Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Tiếng Anh Ở Trường Trung Học Cơ Sở

bản chất con người” đã được đối tượng hóa trong các sản phẩm của con người. Đó là hoạt động phản ánh những mặt nhất định của hiện thực khách quan vào ý thức người học. Tuy nhiên nó chủ yếu hướng người học vào lĩnh hội những chân lý đã được loài người phát hiện nhưng chúng lại là mới đối với họ.

Hoạt động học là hoạt động nhận thức độc đáo của người học, thông qua đó người học chủ yếu thay đổi chính bản thân mình và ngày càng có năng lực hơn trong hoạt động tích cực nhận thức và cải biến hiện thực khách quan [3].

1.2.5. Biện pháp tổ chức dạy học

Biện pháp là con đường, là cách thức, là cách làm hay cách tiến hành một vấn đề cụ thể nào đó. Trong hoạt động dạy học, biện pháp là tổ hợp nhiều cách thức tiến hành của chủ thể nhằm tác động tới đối tượng để giải quyết những vấn đề trong công tác dạy học, làm cho hệ tổ chức vận hành và đạt được mục tiêu mà chủ thể đề ra phù hợp với quy luật khách quan.

Biện pháp tổ chức hoạt động dạy học ở trường THCS là cách thức tiến hành của GV và HS để thực hiện được hoạt động dạy và hoạt động học nhằm nâng cao HĐDH cũng như thực hiện được mục tiêu giáo dục đề ra.

1.2.6. Môi trường, giao tiếp, môi trường giao tiếp

Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên.

Giao tiếp là tiếp xúc tâm lý có tính đa chiều và đồng chủ thể giữa người với người được quy định bởi các yếu tố văn hóa, xã hội và đặc trưng tâm lý cá nhân. Giao tiếp có chức năng thỏa mãn các nhu cầu vật chất và tinh thần của con người, trao đổi thông tin, cảm xúc, định hướng và điều chỉnh nhận thức, hành vi của bản thân và của nhau, tri giác lẫn nhau, tạo dựng quan hệ với nhau và tác động qua lại lẫn nhau [11].

Môi trường giao tiếp là môi trường trong đó biểu hiện mối quan hệ xã hội giữa con người với con người, con người với những hoàn cảnh xung quanh,

giúp con người có cảm xúc.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 104 trang tài liệu này.

1.3. Quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh ở trường trung học cơ sở

1.3.1. Vị trí và vai trò của Tiếng Anh ở trường trung học cơ sở

- Tiếng Anh là một trong các môn học cơ bản ở trường THCS, là một bộ phận quan trọng không thể thiếu của học vấn phổ thông mà còn là phương tiện hữu hiệu để khai thác thông tin, là công cụ giao tiếp và cập nhật tri thức để hội nhập và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Với chức năng là môn tiếng nước ngoài, bắt buộc trong chương trình giáo dục THCS, môn tiếng Anh cung cấp cho học sinh một công cụ giao tiếp mới để tiếp thu những tri thức tiên tiến, tìm hiểu các nền văn hóa đa dạng và phong phú trên thế giới, dễ dàng hội nhập với cộng đồng quốc tế.

- Nhận thức được vị trí và vai trò quan trọng của môn tiếng Anh trong trường phổ thông, Đảng và Nhà nước đã có nhiều nghị quyết, chỉ thị, thông tư về việc đổi mới và không ngừng nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ trong các trường THCS. Đại hội lần thứ IX của Đảng đề ra mục tiêu phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2001 - 2010 đã nhấn mạnh "chú trọng trang bị và nâng cao kiến thức ngoại ngữ cho học sinh, sinh viên".

- Môn tiếng Anh ở trường THCS còn góp phần phát triển tư duy (trước hết là tư duy ngôn ngữ), hỗ trợ cho việc dạy học tiếng Anh và chuyển tải nội dung của nhiều môn học khác, góp phần hình thành và phát triển nhân cách của học sinh, giúp cho việc thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện ở trường phổ thông.

Để phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, với nhu cầu của người học và điều kiện dạy học cụ thể của từng địa phương. Việc tổ chức dạy học tiếng Anh cần: Xác định mục tiêu và nội dung dạy học tiếng Anh, đào tạo và bồi dưỡng giáo viên dạy tiếng Anh, quản lý hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của trò, quản lý việc thực hiện chương trình, SGK mới, đổi mới phương pháp dạy học, cải tiến các hình thức tổ chức dạy học phù hợp với đặc trưng của bộ môn,

với hoàn cảnh của mỗi địa phương, đảm bảo học sinh được học liên tục 7 năm ở bậc trung học (từ lớp 6 đến lớp 12), đầu tư CSVC, thiết bị, sử dụng đồ dùng dạy học hiệu quả, đổi mới các hình thức kiểm tra, đánh giá cho phù hợp chương trình, phương pháp giảng dạy và yêu cầu của bộ môn tiếng Anh.

1.3.2. Đặc điểm dạy học môn tiếng Anh

Với nét đặc trưng riêng, dạy và học tiếng Anh không giống với các môn học khác. Trong quá trình dạy và học, người học sinh phải luôn tham gia với tư thế chủ động hơn. Các kỹ năng nghe- nói- trả lời câu hỏi luôn đòi hỏi người học phải có khả năng tư duy nhanh và đặc biệt người học phải phản xạ kịp thời, mạnh dạn để khả năng giao tiếp trong giờ học tốt. Nhằm đạt được yêu cầu đó người giáo viên phải đóng một vai trò hết sức quan trọng, là người lập kế hoạch, tổ chức, sắp xếp, kiểm tra đánh giá và khích lệ học sinh trong quá trình để giúp các em từng bước lĩnh hội kiến thức của môn tiếng Anh.

Thực tế hoạt động dạy học ngoại ngữ nói chung và dạy học tiếng Anh nói riêng đều phải quan tâm đến 4 chức năng Nghe - Nói - Đọc - Viết và hoạt động dạy học tiếng Anh phải là một quá trình liên tục, giúp người học từng bước làm chủ được 4 kỹ năng của ngôn ngữ mà họ học. Vì thực tế học tiếng Anh là học một ngôn ngữ, một thứ tiếng nói không phải là tiếng mẹ đẻ để biết và sử dụng ngôn ngữ đó như một công cụ giao tiếp.

Việc lựa chọn các phương pháp dạy học tiếng Anh cụ thể phải phối hợp tối ưu những năng lực sáng tạo của giáo viên, kinh nghiệm nhận thức của học sinh và những đặc điểm, nội dung của môn học [6].

1.3.3. Đội ngũ giáo viên và hoạt động dạy

- Có kế hoạch tuyển dụng, đào tạo giáo viên tiếng Anh đủ về số lượng, đạt chuẩn về chất lượng đáp ứng nhu cầu dạy học tiếng Anh theo mục tiêu đã đề ra.

- Tổ chức bồi dưỡng giáo viên theo chu kỳ về chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm thông qua các hình thức: bồi dưỡng thay sách giáo khoa, bồi dưỡng thường xuyên, bồi dưỡng chuẩn hóa… để đáp ứng yêu cầu dạy học theo chương

trình và SGK tiếng Anh mới cũng như những đòi hỏi của việc đổi mới phương pháp dạy học tiếng Anh trong trường THCS.

- Tổ chức bồi dưỡng giáo viên sử dụng đồ dùng dạy học và các phương tiện dạy học hiện đại như máy tính, đèn chiếu, máy projecter…

- Thường xuyên chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá kết quả về trình độ chuyên môn, chất lượng giảng dạy của đội ngũ giáo viên tiếng Anh trong các trường THCS.

- Giáo viên tiếng Anh cũng phải thường xuyên tự học, tự bồi dưỡng chuyên môn, tự nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo, tích luỹ kinh nghiệm nhằm không ngừng nâng cao năng lực của bản thân về mọi mặt góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng dạy học tiếng Anh nói riêng.

1.3.4. Học sinh và hoạt động học

Việc quản lý hoạt động học tập của học sinh là một trong những yếu tố không nhỏ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo. Hoạt động học tập của học sinh song song cùng tồn tại với hoạt động của GV. Quản lý hoạt động học tập của HS là quản lý việc thực hiện các nhiệm vụ học tập ở trên lớp và việc thực hiện các bài tập ở nhà. Quản lý hoạt động học tập của học sinh cần đạt được những yêu cầu sau:

Xây dựng động cơ học tập cho HS. Bất cứ hoạt động nào của con người đều cũng có mục đích, động cơ. Động cơ là nhân tố thúc đẩy, định hướng và duy trì hoạt động của HS. Động cơ học tập của HS cũng có nhiều thứ bậc khác nhau: bắt đầu từ nhu cầu phải hoàn thành các nhiệm vụ học tập, tự khẳng định mình, nhu cầu để học để biết, để khẳng định, để thể hiện mình. Động cơ là tiền đề là điều kiện cho việc học tiếng Anh của HS. Việc xây dựng động cơ tích cực học tập cho học sinh là nội dung cơ bản, rất quan trọng của công tác tổ chức hoạt động học tiếng Anh của HS. Phải làm cho HS có động cơ và thái độ đúng đắn trong học tập và có ý thức tự tìm tòi, nghiên cứu, chủ động lĩnh hội kiến thức [10].

