Tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Phúc Thọ, thành phố Hà Nội

ra những cảnh báo về nguy cơ rủi ro đối với các loại hình khách hàng, các lĩnh vực kinh tế mà chi nhánh đang tham gia đầu tư vốn. Và tại các chi nhánh loại III nên thành lập Tổ quản trị RRTD.

* Các nhiệm vụ cơ bản của phòng quản trị rủi ro dự kiến như sau:

(1) Xây dựng một hệ thống quản trị rủi ro hiệu quả, trước hết phải nhận biết và xác định được các loại rủi ro mà ngân hàng có thể gặp phải thông qua phân tích đặc thù của các ngành kinh tế, các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, các loại sản phẩm, dịch vụ… Từ đó xây dựng hạn mức tín dụng đối với từng ngành kinh tế, từng vùng kinh tế và từng khu vực khách hàng; đưa ra hệ thống cảnh báo rủi ro đối với các lĩnh vực, các ngành nghề khác nhau.

(2) Giám sát, phân tích tổng thể danh mục tín dụng nhằm phát hiện mức độ tập trung tín dụng, Vì mức độ tập trung tín dụng cao sẽ khiến cho ngân hàng phải gánh chịu những biến động bất lợi trong lĩnh vực tín dụng. Bên cạnh việc giám sát từng khách hàng vay, định kỳ giám sát tổng thể thành phần và chất lượng của danh mục tín dụng. Rủi ro tín dụng hàng loạt có thể phát sinh khi có một số lớn các khoản tín dụng đều có chung những đặc điểm rủi ro tương tự nhau.

(3) Thực hiện chấm điểm xếp hạng tín dụng. Hiện tại NHNo&PTNT huyện Phúc Thọ đã thực hiện chấm điểm cá nhân, xếp hạng KH doanh nghiệp theo dự thảo qui định chấm điểm NHNo Việt Nam. Tuy nhiên việc chấm điểm, xếp hạng và sử dụng kết quả xếp hạng, chấm điểm TD còn mang tính chủ quan, hình thức. Việc xếp hạng, chấm điểm TD là do CBTD thực hiện (người trực tiếp giao dịch với KH, thẩm định, đề xuất cho vay), nên chưa thực sự khách quan.

Để việc chấm điểm, xếp hạng TD thật sự có ý nghĩa trong việc phòng ngừa và xử lý RRTD, thì cán bộ thực hiện chấm điểm, xếp hạng TD phải độc lập với bộ phận sử dụng kết quả chấm điểm, xếp hạng tín nhiệm để quyết định TD.

(4) Thực hiện thẩm định RRTD theo quy trình đã được áp dụng. Để đảm bảo

đánh giá khách quan mức độ RRTD trợ giúp cho người có thẩm quyền quyết định TD về mức độ rủi ro của khoản vay trước khi có quyết định TD cần thực hiện quy trình thẩm định RRTD đã được chuẩn hoá theo tiêu chuẩn quốc tế; Bộ phận Quản lý RRTD thực hiện thẩm định RRTD đối với KH vay mới, các khoản vay lớn, các khoản vay phức tạp do lãnh đạo quy định, đồng thời lập báo cáo thẩm định RRTD.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 106 trang tài liệu này.

(5) Chuẩn hoá rủi ro tín dụng theo phương pháp định lượng: Việc định lượng rủi ro có ý nghĩa quan trọng trong việc cấp tín dụng cho khách hàng vay vốn, nó cho phép lượng hoá được những rủi ro có thể xảy ra đối với một khoản vay cụ thể và đối với cả danh mục cho vay của ngân hàng. Nếu rủi ro lượng hoá ở mức chấp nhận được, ngân hàng sẽ cấp tín dụng; trường hợp nếu rủi ro quá cao thì ngân hàng sẽ từ chối đầu tư. Hiện nay, mô hình dự đoán rủi ro được nhiều nước trên thế giới sử dụng là mô hình "giá trị có khả năng chịu rủi ro" - Value at Risk (VaR) dùng để dự đoán khả năng rủi ro theo định kỳ dựa trên số liệu thống kê lịch sử và một số yếu tố khác như tần số mất mát, độ tin tưởng của mô hình, các yếu tố tác động khác…được tính toán bằng phần mềm tin học. Tất nhiên, đây là mô hình hỗ trợ cho việc dự đoán rủi ro và phát hiện rủi ro sớm, nhưng không nên dựa hoàn toàn vào chúng vì mọi mô hình đều dựa trên các giả định trước, mô hình sẽ không còn chính xác khi điều kiện kinh tế thay đổi làm các giả định không còn phù hợp nữa.

