Đối với con dấu, nếu như trước đây, các hình dấu được các đối tượng sản xuất bằng phương thức copy scan từ hình dấu thật rồi in màu kỹ thuật số, chữ ký giả cũng được tạo bằng phương pháp in màu kỹ thuật số hoặc tập ký chữ ký giả. Việc làm giả này rất dễ bị phát hiện do không tạo được vết hằn chữ ký trên bản in và mực không đồng màu như đóng dấu. Hiện nay, với công nghệ khoa học ngày càng hiện đại, hình dấu và chữ ký đều được tạo bằng phương pháp khắc dấu lazer, khi sử dụng đóng dấu trực tiếp trên văn bản rất sắc nét, mực in đều, đồng màu. Không chỉ vậy, phông chữ và kích cỡ trên con dấu cũng được chỉnh sửa bằng phần mềm vẽ kỹ thuật số trên máy vi tính nên độ chính xác cao, giống với con dấu thật khiến cho việc phát hiện con dấu, tài liệu giả ngày càng khó khăn hơn.
Trên thực tế, việc sử dụng con dấu, tài liệu, giấy tờ giả gây thiệt hại rất lớn, thậm chí, có trường hợp gây thiệt hại hàng chục tỉ đồng, nhất là đối với các giao dịch mua bán nhà, đất, thế chấp vay vốn tín dụng. Con dấu, giấy tờ giả không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan, tổ chức mà còn ảnh hưởng đến quyền lợi, đời sống của người dân.
Hiện nay, việc quản lý các loại phôi giấy tờ, bằng cấp ở một số nơi còn khá lỏng lẻo, tạo điều kiện cho các đối tượng lợi dụng để vi phạm pháp luật, trục lợi, chỉ cần lên mạng Internet là có thể tải các phôi giấy tờ, bằng cấp của nhiều tổ chức khác nhau. Có rất nhiều vụ liên quan đến làm giả giấy tờ, tài liệu đã được các Công chứng viên phát hiện và trình báo cho CQĐT nhưng chưa được giải quyết rốt ráo và ngăn chặn kịp thời vì hậu quả của nó là rất lớn liên quan đến các giao dịch về nhà cửa, đất đai, … trên địa bàn thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước. Điều 341 BLHS năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) đã có nhiều thay đổi phù hợp với tính chất, mức độ vi phạm, thiệt hại về kinh tế, xã hội do tội phạm này gây ra và mang tính răn đe, phòng ngừa cao hơn.
Trong 05 năm giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2020, TAND thành phố Đồng Xoài đã xét xử nhiều vụ án về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức. Theo số liệu thống kê của TAND thành phố Đồng Xoài, từ các năm 2016 đến năm 2020 cho thấy một bức tranh tổng thể về tình hình tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con
dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức trong những năm gần đây.
Bảng 2.1. Diễn biến tình hình tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức trên địa bàn thành phố Đồng Xoài từ năm 2016 đến năm 2020
Tình hình tội phạm | Tội làm giả con dấu, tài liệu của CQ, TC; tội sử dụng con dấu tài liệu giả của CQ, TC | Tỷ lệ % | ||||
Số vụ án | Số bị cáo | Số vụ án | Số bị cáo | Số vụ án | Số bị cáo | |
2016 | 121 | 238 | 1 | 1 | 0,82 | 0,42 |
2017 | 139 | 254 | 2 | 3 | 1,44 | 1,18 |
2018 | 162 | 270 | 3 | 8 | 1,85 | 2,96 |
2019 | 182 | 279 | 8 | 18 | 4,39 | 6,45 |
2020 | 205 | 332 | 10 | 23 | 4,87 | 6,93 |
Tổng số | 809 | 1373 | 24 | 53 | 2,97 | 3,86 |
Có thể bạn quan tâm!
