VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN CHÍ THIỆN
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
CHÂU PHÚ, TỈNH AN GIANG
Có thể bạn quan tâm!
-
Thực hiện chính sách phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn huyện Châu Phú, tỉnh An Giang - 2 -
Mối Quan Hệ Giữa Du Lịch Sinh Thái Và Các Loại Hình Du Lịch Khác Dlst Là Loại Hình Du Lịch Gắn Bó Với Thiên Nhiên (Nature - Based Tourism). Tuy Nhiên, Trong Hoạt -
Tạo Cơ Hội Có Việc Làm Và Mang Lại Lợi Ích Cho Người Dân Bản
Xem toàn bộ 77 trang tài liệu này.
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
HÀ NỘI, 2021
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN CHÍ THIỆN
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
CHÂU PHÚ, TỈNH AN GIANG
Ngành: Chính sách công Mã số: 8340402
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. LẠI LÂM ANH
HÀ NỘI, 2021
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong xu thế xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu cuộc sống của con người ngày càng cao hơn. Ngoài các nhu cầu thiết yếu của cuộc sống về vật chất như: ăn, mặc, ở, đi lại; nhu cầu về tinh thần như: vui chơi, giải trí, hưởng thụ các giá trị văn hóa tinh thần,...thì nhu cầu về du lịch, nghỉ dưỡng ngày càng được con người quan tâm và chứng minh được giá trị to lớn của nó trong phát triển kinh tế xã hội của quốc gia nói chung, từng địa phương nói riêng. Ngoài ra, dưới sức ép ngày càng lớn của cuộc sống trong thời kỳ hội nhập, của công việc đòi hỏi con người phải dồn hết thể lực, trí lực vào công việc nên từ đó, con người dễ rơi vào tình trạng stress. Vì vậy, con người rất cần được giải trí, nghỉ dưỡng, thư giãn nhằm khôi phục lại sức khỏe, tinh thần để tiếp tục tham gia lao động, sản xuất; nên du lịch là hoạt động được nhiều người lựa chọn và ngày càng chứng minh được sự cần thiết trong đời sống xã hội.
Nhiều quốc gia xem du lịch là một ngành công nghiệp không khói hay công nghiệp xanh. Việt Nam cũng đã xác định được lợi thế, tầm quan trọng của phát triển du lịch trong phát triển kinh tế quốc gia. Đảng ta cũng đã xác định “Phát triển du lịch thực sự trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn” (Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, 2001). Ngành du lịch ở nước ta đang phát triển nhanh, đóng góp rất lớn vào sự phát triển kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, trước tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đối với môi trường đã ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có phát triển du lịch. Vì thế, xu hướng du lịch gần gũi, bảo tồn và gắn bó với thiên nhiên được phần lớn du khách ưu tiên lựa chọn.
Châu Phú là huyện nằm giữa 02 thành phố Long Xuyên và tiếp giáp với thành phố Châu Đốc, có 33 km quốc lộ 91 đi qua và 33 km tiếp giáp với sông Hậu, đất đai màu mỡ; với vị trí địa lý, điều kiện thổ nhưỡng rất phù hợp để
phát triển vườn cây ăn quả, sản xuất rau màu, nuôi thủy sản trong ao, bè gắn với phát triển du lịch sinh thái; đặc biệt Quốc lộ 91 đi qua huyện là trục giao thông chính (cửa ngõ) của du khách hành hương khu du lịch cấp Quốc gia chùa Bà Chúa xứ Núi Sam và tham quan các danh lam thắng cảnh của vùng Thất Sơn. Tuy nhiên, thực tế trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh An Giang chủ yếu là khai thác du lịch tâm linh, chưa đa dạng những sản phẩm du lịch, dịch vụ du lịch để giữ chân du khách.