3.2.10. Kết hợp chặt chẽ với chính quyền, đoàn thể tại địa phương

Trong cơ cấu dư nợ của NHNo&PTNT huyện Phúc Thọ, tỷ lệ cho vay qua tổ nhóm chiếm tỷ trọng thấp trên tổng dư nợ. Việc đầu tư vốn theo mô hình này góp phần mở rộng màng lưới hoạt động ngân hàng, duy trì và phát triển thị phần ở khu vực nông thôn trên cơ sở tiết giảm chi phí nhân lực, vật lực và từng bước thực hiện công tác xã hội hoá hoạt động ngân hàng. Để hiệu quả hoạt động cho vay qua tổ nhóm nâng cao thì việc hết sức quan trọng là sự

tạo điều kiện giũp đỡ từ chính quyền địa phương từ việc thành lập các tổ nhóm cho đến quan tâm chỉ đạo hoạt động của các hội, tổ nhóm như hội phụ nữ, hội nông dân, tổ vay vốn …khi chất lượng các tổ nhóm vay vốn nâng cao đồng nghĩa với việc đồng vốn ngân hàng được sử dụng đúng mục đích, đảm bảo hiệu quả kinh tế và thu hồi vốn. Hơn nữa trong điều kiện khuân khổ pháp lý về bảo đảm tiền vay chưa hoàn chỉnh (khả năng chuyển nhượng thấp, quyền sử dụng đất chưa được cấp giấy chứng nhận đầy đủ, thủ tục phát mại tài sản nhiều bất cập) phải thực sự coi trọng khâu thẩm định, kết hợp chặt chẽ với chính quyền, đoàn thể trong quá trình cho vay để nắm bắt thông tin khách hàng. Từ thực tế cho thấy, chính quyền, tổ chức đoàn thể có vai trò quan trọng trong việc giúp ngân hàng lựa chọn đối tượng cho vay, xác định tài sản thế chấp, cung cấp thông tin ngăn ngừa sử dụng vốn sai mục đích. Vì vậy, trong trường hợp cho vay không có bảo đảm bằng tài sản cũng như xử lý phát mại tài sản để thu hồi nợ rất cần sự hỗ trợ tích cực từ phía đoàn thể, chính quyền địa phương.

3.2.11 . Hoàn thiện các giải pháp xử lý rủi ro, nợ xấu

Các khoản nợ xấu, nợ đã xử lý rủi ro tín dụng của NHNo&PTNT huyện Phúc Thọ chiếm một tỷ trọng đáng kể (như đã trình bày ở chương II), cho nên việc phân tích đánh giá khả năng thu hồi và giao kế hoạch thu hồi nợ cho CBTD phải là việc làm thường xuyên. Để làm tốt hơn vấn đề này, cần tập trung vào những nội dung sau:

- Xây dựng kế hoạch thu hồi nợ xấu, nợ đã xử lý rủi ro trong toàn NHNo&PTNT huyện Phúc Thọ theo năm, chia ra các quý; giao chỉ tiêu thu hồi nợ xấu, nợ đã xử lý rủi do cho các chi nhánh, đây là chỉ tiêu bắt buộc thực hiện và là cơ sở quyết định việc chi lương kinh doanh đối với các đơn vị.

- Tăng cường hoạt động tổ xử lý nợ xấu, nợ đã xử lý rủi ro, bằng cách thành lập ban chỉ đạo thu hồi nợ xấu, nợ XLRR để chỉ đạo các Phòng trực thuộc phân tích nợ xấu, nợ đã xử lý rủi ro và giải quyết kịp thời các khó khăn vướng mắc của các Phòng; tại các Phòng trực thuộc tổ xử lý nợ xấu, nợ đã xử

lý rủi ro phải thực hiện phân tích từng khoản nợ khó đòi để giao chỉ tiêu thu nợ cho CBTD.