-
Các Dấu Hiệu Pháp Lý Của Tội Làm Giả Con Dấu , Tài Liệu Của Cơ Quan, Tổ Chức; Tội Sử Dụng Con Dấu, Tài Liệu Giả Của Cơ Quan, Tổ Chức -
Phân Biệt Với Tội Lừa Đảo Chiếm Đoạt Tài Sản (Điều 174 Blhs Năm 2015 Sửa Đổi Bổ Sung Năm 2017) -
Tổng Quan Tình Hình Xét Xử Tội Làm Giả Con Dấu, Tài Liệu Của Cơ Quan, Tổ Chức; Tội Sử Dụng Con Dấu, Tài Liệu Giả Của Cơ Quan , Tổ Chức Từ Thực -
Thực Tiễn Quyết Định Hình Phạt Tội Làm Giả Con Dấu , Tài Liệu Của Cơ Quan, Tổ Chức; Tội Sử Dụng Con Dấu, Tài Liệu Giả Của Cơ Quan, Tổ Chức Tại -
Nhận Xét, Đánh Giá Thực Tiễn Định Tội Danh Và Quyết Định Hình Phạt Tội Làm Giả Con Dấu, Tài Liệu Của Cơ Quan, Tổ Chức; Tội Sử Dụng Con Dấu, Tài -
Các Yêu Cầu Bảo Đảm Áp Dụng Đúng Pháp Luật Hình Sự Đối Với Tội Làm Giả Con Dấu, Tài Liệu Của Cơ Quan, Tổ Chức; Tội Sử Dụng Con Dấu, Tài Liệu
Xem toàn bộ 96 trang tài liệu này.
(Nguồn: TAND thành phố Đồng Xoài)
Từ các số liệu trên cho thấy, giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2020 TAND thành phố Đồng Xoài tỉnh Bình Phước đã xét xử tổng cộng 809 vụ, 1373 bị cáo. Trong đó, tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức là 24 vụ, 53 bị cáo, chiếm tỷ lệ 2,97% trên tổng số vụ án và 3.86% trên tổng số bị cáo. Đồng thời so sánh trong tổng số các vụ án và số bị cáo trên địa bàn thì tỷ lệ số vụ án và bị cáo phạm tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức tăng theo hằng năm, đặc biệt trong hai năm 2019 và 2020 tỷ lệ tăng rất cao. Cụ thể, về tỷ lệ số vụ án: năm 2016 là 0,82%, năm 2017 là 1,44%, năm 2018 là 1,85%, năm 2019 là
4,39%, năm 2020 là 4,87%; về tỷ lệ số bị cáo: năm 2016 là 0,42%, năm 2017 là
1,18%, năm 2018 là 2,96%, năm 2019 là 6,45%, năm 2020 là 6,93%. Điều này cho thấy sự diễn biến phức tạp của tình hình tội này trên địa bàn thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước.
Bảng 2.2. Thống kê số vụ án và số bị cáo phạm tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức đã được TAND thành phố Đồng Xoài xét xử, giai đoạn 2016 – 2020
Loại tội phạm | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | ||||||
Số vụ | Bị cáo | Số vụ | Bị cáo | Số vụ | Bị cáo | Số vụ | Bị cáo | Số vụ | Bị cáo | ||
1 | Tội làm giả con dấu, tài liệu của CQ, TC; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của CQ, TC | 1 | 1 | 2 | 3 | 3 | 8 | 8 | 18 | 10 | 23 |
(Nguồn: TAND thành phố Đồng Xoài)
Qua số liệu phân tích cho thấy, số vụ án và số bị cáo phạm tội tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức trên địa bàn thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước gia tăng theo từng năm và tăng rất nhanh trong những năm gần đây: Năm 2016 xét xử 01 vụ với 01 bị cáo; Năm 2017 xét xử 02 vụ với 03 bị cáo; Năm 2018 xét xử 03 vụ với 08; Năm 2019 xét xử 08 vụ với 18 bị cáo; Năm 2020 xét xử 10 vụ với 23 bị cáo.
Để thấy được chất lượng xét xử của TAND thành phố Đồng Xoài đối với loại tội phạm này cần phải đánh giá trên nhiều phương diện khác nhau, cả mặt tích cực cũng như những hạn chế của định tội danh và QĐHP trong xét xử vụ án về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức trên địa bàn thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước.