Để tranh thủ lợi thế từ diện tích khá lớn và đa dạng về cây ăn quả của huyện và tiềm năng về du lịch do An Giang là tỉnh đầu nguồn sông Cửu Long, có đường biên giới dài gần 100 km giáp tỉnh Takeo và Kandal vương quốc Campuchia, được thiên nhiên ưu đãi với nhiều danh lam, thắng cảnh. Bên cạnh đó, là tỉnh đa dân tộc, tôn giáo với 04 dân tộc anh em là Kinh, Khmer, Chăm, Hoa cùng sinh sống lâu đời, cùng tạo ra những giá trị văn hóa dân tộc phong phú, đa dạng đã thu hút lượng khách du lịch trong và ngoài nước rất lớn hằng năm, trong năm 2019 đón trên 9,2 triệu lượt khách (trong đó khách quốc tế là 120 nghìn lượt), doanh thu từ hoạt động du lịch ước đạt
5.500 tỷ đồng. Châu Phú với những lợi thế đặc trưng, cần nghiên cứu, xây dựng chiến lược phát triển kinh tế phù hợp để khai thác lợi thế, tiềm năng, tạo sự đột phá để kinh tế phát tiển bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân để diện mạo của huyện ngày càng khởi sắc. Từ đó, yêu cầu đặt ra là cần phải có một công trình nghiên cứu khoa học đánh giá việc thực hiện chính sách, đề ra giải pháp mang tính đột phá, phát huy lợi thế so sánh để Châu Phú phát triển nhanh và bền vững. Vì thế, việc lựa chọn đề tài “Thực hiện chính sách phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn huyện Châu Phú, tỉnh An Giang” làm để nghiên cứu luận văn thạc sĩ là cấp thiết, đồng thời có ý nghĩa cả về mặt khoa học và thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
Từ rất lâu hoạt động du lịch được hình thành và phát triển trong đời sống xã hội. Du lịch là hình thức con người di chuyển từ nơi này sang nơi khác. Thời kỳ đầu du lịch đi kèm với các hoạt động mua bán, thám hiểm các vùng đất mới. Trong những thập niên gần đây du lịch trên thế giới phát triển rộng rãi và bắt đầu nảy sinh những ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình văn hóa, xã hội và môi trường của nơi tiếp nhận khách du lịch. Vì thế các nhà nghiên cứu về du lịch quan tâm đến việc đánh giá tác động tiêu cực của du lịch đến các địa điểm du lịch, đặc biệt là tác động về môi trường thiên nhiên. Nhiều quốc gia trên thế giới đã quan tâm đến phát triển du lịch cộng đồng nói chung, DLST nói riêng, nên có rất nhiều công trình nghiên cứu khoa học về du lịch sinh thái. Các tác giả với các nghiên cứu của bản thân đều đi đến thống nhất là cần có một loại hình du lịch có trách nhiệm với môi trường đó là DLST.
Loại hình DLST được bàn đến từ những năm đầu của thập kỷ 80 của thế kỷ XX trên thế giới. Một số nhà nghiên cứu điển hình về DLST là Ceaballos – Lascurain đưa ra định nghĩa đầu tiên về DLST (1987); TheBoo (1990); Bbuckley (1991,1994),...và hàng loạt các nghiên cứu khác về lý luận và thực tiễn về DLST của các nhà khoa học quan tâm đến lĩnh vực này như: Cater (1994); Honey (1999) “du lịch sinh thái là du lịch hướng tới những khu vực nhạy cảm và nguyên sinh thường được bảo vệ với mục đích nhằm gây ra ít tác hại và với quy mô nhỏ nhất”. Khái niệm bản chất của DLST, lợi ích và những vấn đề phát sinh trong phát triển du lịch do không được quản lý chặt chẽ như trong các khu tự nhiên, trong khu cộng đồng văn hóa dân tộc là những vấn đề được quan tầm nhiều nhất. Bên cạnh đó, những nghiên cứu về DLST của một số quốc gia khu vực Châu Á Thái Bình Dương của các tác giả như: Foster, Buckle, Dowling, Gunn, Ceballo – Lascurain, Linberg và Hawkins và các tổ chức quốc tế UNWTO (tổ chức du lịch thế giới), IUCN (tổ chức bảo tồn thiên nhiên quốc tế), WTO (Tổ chức Thương mại Thế giới, 1992), WW (quỹ
quốc tế về bảo vệ thiên nhiên); Tourism Concern (Sự quan tâm về Du lịch, 1998).
Ngoài ra, có một số công trình nghiên cứu trực tiếp đến tuyến, điểm du lịch và DLST như: “Nghiên cứu về sức chứa và sự ổn định của các điểm du lịch” của Kadaxki (1972), Sepfer (1973); đây là những công trình nghiên cứu đầu tiên đưa ra các khung đánh giá quy chuẩn về tiêu chí sức chứa của một điểm du lịch, nó trở thành công cụ cơ sở cho việc xây dựng các tiêu chuẩn đánh giá các tiềm năng các điểm du lịch về sau. “Nghiên cứu xác định các tuyến điểm du lịch giữa biên giới Ba Lan và Đức” (Tổ chức ICURP, 1994) của tác giả Lechoslaw Czemic, Halina, Orlinska (Ba Lan) và Edfrank (Hà Lan), các nghiên cứu đã phân tích điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội có tác động đến du lịch, phương pháp xác định các tuyến, điểm du lịch cũng như việc bảo vệ môi trường trên quan điểm phát triển du lịch bền vững. Nghiên cứu “Du lịch sinh thái – Hướng dẫn cho các nhà lập kế hoạch và quản lý” (Hiệp hội DLST – North Benning ton – Vermont, 1999).
Đây là những tài liệu rất quí giá trong nghiên cứu về DLST và áp dụng vào thực tiễn để khai thác, phát triển du lịch sinh thái ở Việt Nam nói chung, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang nói riêng.
