Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

Xây dựng các trung tâm dịch vụ tư vấn và thẩm định công nghệ để giúp các nhà quản lý và đối tác Lào thực hiện việc giám định chất lượng và giá cả một cách đáng kể, tránh tình trạng nhập khẩu hoặc chuyển giao công nghệ, thiết bị lạc hậu với giá cả cao.

3.2.4. Nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước đối với vốn FDI

Để nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước đối với hoạt động FDI ở Lào trong thời gian tới, cần xúc tiến những giải pháp cơ bản sau đây:

- Phân cấp quản lý Nhà nước đối với FDI cho cấp Bộ, cấp tỉnh, thành phố. Sau khi tạo dựng được môi trường pháp lý và cơ chế chính sách thông thoáng, hấp dẫn, những vấn đề then chốt có tính quyết định là việc chỉ đạo điều hành tập trung và thống nhất của Chính phủ về quản lý quy hoạch, cơ cấu, chính sách và cơ chế. Trong đó, chú trọng phân cấp quản lý Nhà nước đối với hoạt động FDI cho các Bộ, ngành và địa phương, đồng thời tăng cường sự hướng dẫn và kiểm tra. Có cơ chế xử lý nghiêm khắc các trường hợp vi phạm luật pháp, chính sách, quy hoạch trong việc thực hiện chủ trương phân cấp quản lý Nhà nước về FDI. Trong thời gian tới, Chính phủ Lào cần giao quyền tự chủ nhiều hơn cho các tỉnh, địa phương trong quản lý FDI, đồng thời cần có sự chỉ đạo thống nhất của Chính phủ và sự phối hợp chặt chẽ từ Trung ương đến địa phương, giữa các Bộ, ngành và các cơ quan trong quản lý hoạt động đầu tư nước ngoài; phân định rõ quyền hạn, trách nhiệm của từng cơ quan trong việc giải quyết các vấn đề phát sinh; duy trì thường xuyên việc tiếp xúc trực tiếp giữa các cơ quan quản lý Nhà nước với các nhà đầu tư nước ngoài.

- Thường xuyên rà soát phân loại các dự án FDI đã được cấp giấy phép đầu tư. Việc thường xuyên rà soát hoạt động đầu tư nước ngoài là một trong những giải pháp để xử lý và giải quyết các vấn đề phát sinh. Đối với các dự án đã triển khai thực hiện hoặc đã đi vào sản xuất, các Bộ, ngành liên quan và

Uỷ ban đầu tư cấp tỉnh cần có những biện pháp để tạo thuận lợi và tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Đối với các dự án chưa triển khai nhưng nếu xét thấy vẫn có khả năng thực hiện, cần thúc đẩy việc triển khai trong một khoảng thời gian nhất định và giúp giải quyết các vướng mắc, kể cả việc điều chỉnh mục tiêu và quy mô hoạt động dự án đầu tư. Đối với các dự án chưa triển khai và xét thấy không có triển vọng thực hiện, cơ quan có trách nhiệm cần kiên quyết thu hồi giấy phép đầu tư.

- Cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực FDI. Các Bộ, ngành địa phương quy định rõ ràng, công khai các thủ tục hành chính, đơn giản hoá và giảm bớt các thủ tục không cần thiết; kiên quyết xử lý nghiêm khắc các trường hợp sách nhiễu, cửa quyền, tiêu cực và vô trách nhiệm của cán bộ công quyền. Các cấp các ngành liên quan cần rà soát lại chức trách của mình, giảm thiểu thủ tục hành chính, phát huy tính năng động trong công tác, để giải quyết nhanh chóng trong việc cấp giấy phép và các vướng mắc khác của doanh nghiệp có vốn FDI. Hiệu quả của cơ quan quản lý FDI không phải chỉ thể hiện ở việc cải tiến thủ tục, đẩy nhanh tiến độ cấp giấy phép mà quan trọng hơn là phải tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện dự án, kịp thời giải quyết các vướng mắc, điều chỉnh những lệch lạc, đảm bảo kế hoạch đầu tư được thực hiện đúng tiến độ.

Muốn đổi mới cơ chế chính sách đạt hiệu quả cao, Chính phủ Lào cần ban hành những quy định cụ thể về trách nhiệm kinh tế, và trách nhiệm hình sự đối với các cá nhân và tổ chức có liên quan đến hoạt động FDI. Việc trang bị cho cán bộ quản lý những kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn về chuyên ngành kinh tế đối ngoại và các văn bản pháp luật cũng cần được quan tâm hơn nữa. Muốn có được những cán bộ có năng lực quản lý tốt như vậy, công tác đào tạo phải chú trọng vào các nội dung: chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học, những chính sách và văn bản được đưa ra từng giai đoạn. Muốn làm

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 194 trang tài liệu này.

