Mục Tiêu Và Định Hướng Thẩm Định Tài Chính Dự Án Đầu Tư Vay Vốn Của Chi

Ngoài ra, sự bảo mật thông tin của doanh nghiệp cũng là nguyên nhân gây khóa khăn, trở ngại cho thẩm định tài chính. Các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh đều có những thông tin bí mật mang tính cạnh tranh với doanh nghiệp khác hoặc những thông tin về cách làm ăn riêng của doanh nghiệp, vì thế doanh nghiệp thường không muốn tiết lộ rộng rãi. Khi đó CB thẩm định tiến hành phân tích sẽ gặp nhiều khó khăn để kiểm tra đầy đủ tình hình thực tế về doanh nghiệp, từ đó sẽ có sự đánh giá thiếu chính xác trong quá trình cho vay.

Tình hình kinh tế Việt Nam cũng như thế giới trong thời gian gần đây gặp nhiều biến động, tình trạng lạm phát, giá cả leo thang làm ảnh hưởng không nhỏ đến mức thu nhập của người đi vay, dẫn đến giảm khả năng trả nợ của khách hàng. Do đó làm giảm chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư.

Tình hình thị trường tín dụng

Trung tâm thông tin tín dụng và dịch vụ tín dụng NHNN đã đi vào hoạt động vài năm qua song chưa phát triển rộng rãi để bao quát mọi thông tin tín dụng của ngân hàng, do đó những thông tin đáng tin cậy về khách hàng cũng như thông tin vĩ mô còn hạn chế, việc trao đổi thông tin giữa các chi nhánh ngân hàng với nhau, giữa các ngân hàng với nhau còn chưa hiệu quả.

Khách hàng

Năng lực kinh doanh của các chủ đầu tư là yếu tố rất quan trọng ảnh hưởng tới thẩm định tài chính dự án đầu tư. Nhiều dự án khi thẩm định có hiệu quả nhưng do năng lực và trình độ quản lý của các chủ đầu tư còn yếu kém nên khi dự án đi vào hoạt động thì gặp rất nhiều khó khăn và điều này cản trở việc nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư của các cán bộ tín dụng.

Mặt khác mỗi doanh nghiệp đều có những cách thức làm ăn riêng và họ không muốn tiết lộ thông tin về phương thức làm ăn mang tính cạnh tranh của mình ra bên ngoài. Khi đó, các chủ đầu tư sẽ không cung cấp thông tin đầy đủ

cho Ngân hàng, gây cản trở đến quá trình phân tích thông tin trong thẩm định tài chính của cán bộ thẩm định

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 104 trang tài liệu này.

Ngoài ra, hiện nay, tính trung thực các báo cáo tài chính của các doanh nghiệp Việt Nam không được đảm bảo. Trên thực tế, có một số doanh nghiệp làm ăn thua lỗ nhưng khi lập báo cáo tài chính họ vẫn lập ra các báo cáo phản ánh tình hình tài chính lành mạnh nhằm vay vốn của Ngân hàng một cách dễ dàng. Điều này thực sự là vấn đề phức tạp và ảnh hưởng rất lớn đến tính chính xác của các thông tin trong thẩm định tài chính. Một yếu tố nữa cũng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng thông tin trong thẩm định là trình độ lập báo cáo của các chủ đầu tư. Nhiều doanh nghiệp mới thành lập, trình độ quản lý yếu kém, kiến thức về tài chính không đầy đủ nên các báo cáo lập thường không được rõ ràng, không được chính xác, gây khó khăn cho các cán bộ thẩm định trong việc tìm kiếm thông tin để phân tích.

- Nguyên nhân bên trong ngân hàng

Bên cạnh các nguyên nhân bên ngoài tác động tới thẩm định tài chính dự án đầu tư tại Ngân hàng PTVN thì còn phải kể đến một số nguyên nhân bên trong sau:

Công nghệ, trang thiết bị và phương tiện của Ngân hàng.

Trong lĩnh vực Ngân hàng, Ngân hàng nào nắm bắt và ứng dụng được kịp thời các công nghệ tiên tiến hiện đại thì càng nhanh chóng thành công. VDB đang từng bước thay đổi và hoàn thiện dần công nghệ ngân hàng để có thể nắm bắt được một cách nhanh nhất các thông tin phục vụ cho thẩm định dự án. Thay vì việc phải dùng các máy tính điện tử để tính toán thì hiện nay việc tính toán các chỉ tiêu tài chính của dự án đã được các cán bộ thẩm định thực hiện trên máy vi tính. Điều này giúp cho việc tiến hành thẩm định trở nên nhanh chóng và tiết kiệm thời gian hơn rất nhiều so với trước. Tuy nhiên hầu hết các cán bộ vẫn phải dùng phần mềm Excel trên máy tính để tự tính toán nên hiệu quả về thời gian và chất lượng sẽ không thể cao bằng nếu như

thẩm định tài chính dự án có được một phần mềm riêng.

