BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
HOÀNG TUÂN
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý hành chính công Mã số: 62 34 82 01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH CÔNG
Có thể bạn quan tâm!
-
Quản lý nhà nước về cổ phần hóa doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội - 2 -
Nhóm Thứ Nhất: Các Nghiên Cứu Lý Luận Về Cổ Phần Hóa Và Đổi Mới Doanh Nghiệp Nhà Nước -
Nhận Định Về Kết Quả Nghiên Cứu Tổng Quan Và Những Vấn Đề Cần Tiếp Tục Nghiên Cứu Trong Luận Án
Xem toàn bộ 232 trang tài liệu này.
Hà Nội - năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
HOÀNG TUÂN
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý hành chính công Mã số: 62 34 82 01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH CÔNG
Người hướng dẫn khoa học: 1. GS. TS Đinh Văn Tiến
2. TS Lương Minh Việt
Hà Nội, năm 2016
MỤC LỤC
Tiêu đề Trang
Phần mở đầu……………………………………………………………… 2
Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài …………… 7
Chương I. Cơ sở khoa học về quản lý nhà nước đối với cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ………………………………………………………........... 23
1.1. Một số vấn đề lý luận về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước…… 23
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của doanh nghiệp nhà nước và công ty 23 cổ phần ……………………………………………………………….
1.1.1.1. Doanh nghiệp nhà nước………………………………………… 23
1.1.1.2. Công ty cổ phần ………………………………………………….. 24
1.1.2. Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước……………………………. 25
1.1.2.1. Khái niệm và bản chất …………………………………………… 25
1.1.2.2. Tính tất yếu khách quan của việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước 26
1.1.2.3. Các phương thức cổ phần hóa trên thế giới ……………………….. 27
1.1.2.4. Các tác động của cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước đến nền kinh tế
xã hội………………………………………………………………………. 29
1.2. Quản lý nhà nước về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ………… 32
1.2.1. Quan niệm về quản lý nhà nước ……………………………………. 32
1.2.1.1. Vai trò của Nhà nước đối với nền kinh tế từ một số học thuyết kinh tế
cận, hiện đại…………………………………………………… 32
1.2.1.2. Quan điểm quản lý nhà nước đối với cổ phần hóa doanh nghiệp nhà
nước ………………………………………………………………………. 35
1.2.2. Khái niệm, sự cần thiết và yêu cầu của quản lý nhà nước về cổ phần
hóa DNNN…………………………………………………………………. 36
1.2.2.1. Khái niệm ………………………………………………………….. 36
1.2.2.2. Sự cần thiết …………………………………………………………… 36
1.2.2.3. Yêu cầu ……………………………………………………………….. 37
39
1.2.3. Nội dung của quản lý nhà nước đối với cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ………………………………………………………………………
1.2.3.1. Xây dựng chương trình mục tiêu về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà
nước …………………………………………………………………………… 39
1.2.3.2. Tổ chức thực hiện chương trình mục tiêu về CPH DNNN…………….. 41
1.2.3.3. Kết quả chương trình mục tiêu về CPH DNNN……………………….. 43
44
1.2.4. Tiêu chí đánh giá kết quả quản lý nhà nước về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước……………………………………………………………….
1.2.4.1. Tiêu chí cân đối về quyền và nghĩa vụ giữa các bên trong quá trình cổ
phần hóa…………………………………………………………………….. 44
1.2.4.2. Tiêu chí ổn định về chủ trương, đường lối, chính sách, pháp lý …… 44
1.2.4.3. Tiêu chí mức độ tuân thủ pháp luật và hiện thực quyền lực nhà nước 45
1.2.4.4. Tiêu chí hiệu quả và phù hợp………………………………………… 45
1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về cổ phần hóa doanh 46
Tiêu đề Trang
nghiệp nhà nước ……………………………………………………………..
1.2.5.1. Nhân tố khách quan…………………………………………………… 46
1.2.5.2. Nhân tố chủ quan…………………………………………………….. 48
1.3. Kinh nghiệm về quản lý nhà nước đối với cổ phần hóa ………………. 49
1.3.1. Kinh nghiệm của nước ngoài………………………………………. 49
1.3.1.1. Kinh nghiệm của nước Anh………………………………………… 49
1.3.1.2. Kinh nghiệm cổ phần hóa tại Mexico ……………………………… 50
1.3.1.3. Kinh nghiệm của Trung Quốc……………………………………… 51
1.3.1.4. Kinh nghiệm của Hàn Quốc ……………………………………….. 52
1.3.2. Kinh nghiệm của một số cơ quan, địa phương trong nước………. 53
1.3.2.1. Kinh nghiệm tại Bộ Giao thông- Vận tải ………………………….. 53
1.3.2.2. Kinh nghiệm của thành phố Hồ Chí Minh …………………………. 53
1.3.3. Bài học rút ra cho Việt Nam và thành phố Hà Nội………………. 54
1.3.3.1. Đối với Việt Nam…………………………………………………… 54
1.3.3.2. Đối với thành phố Hà Nội…………………………………………… 56
Tiểu kết chương I…………………………………………………………… 58
60
Chương II. Thực trạng quản lý nhà nước về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tại thành phố Hà Nội……………………………………………
2.1. Tổng quan về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam …….. 60
60
2.1.1. Tại sao Việt Nam phải thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước…………………………………………………………………………
2.1.1.1. Doanh nghiệp nhà nước theo quy định của Việt Nam ……. 60
2.1.1.2. Lý do Việt Nam phải thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ... 60
2.1.2. Chủ trương của Đảng và Nhà nước về cổ phần hóa……………… 61
2.1.3. Kết quả cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam …………. 62
2.1.3.1. Kết quả ……………………………………………………………… 63
2.1.3.2. Những hạn chế, khó khăn…………………………………………… 63
64
2.2. Khái quát về tình hình kinh tế- xã hội và doanh nghiệp nhà nước của thành phố Hà Nội…………………………………………………………….
2.2.1. Tình hình kinh tế- xã hội ……………………………………………. 64
2.2.2. Tình hình doanh nghiệp nhà nước ………………………………… 64
2.2.2.1. Giới thiệu về doanh nghiệp nhà nước thuộc thành phố……………….. 64
2.2.2.2. Đánh giá hiệu quả hoạt động ………………………………………… 66
2.2.2.3. Tồn tại, hạn chế ……………………………………………………….. 69
70
2.3. Thực trạng cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước của thành phố Hà Nội……………………………………………………………………………
2.3.1. Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước qua các giai đoạn …………… 70
2.3.1.1. Giai đoạn từ năm 1990-1996……………………………………….. 70
2.3.1.2. Giai đoạn từ tháng 5/1996 đến tháng 6/1998……………………….. 71
2.3.1.3. Giai đoạn chủ động từ tháng 7/1998 đến 6/2002……………………. 73
2.3.1.4. Giai đoạn từ tháng 7/2002 đến tháng 10/2004 (thời kỳ đầu của giai
đoạn đẩy mạnh)……………………………………………………………………..73
Tiêu đề Trang
2.3.1.5. Giai đoạn đẩy mạnh (từ tháng 11/2004 đến nay) …………………….. 74
2.3.2. Đánh giá kết quả cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ………….. 75
2.3.2.1. Đánh giá chung ……………………………………………………… 75
2.3.2.2. Những kết quả tích cực………………………………………………. 82
2.3.2.3. Những hạn chế ………………………………………………………. 85
90
2.4. Thực trạng quản lý nhà nước đối với cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ………………………………………………………………………
2.4.1. Thực trạng công tác quản lý nhà nước …………………………….. 90
2.4.1.1. Công tác xây dựng chương trình mục tiêu về cổ phần hóa…………. 90
2.4.1.2. Về tổ chức thực hiện chương trình mục tiêu về cổ phần hóa ………. 94
2.4.2. Đánh giá kết quả tích cực của hoạt động quản lý nhà nước………. 100
2.4.2.1. Công tác xây dựng chương trình mục tiêu về CPH DNNN…………. 100
2.4.2.2. Về tổ chức thực hiện chương trình mục tiêu về CPH DNNN………… 101
2.4.3. Những khó khăn, hạn chế…………………………………………… 104
2.4.3.1. Công tác xây dựng chương trình mục tiêu…………………………….. 104
2.4.3.2. Về tổ chức thực hiện chương trình mục tiêu về CPH………………….. 108
2.4.4. Nguyên nhân của những khó khăn, hạn chế………………………… 112
2.4.4.1. Nguyên nhân khách quan…………………………………………….. 112
2.4.4.2. Nguyên nhân chủ quan……………………………………………….. 113
Tiểu kết chương II…………………………………………………………… 116
Chương III. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước thuộc thành phố Hà Nội…………………………
118
3.1. Bối cảnh kinh tế quốc tế và trong nước tác động đến cổ phần hóa … 118
3.1.1. Bối cảnh kinh tế quốc tế…………………………………………… 118
3.1.2. Bối cảnh trong nước …………………………………………………… 119
3.1.3. Chiến lược phát triển kinh tế- xã hội của Thủ đô đến năm 2020… 120
3.2. Một số quan điểm, mục tiêu, định hướng cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước thuộc thành phố Hà Nội trong những năm tới…………………
121
3.2.1. Về quan điểm ………………………………………………………. 121
3.2.1.1. Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước ………………………………… 121
3.2.1.2. Lấy hiệu quả hoạt động làm tiêu chuẩn …………………………… 122
3.2.2. Mục tiêu, định hướng ……………………………………………… 123
3.2.2.1. Mục tiêu, định hướng của Đảng và Nhà nước………………………… 123
3.2.2.2. Mục tiêu, định hướng của thành phố Hà Nội………………….…… 124
3.3. Hệ thống giải pháp đẩy mạnh và hoàn thiện quản lý nhà nước về cổ phần hóa doanh nghiệp ……………………………………………….
3.3.1. Nhóm giải pháp tạo lập tiền đề cần thiết cho việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước……………………………………………………………
125
125
3.3.1.1. Công tác tư tưởng, tuyên truyền…………………………………… 125
3.3.1.2. Tăng cường cải cách hành chính …………………………………… 126
3.3.1.3. Bổ sung, hoàn thiện tiêu chí phân loại làm cơ sở xây dựng phương án CPH DNNN ………………………………………………………………
128
Tiêu đề Trang
3.3.1.4. Hoàn thiện kế hoạch CPH DNNN…………………………………. 129
3.3.1.5. Giải pháp về tổ chức bộ máy, nhân lực quản lý nhà nước………… 130
3.3.1.6. Giải pháp về giám sát, kiểm tra……………………………………… 133
3.3.1.7. Tổ chức hội thảo, biên soạn tài liệu …………………………………. 134
3.3.2. Nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách tài chính……………………… 135
3.3.2.1. Giải pháp về thể chế, cơ chế chính sách ………………………………. 135
3.3.2.2. Xác định, tách riêng, xử lý các khoản tồn tại về tài chính của doanh nghiệp khi cổ phần hóa ……………………………………………………….
139
3.3.2.3. Giải pháp tài chính công……………………………………………… 142
3.3.2.4. Cổ phần hóa DNNN gắn với phát triển thị trường chứng khoán..……. 145
3.3.3. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước sau cổ phần hóa ……………………………………………………………………………
146
3.3.3.1. Công tác đào tạo, bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ chủ chốt…………… 146
3.3.3.2. Giải quyết vấn đề lao động dôi dư…………………………………… 147
3.3.3.3. Đổi mới phương thức quản lý, nâng cao năng lực quản trị đối với doanh nghiệp CPH……………………………………………………………
3.3.3.4. Kiện toàn, nâng cao vai trò của tổ chức Đảng, đoàn thể trong các doanh nghiệp sau CPH ………………..……………………………………
149
150
3.3.3.5. Về chế độ thông tin, báo cáo…………………………………………. 152
Tiểu kết chương III……………………………………….……………….. 153
Một số khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ………………………………………………
155
Kết luận……………………………………………………………………… 160
Phụ lục
Danh mục tài liệu tham khảo
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
BĐM và PTDN TP- Ban Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp thành phố. CPH- cổ phần hóa
CTCP- công ty cổ phần
DNNN- doanh nghiệp nhà nước HĐND- hội đồng nhân dân
HĐQT- hội đồng quản trị KTQD- kinh tế Quốc dân KTTT- kinh tế thị trường KTXH- kinh tế xã hội LLSX- lực lượng sản xuất
NSNN – ngân sách nhà nước QHSX- quan hệ sản xuất QLNN- quản lý nhà nước SXKD – sản xuất kinh doanh TBCN – tư bản chủ nghĩa TCDN- tài chính doanh nghiệp TNHH- trách nhiệm hữu hạn TTCK- thị trường chứng khoán UBND- ủy ban nhân dân XHCN- xã hội chủ nghĩa
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ
BẢNG
Bảng 2.1- Thông tin về DNNN thuộc thành phố Hà Nội Bảng 2.2- Hiệu quả SXKD của các doanh nghiệp nhà nước. Bảng 2.3- Hiệu quả SXKD của các doanh nghiệp nhà nước.
Bảng 2.4- Kết quả sắp xếp, đổi mới DNNN từ năm 1997 đến 30/7/2008. Bảng 2.5- Cơ cấu vốn điều lệ của các CTCP tại thời điểm cổ phần hoá Bảng 2.6- Kết quả sắp xếp, đổi mới DNNN của TP Hà Nội đến 30/12/2015 Bảng 2.7- Kết quả CPH DNNN thuộc thành phố Hà Nội đến 30/12/2015 Bảng 2.8- Thời gian tiến hành cổ phần hóa.
Bảng 2.9- Kế hoạch sắp xếp, CPH DNNN từ năm 2011-2015 BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1- cơ cấu doanh nghiệp theo hình thức cổ phần hoá Biểu đồ 2.2- Cơ cấu doanh nghiệp CPH theo tỷ trọng các ngành Biểu đồ 2.3- Cơ cấu cổ phần hoá theo vốn nhà nước
PHỤ LỤC
Phụ lục 2.1- So sánh vốn điều lệ trước và sau khi cổ phần hóa 01 năm Phụ lục 2.2- So sánh doanh thu trước và khi CPH 01 năm
Phụ lục 2.3- So sánh lợi nhuận trước và sau khi CPH 01 năm.
Phụ lục 2.4- CTCP có số thu nộp ngân sách tăng nhanh so với trước khi CPH
Phụ lục 2.5- So sánh tổng quan DNNN thuộc Thành phố trước và sau khi cổ phần hóa Phụ lục 2.6- Sơ đồ mô tả quá trình CPH DNNN thuộc thành phố Hà Nội
Phụ lục 2.7- Tổng hợp các cơ chế, chính sách về CPH DNNN áp dụng tại TP Hà Nội Phụ lục 2.8- Tình hình thoái vốn nhà nước tại các CTCP thuộc UBND thành phố Phụ lục 2.9- Tổ chức bộ máy QLNN đối với quá trình CPH DNNN
Phụ lục 3.1- Kế hoạch sắp xếp, đổi mới DNNN thuộc Thành phố điều chỉnh giai đoạn 2016-2020
Phụ lục 4.1- Tổng hợp nội dung trả lời phỏng vấn các nhà quản lý hoạt động trong lĩnh vực TCDN
Phụ lục 4.2- Tham gia các hội thảo, sinh hoạt khoa học