được như trên, việc lựa chọn cán bộ để bố trí công tác vào lĩnh vực thu hút và quản lý FDI, cần dựa vào các tiêu chuẩn: có trình độ chuyên môn vững, năng động trong công tác, chức trách.

3.2.5. Nâng cao chất lượng cán bộ và lao động cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

- Đội ngũ cán bộ quản lý trong hoạt động FDI cần phải được chuẩn hoá. Vì chính đội ngũ cán bộ này sẽ trực tiếp xử lý, tiếp xúc với các nhà đầu tư và là hình ảnh sống động về môi trường đầu tư. Như vậy, phải chú trọng đến công tác đào tạo, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực và trình độ chuyên môn của đội ngũ công chức Nhà nước các cấp. Bên cạnh đó, những người này phải thực thi sứ mệnh của mình và trách nhiệm đúng theo pháp luật.

- Tổ chức đào tạo công nhân lành nghề làm việc cho các doanh nghiệp có vốn FDI theo các chương trình phù hợp nhu cầu và triển vọng sử dụng thực tế. Khuyến khích và có quy định cụ thể đối với các dự án FDI về đào tạo tay nghề, nhất là huấn luyện kỹ thuật, có chính sách yêu cầu các dự án và công ty có kế hoạch đào tạo công nhân và người quản lý, nhất là trong đầu tư trung và dài hạn. Phát triển nguồn nhân lực cần được thực hiện một cách đồng bộ và các chính sách có tính chất liên ngành, nhằm cung cấp cho các doanh nghiệp có vốn FDI, cụ thể là:

+ Tiếp tục tăng đầu tư cho phát triển giáo dục đào tạo từng bước tiến kịp trình độ của các nước trong khu vực cũng như tiêu chuẩn hội nhập quốc tế. Ngoài ra, tăng đầu tư phát triển y tế và công tác bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ người lao động.

+ Đảm bảo quy mô và tốc độ hợp lý về đào tạo bậc đại học, sau đại học, cao đẳng trở lên theo tất cả các hình thức đào tạo. Chấn chỉnh và định hướng lại quy mô đào tạo theo cơ cấu ngành nghề gắn với nhu cầu thực tế và tương lai của phát triển đất nước nói chung và đáp ứng được nhu cầu đầu tư

nước ngoài nói riêng.

+ Tăng cường đầu tư trang thiết bị thích hợp cho các trường dạy nghề, công nhân kỹ thuật để phục vụ cho các doanh nghiệp có vốn FDI kể cả nghề quản lý cho cán bộ tham gia quản lý ở các doanh nghiệp có vốn FDI.

3.2.6. Hỗ trợ giúp đỡ sau khi dự án được cấp giấy phép và đã triển khai

Sau khi dự án được cấp giấy phép đầu tư, có dự án triển khai ngay công việc đầu tư, có dự án phải đợi một thời gian, có dự án không thực hiện đầu tư. Vì vậy, tiếp tục theo dõi và hỗ trợ dự án sau khi cấp giấy phép đầu tư có ý nghĩa rất quan trọng đối với hoạt động thu hút đầu tư nước ngoài.

Nếu dự án đầu tư chưa triển khai ngay, nhà đầu tư quay về nước một thời gian, cơ quan quản lý theo dõi dự án phải giữ mối liên hệ thường xuyên với nhà đầu tư nước ngoài; thu nhập thông tin để hỗ trợ giúp đỡ nhà đầu tư tiến hành triển khai dự án. Nếu dự án không tiếp tục thực hiện đầu tư, cơ quan quản lý phải phân tích nguyên nhân để có kế hoạch hỗ trợ. Nếu nguyên nhân chính không thực hiện dự án do nhà đầu tư không có khả năng tài chính thì đề nghị ban quản lý xoá bỏ giấy phép hoặc hợp đồng để kêu gọi đối tác khác trong nước và nước ngoài tham gia. Sự giúp đỡ các dự án sau khi đã cấp giấy phép đầu tư là một công việc quan trọng của quy trình thu hút đầu tư FDI, nó ảnh hưởng lớn đến tâm lý thái độ của các nhà đầu tư đang có dự án ở CHDCND Lào.

Trong những năm qua, Lào còn thiếu kinh nghiệm trong công tác này và chưa thấy được vai trò của công tác này đối với sự thành công hay thất bại của công tác thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Chính vì vậy, không chỉ coi trọng việc thẩm định để cấp giấy phép đầu tư mà sau đó không buông lỏng công tác quản lý các dự án sau khi đã cấp giấy phép đầu tư.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của dự án FDI đã triển khai, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Các Bộ, ngành, các cấp và các tỉnh phải tích cực

hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, nhất là trong khâu đền bù, giải phóng mặt bằng để nhanh chóng hoàn thành xây dựng cơ bản, đưa doanh nghiệp đi vào sản xuất kinh doanh. Đối với các doanh nghiệp đã đi vào sản xuất kinh doanh, các Bộ, ngành và Uỷ ban đầu tư cấp tỉnh, trong phạm vi thẩm quyền, cần có sự động viên khen thưởng các doanh nghiệp FDI đạt hiệu quả cao để khuyến khích các doanh nghiệp hoạt động tốt tiếp tục phát triển và tăng vốn đầu tư, đồng thời cần có biện pháp thích hợp để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến các nghĩa vụ thuế...