2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
Nước ta hiện đang trong giai đoạn hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực du lịch và du lịch đã chứng minh được vai trò trong phát triển kinh tế - xã hội, là ngành kinh tế mũi nhọn được Đảng và Nhà nước ta xác định. Vì thế, việc nghiên cứu về du lịch, tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch của Việt Nam nói chung, du lịch ở các địa phương nói riêng ngày càng được các nhà khoa học quan tâm; đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển kinh tế xã hội thì các nghiên cứu về DLST càng được quan tâm. Trước sự cấp thiết của vấn đề, các nhà khoa học đã đi đầu
trong nghiên cứu là những nhà địa lý học chuyên nghiệp của quốc gia đã có những công trình nghiên cứu quí giá như:
Vũ Tuấn Cảnh, Đặng Duy Lợi, Nguyễn Minh Tuệ, Lê Thông (1991): “Tổ chức lãnh thổ du lịch Việt Nam"; Viện nghiên cứu phát triển du lịch (1994): “Quy hoạch tổng thể du lịch Việt Nam 1995 – 2000”; Nguyễn Minh Tuệ (2014): “Địa lý du lịch Việt Nam”.
Trong thời gian gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và tác động tiêu cực của du lịch đến môi trường sinh thái ngày càng nghiêm trọng đã tạo sự quan tâm đặc biệt của các nhà khoa học. Do đó, nhiều công trình khoa học nghiên cứu về DLST đã ra đời, điển hình như: Phạm Trung Lương (1997) “Đánh giá tác động môi trường du lịch ở Việt Nam”; Vũ Tuấn Cảnh (1997) “Quy hoạch tổng thể du lịch Việt Nam với chiến lược tổng thể quản lý tài nguyên và môi trường”,...Điều này cho thấy sự quan tâm đến môi trường trong khai thác và phát triển du lịch ngày càng trở nên bức thiết.
Đặc biệt, công trình nghiên cứu của Phạm Trung Lương chủ biên (2002) “Cơ sở khoa học và giải pháp phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam” là công trình nghiên cứu tiêu biểu và công phu về vấn đề phát triển du lịch bền vững. Nghiên cứu đã hệ thống cơ sở lý luận về phát triển bền vững (PTBV) du lịch và phân tích thực trạng phát triển du lịch từ năm 1992, đã xác định những vấn đề thực tiễn đặt ra đối với phát triển du lịch nhìn từ góc độ khai thác sử dụng tài nguyên và hiện trạng môi trường du lịch; nghiên cứu cũng đã tổng hợp những kinh nghiệm của các nước về phát triển du lịch bền vững, đề xuất những giải pháp để phát triển du lịch bền vững trong điều kiện cụ thể của Việt Nam và một số mô hình phát triển du lịch bền vững ở một số khu vực cụ thể. Đề tài do VNAT và FUNDESCO nghiên cứu “Du lịch và phát triển bền vững (Tourism and Sustainable Development)” (Antonio Machado, 2003) trong khuôn khổ dự án “Xây dựng năng lực cho phát triển
du lịch ở Việt Nam” đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về du lịch PTBV, thực trạng phát triển du lịch ở Việt Nam, những vấn đề đặt ra và nêu rõ những vấn đề cần khắc phục để hướng du lịch đến PTBV.
Ngoài ra, còn nhiều công trình nghiên cứu của các luận án tiến sĩ, thạc sĩ đề cập đến du lịch liên quan đến tự nhiên, sinh thái, môi trường như: Đặng Duy Lợi (1992) “Đánh giá khai thác các điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên huyện Ba Vì (Hà Tây)”; Nguyễn Trần Cầu (1993) “Điều kiện tự nhiên và tài nguyên du lịch biển Việt Nam”; Phạm Quang Anh (1996) “Phân tích cấu trúc sinh thái cảnh quan ứng dụng định hướng tổ chức du lịch xanh ở Việt Nam”; Phạm Việt Hưng (2008) “Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái tỉnh Cà Mau”; Vũ Thị Kim Luận (2012) “Định hướng phát triển các điểm, tuyến du lịch sinh thái của tỉnh Nghệ An”; Cao Quốc Tuân (2011) “Tổ chức lãnh thổ du lịch An Giang theo hướng phát triển bền vững”; Lê Trịnh Hạ Ái (2007) “Du lịch An Giang tiềm năng và định hướng”; Nguyễn Thị Hồng Vân (2007) “Tác động du lịch đến đời sống văn hóa – xã hội của người Thái ở Mai Châu – Hòa Bình và các giải pháp phát triển”; Pham Văn Hoàng (2014) “Nghiên cứu đánh giá tiềm năng, hiện trạng và định hướng phát triển du lịch sinh thái huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình”; nghiên cứu của Đại học Lâm nghiệp (2018) “Đánh giá tác động của hoạt động du lịch sinh thái tới môi trường tự nhiên và xã hội tại Bản Lác, xã Chiềng Châu, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình”.
Năm 1999, đã diễn ra hội thảo “Xây dựng chiến lược quốc gia về phát triển du lịch sinh thái tại Việt Nam” đã được tổ chức với sự phối hợp của tổng cục du lịch Việt Nam, IUCN, UNEP, ESCAP với sự tài trợ của tổ chức SIDA, hội thảo đã có rất nhiều tham luận đóng góp những kinh nghiệm về phát triển du lịch sinh thái ở nhiều nơi.
Năm 2013, hội nghị khoa học “Phát triển du lịch sinh thái trong các khu bảo tồn” được tổ chức tại trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn -