Cơ Cấu Vốn Fdi Dưới Hình Thức Doanh Nghiệp Liên Doanh Từ 1988 Đến 2007:

nước và đầu tư trực tiếp nước ngoài thay thế Luật Đầu tư nước ngoài và Luật Khuyến khích đầu tư trong nước. Với Luật này Việt Nam đã tạo ra một môi trường đầu tư bình đẳng và cạnh tranh lành mạnh theo cơ chế thị trường đối với tất cả các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Đặc biệt Luật Doanh nghiệp 2005 đã đưa nguyên tắc quyết định theo đa số thay thế cho nguyên tắc nhất trí (nguyên tắc đa số tuyệt đối) trong hoạt động của các doanh nghiệp liên doanh tại Việt Nam vốn đã gây “đau đầu” cho rất nhiều nhà đầu tư, không chỉ là nhà đầu tư nước ngoài mà còn đối với nhiều nhà đầu tư trong nước. Luật Đầu tư 2005, Luật Doanh nghiệp 2005 và các văn bản luật khác đã giúp cho các quy định của Việt Nam liên quan đến hoạt động đầu tư nước ngoài phù hợp với thông lệ quốc tế góp phần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, môi trường pháp lý, tạo sự thống nhất trong hệ thống pháp luật về đầu tư, tạo "một sân chơi" bình đẳng, không phân biệt đối xử giữa các nhà đầu tư; đơn giản hoá thủ tục đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn đầu tư; đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế; tăng cường sự quản lý của nhà nước đối với hoạt động đầu tư. Nhờ đó giúp cho vốn đầu tư nước ngoài nói chung và vốn FDI theo hình thức liên doanh nói riêng ngày một tăng nhanh trong những năm gần đây.

1.2. Cơ cấu vốn FDI dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh từ 1988 đến 2007:

1.2.1. FDI dưới hình thức liên doanh phân theo ngành nghề

Ngành công nghiệp và xây dựng

Từ khi ban hành Luật Đầu tư Nước ngoài năm 1987, Việt Nam đã chú trọng thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghiệp-xây dựng. Qua mỗi giai đoạn, các lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư, các sản phẩm cụ thể được xác định tại Danh mục các lĩnh vực khuyến khích và đặc biệt khuyến khích đầu tư. Trong những năm 1990 thực hiện chủ trương thu hút đầu tư nước ngoài, Chính phủ ban hành chính sách ưu đãi, khuyến khích các dự án : (i) sản xuất sản phẩm thay thế hàng nhập khẩu, (ii) sản xuất hàng xuất khẩu (có tỷ lệ xuất khẩu 50% hoặc 80% trở lên), (iii) sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước và có tỷ lệ nội địa hoá cao. Sau khi gia nhập và thực hiện cam kết với WTO (năm 2006), Việt Nam đã bãi bỏ các quy định về ưu

đãi đối với dự án có tỷ lệ xuất khẩu cao, không yêu cầu bắt buộc thực hiện tỷ lệ nội địa hoá và sử dụng nguyên liệu trong nước.

Tính đến hết năm 2007, trong dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh thì liên doanh trong ngành công nghiệp và xây dựng so với các ngành khác (nông lâm nghiệp, dịch vụ) chiếm tỷ trọng lớn nhất về số dự án (với 1156 dự án, chiếm 47% tổng số dự án liên doanh), đứng thứ hai về tỷ trọng vốn đăng ký (đạt 13,39 tỷ USD, chiếm 37% tổng vốn đâu tư liên doanh), đứng thứ nhất về tỷ trọng vốn thực hiện (6,54 tỷ USD, chiếm 50% tổng vốn thực hiện dưới hình thức liên doanh). Điều đó chứng tỏ trong 20 năm qua (1988-2007), hoạt động liên doanh với nước ngoài được diễn ra nhiều nhất trong ngành công nghiệp và xây dựng. Tỷ trọng vốn thực hiện so với vốn đăng ký của hình thức liên doanh trong ngành này tương đối cao (48,8%) (xem Bảng số 2, Biểu đồ 3, Biểu đồ 4 và Biểu đồ 5).

