nhạy và tinh thần đối thoại trực tiếp với đời sống ở tất cả các tầng bậc của nó.

5. Với vai trò là người khơi mở “dòng văn học bước qua lời nguyền”, Tạ Duy Anh xứng đáng là một trong những gương mặt nổi bật làm nên diện mạo của văn học Việt Nam đương đại. Bằng những gì đã có, Tạ Duy Anh đã góp phần không nhỏ khẳng định tư duy văn học mới. Trước nhiều hứa hẹn ở một cây bút từng có những bước đi trầm tĩnh mà chắc chắc trong suốt thời gian qua, chúng ta có quyền hi vọng và chờ đợi những tác phẩm mới của nhà văn sẽ tiếp tục có thêm sự bứt phá!

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Tạ Duy Anh (2008), Ba đào kí, Nxb Hội nhà văn, Hà Nội.

2. Tạ Duy Anh (2004), Bố cục hoàn hảo, Nxb Hội nhà văn, Hà Nội.

3. Tạ Duy Anh (2002), Đi tìm nhân vật, Nxb Hội nhà văn, Hà Nội.