Những Kỹ Năng Cơ Bản Của Phần “Các Định Luật Bảo Toàn” Sgk Vật Lí Lớp

2.1.2. Những kỹ năng cơ bản của phần “Các định luật bảo toàn” SGK vật lí lớp 10.

Kĩ năng quan sát thiên nhiên, nhận xét, phân tích dữ liệu thí nghiệm, đối chứng lí thuyết và thực nghiệm và hợp thức hóa kiến thức.

Kĩ năng vận dụng lý thuyết, kĩ năng tính toán, đổi đơn vị, kĩ năng vẽ hình trong việc giải bài tập.

Kĩ năng mô tả, giải thích các hiện tượng liên quan đến sự chuyển động, va chạm (va chạm mềm, va chạm đàn hồi).

2.1.3. Những khó khăn sai lầm mà học sinh gặp phải khi học phần “ Các định luật bảo toàn”

Qua sự tìm hiểu hoạt động nhận thức của học sinh khi học phần “Các

định luật bảo toàn” trong thời gian thực tập sư thường gặp phải khó khăn, sai lầm sau đây:

phạm, tôi nhận thấy HS

Khó khăn trong việc chọn mốc thế năng để giải bài toán đơn giản

nhất.

Khó khăn trong khi vận dụng tính bảo toàn của vécto động lượng, nhầm lẫn khi chỉ tính đến sự bảo toàn động lượng về độ lớn.

Khó khăn khi chọn xét hệ vật để cho hệ vật trong bài toán là hệ kín.

Chưa biết lựa chọn để sử dụng một cách thích hợp các thuật ngữ vật lí về mặt năng lượng để giải thích hiện tượng, giải các bài tập vật lí.

Khó khăn trong khi giải bài tập: phát hiện ra dấu hiệu đặc điểm hiện tượng để vận dụng các định luật bảo toàn.

2.2. THIẾT KẾ PHƯƠNG ÁN DẠY HỌC BÀI “ ĐỘNG LƯỢNG 

ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƯỢNG”.

2.2.1. Sơ đồ cấu trúc nội dung và tiến trình xây dựng kiến thức:

a) Các câu hỏi cơ thức:

bản và kết luận tương

ứng cho từng đơn vị

kiến

Câu hỏi 1: Dưới tác dụng của xung lượng của lực

r lên một vật, đại

lượng nào đặc trưng cho trạng thái chuyển động của vật bị biến đổi?

Kết luận:

Dưới tác dụng của xung lượng của lực

r , tích mv biến

đổi. Gọi đại lượng p = mv là động lượng của vật.

Độ biến thiên động lượng của vật trong một khoảng thời gian nào đó bằng xung lượng của lực trong khoảng thời gian đó.

Dạng khác của định luật II Newton: r  r t .

p F

Câu hỏi 2: Trong hệ cô lập gồm hai vật tương tác với nhau, tổng

động lượng của hệ thay đổi như thế nào?

Kết luận: Trong hệ cô lập, động lượng của mỗi vật biến đổi nhưng động lượng của cả hệ được bảo toàn.

pr  pr  const

1 2

b) Sơ đồ tiến trình xây dựng kiến thức:

là

Tìm mối quan hệ giữa xung lượng của lực với khối lượng và các vận tốc của vật.

Dưới tác dụng của xung lượng của lực lên một vật, đại lượng nào đặc trưng cho trạng thái chuyển động của vật bị biến đổi?

Đơn vị kiến thức 1: Khái niệm động lượng

Dưới tác dụng của lực lên vật có khối lượng m ,vật biến đổi vận tốc từ đến và thu được gia tốc .

Lực có độ lớn đáng kể tác dụng lên một vật trong khoảng thời gian ngắn có thể gây ra biến đổi đáng kể trạng thái của vật và tích gọi là xung lượng của lực.

Gia tốc vật thu được khi thay đổi vận tốc từ đến là:. Theo định luật II Newton:

Suy ra: .

Vế phải xuất hiện độ biến thiên của đại lượng

Đại lượng = biến thiên dưới tác dụng của xung lượng của lực , gọi là động lượng của vật.

Độ biến thiên động lượng của vật trong một khoảng thời gian nào đó bằng xung lượng của lực trong khoảng thời gian đó.

Dạng khác của định luật II Newton: .

Đơn vị kiến thức 2 : Định luật bảo toàn động lượng.

Khái niệm động lượng và khái niệm hệ cô lập.

Động lượng của một vật thay đổi khi chịu tác dụng của xung lượng của lực tác dụng lên vật.

Trong hệ cô lập, khi các vật tương tác với nhau, tổng động lượng của cả hệ có thay đổi không?

Từ mối quan hệ giưa các lực tương tác giữa các vật tìm mối liên hệ giữa xung lượng của các lực đó, dẫn tới mối quan hệ giữa động lượng của các vật trong hệ.

Theo định luật III Newton : Mặt khác:

Trong hệ cô lập, đông lượng của mỗi vật biến thiên nhưng tổng động lượng của cả hệ được bảo toàn.

Có thể kiểm tra kết luận trên như thế nào?

Doãn Thị Thảo Anh – Lớp B K54 – Khoa Vật lí 36

Cho xe có khối lượng m1 chuyển động với vận tốc v trên máng không ma sát đến va chạm vào xe có khối lượng m2 đứng yên. Sau va chạm hai xe dính vào nhau cùng chuyển động với vận tốc V.

So sánh kết quả tính toán tỉ số V/v với kết quả thu được từ thực ng

Tính V/v theo định luật BTDL:

(1)

Sử dụng bộ thí nghiệm cần rung điện.

Cân khối lượng các vật.

Đo các khoảng cách giữa các chấm trên băng giấy trong những khoảng thời gian bằng nhau ở hai giai đoạn để xác định các vận tốc v và V.Tính tỷ số V/v.