- Đề nghị với các cơ quan bảo vệ pháp luật, chính quyền địa phương tiếp tục phối hợp thu hồi các khoản nợ đọng, nợ khó đòi do nguyên nhân khách hàng có dấu hiệu lừa đảo, trây ỳ (kể cả việc khởi kiện).

- Cuối cùng phải xây dựng được cẩm nang hướng dẫn thu hồi nợ xấu, phải thực hiện tập huấn và hướng dẫn thực hiện đến từng CBTD, trong cẩm nang đó qui định cụ thể qui trình, biện pháp và cách thức xử lý nợ xấu, các điều kiện áp dụng đối với từng biện pháp. Ban chỉ đạo thu hồi nợ xấu tại chi nhánh phải là đầu mối trong việc hướng dẫn thực hiện, các CBTD và thành viên tổ xử lý nợ xấu thực thi trên cơ sở kết quả phân tích nợ hàng tháng, quí, năm.

3.2.12. Phối hợp hoạt động ngân hàng và bảo hiểm nhằm hạn chế rủi ro của ngân hàng

Bảo hiểm là một lĩnh vực hoạt động không thể thiếu trong xã hội hiện đại. Các hình thức bảo hiểm càng phong phú đa dạng thì tổn thất đối với các tổ chức và cá nhân trong xã hội sẽ càng ít đi. Khi nền kinh tế có bước phát triển khá, các ngân hàng và doanh nghiệp bảo hiểm đều theo xu hướng kinh doanh đa năng, hình thành các tập đoàn tài chính ngân hàng - bảo hiểm, thì việc phối hợp các hoạt động ngân hàng và bảo hiểm tất yếu được đặt ra. Để nâng cao hiệu quả việc bảo hiểm nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng thì một số biện pháp cần sử dụng là: (1) Các doanh nghiệp bảo hiểm nghiên cứu triển khai rộng rãi các sản phẩm bảo hiểm đặc thù trong hoạt động ngân hàng như: bảo hiểm cho người gửi tiền, bảo hiểm bảo vệ khoản vay; (2) Phối hợp trong việc bán sản phẩm bảo hiểm cho các khách hàng vay tiền của ngân hàng. Các công ty bảo hiểm trong đó có công ty bảo hiểm NHNo&PTNT Việt Nam cần tiếp cận thị trường tín dụng ngân hàng trong đó đặc biệt coi trọng tín dụng của NHNo&PTNT, thường xuyên tổ chức thăm dò khảo sát nhu cầu người vay để phát triển các sản phẩm bảo hiểm hỗ trợ cho hoạt động tín dụng; (3) đẩy mạnh

hoạt động bảo hiểm nông nghiệp khi hiện nay đối tượng cho vay của NHNo&PTNT Việt Nam phần lớn là lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn nên các loại hình bảo hiểm nông nghiệp sẽ giúp cho ngân hàng giảm được những tổn thất khi rủi ro xảy ra.

3.3. KIẾN NGHỊ

3.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ, các Bộ ngành liên quan

- Khung khổ pháp lý cho hoạt động ngân hàng về cơ bản đã được tạo lập. Tuy nhiên, trong thời gian qua còn tồn tại nhiều bất cập do vậy đề nghị cần hoàn thiện các ngành luật và các văn bản dưới luật có liên quan để tạo môi trường pháp lý vững chắc cho hoạt động ngân hàng đặc biệt hoàn chỉnh hệ thống các văn bản pháp lý liên quan đến việc xử lý phát mại tài sản thế chấp nhằm tạo thế chủ động hơn cho ngân hàng trong vấn đề xử lý tài sản thế chấp khi người vay không còn khả năng thanh toán nợ hoặc không có thiện chí trả nợ.

- Tiếp tục đưa ra các giải pháp cơ cấu lại nền kinh tế, tập trung thúc đẩy hoạt động đầu tư, củng cố và phát triển hệ thống tài chính, thị trường chứng khoán và hệ thống ngân hàng.