Tạo mọi điều kiện thuận lợi để đẩy mạnh xuất khẩu của khu vực FDI hơn 80% như điều 15 của quy định hướng dẫn đầu tư số 301/PM về sản xuất hàng hoá để xuất khẩu phải thuận theo điều kiện như có vốn pháp định từ 300,000 USD trở lên và hàng năm phải có khối lượng hàng hoá xuất khẩu từ 80% trở lên mới được hưởng ưu đãi [68, tr.7].

3.2.7. Tăng cường đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng

Việc xây dựng cơ sở hạ tầng là điều kiện vật chất hàng đầu để các nhà đầu tư có thể nhanh chóng thông qua các quy định để đầu tư và triển khai các dự án đầu tư đã được cấp phép. Phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng không chỉ là điều kiện cần để tăng sự hấp dẫn của môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư triển khai các dự án và kế hoạch đầu tư của mình, mà đó còn là cơ hội để Lào tăng thu hút vốn nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực hạ tầng.

Vì vậy, Chính phủ phải ưu tiên đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng từ nhiều nguồn vốn như vốn ngân sách Nhà nước, vốn vay ODA, vay thương mại, khuyến khích vốn tư nhân đầu tư cho các dự án Nhà nước, khuyến khích bản thân FDI đầu tư vào các dự án BOT, BT để phát triển hạ tầng theo quy hoạch thống nhất, bảo đảm tính liên tục, đồng bộ và hiện đại của hệ thống cơ sở hạ tầng. Trong thời gian tới, cần đặc biệt coi trọng việc nâng cấp và hiện đại hoá cơ sở hạ tầng như mạng lưới thông tin liên lạc, hệ thống điện, cấp nước,

đường giao thông, sân bay, kho tàng, xử lý chất thải và vệ sinh môi trường.

Nhà nước đã dành nhiều nguồn vốn ngân sách để đầu tư cho lĩnh vực hạ tầng kinh tế, tập trung hoàn thành một số công trình trọng điểm của ngành giao thông vận tải, thuỷ lợi, tăng cường đầu tư cho giáo dục đào tạo, khoa học kỹ thuật và công nghệ, y tế và sức khoẻ cộng đồng vv…

Hiện nay, Lào tuy có hệ thống cơ sở hạ tầng tốt hơn nhưng vẫn chưa đủ hấp dẫn các nhà ĐTNN. Thời gian tới, Lào cần đẩy mạnh việc nâng cấp cơ sở hạ tầng hiện có và xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng mới. Khó khăn lớn nhất mà Lào gặp phải là đòi hỏi về vốn để thực hiện chủ trương, trong khi ngân sách của Nhà nước lại có hạn. Để khắc phục vấn đề này, Lào cần thực hiện một số giải pháp sau:

- Khai thác và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ODA làm cơ sở cho việc thu hút FDI. Lào cần chú trọng khai thác thật triệt để nguồn vốn ODA, sử dụng nó một cách hiệu quả vào đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng, các công trình trọng điểm, làm nền tảng để thu hút nguồn vốn FDI. Bài học rút ra từ Trung Quốc. Năm 2003, Trung Quốc đã vay của Nhật Bản với số tiền là 2.06 tỷ USD và của ngân hàng thế giới là 1.62 tỷ USD để xây dựng mới 5,700 km và cải tạo 6,500 km đường sắt cũ [10, tr.70].

Những năm gần đây, phát triển đường bộ và đường sắt là chiến lược được Trung Quốc ưu tiên đặc biệt. Đến năm 2020, Trung Quốc có kế hoạch phát triển mạng lưới giao thông đường bộ đạt 2.5 triệu km, trong đó có hệ thống đường cao tốc tăng gấp đôi, lên 70,000 km và xây thêm đường sắt. Việc tăng cường nâng cấp xây dựng cơ sở hạ tầng của Trung Quốc không chỉ góp phần làm giảm chi phí và rút ngắn thời gian vận chuyển mà còn đóng góp tích cực vào việc cải thiện môi trường đầu tư của Trung Quốc [10, tr.169].