Bảng 2.3. Thống kê mức hình phạt của TAND thành phố Đồng Xoài đã xét xử về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức, giai đoạn 2016 – 2020
Đã xét xử | Mức hình phạt | ||||
Số vụ | Bị cáo | Phạt tiền | Cải tạo không giam giữ | Phạt tù có thời hạn | |
2016 | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 |
2017 | 2 | 3 | 0 | 1 | 2 |
2018 | 3 | 8 | 1 | 3 | 4 |
2019 | 8 | 18 | 0 | 8 | 10 |
2020 | 10 | 23 | 1 | 11 | 11 |
Cộng | 24 | 53 | 2 | 23 | 28 |
Tỷ lệ % | 100 | 100 | 3,77 | 43,40 | 52,83 |
(Nguồn: TAND thành phố Đồng Xoài) Bảng 2.4. Thống kê mức hình phạt tù có thời hạn mà TAND thành phố Đồng Xoài xét xử đã xét xử về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức;
tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức, giai đoạn 2016 – 2020
Mức hình phạt tù có thời hạn | ||||||||
Phạt tù đến 2 năm | Phạt tù từ 2 năm đến 5 năm | Phạt tù từ 3 năm đến 7 năm | Tổng cộng | |||||
Hình phạt | Tỷ lệ % | Hình phạt | Tỷ lệ % | Hình phạt | Tỷ lệ % | Hình phạt | Tỷ lệ % | |
2016 | 1 | 100 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 100 |
2017 | 2 | 100 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 100 |
2018 | 2 | 50 | 1 | 25 | 1 | 25 | 4 | 100 |
2019 | 5 | 50 | 2 | 20 | 3 | 30 | 10 | 100 |
2020 | 7 | 63,6 | 2 | 18,2 | 2 | 18,2 | 11 | 100 |
Cộng | 17 | 60,7 | 5 | 17,9 | 6 | 21,4 | 28 | 100 |
(Nguồn: TAND thành phố Đồng Xoài)
Nghiên cứu số liệu trên cho thấy, từ năm 2016 đến năm 2020, TAND thành phố Đồng Xoài đã căn cứ vào quy định tại Điều 341 BLHS năm 2015 đươc sửa đổi năm 2017 và mức độ nguy hiểm cho xã hội cũng như nhân thân người phạm tội để QĐHP với tổng số 24 vụ án và 53 bị cáo. Trong tổng số 53 QĐHP do TAND thành phố Đồng Xoài tuyên cho các bị cáo, hình phạt tiền là 02 bị cáo chiếm 3,77%, hình phạt tù có thời hạn nhưng cho hưởng án treo là 23 bị cáo chiếm tỷ lệ 43,4%, hình phạt tù giam có thời hạn là 28 bị cáo chiếm 52,83% trong tổng số các bị cáo phải chịu TNHS. Đối với hình phạt tù giam có thời hạn thì hành phạt tù đến 2 năm chiếm 60,7%, hình phạt tù từ 2 năm đến 5 năm chiếm 17,9%, hình phạt tù từ 03 năm đến 07 năm chiếm 21,4%. Từ các số liệu trên cho thấy Tòa án nhân dân thành phố Đồng Xoài xét xử tội này áp dụng mức hình phạt tù đến 2 năm chiếm tỷ lệ rất lớn.
Thực tiễn công tác xét xử sơ thẩm tại TAND thành phố Đồng Xoài, và qua kết quả xét xử phúc thẩm của TAND tỉnh Bình Phước về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2020, nhìn chung cơ bản cấp sơ thẩm đã định tội danh và QĐHP đúng, thuyết phục; tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế, khó khăn nhất định từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Bảng thống kê cập nhật dưới đây và qua nghiên cứu phân tích các vấn đề lý luận, pháo lý trên, có thể thấy được những hạn chế, khó khăn và qua đó có thể rút ra các nguyên nhân làm cơ sở để đề xuất các giải pháp phù hợp.