- Hoàn thiện và nâng cao năng lực tư vấn với ủy ban giám sát tài chính quốc gia nhằm giúp Chính phủ điều hành nền kinh tế vĩ mô nói chung và thị trường tài chính ngân hàng nói riêng.

- Tiếp tục chỉ đạo các bộ ngành liên quan trong việc thống nhất cấp một loại giấy chung liên quan đến quyền sử dụng đất và nhà ở để tạo điều kiện ngân hàng nhận tài sản thế chấp và thanh lý phát mại tài sản thế chấp.

- Chính phủ sớm hoàn thiện việc qui hoạch vùng miền với cơ cấu kinh tế hợp lý nhằm phát huy tối đa lợi thế so sánh của từng địa phương và tránh việc sản xuất và đầu tư dàn trải không hiệu quả, đây cũng là cơ sở đề ngân hàng NHNo&PTNT xây dựng được một đề án tín dụng đảm bảo tính dài hạn. Trong đó chi nhánh NHNo&PTNT huyện Phúc Thọ sẽ tập chung đầu tư vốn

vào những ngành nghề mà tỉnh có lợi thế so sánh nhằm giảm rủi ro và phát huy hiệu quả kinh tế địa phương.

- Chính sách tam nông được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm. Do đó song song với việc đầu tư cho Nông nghiệp, Nông thôn và Nông dân thì Chính phủ và các bộ ngành cần quan tâm hơn nữa đến hiệu quả vốn vay của Nông dân, khi xảy ra rủi ro do nguyên nhân khách quan như thiên tai, bão lũ, biến động quá lớn chi phí đầu vào hoạt động nông nghiệp đề nghị Chính phủ có những hỗ trợ để xử lý thiệt hại, đồng thời giúp ngân hàng giảm thiểu được rủi ro tín dụng

3.3.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Nâng cao chất lượng hoạt động của trung tâm thông tin tín dụng

Trung tâm thông tin tín dụng (CIC) là một trong những kênh thông tin giúp ngân hàng đối phó với vấn đề thông tin không cân xứng từ đó góp phần nâng cao chất lượng phân tích tín dụng. CIC có nhiệm vụ thu thập thông tin về doanh nghiệp và các thông tin khác có liên quan đến hoạt động kinh doanh tiền tệ, dịch vụ ngân hàng từ các tổ chức tín dụng, các cơ quan hữu quan, các cơ quan thông tin trong và ngoài nước, các văn bản quy phạm pháp luật. Trên cơ sở đó, cung cấp thông tin đáp ứng yêu cầu của tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, thông tin tín dụng mà trung tâm cung cấp trong những năm qua vẫn chưa đáp ứng được cả về mặt số lượng và chất lượng. Đây là một nguyên nhân làm hạn chế khả năng phân tích tín dụng của các NHTM Việt Nam hiện nay.

Chính vì vậy, CIC không những phải mở rộng quy mô thông tin mà còn phải nâng cao chất lượng thông tin cung cấp. Để làm được điều này, NHNN cần phải thực hiện các biện pháp sau:

Phối hợp chặt chẽ với các NHTM, trung tâm thông tin của các cán bộ, các cơ quan quản lý nhà nước về doanh nghiệp, để thu thập thêm các thông tin về những doanh nghiệp hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam (kể cả doanh nghiệp chưa có quan hệ tín dụng với ngân hàng). Trên cơ sở đó, CIC sẽ sắp

xếp, phân loại các thông tin để khi cần có thể cung cấp cho các NHTM một cách nhanh chóng và chính xác nhất.

Sửa đổi bổ sung quy chế tổ chức hoạt động của CIC theo hướng bắt buộc các ngân hàng thành viên cần thực hiện đúng vai trò, trách nhiệm của mình khi tham gia cung cấp và khai thác thông tin từ CIC. Có các biện pháp xử lý đối với các tổ chức tín dụng không thực hiện đúng quy định về thông tin, cung cấp thông tin sai lệch hoặc gây nhiễu thông tin.