Bảng số 2: Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh theo ngành kinh tế (tính đến ngày 31/12/2007)

Chuyên ngành

Tổng số dự án	Tổng vốn đầu tư đăng ký (USD)	Tổng vốn đầu tư thực hiện (USD)	Vốn đầu tư thực hiện so với vốn đầu tư đăng ký (%)
Công nghiệp&xây dựng	1156	13392052193	6535166111	48,80
CN dầu khí	3	1326715867	537370321	40,50
CN nặng	493	5971070241	3256493117	54,54
CN nhẹ	324	1313836332	570182548	43,40
CN thực phẩm	122	1245542517	438702004	35,22
Xây dựng	214	3534887236	1732418121	49,01
Nông, lâm nghiệp	331	1745178619	873138792	50,03
Nông - lâm nghiệp	254	1422033606	778281449	54,73

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 119 trang tài liệu này.

Thủy sản

77	323145013	94857343	29,35
Dịch vụ	947	20662934462	5495676683	26,60
Dịch vụ	249	657091012	131173356	19,96
GTVT-Bưu điện	176	2412425170	482367773	20,00
Khách sạn - du lịch	219	6385809017	2298874213	36,00
Tài chính-Ngân hàng	19	161350000	107960000	66,91
Văn hóa-Ytế-Giáo dục	97	460369776	110228742	23,94
XD hạ tầng KCX-KCN	20	1353514137	577906790	42,70
XD Khu đô thị mới	5	3676201672	111294598	3,03
XD Văn phòng-Căn hộ	162	5556173678	1675871211	30,16
Tổng số	2434	35800165274	12903981586	36,04

Nguồn: Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Biểu đồ 3: FDI dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh theo số dự án phân theo ngành kinh tế

Biểu đồ 4: FDI dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh theo tổng vốn đăng ký phân theo ngành kinh tế

Biểu đồ 5: FDI dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh theo tổng vốn thực hiện phân theo ngành kinh tế

Qua các thời kỳ, FDI dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh vào ngành công nghiệp-xây dựng tuy có thay đổi về lĩnh vực, sản phẩm cụ thể nhưng cơ bản vẫn theo xu thế hướng vào sản xuất vật liệu mới, sản phẩm công nghệ cao, công nghệ thông tin, cơ khí chế tạo, thiết bị cơ khí chính xác, sản xuất sản phẩm và linh kiện điện tử,... Đây cũng chính là các dự án có khả năng tạo giá trị gia tăng cao và Việt Nam có lợi thế so sánh khi thu hút đầu tư nước ngoài. Cho đến nay các dự án liên doanh tập trung chủ yếu trong lĩnh vực công nghiệp nặng (44,59% tổng vốn đầu tư đăng ký liên doanh, 49,83% vốn thực hiện của cả ngành), và lĩnh vực xây dựng (26,4% vốn đầu tư liên doanh, 26,51% vốn thực hiện liên doanh của cả ngành) (xem Bảng số 3). Trong đó các dự án liên doanh trong các lĩnh vực như thăm dò và khai thác dầu khí, sản xuất các sản phẩm công nghệ cao, sản phẩm điện và điện tử, sản xuất sắt thép, sản xuất hàng dệt may,... giữ vai trò quan trọng đóng góp cho tăng trưởng kinh tế, xuất khẩu, tạo nhiều việc làm và nguồn thu nhập ổn định cho hàng triệu lao động trực tiếp. Cơ cấu đầu tư trực tiếp dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh có chuyển biến tích cực theo hướng gia tăng tỷ trọng đầu tư vào lĩnh vực

công nghệ cao, lọc dầu và công nghệ thông tin (IT) với sự có mặt của các tập đoàn đa quốc gia nổi tiếng thế giới: Sony (liên doanh giữa Sony với Viettronics Tân Bình), JVC (liên doanh JVC với Viettronics Biên Hoà), Honda (Công ty liên doanh Honda Việt Nam), Suzuki (Công ty Liên doanh Việt Nam Suzuki),.v.v.

Bảng số 3: FDI dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh trong ngành công nghiệp và xây dựng

Chuyên ngành

Tổng số dự án	Tỷ trọng so với ngành (%)	Tổng vốn đăng ký (USD)	Tỷ trọng so với ngành (%)	Tổng vốn thực hiện (USD)	Tỷ trọng so với ngành (%)
CN dầu khí	3	0.26	1326715867	9.91	537370321	8.22
CN nặng	493	42.65	5971070241	44.59	3256493117	49.83
CN nhẹ	324	28.03	1313836332	9.81	570182548	8.72
CN thực phẩm	122	10.55	1245542517	9.30	438702004	6.71
Xây dựng	214	18.51	3534887236	26.40	1732418121	26.51
Tổng	1156	100.00	13392052193	100.00	6535166111	100.00

Nguồn: Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Ngành dịch vụ :

