Nguồn Nhân Lực Làm Cntt Và Tmđt Của Các Doanh Nghiệp

Hình PL.2: Tỷ lệ ứng dụng các phần mềm CNTT và TMĐT của các DNVN năm 2011

Nguồn: Báo cáo TMĐT, Bộ Công thương, 2011, trang 65

2. Nguồn nhân lực làm CNTT và TMĐT của các doanh nghiệp

Cuộc điều tra về TMĐT của Bộ Công Thương cũng cho biết, so với năm 2003 và 2004, tình hình đào tạo CNTT và TMĐT trong DN đã có nhiều tiến bộ, xét cả về số lượng DN triển khai đào tạo cũng như tỷ trọng của đào tạo trong cơ cấu đầu tư. Nếu năm 2004 chi phí cho đào tạo chỉ chiếm bình quân 12,3% tổng chi phí CNTT của DN (tính chung cho các hạng mục mua sắm phần cứng, cài đặt và duy trì phần mềm, vận hành hệ thống, đào tạo, dịch vụ TMĐT, v.v...) [9], thì tỷ lệ này trong năm 2007 đã được nâng lên 20,5%. Năm 2004, có đến 28,6% số DN được khảo sát cho biết không tiến hành bất kỳ hình thức đào tạo CNTT nào cho nhân viên, năm 2007 tỷ lệ này chỉ còn 17,1% [9]. Có thể thấy DN đang ngày càng nhận thức rõ vai trò con người trong việc khai thác hiệu quả các ứng dụng CNTT - TMĐT và có sự đầu tư thích đáng cho nhân tố này.

Với ưu thế tiết kiệm chi phí và đem lại hiệu quả tức thời do gắn liền với yêu cầu công việc của mỗi nhân viên, hình thức đào tạo tại chỗ vẫn là một lựa chọn phổ biến (theo kết quả điều tra 3 năm liên tiếp từ 2005 đến 2007, tỷ lệ DN áp dụng hình thức đào tạo này luôn ở mức trên dưới 60%). Tuy nhiên, số DN kết hợp được một cách bài bản mô hình “vừa học vừa làm” với các phương thức đào tạo khác đang ngày càng gia tăng. So với 9% DN mở lớp đào tạo và 31% DN gửi nhân viên đi tham gia các khóa học ngắn hạn về CNTT năm 2004, con số 12% và 38% của năm 2007 cho thấy một dấu hiệu đáng khích lệ về xu hướng đào tạo chuyên sâu kỹ năng CNTT - TMĐT cho người lao động trong các DN [4, trang 121].

Cũng theo số liệu điều tra của Bộ Công Thương về TMĐT, 39% DN cho biết có bố trí cán bộ chuyên trách về TMĐT, với mức trung bình là 2.7 người trong một DN, gần gấp đôi con số 1.5 người của năm 2006. Tuy nhiên, tỷ lệ DN có cán bộ chuyên trách về TMĐT không chuyển biến nhiều trong 3 năm tiếp theo, cho thấy việc tăng số cán bộ trung bình trên một đơn vị là kết quả của sự tăng cường đầu tư trong những DN đã triển khai ứng dụng TMĐT từ những năm trước. Việc gia tăng nguồn lực này là dấu hiệu cho thấy các DN đã bắt đầu đánh giá được hiệu quả mà TMĐT đem lại. Kết quả khảo sát năm 2011 cũng cho biết rằng tỷ lệ cán bộ chuyên trách về TMĐT cao nhất là ở ngành CNTT, TMĐT và ngành tài chính, thấp nhất ở ngành xây dựng và thương mại.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 250 trang tài liệu này.

Hình PL.3 : Tỷ lệ cán bộ chuyên trách về TMĐT của các DNVN, 2011

Nguồn: Báo cáo TMĐT, Bộ Công thương, 2011, trang 63

3. Đầu tư cho website của các doanh nghiệp

Với quan điểm rằng, xu thế kinh doanh hiện đại trên thế giới cũng như ở Việt Nam đòi hỏi mọi DN, dù kinh doanh trong lĩnh vực nào, quy mô DN ra sao, đều cần có website riêng, báo cáo TMĐT các năm 2010, 2011 cũng đặt một mục tiêu nghiên cứu về thực trạng đầu tư cho website của các DN. Tỷ lệ DN có website là một chỉ tiêu quan trọng để đánh giá mức độ ứng dụng TMĐT nói chung và IM nói riêng. Theo kết quả điều tra của Bộ công thương năm 2011, tính chung trên cả nước có khoảng 30% DN có website. Trong khi tỷ lệ DN có website không tăng, tỷ lệ 11% DN chưa có website nhưng dự kiến sẽ xây dựng website thậm chí còn giảm so với các năm trước. Cả hai tỷ lệ quan trọng này đều không tăng có thể do hậu quả của cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu đã tác động sâu sắc và toàn diện tới các DN Việt Nam. Các DN đã cắt giảm tới mức cao nhất chi phí kinh doanh, bao gồm các chi phí mới cho quảng cáo và đầu tư chiều sâu, kể cả cho xây dựng website. Phân tích tỷ lệ DN có website theo lĩnh vực kinh doanh, tương tự như các năm trước có thể thấy lĩnh vực CNTT và TMĐT vẫn đi tiên phong trong việc xây dựng website phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh với tỷ lệ 72% DN có website. Tỷ lệ này của năm 2010 là 63%. [8]

Nhóm DN có tỷ lệ sở hữu website cao thứ hai là nhóm các DN kinh doanh trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng và bất động sản với tỷ lệ 45%. Tỷ lệ cao các DN tài chính, ngân hàng coi trọng việc ứng dụng CNTT và TMĐT trong hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ, bao gồm cung cấp dịch vụ hỗ trợ KH thông qua website là một xu hướng rõ ràng từ nhiều năm qua. Trong khi đó, nhiều DN kinh doanh bất động sản đã khai thác tốt công cụ website để giới thiệu SP. Tỷ lệ cao các doanh nhiệp thuộc nhóm này có website phản ảnh xu hướng đó.

Một lĩnh vực khác có tỷ lệ website cao và ổn định là lĩnh vực nông, lâm, thủy sản. Có thể phán đoán các DN trong lĩnh vực này có định hướng hội nhập và xuất khẩu rất cao nên coi trọng việc xây dựng website nhằm giới thiệu hình ảnh và SP của DN. Năm 2011, có tới 37% DN trong lĩnh vực nông, lâm, thủy sản có website và 11% DN có kế hoạch xây dựng website. Các tỷ lệ này của năm 2010 là 32% và 21% [9]. Như vậy, suy thoái kinh tế hầu như không ảnh hưởng tới ứng dụng TMĐT của các DN trong lĩnh vực này. Có thể có mối tương quan chặt chẽ giữa các tỷ lệ này

với tỷ lệ tăng trưởng cao khoảng 28% của kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam năm 2011 so với năm 2010. Đáng chú ý, tỷ lệ 28% các DN thuộc nhóm kinh doanh thương mại, bán buôn, bán lẻ có website là khá thấp. Xét về vị trí tương đối qua các năm điều tra, tỷ lệ có website của nhóm DN này luôn luôn đứng ở vị trí trung bình thấp. Từ đó có thể nhận xét các DN trong lĩnh vực phân phối ở Việt Nam nói chung chưa bắt nhịp với trình độ công nghệ và quản lý hiện đại. Đây có thể là một yếu tố khiến cho chi phí phân phối hàng hóa và dịch vụ còn cao.

Trong khi tỷ lệ DN có website năm 2011 không thay đổi lớn so với các năm trước thì chất lượng các website tăng lên. Thứ nhất, điều tra về tần suất cho thấy các DN đã đầu tư cao hơn cho việc cập nhật thông tin trên website. Tỷ lệ DN có tần suất cập nhật website theo ngày, tuần và tháng tương ứng là 65%, 23% và 10%. Xét về tổng thể, tần suất cập nhật của năm 2011 tốt hơn của các năm trước đó.

Điều tra về tình hình cập nhật website của DN năm 2011 cũng cho thấy không có sự khác biệt rõ rệt giữa quy mô DN với tần suất cập nhật website. Trong khi đó, có sự khác biệt rõ ràng trong việc cập nhật website giữa các DN ở hai trung tâm kinh tế lớn là Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh với các địa phương khác.

Thứ hai, khảo sát nội dung của website theo các tiêu chí giới thiệu DN, giới thiệu SP, cho phép đặt hàng trực tuyến và cho phép thanh toán trực tuyến cho thấy có sự cải thiện rõ ràng. Tỷ lệ website có các chức năng cao hơn chức năng giới thiệu DN và SP như chức năng đặt hàng và thanh toán trực tuyến đã tăng lên đáng kể. Năm 2011 có tới 32% website có chức năng đặt hàng trực tuyến so với tỷ lệ 20% của năm 2010. Tỷ lệ website có chức năng thanh toán trực tuyến là 7%, cao hơn gấp đôi so với tỷ lệ 3% của năm 2010 [7, trang 72-77]

Như vậy, có thể đánh giá rằng, mặc dù các tỷ lệ còn thấp, song các DN Việt Nam đã dần ý thức được tầm quan trọng của CNTT và TMĐT nói chung.

PHỤ LỤC 2

BẢNG HƯỚNG DẪN PHỎNG VẤN CÁC DN

(Phần dành cho phỏng vấn cá nhân chuyên sâu về nhận thức và định hướng đầu tưcho IM)

Kính thưa Quý vị,

Chúng tôi thuộc nhóm nghiên cứu của đại học kinh tế quốc dân về đề tài “nhận thức và hoạt động ứng dụng IM trong các DN vừa và nhỏ của Việt Nam”. Mục đích của đề tài là tìm hiểu và đưa ra được khung lý thuyết cần thiết cho việc ứng dụng IM trong các điều kiện cụ thể của các DN của Việt Nam, chính vì vậy các thông tin chân thực mà quý vị cung cấp sẽ rất có giá trị với chúng tôi. Kính mong quý vị bớt chút thời gian trả lời những câu hỏi sau đây của chúng tôi. Các thông tin này chỉ được sử dụng cho mục đích nghiên cứu và hoàn toàn được giữ bí mật. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!

Câu 1:

Theo suy nghĩ của quý vị, Internet có thể ứng dụng gì vào hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN?

..................................................................................................................................................

(PROBE) Còn khả năng nào khác nữa không? Chẳng hạn, nó có giúp gì trong quá trình tìm kiếm và đánh giá đối tác của DN hay không?

..................................................................................................................................................

(PROBE) Nó còn có thể được sử dụng cho những mục đích nào khác trong các hoạt động của DN hay không, chẳng hạn như các hoạt động Marketing của DN có thể ứng dụng Internet hay không, ứng dụng như thế nào?

..................................................................................................................................................

(PROBE) Bên cạnh các lợi ích thì Internet có mang đến điều gì bất lợi cho DN không?

..................................................................................................................................................

Câu 2:

Bây giờ chúng tôi muốn xin Quý vị chia sẻ đôi chút về IM, hay còn được gọi gọi là Marketing điện tử, e- Marketing hay Marketing trực tuyến.

Xin cho biết, khi tôi nói đến những cụm từ này, Quý vị nghĩ đến điều gì?

..................................................................................................................................................

(PROBE) Còn gì khác nữa không?

..................................................................................................................................................

Câu 3:

Theo quý vị một DN làm IM nghĩa là làm những những hoạt động cụ thể nào? (Probe: Còn gì khác nữa không?)

..................................................................................................................................................

Câu 4:

Theo suy nghĩ của quý vị, một DN thích hợp để thực hiện Marketing trên mạng là một DN như thế nào?

 Có SP phù hợp với việc bán hàng trên mạng

 Có kiểu kinh doanh phù hợp với việc bán hàng trên mạng

 Không có cửa hàng hay không có khả năng tạo lập hệ thống phân phối riêng

 Ít có khả năng hoạt động và cạnh tranh trong môi trường thực, hay hoạt động trong môi trường thực thì kém hiệu quả (ví dụ, ít KH, không có khả năng cạnh tranh với các đối thủ mạnh…)

 Năng động, có tầm nhìn về xu thế hiện đại mới, thích nghi với sự thay đổi trong hành vi xã hội của con người

 Có KH ưa thích và có thói quen làm việc với máy tính và mạng

 Ý kiến khác và/hoặc giải thích rõ hơn mỗi ý

..................................................................................................................................................

Câu 4.M: (hỏi những người có chọn ý thứ nhất)

Theo quý vị DN hay loại SP như thế nào thì cần làm IM? DN hay SP nào thì không cần ?

..................................................................................................................................................

(PROBE) Liệu có DN nào kinh doanh SP hữu hình mà có thể chỉ hoạt động trên Internet là đảm bảo thành công hay không?Vì sao?

..................................................................................................................................................

(PROBE) Việc bán hàng qua mạng có thể và nên được thực hiện bới những DN như thế nào? SP hữu hình nào có thể được bán hàng qua mạng ?

..................................................................................................................................................

Câu 5:

Theo quý vị, IM có thể giúp gì cho một DN? (DN ứng dụng IM có thể nhận được những lợi ích gì từ nó)

..................................................................................................................................................

Câu 6:

Theo quý vị, để làm IM thì một DN cần có và chuẩn bị những gì ?

..................................................................................................................................................

Câu 7:

Khi nào thì một DN cần thực hiện hoạt động IM?

..................................................................................................................................................

Câu 8:

Theo Quý vị, nếu một DN có thực hiện các hoạt động IM thì bộ phận nào của DN đó đảm trách và quản lý các hoạt động này?

..................................................................................................................................................

Câu 9:

DN có nhất định phải thuê ngoài thực hiện tất cả các hoạt động IM không?

..................................................................................................................................................