Thế giới nhân vật trong truyện ngắn Kim Lân

KẾT LUẬN

1. Trong đội ngũ nhà văn hiện đại Việt Nam, Kim Lân thuộc nhóm các nhà văn viết tuy ít nhưng tinh túy và sắc sảo. Bởi vậy, Kim Lân được xem là người có biệt tài viết truyện ngắn và đã đóng góp cho văn xuôi Việt Nam hiện đại những tác phẩm xuất sắc. Cả đời văn, ông một mực thủy chung với đề tài viết về nông thôn, về cuộc sống của người lao động nghèo khó. Kim Lân sáng tạo văn chương bằng tất cả lòng đam mê và sự tài hoa của người con xứ Kinh Bắc, bằng cả một nguyên tắc nghệ thuật mà ông theo đuổi suốt đời, đó là nhà văn ngoài cái tài, cần phải có một trái tim, phải dũng cảm lên tiếng trước những cái xấu xa, bất công trong cuộc sống.

Bắt đầu xuất hiện trên văn đàn từ năm 1942, truyện ngắn Kim Lân đã có những tiếng vang nhất định. Truyện ngắn của ông trước Cách mạng tháng Tám không miêu tả những vấn đề xã hội gay gắt mà chủ yếu khai thác sâu vào những quan hệ nhỏ hẹp trong gia đình, họ tộc, làng xóm và những phong tục, thú chơi làng quê. Ở giai đoạn này, Kim Lân đã tạo được tiếng vang trên văn đàn bằng một lọat các truyện ngắn nổi tiếng về sinh hoạt văn hóa làng quê... Sau Cách mạng tháng Tám, Kim Lân vẫn tiếp nối mạch cảm xúc viết về làng quê và người lao động nghèo, nhưng ngòi bút nhà văn đã có ý thức xã hội rõ rệt hơn. Với ý thức và trách nhiệm của một nhà văn yêu nước, tác phẩm của ông thời kì này đã có những cái nhìn mới mẻ về số phận con người, về tương lai dân tộc và vận mệnh đất nước.

Một trong những đặc điểm nổi bật của truyện ngắn Kim Lân là đã đưa những chuyện đời thường nhiều khi rất nhỏ nhặt, vụn vặt vào tác phẩm của mình một cách tự nhiên. Hiện thực cuộc sống đa dạng phong phú, nên có khá nhiều “lát cắt”, khá nhiều những mảnh đời đau khổ, lay lắt trong truyện ngắn của ông.

2. Tìm hiểu phương diện nhân vật trong truyện ngắn Kim Lân, chúng tôi thấy rằng, nhà văn đã tạo dựng được một thế giới nhân vật mang màu sắc

rất riêng, thế giới nhân vật của làng quê đồng bằng Bắc Bộ với những đặc trưng văn hóa cổ truyền từ trong suy nghĩ đến lối sống, hành động và cả số phận mỗi cá nhân giữa bộn bề cuộc sống. Nhà văn sáng tác truyện ngắn với một nguồn cảm hứng dạt dào yêu thương, một trái tim nhân hậu và tấm lòng rộng mở vì những người lao động nghèo. Bởi thế, ông đã đem đến cho người đọc một sự cảm thông, một tình yêu thương xen lẫn nỗi chua xót, đắng cay về thân phận của những con người bé nhỏ, mong manh trước Cách mạng tháng Tám. Ẩn giấu đằng sau những hoàn cảnh bi đát, những cảnh ngộ đáng thương ấy là những tia sáng lấp lánh của tình yêu thương, của niềm tin, hi vọng vào một tương lai mới. Ở đó, vẻ đẹp tâm hồn của người lao động nghèo được bộc lộ. Giữa sự sống và cái chết, giữa cái xấu và cái tốt, giữa sự ích kỉ và lòng bao dung chập chờn kế cận, họ đã vượt qua ranh giới cái chết, cái xấu, cái ích kỉ để khẳng định vẻ đẹp nhân bản vốn có trong mỗi con người.

3. Sự nghiệp văn học của Kim Lân chắc chắn còn mở ra nhiều vấn đề đáng được nghiên cứu. Hơn tám mươi năm cuộc đời, gần sáu mươi năm theo nghiệp văn chương, với hơn ba mươi truyện ngắn nhưng những trang văn ít ỏi ấy của ông đã để lại những dấu ấn đặc biệt về con người, nhất là người nông dân và cuộc sống của dân tộc Việt Nam trong một giai đọan lịch sử quan trọng. Những trang viết của nhà văn thể hiện một trái tim nhân hậu, chan chứa yêu thương, thôi thúc con người ta hướng về nguồn cội, hướng về quê hương, nhất là trong thời cuộc lo toan bộn bề hiện đại hôm nay. Tác phẩm của ông cũng thôi thúc con người hướng về một lối sống chan hòa, nhân ái, biết quan tâm, chia sẻ lẫn nhau và có một niềm tin, một nghị lực vươn lên trong cuộc sống... Một điều chưa bao giờ xưa cũ trong văn học.

Với những đóng góp của mình, tên tuổi Kim Lân còn được nhắc mãi trong nền văn học Việt Nam hiện đại.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Sách tác phẩm, lý luận, nghiên cứu, phê bình, báo, tạp chí