Nước ta đã có nhiều chủ trương chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh dịch vụ phát triển từ khi thi hành Luật Đầu tư nước ngoài (1987). Nhờ vậy, hoạt động liên doanh với nước ngoài trong khu vực dịch vụ đã có sự chuyển biến tích cực đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu sản xuất, tiêu dùng và đời sống nhân dân, góp phần đẩy nhanh tăng trưởng kinh tế. Một số liên doanh trong ngành dịch vụ (tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, vận tải hàng không, vận tải biển, du lịch, kinh doanh bất động sản) đã tạo ra giá trị gia tăng cao, tăng trưởng nhanh, thu hút nhiều lao động và thúc đẩy xuất khẩu. Cùng với việc thực hiện lộ trình cam kết thương mại dịch vụ trong WTO, Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư nước ngoài, phát triển các ngành dịch vụ trực tiếp phục vụ sản xuất và xuất khẩu.

Trong 20 năm qua, liên doanh trong ngành dịch vụ chiếm 39% số dự án liên doanh (947 dự án) với tổng vốn đăng ký cũng rất cao đạt 20,66 tỷ USD (chiếm 58%) và là ngành có vốn đăng ký liên doanh chiếm tỷ trọng cao nhất. Tuy nhiên vốn thực hiện của các dự án liên doanh trong khu vực dịch vụ tương đối thấp, chỉ bằng 26,6% so

với vốn đăng ký nên tỷ trọng vốn thực hiện (chiếm 43%) vẫn đứng thứ hai sau lĩnh vực công nghiệp và xây dựng (50%). Trong những năm gần đây, FDI thông qua hình thức doanh nghiệp liên doanh đang có sự chuyển dịch cơ cấu đầu tư mạnh vào lĩnh vực dịch vụ, tỷ trọng liên doanh với nước ngoài trong khu vực này đang có xu hướng tăng nhanh (xem Bảng số 2, Biểu đồ 3, Biểu đồ 4, Biểu đồ 5).

Trong khu vực dịch vụ, FDI thông qua doanh nghiệp liên doanh tập trung chủ yếu vào kinh doanh bất động sản, bao gồm: xây dựng căn hộ, văn phòng, phát triển khu đô thị mới, kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp (51,23% trong tổng vốn đăng ký liên doanh của ngành và 43.04% trong tổng vốn thực hiện liên doanh của ngành) ; đứng thứ hai là du lịch-khách sạn với vốn đăng ký 30,9% và vốn thực hiện 41,83% ; giao thông vận tải-bưu điện (11,68% vốn đăng ký và 8,78% vốn thực hiện của cả ngành) (xem Bảng số 4).

Bảng số 4 : FDI dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh trong ngành dịch vụ

Chuyên ngành

Tổng số dự án	Tỷ trọng so với ngành (%)	Tổng vốn đăng ký (USD)	Tỷ trọng so với ngành (%)	Tổng vốn thực hiện (USD)	Tỷ trọng so với ngành (%)
Dịch vụ	249	26.29	657091012	3.18	131173356	2.39
GTVT-Bưu điện	176	18.59	2412425170	11.68	482367773	8.78
Khách sạn-Du lịch	219	23.13	6385809017	30.90	2298874213	41.83
Tài chính-Ngân hàng	19	2.01	161350000	0.78	107960000	1.96
Văm hóa-Ytế-Giáo dục	97	10.24	460369776	2.23	110228742	2.01
XD hạ tầng KCX-KCN	20	2.11%	1353514137	6.55	577906790	10.52
XD Khu đô thị mới	5	0.53%	3676201672	17.79	111294598	2.03
XD Văm phòng-Căn hộ	162	17.11%	5556173678	26.89	1675871211	30.49
Tổng	947	100.00	20662934462	100.00	5495676683	100.00

Nguồn : Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Ngành nông, lâm nghiệp :

Dành ưu đãi cho các dự án đầu tư vào lĩnh vực nông, lâm nghiệp đã được chú trọng ngay từ khi có luật đầu tư nước ngoài 1987. Tuy nhiên đến nay do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân rủi ro đầu tư cao trong lĩnh vực này, nên kết

quả thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực nông, lâm nghiệp chưa được như mong muốn.

