Tăng cường thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI vào tỉnh Nghệ An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN



ĐẶNG THÀNH CƯƠNG

TĂNG CƯờNG THU HúT VốN ĐầU TƯ TRựC TIếP NƯớC NGOàI (FDI)

VàO TỉNH NGHệ AN

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI – 2012

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN



ĐẶNG THÀNH CƯƠNG

TĂNG CƯờNG THU HúT VốN ĐầU TƯ TRựC TIếP NƯớC NGOàI (FDI)

VàO TỉNH NGHệ AN

Chuyên ngành : KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Mã số: 62.31.12.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN THỊ BẤT

HÀ NỘI – 2012

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực, các số liệu trong luận án có nguồn gốc rõ ràng.

Tác giả

Đặng Thành Cương

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

MỤC LỤC ii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT v

DANH MỤC CÁC BẢNG vi

DANH MỤC CÁC BIỂU vii

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO ĐỊA PHƯƠNG 10

1.1 TỔNG QUAN VỀ VỐN CHO ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN 10

1.1.1 Đầu tư và đầu tư phát triển 10

1.1.2 Nguồn vốn cho đầu tư phát triển 12

1.2 VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI 16

1.2.1 Khái niệm và đặc điểm của vốn FDI 16

1.2.2 Các hình thức đầu tư vốn trực tiếp nước ngoài 19

1.2.3 Những tác động của vốn FDI đối với nền kinh tế 23

1.3 THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO ĐỊA PHƯƠNG 42

1.3.1 Khái niệm và quan điểm trong thu hút vốn FDI vào địa phương 42

1.3.2 Chính sách thu hút vốn FDI vào địa phương 44

1.3.3 Cơ cấu thu hút vốn FDI vào địa phương 47

1.4 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO ĐỊA PHƯƠNG 50

1.4.1 Nhân tố từ môi trường kinh tế vĩ mô 50

1.4.2 Nhân tố nội tại của địa phương tiếp nhận vốn FDI 54

1.4.3 Nhân tố liên quan đến các nhà đầu tư nước ngoài 57

1.5 KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ NƯỚC CHÂU Á VÀ CÁC TỈNH, THÀNH PHỐ TẠI VIỆT NAM TRONG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI 61

1.5.1 Kinh nghiệm của một số nước Châu Á 61

1.5.2 Kinh nghiệm của các tỉnh, thành phố tại Việt Nam 67

1.5.3 Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Nghệ An 74

Kết luận chương 1 80

Chương 2: THỰC TRẠNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO TỈNH NGHỆ AN 81

2.1 ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ, XÃ HỘI TỈNH NGHỆ AN ẢNH HƯỞNG ĐẾN THU HÚT VỐN FDI 81

2.1.1 Đặc điểm tự nhiên 81

2.1.2 Dân số, giáo dục và đào tạo 81

2.1.3 Cơ sở hạ tầng kỹ thuật của tỉnh Nghệ An 82

2.1.4 Kinh tế Nghệ An 83

2.2 THỰC TRẠNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO TỈNH NGHỆ AN 84

2.2.1 Chính sách thu hút vốn FDI của tỉnh Nghệ An 84

2.2.2 Tình hình vốn FDI vào tỉnh Nghệ An 89

2.2.3 Hiệu quả sử dụng vốn FDI tại tỉnh Nghệ An 101

2.3 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ TÌNH HÌNH THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO TỈNH NGHỆ AN 112

2.3.1 Những thành công trong thu hút vốn FDI vào tỉnh Nghệ An 112

2.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân 121

Kết luận chương 2 143

Chương 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO TỈNH NGHỆ AN 144

3.1 CƠ HỘI, THÁCH THỨC VÀ ĐỊNH HƯỚNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI VÀO TỈNH NGHỆ AN 144

3.1.1 Bối cảnh kinh tế thế giới 144

3.1.2 Xu hướng của dòng vốn FDI trên toàn cầu 145

3.1.3 Cơ hội và thách thức đối với Nghệ An trong thu hút vốn FDI 146

3.1.4 Định hướng thu hút vốn FDI vào tỉnh Nghệ An 152

3.2 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO TỈNH NGHỆ AN 157

3.2.1 Tăng cường đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật tạo sự hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài 157

3.2.2 Thúc đẩy hoạt động xúc tiến thu hút vốn FDI 160

3.2.3 Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch 162

3.3.4 Phát triển công nghiệp hỗ trợ 163

3.2.5 Cải cách thủ tục hành chính 165

3.2.6 Đầu tư phát triển nguồn nhân lực 166

3.2.7 Đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra, thực hiện các biện pháp chống chuyển giá 168

3.2.8 Cần thực hiện việc đánh giá hiệu quả sử dụng vốn FDI tại địa phương bằng các mô hình kinh tế lượng 170

3.3 KIẾN NGHỊ 175

3.3.1 Đối với Quốc Hội 175

3.3.2 Đối với Chính Phủ và các Bộ ngành có liên quan 176

Kết luận chương 3 179

KẾT LUẬN 180

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ 182

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 183

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

KÝ HIỆU

NỘI DUNG
FDI	Đầu tư trực tiếp nước ngoài
BCC	Hợp đồng hợp tác kinh doanh
BOT	Hợp đồng xây dựng-kinh doanh và chuyển giao
BTO	Hợp đồng xây dựng-chuyển giao và kinh doanh
BT	Hợp đồng xây dựng và chuyển giao
PPP	Hợp tác công – tư
ODA	Hỗ trợ phát triển chính thức
MNCs	Các công ty đa quốc gia
TNCs	Các công ty xuyên quốc gia
R&D	Nghiên cứu và triển khai
OECD	Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế
WTO	Tổ chức thương mại thế giới
UNCTAD	Diễn đàn Thương mại và Phát triển của Liên hiệp quốc
IMF	Quỹ tiền tệ quốc tế
WB	Ngân hàng thế giới
VTH	Vốn thực hiện
VĐK	Vốn đăng ký
KCN, KKT, KCX	Khu công nghiệp, Khu kinh tế, Khu chế xuất
ICOR	Hệ số sử dụng vốn
UBND	Uỷ ban nhân dân
VCCI	Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam
PCI	Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh
ĐTTN	Đầu tư trong nước
VA	Giá trị gia tăng
NV	Vốn thực hiện
ĐTTN	Đầu tư trong nước
NSNN	Ngân sách nhà nước
USD	Đồng đô la Mỹ
VND	Đồng tiền Việt Nam
ASEAN	Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á
AFTA	Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN
EU	Liên minh châu Âu