Bảng 2.5. Thống kê số lượng án bị cấp phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm hủy, sửa đối với tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giải của cơ quan, tổ chức
TAND thành phố Đồng Xoài xét xử sơ thẩm | TAND tỉnh Bình Phước xét xử phúc thẩm | TAND cấp cao | ||||||||
Số vụ | Số bị cáo | Kháng nghị | Kháng cáo | Đình chỉ | Y án | Hủy | Sửa | Giám đốc thẩm | Tái thẩm | |
2016 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2017 | 2 | 3 | 0 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 |
3 | 8 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | |
2019 | 8 | 18 | 3 | 2 | 0 | 1 | 1 | 3 | 1 | 0 |
2020 | 10 | 23 | 3 | 4 | 1 | 2 | 1 | 3 | 0 | 0 |
Cộng | 24 | 53 | 7 | 8 | 1 | 4 | 2 | 7 | 1 | 0 |
(Nguồn: TAND thành phố Đồng Xoài) Qua số liệu thống kê cho thấy, trong thời giam 5 năm từ năm 2016 đến năm
2020 có 07 vụ án bị kháng nghị từ cơ quan VKS; 01 vụ giám đốc thẩm; 08 vụ kháng cáo với nội dung chính là xin giảm nhẹ hình phạt tù giam, xin hưởng án treo theo Điều 65 BLHS 2015; kết quả có 01 trường bị hủy bản án, 02 trường hợp bị đình chỉ và 07 trường hợp phải sửa bản án sơ thẩm.
Từ kết quả thống kê trên cho thấy thời gian qua công tác đấu tranh phòng chống loại tội phạm này đã phát huy một số hiệu quả đáng ghi nhận, tuy nhiên cần nâng cao hơn nữa vai trò của các cơ quan chức năng mà đặc biệt là công tác xét xử của ngành tòa án. Việc ban hành các văn bản hướng dẫn và áp dụng các quy định pháp luật về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức là hoạt động cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn, đóng vai trò quan trọng và là khâu tất yếu trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm nói chung và tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức nói riêng tại thành phố Đồng Xoài.
2.2. Thực tiễn định tội danh tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức tại thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước
2.2.1. Định tội danh đúng
Về cơ bản, TAND thành phố Đồng Xoài đã thực hiện việc định tội danh đúng theo quy định pháp luật trên cơ sở đối chiếu những tình tiết thực tế của vụ án với các dấu hiệu cấu thành tội phạm về tội làm giả con dấu, tài liệu tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức, góp phần mang lại trật tự xã hội, tạo được niềm tin trong nhân dân và có tính răn đe, giáo dục cao.
Vụ án sau đây là một minh chứng:
Vào khoảng tháng 03 năm 2019, thông qua mạng xã hội Facebook, Hậu mua
xe Airblade có số máy VD68H152QMIN 0001517, số khung RNDSCJ2MD41- 001517 của đối tượng tên Ngọc ở TP. Thủ Dầu Một với số tiền 18.000.000 đồng. Do xe không chính chủ nên bị cáo nảy sinh ý định thuê người làm giả giấy chứng nhận đăng ký xe mang biển số tỉnh Bình Phước và do bị cáo đứng tên sở hữu để đối phó với lực lượng Cảnh sát giao thông khi sử dụng. Để thực hiện ý định, Huỳnh Trung Hậu đã liên hệ với người có tài khoản facebook là “Hoàng Long” đặt làm giả giấy chứng nhận đăng ký xe mô tô biển số 93H1-024.68 mang tên Huỳnh Trung Hậu với giá 2.000.000 đồng. Sau một thời gian sử dụng xe với giấy chứng nhận đăng ký xe mô tô nêu trên thì Huỳnh Trung Hậu đăng thông tin lên trang website Chợ Tốt: Bán xe mô tô gắn biển số 93H1-024.68 với giá 16.000.000 đồng và được anh Mai Hữu Duy đồng ý mua với giá 12.000.000 đồng. Khi Huỳnh Trung Hậu cùng anh Duy đến Văn phòng Công chứng Hoàng Mai Khai lập hợp đồng mua bán xe thì bị phát hiện giấy chứng nhận đăng ký xe mô tô của H là giả.
Tại Kết luận giám định số 104/GĐ-2020 ngày 09/08/2019 của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Bình Phước, kết luận: “Chứng nhận đăng ký xe mô tô, xe máy” số 017018, tên chủ xe Huỳnh Trung Hậu, biển số đăng ký 93H1-024.68 đổi, cấp lại lần thứ nhất ngày 17/06/2019 là giả.
Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 102/2020/HS-ST ngày 09/06/2019 của TAND thành phố Đồng Xoài, quyết định căn cứ khoản 1 Điều 341 BLHS, tuyên bố bị cáo Huỳnh Trung Hậu phạm tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”. [28]
Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 89/2020/HS-PT ngày 26/08/2020 của TAND tỉnh Bình Phước giữ nguyên phần tuyên bố bị cáo phạm tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”. [29]
2.2.2. Định tội danh không đúng
Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, TAND thành phố Đồng Xoài vẫn còn tồn tại một số vướng mắc nhất định về ADPL hình sự nói chung và định tội danh nói riêng đối với tội làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu tài liệu của cơ quan, tổ chức. Những bản án sau là một ví dụ:
- Bản án hình sự sơ thẩm số 62/2019/HSST ngày 14/07/2019 của TAND thành phố Đồng Xoài đối với bị cáo Phạm Thị Thanh Mai
Vào khoảng tháng 03/2018, do muốn có tiền tiêu xài và trả nợ, Đặng Thị Thanh Mai, sinh năm 1979, thường trú tại: Ấp 2, xã Tân Thành, thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước nảy sinh ý định thuê người làm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCN QSDĐ) giả nhằm mục đích sử dụng làm tài sản thế chấp cho người khác vay để chiếm đoạt. Thông qua mạng xã hội Facebook, Mai đã liên hệ được với đối tương tên Tuấn (không rò lai lịch) đồng ý làm GCN QSDĐ giả cho Mai với giá 3.000.000đ/sổ. Cũng thông qua mạng xã hội, Mai tìm những người đăng bán đất tại Bình Phước để lấy thông tin các thửa đất này rồi cung cấp thông tin thửa đất và thông tin cá nhân của Mai để cho Tuấn làm giả GCN QSDĐ. Mai đã mua Tuấn tổng cộng 03 GCN QSDĐ với giá 3.000.000đ x 2 = 6.000.000đ. Sau đó, Mai đã dùng thủ đoạn gian dối để lừa đảo chiếm đoạt tiền của các bị hại là Mai biết rò không có đất nhưng đã đưa ra thông tin gian dối là có đất rồi dẫn bị hại đi chỉ đất của người khác nói là của mình, các bị hại tin đây là GCN QSDĐ thật của Mai, từ đó đồng ý nhận thế chấp và cho Mai vay tiền. Cụ thể:
Ngày 03/04/2018 Mai đã sử dụng 01 GCN QSDĐ giả số CD 908038 thế chấp dưới hình thức ký hợp đồng chuyển nhượng cho anh Đoàn Tấn Đức và chiếm đoạt số tiền 50.000.000đ.
Thấy vụ việc làm ăn trót lọt, ngày 07/05/2018 Mai lại dùng thủ đoạn tương tự thế chấp cho chị Nguyễn Thị Thúy Kiều 01 GCN QSDĐ giả số BS 386864 dưới hình thức ký hợp đồng chuyển nhượng và chiếm đoạt số tiền 100.000.000đ. Mai đã sử dụng số tiền này để trả nợ và tiêu xài cá nhân.
Ngày 03//06/2018, Chị Kiều đem hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ lên Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố Đồng Xoài làm thủ tục sang tên cho mình thì phát hiện là sổ giả nên đã trình báo với Công an thành phố Đồng Xoài.
Kết luận Giám định số 40/2018/GĐ-TL ngày 02/08/2018 và Kết luận giám định số 69 ngày 05/12/2018 của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Bình Phước kết luận 01 GCN QSDĐ Đặng Thi Thanh Mai sử dụng thế chấp cho Nguyễn Thị Thúy Kiều và 01 GCN QSDĐ thế chấp cho Đoàn Tấn Đức để vay tiền là giả.
Ngày 21/05/2019 VKSND thành phố Đồng Xoài ban hành Cáo trạng số 32/CTr-VKS-P1 truy tố bị cáo Đặng Thị Thanh Mai về tội “Làm giả con dấu tài liệu