Đến hết năm 2007, hình thức liên doanh với nước ngoài trong ngành nông, lâm nghiệp có 331 dự án, tổng vốn đăng ký hơn 17,45 tỷ USD, đã thực hiện khoảng 8,73 tỷ USD bằng 50,03% so với vốn đăng ký; chiếm 14 % về số dự án ; 5% tổng vốn đăng ký và 7% vốn thực hiện, (giảm từ 7,4% so với năm 2006). Trong đó, các dự án liên doanh về chế biến nông sản, thực phẩm chiếm tỷ trọng lớn nhất (54,71% tổng vốn đăng ký liên doanh của ngành), tiếp theo là các dự án trồng rừng và chế biến lâm sản (17,52%), rồi tới lĩnh vực chăn nuôi và chế biến thức ăn gia súc (12,7%),.... Có 77 dự án thuỷ sản với vốn đăng ký liên doanh là 323 triệu USD (xem Bảng số 5).

Bảng số 5 : FDI dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh trong ngành nông, lâm nghiệp

Chuyên ngành

Tổng số dự án	Tỷ trọng so với ngành (%)	Tổng vốn đăng ký (USD)	Tỷ trọng so với ngành (%)	Tổng vốn thực hiện (USD)	Tỷ trọng so với ngành (%)
Nông -lâm nghiệp	254	76.74	1422033606	81.48	778281449	89.14
Thủy sản	77	23.26	323145013	18.52	94857343	10.86
Tổng	331	100.00	1745178619	100.00	873138792	100.00

Nguồn: Bộ Kế hoạch và Đầu tư

1.2.2. FDI dưới hình thức liên doanh phân theo vùng, lãnh thổ

Qua 20 thu hút, FDI dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh đã trải rộng khắp cả nước nhưng tập trung chủ yếu tại các địa bàn trọng điểm, có lợi thế, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương, làm cho các vùng này thực sự là vùng kinh tế động lực, lôi kéo phát triển kinh tế-xã hội chung và các vùng phụ cận (xem bảng số 6).

Bảng số 6: FDI vào Việt Nam dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh phân theo địa phương (tính đến ngày 31/12/2007)

STT

Địa phương	Tổng số dự án	Tổng vốn đầu tư (USD)	Tổng vốn thực hiện (USD)
1	TP Hồ Chí Minh	778	9505400376	3257973230
2	Hà Nội	412	7446673287	2784385346
3	Bà Rịa-Vũng Tàu	87	2418219630	446231680
4	Đồng Nai	114	2057971372	949641972
5	Hải Phòng	115	1935975754	1028455018
6	Quảng Ninh	59	1382883008	331793509

Quảng Ngãi	12	1347893689	550070860
8	Bình Dương	139	1347247499	583892741
9	Lâm Đồng	25	855282225	16442078
10	Đà Nẵng	43	798733626	152704845
11	Thanh Hóa	22	745716894	465606876
12	Hà Tây	42	557739358	129909665
13	Vĩnh Phúc	34	536074690	294379859
14	Hải Dương	34	503969791	308352845
15	Kiên Giang	14	489883399	413471468
16	Khánh Hòa	34	483457698	259283084
17	Thừa -Thiên-Huế	22	391803448	66038814
18	Quảng Nam	22	380707519	52736685
19	Nghệ An	17	295579228	108582634
20	Lào Cai	14	285725940	7201230
21	Hưng Yên	39	234762300	49874583
22	Bắc Ninh	17	197170674	136575757
23	Thái Nguyên	12	184499472	36929502
24	Cần Thơ	29	156704129	58619720
25	Long An	36	155849924	55275455
26	Ninh Bình	8	111613797	13304370
27	Bình Thuận	16	107821443	5445515
28	Lạng Sơn	25	83248501	18218802
29	Hà Tĩnh	7	47229000	18754145
30	Phú Yên	9	43810000	3640000
31	Vĩnh Long	7	42941641	9718271
32	Sơn La	4	42060000	15424898
33	Bình Định	10	39525372	9464968
34	Tiền Giang	10	37945046	20624774
35	Bắc Giang	16	37363500	3074623
36	Phú Thọ	8	33395396	25155400
37	Nam Định	7	32034239	8047500
38	Tây Ninh	10	31288950	16495785
39	Gia Lai	2	27850000	24234322
40	Tuyên Quang	2	26000000	0
41	Thái Bình	9	25644152	3957026
42	Hòa Bình	9	24539855	5184156
43	Bình Phước	9	23415000	16416668
44	Hà Giang	5	22342000	0
45	Hà Nam	8	20780340	5888186
46	Đắc Lắc	4	20360280	27096530
47	Quảng Bình	4	19323580	24402223
48	Trà Vinh	9	18752758	8394763
49	An Giang	11	18677278	17271164
50	Sóc Trăng	2	17700000	0
51	Bến Tre	6	17389048	5754000
52	Bắc Cạn	4	16625000	3314232