1.3.5. Cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục và môi trường dạy học tiếng Anh

Với đặc thù của tiếng Anh là thực hành giao tiếp, rèn luyện 4 kỹ năng:

Nghe - Nói - Đọc - Viết nên đồ dùng dạy học rất cần thiết và phong phú nhằm hỗ trợ đắc lực cho hiệu quả giảng dạy trong mọi điều kiện. Vì vậy cần:

- Đầu tư, trang bị cơ sở vật chất, phòng học, đồ dùng dạy học cần thiết cho học sinh học tiếng Anh ở trường THCS

- Nghiên cứu, sản xuất và cung cấp các thiết bị và đồ dùng dạy học phù hợp với yêu cầu chương trình và SGK tiếng Anh mới.

- Tăng cường phát động, khuyến khích giáo viên tự làm đồ dùng dạy học phục vụ giảng dạy tiếng Anh.

- Động viên, khuyến khích, quy định, đánh giá việc sử dụng đồ dùng dạy học trong các giờ dạy tiếng Anh nhằm nâng cao trách nhiệm của giáo viên và gây hứng thú học tập cho học sinh.

- Trang bị phòng dạy học ngoại ngữ (phòng học tiếng) cho một số trường điểm ở cấp THCS để nâng cao khả năng nghe nói cho học sinh.

- Biên soạn các tài liệu, sách tham khảo, từ điển hỗ trợ cho việc nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học.

1.3.6. Công tác kiểm tra đánh giá tổ chức dạy học tiếng Anh

- Xây dựng, cải tiến các hình thức và nội dung kiểm tra, đánh giá, dạy học tiếng Anh ở trường THCS phù hợp với mục đích, nội dung dạy học tiếng Anh theo chương trình mới [12].

- Xây dựng các cấu trúc bài kiểm tra, bài thi mẫu, kiểm tra dưới các hình thức trắc nghiệm hay tự luận với số lượng, thang điểm cụ thể, rõ ràng [12].

- Quản lý, chỉ đạo việc kiểm tra, đánh giá dạy học tiếng Anh trong trường THCS một cách thống nhất từ Trung ương đến địa phương.

- Bồi dưỡng về chuyên môn và nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác quản lý và chỉ đạo việc kiểm tra, đánh giá trong các trường THCS.

- Ban hành các chế độ, quy chế kiểm tra, đánh giá và kết luận mức độ khen thưởng hay kỷ luật đối với cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh [12].

- Tổ chức quá trình dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động của người học.

- Đề cao và phát huy tốt vai trò tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.

- Tổ chức cho học sinh lĩnh hội tri thức bằng hoạt động của mình

- Dạy cho học sinh cách tự học và ý chí tự học

1.4. Quản lý việc tổ chức dạy học tiếng Anh thông qua thiết lập môi trường giao tiếp ở trường trung học cơ sở

1.4.1. Xây dựng mục tiêu, kế hoạch tổ chức dạy học

Tiếng Anh được đưa vào chương trình giáo dục THCS nhằm đạt ba mục đích: sử dụng tiếng Anh như một công cụ giao tiếp, nâng cao trình độ văn hóa và bồi dưỡng phẩm chất đạo đức. Cả ba mục đích đều quan trọng và có quan hệ mật thiết với nhau, do đặc thù của bộ môn mà mục đích thực hiện giao tiếp trở thành cơ bản nhất, còn hai mục đích kia phải luôn luôn gắn chặt với mục đích thứ nhất.

Quán triệt được mục tiêu của dạy học tiếng Anh ở trường THCS là cung cấp cho học sinh những kiến thức, kỹ năng cơ bản về tiếng Anh và phát triển phẩm chất trí tuệ để tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động.

1.4.2. Xây dựng nội dung, phương pháp, hình thức dạy học

Nội dung:

- Chương trình phải thực sự là một kế hoạch hành động sư phạm kết nối mục tiêu giáo dục với các lĩnh vực nội dung, phương pháp, phương tiện dạy học, tiến trình giờ học và cách thức đánh giá kết quả học tập cuiar học sinh.

- Nội dung dựa trên cơ sở một chương trình chuẩn và đảm bảo tính phổ thông, toàn diện, hướng nghiệp.

- Nội dung chương trình phải cơ bản, tinh giản, thiết thực và cập nhật với sự phát triển KH-CN, KT-XH.

- Tiến kịp trình độ chung các nước trong khu vực và thế giới.

- Giảm tính lí thuyết hàn lâm, giảm nhẹ yêu cầu về tuyệt đối chính xác khoa học, cầu toàn trong quá trình hình thành khái niệm mới và khó.