Tổ chức điều hành quá trình thẩm định.

Thẩm định tài chính dự án nếu được tổ chức điều hành một cách khoa học, hợp lý sẽ tạo điều kiện phát huy được khả năng của từng cá nhân, liên kết các cá nhân trong toàn ngành với nhau thành một khối đoàn kết thống nhất. Tuy nhỉên mỗi cán bộ thẩm định vẫn phải tiến hành thực hiện thẩm định nhiều loại dự án thuộc các lĩnh vực khác nhau. Ngân hàng chưa có điều kiện phân công mỗi nhóm nhân viên tín dụng thẩm định các dự án cùng loại. Nếu làm được như vậy sẽ nâng cao được chuyên môn của các cán bộ thẩm định và từ đó nâng cao hơn nữa chất lượng thẩm định thẩm định tài chính dự án đầu tư.

Trình độ kinh nghiệm của cán bộ thẩm định.

Nhân tố con người là nhân tố hàng đầu, quyết định sự thành bại của mọi lĩnh vực. VDB có một đội ngũ cán bộ thẩm định rất năng động, sáng tạo, có ý thức trách nhiệm cao trong công việc, ham học hỏi, vững vàng về chuyên môn. Mặc dù vậy hầu hết các cán bộ thẩm định đều là những người có tuổi đời còn rất trẻ nên kinh nghiệm thực tế còn nhiều hạn chế, điều này phần nào ảnh hưởng đến yêu cầu phức tạp của thẩm định. Bên cạnh đó, hầu hết các cán bộ thẩm định đều tốt nghiệp các trường thuộc các khối kinh tế nên họ không có nhiều kiến thức về kỹ thuật. Điều này cũng gây khó khăn cho các cán bộ trong việc thẩm định các yếu tố kỹ thuật của dự án dẫn đến có thể đánh giá không chính xác các hạng mục chi phí trong tổng vốn đầu tư, làm giảm chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư.

CHƯƠNG 3.

GIẢI PHÁP NHẰM THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ VAY VỐN CỦA CHI NHÁNH NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN TUYÊN QUANG

3.1. Mục tiêu và định hướng thẩm định tài chính dự án đầu tư vay vốn của Chi nhánh Ngân hàng phát triển Tuyên Quang

3.1.1. Mục tiêu

Chất lượng, hiệu quả, an toàn, rủi ro thấp trong hoạt động tín dụng chỉ có được khi thẩm định dự án được nâng cao, đặc biệt đối với nội dung thẩm định Dự án đầu tư. Vì vậy, để đạt được điều đó thẩm định phải được đặt đúng vị trí của nó dưới sự chỉ đạo chặt chẽ của các cấp lãnh đạo, có cơ chế quy trình toàn diện và đồng bộ kết hợp quy trình công nghệ tạo thành một tổng thể giải pháp mang tính chiến lược trong định hướng phát triển cũng như điều hành. Củng cố và phát triển công tác này trong thời gian tới là mục tiêu hàng đầu của Chi nhánh Ngân hàng phát triển Tuyên Quang.

3.1.2. Định hướng hoàn thiện

Hoàn thiện thẩm định tài chính dự án là việc cần thiết và quan trọng để phát triển một cách hiệu quả hoạt động cho vay theo dự án. Nhận thức rõ tầm quan trọng, Chi nhánh đã đưa ra những mục tiêu cụ thể đối với thẩm định tài chính dự án trong cho vay ở thời gian tới:

- Nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của hoạt động thẩm định tài chính dự án.

- Hoàn thiện quy trình, phương pháp và nội dung thẩm định tài chính dự án

- Thực hiện việc thẩm định tài chính dự án một cách nhanh nhạy, có chất lượng nhằm đáp ứng kịp thời cho nhiệm vụ kinh doanh của các Chi nhánh nói riêng và toàn hệ thống nói chung.

- Tất cả các dự án trong quá trình thẩm định phải được kiểm tra thực tế tại doanh nghiệp và nơi thực hiện dự án.

- Hạn chế cho vay đối với các dự án lớn, thời gian thu hồi vốn dài, hướng đầu tư vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ, kinh tế nông nghiệp.

- Kiên quyết không cho vay đối với những đơn vị làm ăn kém hiệu quả, phương án sản xuất kinh doanh không rõ rang, có nợ quá hạn đối với ngân hàng.

- Không tập trung cho vay vào một doanh nghiệp hoặc một nhóm khách hàng có liên quan hoặc quá tập trung vào một ngành nghề, nhằm hạn chế tới mức thấp nhất những rủi ro có thể xảy ra.