- Khuyến khích các doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư vào các dự án xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng, bằng cách cho hưởng các ưu đãi về

thuế như miễn thuế thu nhập trong thời hạn nhất định, giảm mức thuế, được phép phát hành trái phiếu, cổ phiếu để huy động vốn...

- Cần tập trung đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng ba vùng kinh tế trọng điểm như vùng miền Bắc, miền Trung và miền Nam. Tạo sự phát triển đồng đều về kinh tế xã hội giữa các vùng, cần có chính sách ưu tiên xây dựng cơ sở hạ tầng cho các vùng còn khó khăn để phát triển kinh tế, nhưng phải có tiềm năng lớn về đất đai và thuận lợi về địa lý. Mặt khác, Lào cần xây dựng quy chế ưu đãi rõ ràng, cụ thể và đủ hấp dẫn đối với hình thức đầu tư BOT, BTO, BT vào các địa bàn trọng điểm để kích thích các nhà đầu tư thực hiện, góp phần giảm nhẹ gánh nặng đầu tư cho ngân sách Nhà nước. Bên cạnh đó, cần khuyến khích đầu tư xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất và thành lập các đặc khu kinh tế tại những địa bàn thích hợp.

3.2.8. Xây dựng chiến lược thu hút FDI

Do quan niệm về FDI ở các nước không hoàn toàn giống nhau. Do đó xây dựng chiến lược thu hút FDI cũng khác nhau tùy thuộc vào điều kiện thực tiễn của từng nước, với lợi thế của mình về tài nguyên, thiên nhiên và nguồn nhân lực cùng với hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội vốn có. Thu hút FDI của Lào nhằm tranh thủ nguồn vốn công nghệ và kinh nghiệm quản lý để phát triển kinh tế - xã hội. Về kinh tế xây dựng chiến lược phát triển công nghiệp hướng về xuất khẩu được coi là mục tiêu quan trọng nhất.

Nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết đại hội Đảng Nhân dân cách mạng Lào lần thứ VIII đã xác định mục tiêu tổng quát của chiến lượng phát triển kinh tế - xã hội năm 2006 – 2010 phải là kế hoạch mang tính phát triển đột phá với sự chuyển biến tích cực về mọi mặt. Chuyển dịch mạnh cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động theo hướng xây dựng một nền kinh tế sản xuất hàng hoá nhiều thành phần, quy mô lớn, chất lượng nâng cao rõ rệt, dựa trên tiềm năng phong phú của đất nước kết hợp với hội nhập quốc tế.

Để thu hút có hiệu quả FDI, cần có chiến lược và quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Chính phủ Lào phải đẩy mạnh nghiên cứu, xây dựng chiến lược và quy hoạch phát triển kinh tế xã hội trước mắt và lâu dài, xác định mục tiêu của từng giai đoạn, từng lính vực, trong đó có phương hướng chính sách đầu tư, chính sách hội nhập khu vực và quốc tế, khuyến khích các nguồn vốn và tranh thủ sự giúp đỡ của bên ngoài.

3.2.9. Tăng cường hoạt động xúc tiến đầu tư

Xúc tiến đầu tư được thực hiện nhằm khuyến khích đầu tư vào Lào từ các nhà đầu tư nước ngoài, khuyến khích các nhà dầu tư đang hoạt dộng tại Lào tăng vốn đầu tư mở rộng kinh doanh. Có thể nói xúc tiến đầu tư tác động trực tiếp tới FDI, là công cụ để chuyển những yếu tố thuận lợi của môi trường đầu tư thông qua các cơ chế hữu hiệu của hệ thống các khuyến khích tác động đến các nhà đầu tư tiềm tàng ở nước ngoài. Đồng thời cần phải xúc tiến đầu tư vì có quá nhiều cơ hội đầu tư mới trên thế giới, sự lựa chọn của các nhà đầu tư là phải trên lượng thông tin kịp thời và chính xác trên cơ sở so sánh mức độ sinh lời và rủi ro. Cạnh tranh thu hút FDI cũng là cạnh tranh trong lĩnh vực xúc tiến, vận động đầu tư.

Cùng với duy trì ổn định môi trường kinh tế vĩ mô, cần tăng cường vận động xúc tiến đầu tư nhằm mục tiêu tăng cường thu hút và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn FDI theo phương pháp như sau:

+ Tăng cường quảng bá hình ảnh Lào trên các trang Web, các phương tiện thông tin đại chúng thông qua việc giới thiệu về đất nước, con người Lào, các dự án đầu tư thành công ở Lào, các cơ hội đầu tư đang đón đợi và các chính sách khuyến khích, hỗ trợ đầu tư của Nhà nước Lào. Thường xuyên giới thiệu các thông tin cập nhật về hoạt động FDI tại Lào tới các nhà đầu tư tiềm năng.

+ Tập trung xây dựng và ban hành sớm một chương trình xúc tiến đầu