- Tăng tính thực tiễn, thực hành, hình thành khái niệm thông qua sử dụng TBDH một cách hợp lí.

- Đảm bảo vừa sức, khả thi. Thực hiện yêu cầu về giảm tải: tích hợp các nội dung phù hợp, lược bỏ nội dung trùng nhau.

Phương pháp:

- Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, tự học, kĩ năng vận dụng vào thực tiễn, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, tạo được hứng thú học tập cho học sinh; tận dụng được công nghệ mới nhất. Khắc phục lối dạy truyền thống truyền thụ một chiều các kiến thức có sẵn. Rất cần phát huy cao năng lực tự học, học suốt đời trong thời đại bùng nổ thông tin. Tăng cường học tập cá thể phối hợp với hợp tác.

Hình thức dạy học:

Cả lớp hoạt động; hoạt động theo nhóm; học theo cặp, học cá nhân và tự nghiên cứu. Tạo điều kiện tốt nhất để HS không chỉ trả lời, tranh luận với GV, mà còn được trao đổi, tranh luận với bạn học để tìm ra chân lí [9].

1.4.3. Bồi dưỡng kỹ năng cho giáo viên dạy tiếng Anh

- Thiết kế, tổ chức, hướng dẫn HS thực hiện các hoạt động học tập với các hình thức đa dạng, phong phú, có sức hấp dẫn phù hợp với đặc trưng bài học, với đặc điểm và trình độ HS, với điều kiện cụ thể của lớp, trường và địa phương.

- Động viên, khuyến khích, tạo cơ hội và điều kiện cho HS được tham gia một cách tích cực, chủ động, sáng tạo vào quá trình khám phá và lĩnh hội kiến thức; chú ý khai thác vốn kiến thức, kinh nghiệm, kĩ năng đã có của HS; tạo niềm vui, hứng khởi, nhu cầu hành động và thái độ tự tin trong học tập cho HS; giúp các em phát triển tối đa năng lực, tiềm năng của bản thân.

- Thiết kế và hướng dẫn HS thực hiện các dạng câu hỏi, bài tập phát triển tư duy và rèn luyện kĩ năng: hướng dẫn sử dụng các thiết bị, đồ dùng học tập; tổ chức có hiệu quả các giờ thực hành; hướng dẫn HS có thói quen vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn.

- Sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học một cách hợp lí, hiệu quả, linh hoạt, phù hợp với đặc trưng của cấp học, môn học; nội dung, tính chất của bài học; đặc điểm và trình độ HS; thời lượng dạy học và các điều kiện dạy học cụ thể của trường, địa phương.

1.4.4. Quản lý việc xây dựng môi trường giao tiếp trong hoạt động học tiếng Anh cho học sinh

- Tích cực suy nghĩ, chủ động tham gia các hoạt động học tập để tự khám phá và lĩnh hội kiến thức, rèn luyện kĩ năng, xây dựng thái độ và hành vi đúng đắn.

- Tích cực sử dụng thiết bị, đồ dùng học tập; thực hành thí nghiệm; thực hành vận dụng kiến thức đã học để phân tích, đánh giá, giải quyết các tình huống và các vấn đề đặt ra từ thực tiễn; xây dựng và thực hiện các kế hoạch học tập phù hợp với khả năng và điều kiện.

- Mạnh dạn trình bày và bảo vệ ý kiến, quan điểm cá nhân; tích cực thảo luận, tranh luận, đặt câu hỏi cho bản thân, cho thầy, cho bạn.

- Biết tự đánh giá và đánh giá các ý kiến, quan điểm, các sản phẩm hoạt động học tập của bản thân và bạn bè.

1.4.5. Xác định cơ sở vật chất, trang thiết bị và đồ dung dạy học tiếng Anh

TBDH là điều kiện không thể thiếu cho việc tổ chức dạy học Tiếng Anh thông qua thiết lập môi trường giao tiếp và đặc biệt cho việc triển khai đổi mới PPDH hướng vào hoạt động tích cực, chủ động của HS. Đáp ứng yêu cầu này, phương tiện TBDH phải tạo điều kiện thuận lợi cho HS thực hiện các hoạt động độc lập hoặc các hoạt động nhóm.

CSVC của nhà trường cũng cần hỗ trợ đắc lực cho việc tổ chức dạy học được thay đổi dễ dàng, linh hoạt, phù hợp với dạy học cá thể, dạy học hợp tác.

Cán bộ quản lý phải chỉ đạo, quán triệt và phối hợp cùng triển khai trong phạm vi mình phụ trách, bởi vì trong quá trình biên soạn SGK, SGV, các tác