- Mức cho vay đối với các dự án cần gắn với xác định hạn mức tín dụng đối với một số tổng công ty lớn và một số ngành hàng cụ thể để tăng cường dự báo, kiểm soát tín dụng.

- Nâng cao trình độ, kỹ năng, phương pháp thẩm định cho đội ngũ cán bộ làm thẩm định.

3.2. Giải pháp thẩm định tài chính dự án đầu tư vay vốn

3.2.1. Hoàn thiện quy trình thẩm định tài chính dự án đầu tư vay vốn

- Trong tiến hành thẩm định, cán bộ thẩm định cần tuân thủ các nguyên tắc như: nguyên tắc giá trị thời gian của tiền, các nguyên tắc trong xác định dòng tiền của dự án, sự phù hợp giữa dòng tiền và lãi suất chiết khấu.

- Cán bộ thẩm định cần luôn chú ý tiền có giá trị theo thời gian, một đồng ngày hôm nay có giá trị hơn một đồng ngày mai. Do đó, khi tính toán các chỉ tiêu cần sử dụng dòng tiền đã được hiện tại hóa về thời điểm hiện tại.

- Khi xác định dòng tiền và lãi suất chiết khấu, cán bộ thẩm định cần chú ý đến sự phù hợp trong cách tính của hai yếu tố này. Nếu dòng tiền được xác định theo quan điểm vốn chủ sở hữu, lãi suất chiết khấu được sử dụng trong tính toán các chỉ tiêu tương ứng phải là chi phí vốn chủ sở hữu. Trong khi đó, nếu dòng tiền của dự án được xác định theo quan điểm chủ vốn đầu tư, tỷ suất chiết khấu phải là chi phí vốn bình quân gia quyền…

- Nếu nhân tố tiết kiệm thuế nhờ lãi vay được đưa vào chi phí lãi vay trong việc tính toán dòng tiền của dự án thì khi tính lãi suất chiết khấu cũng

cần tính đến nhân tố này. Cần chú ý việc xác định dòng tiền đúng theo nguyên tắc, có tính đến chi phí cơ hội và bỏ qua chi phí chìm.

Áp dụng linh hoạt phương pháp thẩm định tài chính dự án

Về lý thuyết, có rất nhiều phương pháp để thẩm định DAĐT: Phương pháp thẩm định tuần tự, Phương pháp so sánh, Phương pháp phân tích độ nhạy, Phương pháp triệt tiêu rủi ro và dự báo. Mỗi phương pháp đều có ưu điểm và hạn chế riêng, vì vậy khi thẩm định cần căn cứ ưu điểm, nhược điểm của từng phương pháp để áp dụng vào từng nội dung thẩm định phù hợp, hiệu quả và tiết kiệm thời gian, chi phí.

Trong thời gian nghiên cứu luận văn, Chi nhánh Ngân hàng Phát triển Tuyên Quang thẩm định các dự án chủ yếu bằng phương pháp thẩm định tuần tự và so sánh, đây là phương pháp thẩm định truyền thống. Việc áp dụng các phương pháp khác còn ít và rất hạn chế, vì thế kết quả thẩm định chưa phân tích sâu về nguyên nhân, cũng như ý nghĩa của các chỉ số điều này làm ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thẩm đinh. Để nâng cao chất lượng thẩm định dự án, Chi nhánh Ngân hàng Phát triển Tuyên Quang cần xây dựng quy định và hướng dẫn phương pháp thẩm định dự án đầu tư. Cụ thể:

Ngân hàng cần xây dựng quy định cụ thể về phương pháp thẩm định chủ đạo đối với từng loại hình dự án, quy mô dự án và nội dung thẩm định cụ thể của mỗi dự án. Quy định về phương pháp thẩm định phải rõ ràng, cụ thể có ví dụ minh họa cho từng trường hợp cụ thể. Hướng dẫn chi tiết về việc phối hợp các phương pháp thẩm định trong cùng một dự án. Từ đó từng bước thay đổi tư duy thẩm định theo lối mòn kinh nghiệm đơn thuần là sử dụng phương pháp thẩm định truyền thống giản đơn đang áp dụng như hiện nay, tạo ra cho cán bộ thẩm định tư duy hệ thống về phương pháp thẩm định DAĐT cũng như cách vận dụng linh hoạt tuỳ vào tính chất và quy mô của từng DAĐT cụ thể khi thẩm định…

Ngoài phương pháp thẩm định theo tuần tự và phương pháp so sánh, cán

bộ thẩm định cần sử dụng kết hợp các phương pháp phân tích độ nhạy, phương pháp dự báo để có những nhận xét, đánh giá tổng thể về tài chính DAĐT và những tác nhân ảnh hưởng không tốt đến hiệu quả tài chính DAĐT từ đó đề xuất biện pháp quản lý rủi ro.