Liên hệ với các tổ chức thông tin quốc tế, các ngân hàng nước ngoài nhằm khai thác thông tin về các đối tác nước ngoài có ý định đầu tư tại Việt Nam, để kịp thời phát hiện và ngăn ngừa rủi ro khi các ngân hàng Việt Nam cho khách hàng nước ngoài vay vốn.

Hoàn thiện mô hình thanh tra theo ngành dọc từ trung ương đến với cơ sở và có sự độc lập tương đối về điều hành và hoạt động nghiệp vụ trong tổ chức bộ máy

Công tác thanh tra hoạt động tín dụng cần thực hiện thường xuyên hơn và nâng cao trình độ đội ngũ thanh tra viên để có khả năng phát hiện kịp thời các sai sót, xu hướng lệch lạc trong phân tích tín dụng... để chỉ đạo và phòng ngừa, chỉnh sửa và khắc phục triệt để. Quá trình thanh tra cần phòng ngừa xu hướng cạnh tranh không lành mạnh, buông lỏng các điều kiện tín dụng dẫn tới nguy cơ rủi ro trong hoạt động tín dụng của không chỉ một ngân hàng mà cả hệ thống.

3.3.3. Đối với UBND huyện Phúc Thọ

- Cụ thể hóa các định hướng phát triển của tỉnh thành chương trình kế hoạch cụ thể tạo điều kiện cho hoạt động tín dụng tại chi nhánh NHNo&PTNT huyện Phúc Thọ có định hướng đầu tư tốt và góp phần hạn chế rủi ro.

- Tiếp tục triển khai kết cấu hạ tầng các Khu công nghiệp, cụm công nghiệp trọng điểm đúng tiến độ, có chính sách khuyến khích đầu tư hấp dẫn, chính sách thu thuế sử dụng đất thuê hợp lý, mở rộng đào tạo lực lượng lao

động có tay nghề cao, nâng cấp cơ sở hạ tầng, giao thông … nhằm thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài huyện , các tỉnh đến đầu tư tại huyện nhà.

- Triển khai thực hiện kịp thời các thông tư liên bộ có liên quan đến hoạt động NH, chỉ đạo cơ sở các ban ngành ,UBND các xã , thị trấn phối kết hợp chặt chẽ với NH trên địa bàn trong việc cho vay, thu hồi nợ, xử lý tài sản bảo đảm, …

3.3.4. Đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt

Nam

- NHNo&PTNT Việt Nam cần bổ sung, hoàn thiện và đẩy nhanh tiến

trình tái cơ cấu cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh hiện nay. Việc đẩy nhanh tiến trình thực hiện đề án tái cơ cấu giúp ngân hàng cải cách bộ máy quản trị điều hành từ trung ương xuống các chi nhánh tỉnh thông suốt và linh hoạt.

- Trong chiến lược kinh doanh, NHNo&PTNT Việt Nam cần sớm đưa ra những hạn mức tín dụng theo ngành, thành phần kinh tế và hạn mức cho một khách hàng theo từng ngành phù hợp với xu hướng phát triển của ngành, thành phần kinh tế đó. Đưa ra chính sách tín dụng hợp lý trong từng thời kỳ, mức độ tăng trưởng tín dụng của ngân hàng cần được xem xét và đặt trong mức tăng trưởng chung của nền kinh tế. Mức tăng trưởng tín dụng quá lớn so với tăng trưởng kinh tế và mức độ lạm phát sẽ dẫn tới những tiềm ẩn rủi ro trong hoạt động tín dụng.

- Vấn đề động viên khuyến khích CBTD có năng lực và xử lý trách nhiệm đối với CBTD trong quy định nghiệp vụ cho vay của NHNo&PTNT Việt Nam đến nay vẫn chưa có quy định cụ thể do vậy, NHNo&PTNT Việt Nam sớm có hướng dẫn thực hiện nhằm đề cao hơn nữa trách nhiệm cá nhân để từ đó nâng cao hiêụ quả đầu tư tín dụng.

- Xây dựng quy trình quản trị rủi ro tín dụng theo đúng thông lệ quốc tế cho toàn hệ thống; chỉ đạo các chi nhánh cấp I như Hà Tây thành lập phòng