Tuy nhiên, để làm tốt điều này, ngân hàng cần có hệ thống cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời cùng với các điều kiện hỗ trợ kỹ thuật như: phần mềm phân tích, xây dựng các mô hình… Từng bước đưa ra những phương pháp thẩm định phân tích có tính ứng dụng cao để cán bộ thẩm định tiếp cận và vận dụng hiệu quả.

3.2.2. Hoàn thiện nội dung thẩm định tài chính dự án đầu tư vay vốn

- Xác định chính xác thời gian cần thiết cho viêc thẩm định: Thẩm định tài chính dự án đầu tư là một khâu phức tạp nhưng có ý nghĩa quyết định đến kết quả thẩm định dự án. Do đó, khi thực hiện thẩm định cần đặc biệt chú ý, các chỉ tiêu cần được xem xét kỹ lưỡng và sử dụng các thông số đầu vào một cách hợp lý. Chính vì vậy về thời gian thẩm định không nên được giảm bớt bằng những quy định hay áp đặt mà phải bằng chính những tích cực của ngân hàng trong việc hỗ trợ thẩm định.

- Thẩm định tính đúng đắn dòng tiền của dự án: việc dự tính doanh thu và các loại chi phí là rất quan trọng. Để xác định dòng tiền một cách chính xác cần có phương pháp ước lượng doanh thu, chi phí tốt. Đối với các dự án mở rộng sản xuất kinh doanh, việc xác định doanh thu, chi phí hoạt động của dự án trong những năm về sau đã được tính toán căn cứ trên kết quả hoạt động từ quá khứ. Tuy nhiên, việc dự tính cần phải tính đến những tác động của thay đổi môi trường kinh doanh, mức giá cả của thị trường. Những yếu tố này có thể tác động khá nhiều đến chi phí đầu vào cũng như giá bán sản phẩm. Đối với những dự án đầu tư sản xuất mới, doanh nghiệp chưa có kết quả kinh doanh trong quá khứ để làm căn cứ dự toán, do đó cán bộ thẩm định cần xem xét dựa trên hoạt động của các đơn vị đã từng hoạt động trong ngành, lĩnh

vực đó. Đồng thời, khi tiến hành dự tính doanh thu, chi phí dựa trên kết quả hoạt động của các doanh nghiệp khác cần có sự đối chiếu và điều chỉnh sao cho phù hợp với đặc tính riêng của doanh nghiệp đang thực hiện dự án.

- Thẩm định xác định chi phí của dự án cần được tham khảo theo những quy định của Bộ tài chính và các cơ quan hữu quan. Trong các chi phí của dự án, việc xem xét chi phí khấu hao cần được xem xét đối chiếu với những văn bản quản lý kinh tế mới nhất của Nhà nước để đảm bảo tính hợp lý, hợp pháp, chính xác trong tính toán. Mức khấu hao cần được xem xét có phù hợp hay không với từng lĩnh vực hoạt động của dự án, lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp, tránh tình trạng doanh nghiệp áp dụng mức khấu hao nhanh để tránh nghĩa vụ nộp thuế. Mặt khác, khấu hao là một nguồn trả nợ của dự án, do đó cần xem xét tính phù hợp của mức khấu hao và mức độ tiêu thụ sản phẩm của dự án. Nếu khấu hao được khuếch đại một cách thiếu hợp lý thì nguồn trả nợ của dự án cũng vì thế mà không đáng tin cây.

- Xác định và lựa chọn tỷ suất chiết khấu dòng tiền cho phù hợp.

Theo lý thuyết giá trị thời gian của tiền, một khoản tiền tại thời điểm hiện tại sẽ được coi là có giá trị hơn khoản tiền tương tự trong tương lai. Do vậy cẩn chiết khấu các chi phí và lợi ích của dự án về thời điểm hiện tại để đánh giá. Vấn đề là sử dụng tỷ lệ chiết khấu nào là phù hợp để đánh giá hiệu quả dự án.

Trong thẩm định hiệu quả tài chính dự án nói chung, tỷ suất chiết khấu thường được sử dụng là lãi suất tiền gửi hoặc các khoản vay hoặc tỷ suất do cơ quan thẩm định hoặc cơ quan tài trợ cho vay quy định. Song để thẩm định hiệu quả tài chính một cách khách quan cần lựa chọn sử dụng tỷ suất thích hợp.

Thông thường, một dự án sẽ được tài trợ bởi nhiều nguồn vốn khác nhau, do đó, một cách phù hợp nhất, lãi suất chiết khấu phải là bình quân các chi phí huy động từ các nguồn tài trợ dự án. Để xác định được con số này, cán bộ thẩm định cần xem xét xác định các chi phí huy động thành phần (chi phí nợ